26
De zoogezegde franc
tireurs-oorlog in üelgie
Dinsdag
Juli 1927
O die dompers
Inhuldiging van den Triomfboog
dei* Rfleenenpoont te leper
Nieuws uit Congo
Nu den dood van
Koning Ferdinand
Het index-cijfer
Na de onlusten
te Wceuen
Belgie en Builschland
Veteranen van Leopold I
XXXIII' JAARGANG NUMMER 169
Kerkstraat 9 an 21, Aaist. Telefoon 114, 33£»,gr33lSLCi 20 Centiomsn Uitgerar J. Van Nuffel-De Gendt
H.Anna
|Zonop4,162on af7,37
SNieuweMaan den 28
Publiciteit buiten het Arrondissement AflLST Agentschap Hevas, Adolf Kaxlaan, 13, te Brussel Rue de Richelieu.PariJs Breams Buildings, 8, Lon dres E. C. 4.
Verleilen weer i« verschenen hec
verslag- aan.de wellevende Kamers
uitgebracht door den niirïister van
buStenlandsc'he zaken, M. Vaikler-
velde, «ver zekere lowering der
tonunissie van onderzoek van den
Duitsdien Rijksdag, betreffende
een zoogezegden franc-tóreurs oor
log in Belgiie.
Dit verslag weerlegt, in een do
cument, dat 20 blad-zijden druk
omvat, de voornaamste der be
schuldigingen door een der rappor
teurs van den Rijksdag, professor
Dr Meurer, uitgebracht.
Profes-sor Meurer 'heeft, er zieh
over het algemeen toe beperkt de
lieweringen te herhalen van het ge
durende den oorlog verschenen
Duitsche Witjbodk, waarop de Bel
gische regeei-ing eveneens gediuïen-
de clen oorlog door een Grijsboek
geantwoord had.
De verslaggever heeft eigenlijk
niets anders onderzocht dan de be
weringen vervat in deze beide boe
ken. Voor hom bevat 'de bibtiogra-
p'hie over (loze zaak geen enkel
werk dal zijne aandacht verdient,
teifzij het boek van Sdhwertfeger.
De grondslagen van den franc-
tireursoorlog», en het schotschrift
van Grassfeof, De schuld van
Relgie waarop de betreurde
■Waxweiler in zijn bock, cc Het
proces der Belgiselce Neutraliteit
zoo meesterlijk geantwoord 'heeft.
Hij heeft op systematische wij
ze de talrijke in Belgiie aangaande
den oorlog uitgegeven werken op
den achtergrond -gelaten en inzon
derheid het onderzoek dat door Ka
nunnik Sc'hmiz en Dom Nieuw-
land gedaan werd nopens het op
treden van het Duitsche leger in de
provinciën Namen en Luxemburg,
alsmede «le 'belangrijke verzame
ling verslagen en documenten na
den oorlog gepubliceerd door de
commissie, welke voorgezeten werd
door den heer burggraaf van Ise-
ghem, eersten voorzitter van het
hof van verbreking.
Dv Meurer heeft zelfs den Ko
ning beschuldigd, de franc-iireurs
te hebben uitgelokt 'door de woor
den uitgesproken door den Vorst
in de Belgische Kamer op 4 Aug.
1914. Maar indien onze hoop te
leurgesteld wordt, zegde hij-, indien
wij aan den inval op onzen bodem
moeten weerstaan en onze bedreig
de haardsteden moeten verdedigen,
zal deze plicht, hoe zwaar hij ook
zij, ons gewapend en beslotbn tot
de grootste opofferingen vinden i),
Men vraagt zich waarlijk af hoe
■het mogelijk is in deze woorden, die
Dr Meurer overigens onnauw
keurig weergeeft, de ophitsing te
vinden die hij er in vinden wil.
Het vers lag weerlegt ook de be
schuldigingen die Dr Meurer
steunt op eenen omzendbrief van
het ministerie van biunenlandsche
zaken, houdende uitleg der regle
menten betreffende den oorlog te
lande.
Het verslag zegt verder
Hebben er in Belgie frane-ti-
reurs bestaan
Dat er afgezonderde vijande
lijke daden gebeurd zijn, is moge
lijk. zelfs waarschijnlijk, zulke fei
ten zi jn in alle oorlogen en in alle
landen voorgekomen.
Maar het is volkomen valseh
dat -gansche steden of dorpen, zoo
als de Duitsobers het beweren, zou
den opgestaan zijn tegen de over
weldigers of hun valstrikken Zou
den gespannen hebben.
Óm de eerste commissie die,
zooals ik bet thans doe, het bestaan
van een georgan iseerden ottwette-
lij'kcn weerstand betwist heeft, van
leugen tc beschuldigen, haalt Dr
Meurer uittreksels uit Belgische
dagbladen aan, welke voorvallen
van den franc-tireursoorlog verba
len, Deze uittreksels werden ver
zameld in eene -brochure Der
Franktireurkrieg in Belgien
Gestandnisse der belgiscben
Presse», (De Francs-tireursoorlcg dn-wijs van -den ingeven graad
DE REVANCHE DER VRIJE SCHOLEN
In den wedstrijd tusschc.n de vrije en
officieele scholen voor de koloniale
prijzen, heeft het vrij onderwijs eene
schitterende overwinning behaald.
In de afdecling van middelbaar 011-
20
iii Belgie. Bekentenissen der Belgi
sche pers), uitgtvgeven gedurende
de vijandelijkheden \loor de Duit-
sche regeert'ng.
Maar hier kan men nogmaals
oordeelen over de manier van be-
toogen van den verslaggever. Vele,
zooniet alle door de Belgssdie dag
bladen verhaalde voorvallen hebben
zich niet voorgedaan dit is name-
groot-e prijzen op de 28 aan bet vrij ka
tholiek onderwijs.
In de afdecling normaal lager onder
wijs 20 groote prijzen op 2C aan het
vrij katholiek onderwijs.
In de afdeelingr hoogor normaal on
derwijs 9 groolo prijzen op 4 8 aan de
leerlingen van het vrij katholiek on
derwijs.
Op le merken valt "dat in de accessit-
ten en eervolle meldingen do katholieke
f i i li colleges ook het grootste percent be
ll] k het geval met den berndnten i 1ialen
slag van Herstal, geheel en al ver-i Voor hef lager middelbaar' onder
zonnen door een correspondent van wijs is. het de school der Zusters Ursu-
het Hollandsdhe dagblad ((He Te- linnen van Thildonck eene weergaloos
legraaf». Dr Meurer m.oet er van.glansrijke overwinning behaalt prijs
overtuigd zijn dat het verhaal van ^es Tv011'ri?s- prijs van den Kardinaal,
dien slag een sprookje is! hij haalt "ri-!s van hol. Minster* van Kolonieen,
i.i ii pnjs van het Verbond van-oud kolonia-
nem evenwel met welgevallen aan
'Hti het bestaan van «le francJti-
reursorlocg te bewijzen.
Dr Meurer vermeldt dikwijls in
zijn verslag een door een En-
gelschman, den heer Bennett, 'ge
schreven werk.
Het zal onls dus toegelaten zlijn
ons, van onzen kant, te bedienen)e]j Maria Wevs. van Antwerpen
van de getuigenis van een onzijd'i- nederig-'ltaar prijs uit de banden van
gen. een Nederlairilscheii dagblad- Xijne Majesteit in ontvangst nam.
schrijver, M. Mokveld, waaraim boontje komt om zijn boontje voor
een Belgisch dagblad onlangs en hen dio dcn 'd'l de katholieke scbo-
zeer gelegen herinnerde. Jen uilraaat,eI1 voor krochten van on-
M. Mokveld volgde de Duitsche
troepen in den loop der eerste we
ken van bun marsch in Belgie.
Aangaande den franc-tireursoorlog
sebrijft hij hetgeen volgt.
Mijn meening is nog steeds co,ï man'fr die no mannen van
«lezelfde en ook hier wil ïk getuigen waaraebtig vei-ivaclit hc-l>b.cn:.
De Britsclie lieldenstrijti in Vlaanderen
prijs
len, prijs der Compagnie Unalra, prijs
van Spoorwegm aai schappij van. den
Boven-Congo-spoorweg.
Ook de vrije middelbare' meisjes
school van Gent gaat met een groot ge-
lal prijzen loopen.
Van de 'drie'prijzen "des Konings gin
gen er (wee naar leerlingen van de vrije
scholen, waarvan een zuster, in de we-
welendüeid. waar men een ras van dom
pers kweek Ie en die mannen van 'f
licht»" stellig niet officieele scholen zien
kloppen dal het. een aard lieeft.
Het «ongediert der papen F heeft
waarachtig zijn revanche genomen op
mannen van 't
dat naar mijn meening, gtevormld
door eigen aanschouwing en mee
leven, de beschuldigingen van
franc-tirenrs-daden door de Belgi
sche bevolking een absolute leugen
zijn.
Het verslag somt vervolgens al
de onnauwkeurigheden op, bij (het
aanvangen van den oorlog, in de
Duitsche pers verschenen, en die
bewijzen dat men aan persberich
ten, in zulke oogenblikken met de
vleet verschijnend, niet als be
trouwbaar mag aanzien.
Morgen vervolg en slot.
GOUDLAGEN
Er was melding gemaakt in sommige
bladen, van de ontdekking van belang
rijke goudlagen en fijne steenen, op de
terreinen van de Compagnie minière du
Kasai.
M. Van Hulst, bestuurder van den
beheerraad, logenstraft dit bericht.
De opbrengst van de maand Juni
1927 van de goudmijnen Aan Kilo-Molo
bedroeg 285 kg. 887 gram. .Voor de 6
cers'lc maanden had men eene totale
opbrengst van 1795 kg. 668 gram.
SPOORWEG VAN KONGO.
In de maand Juni 1927 werden 45,200
ton ingeAoerdc goederen door den
spoorweg vervoerd, en 7,800 ton goe
deren, voor den uitvoer bestemd, ei]
7-100 ton voor liet in lands oh vervoer.
De ontvangsten beliepen 9.230.000
franken.
De uitgaven in Mei bedroegen 8 )m,il-
jocn 250.000 fr.
VERDRONKEN.
Een jong scheepsofficier Aran 'de
stoomboot aMatadi met name Fer-
nand Coussin, is op '1 Juni, bij het aan'
boord gaan van het scliip, te Boma, in
liet water gevallen en verdronken. Twee
dagen nadien werd het lijk nabij Sh'in-
k£t opgehaald, en te Boma begraven.
Het uurwerk van 'den omgekomen of
ficier was op 8 ure blijven stilstaan,
VLIEGDIENST.
'Gedurende de maand Juni '1927, Heb
ben de vliegtuigen van de Sabena, in'
Kongo, 144 uren vlucht gemaakt. Er
werden 17.280 kilometer afgelegd; 60
passagiers vervoerd, benevens 6.700 kg.
poststukken on S52 kg. goederen.
De vliegdienst werkte zeer regelma'-
*«•-
4 HET STOFFELIJK OVERSCHOT IN
HET PALEIS COTROCENI
Havas meldt uit Bucarest.-
Gisteren zijn 'meer dan 40.000 per
sonen in de zaal van het Paleis Colro-
ceni, waar het. stoffelijk overschot van
koning Ferdinand neergelegd werd, ge
defileerd.
De hoeveelheid bloemen en kronen
welke uit alle doelen des lands toege
zonden werden of door bezoekers mee
gebracht worden is overwedigend.
Ziehier 'de verschillende cijfers.
15 Juli g
'Juli Juni
Het Rijk
;790
785
Provincie 'Antwerpen;
803
795
f—i
Brabant
801
795
i
Wesi-Ylaand.;
,782
.777
ii
Oost-Vlaand,
783
780
F.
Henegouwen
813
S18
F—5
Luik
783
777
<r5
Limburg
776
768
Luxemburg
790
783
Namen
780
776
'Antwerpen 'eri omgeving
'827
823
Brussel
en 'omgeving
832
826
Gent 'én
omgeving
788
784
Luik en
omgeving
1779
775
DE OPHITSERS WAREN WEESTAL
MISDADIGERS
Weenen, 24 Juli. Uit liet officieele
Verslag der Weensche politie blijkt, dat
meer dan de helft 'der bij de onlusten
van de vorige week' aangehouden: ver-
zelplegers uit misdadigers bestaat, die
reeds lang gezocht, wTcrden. Er zijn er
bij met meer dan 10 jaar gevangenis
straf te hunnen laste, andere met 5 jaar
wegens poging tot doodslag, 4 jaar we
gens brandstichting, ehz., te goed.
PIECK IN VRIJHEID
Weenen, 24 Juli. De onderzoeks
rechter lieeft besloten Het Duiscli kom-
munistiscl* Rijksdaglid Pi eek in vrij
heid tc stellen.
300 AANHOUDINGEN
Ween en', 2-1 Juli. De bladen' mel-
'den 'dat sedert do onlusten meer dan
300 aanhoudingen hebben' plaats ge-
had.i
HET MONUMENT
De triomfboog der Mecnenpoort is
een heerlijk 'monument, zooals esr in
geen enkel land een werd opgericht-aan
de nagedachtenis der oorlogshelden van
1914-1918.
Het monument is 10 4 voet breed,
zonder den verbindingsmuur met de
vestigen mede tc rekenen, en '133 A'oet
diep, terwijl het voetstuk boven op liet
gedeukte eken, waarop een bronzen
leeuw geplaatst is, 69 voet boven den
grond ligt. Midden is er een groote
boogvormige doorgang 30 voel breed en
45 voet boog, met aan weerszijden een
anderen doorgang, 11 voet breed en 22
voet hoog.
De lus&chenruimlc, 115 voet lang en
66 voet breed, vorm een gedenkhalle,
gedekt met een half- elliptischen boog
met een spanwijdte van 66 voet breed.
Die lialle krijgt licht Aan boven door
dirie groote openingen in het gewelf en
twee trappen leiden naar boven op de
vestingen, waar prachtige loggias gc-
bouAvd zijn. De namen van de vermis
ten werden gebeiteld in. acht platen van
natuursteen, langslreen de wanden Aan
dc hallc en in de loggias.
Aan de buitenzijde van het gedenk-
tceken loopt een 70.voet broeden steen
weg, Aan bak en natuursteen, over de
oude vestinggracht. Boven de drie door
gangen zijn passende inschriften gebei
teld, luidende
Aan h^t leger Aan liet Britsclie
Rijk, die hier streden in 1914-1918 erï
aan de gesneuvelden, die geen grafsle
de genoten
Ad Majorem Dei Gloria'mi Tol
meerdere glorie van God. Hier zijn de
namen herinnerd van de officiers en
soldaten die in den sector van Yper
sneuvelden, doclv die, ten gevolge van
het oorlogsgeweld, geen graf slede kon
den genieten. Zij zullen gekroond zijn
met eene glorie Avelk steeds zal
schitteren
ZATERDAG TE 4EPER
Zaterdag avond was leper reeds een
beeld van beweging en bedrijvigheid
overal wandelaars en autos, overal eene
ongewone drukte, volk in alle koffie-
en spijshuizen.
Van over 8 dagen waren er in hotels
en bij particulieren geen kamers meer
te krijgen; alles was afgehuurd, bijna
uitsluitend door Engelschcn, soldalen
die hier de hel van het front hebben ge
kend en die den sector komen bezoeken,
waar duizenden hunner broers rusten.
In de straten, bevlagd met Belgische en
Engeische kleuren, onmoette men bij
na niet anders dan Britsclie soldaten,
die op kosten der Engels.clie regeering
de reis mochten doen.
I Ook weduwen van gevallen soldaten
zag men die in deri namiddag bezoeken
brraehlen aan de kerkhoven, waar hun-*
ne duurbaren rusten en die de graven
met bloemen hadden bedekt.
En 's avonds slenterden door de"
straten der stad meer dan 7000 Britten,
mannen en vrouwen, die in den loop van
den dag waren aangekomen om-gelui-,
gen te zijn Aan de grootsehe plechtig-.
beid van Zondag.
DE ZONDAG MORGEN
Een zonnig weer begroet den groot en
dag en duizendgn bedevaarders bobben
reeds het slagveld bezocht en doorwan
delen nu de stad met hare nieuwe hui-»
zen, straten en pleinen.
Detachementen Aon hef le regiment)
wielrijders en het muziek van het 8e
linie vatten post van af 9.30 ure.
Vooral rond het stadhuis, waar 'do
deelnemende overheden moeten ontvan
gen worden, is de beweging overgroot.
Ten 10 ure rijden de koninklijke au
to's .de Groote Markt op en de Koning
slapt uit met minister de Broquevijle,
generaal Tilkens en majoor graaf dc
Meeus.
De Koning werd onlvangen door 'de
stedelijke overheid, den Britschen ge
zant. maarschalk Plumer en sir Wor-
tington Evans, minister van oorlog.
Nadat de Koning de eerewachl over-
scliouwd had, begeeft al de overheid
zich in stoet naar liet monumnt.
Deze stoet voorafgegaan door zes
commissarissen bestond uit De Ko
ning, de burgemeester met aan zijne'
zijden lord Plumer, de Britsclie gezant,
de gouverneur van West-Ylaanderen.
Dan volgen de Britsclie minister van
oorlog, dc ministers de Broqueville en
Baels, een groot aantal Britsclie per
sonaliteiten, burgemeesters uit den om
trek, enz.
DE PLECHTIGHEID
Bij dc aankomst op het plein wordt,
de «Brabanconne» aangeheven. Do
overheden nemen plaats en onmiddel
lijk begint de plechtigheid te midden
eener indrukwekkende stilte.
Een lied wordt aangeheven «O Godt
our help in ages past», onder begelei
ding van het muziek der York and Lei-*
cester Regiment.
Daarop beklimt de Britsehc minister,
van oorlog dc spreektribuun.
Redevoeringen werden nog uitge
sproken door maarschalk Lord Plumer
on door Z. M. Koning Albert.
Daarna werden gebeden gezegd door
verscheidene oud-aalmoezeniers en be
gint bet défilé voor hel monument, aan
wiens A-oet bergen van bloemen werden
neergelegd.
NOG EEN NOTA DER
RIJKSREGEERING
Vrijdag morgen heeft men le Brus
sel een korte nota van de Duitsche re-.
geering ontvangen. Zij is als volgt op
gesteld
Dc Belgische minister Aan landsver
dediging meent zijne beweringen be
treffende de vrijstellingen in de Reichs-
wehr te moeten slaande houden, maar,
hij gelukt er niet in concrete inlichtin
gen tegenoA'er de Duitsche ontkennin
gen te stellen. De Duitsche regeer ing
acht het dus overbodig op die zaak te
rug te komen.
,Wat de uitgaven dor begrooiing aan
gaat Aolstaat. het te herhalen dat die
niet beperkt zijn door het verdrag van
Versailles en dat bijgevolg Duitschland
geen rekenschap te geven heeft aan de
mogendheden die het A'erslag ondcrtec-
kenden.
De verklaringen A-an graaf 'de Bro-
que bevestigen noch ontkennen het ex
posé A*an het Duitsche vertoog van 18
Juli. De Duitsche rogeering volhardt
bijgevolg in 'de beknibbeling die zij uit
bracht legen de houding var den Belgi
schen minister van landsverdediging.
SLOT ANTWOORD VAN BELGIE
In antwoord op hel tweede antwoord
der Duitsche regeering, heeft 'de Belgi
sche regeering Zaterdag aan den Duil-
schen gezant eene .dorde nota overhan
digd, waarin 'de Belgische regeering
bare eerste verklaringen bevestigt en
waarin gezegd wordt, dat de inlicli-
lirigsbronnen niet kunnen bekend ge
maakt worden*
Het Duitsche memorandum van 20
u 1 i gewaagt volstrekt niet A'an dit ge
deelte Aan het Belgisch memorandum,
waarin dc Belgische regeering hare ver
wondering uil drukt, over liet feit, dat
nog onlangs vele dokumenteh werden
gepubliceerd, waardoor-zware beschul
digingen' tegen dè Belgische bevol
king werden geuit, welke reeds lang als
valseh zijnde werden bewezen.
vV
UITREIKING VAN EERETEEKENS
TE BRUSSEL,
Zondagvoormiddag, om .10 uur, bad
in liet Akademiepaleis te Brussel do
plechtige uitreiking plaats van de ge-
denkmedalje 1870-71, aan de gemobili-
s.eerden van den oorlog van 1870 en van
de gouden palmen der Krobnordc aan
de Yeteranen van Leopold I.
Aan het bureel zaten de hh. Joris,
voorzitter van de Komjmissie van Het'
Nationaal Werk voor bescherming der.
Belgische noodlijdende Oud-strijders
Kommandant Deleval, vertegenwoordi
ger van den minister van Landsverde
diging; generaal Blavier, Fransch mi
litair attaché; Ernens en Collard, on
dervoorzitter ATin de Yeteranen 1870-
71.
De zaal was bomvol. "Al 'de vaderland-*
scho cn oud-strijdersAereenigingcn
hadden afge\aardigdcn gestuurd.
Na de plechtigheid nam prins Leo
pold 'de* vQloranen in oogenschouw op(
liet Paleisplein.
De voorzit (er legde een krans op lie.
graf van den Onbekenden soldaat*
