25
WoGiisdasr
Jan. 1928
MOEDERS
Ministerraad
Belgie's koloniaal
verleden
Politieke rede van
M. Jaspar
Landbouwbelangen
Tot nagedachtenis van
wijlen KardinaalMercier
Tan Kardinalen die
Koning werden
Luchtver binding
Europa'Amerika
Kerkstraat, 9 en SI, Aalst.
XXXIVe JAARGANG NUMMER 22
-Telefoon 114. 30SI2oXW Cl 20 Centiemen Uitgevor J. Van Nuffel-De Gendt
Publiciteit buiten het Arrondissement AALST Agentschap Havas, Adolf Maxlaan, 13 te Brussel Rlue de Richelieu, Parijs Breams Buildings, 6, Londres, E. C 4.
o
H. Paulus Bekeer.
Zonop7,33Zonaf4,34
Eerste Kw. den 29
Wat is ze schoon, d'e moeder, die;
te midden harer kinderen gezeten
de grooten onderwijst door hare
heilzame lessende kleinen verzorgt
en vertroetelt door hare nooit ver
zwakte moederliefde
Bij het kleine meisje reeds be
merkt men dat moederlijk gevoelen
van teederhartigheid en zorg wan
neer zij, met de pop krachtdadig
tegen haar hart gedrukt, de kamer
op en neer wandelt. Het is de ont
kiemende moederliefde die in haar
hartje opschiet wanneer zij met be
zorgdheid en toewijding klein
broertje tracht in slaap te sussen of
moeder trouwhartig bijstaat in de
verzorging van den kleinen kleu
ter.
Moederliefde wordt echter niet
met den meter gemeten naar het;
aantal kinderen, maar. echte moe-!
öerliefde strekt zich uit tot de ver
ste norxIwcnSigheden en elk moe-!
derhart staat wijd open voor elk
kind dat aanspraak rnakep: kan' op
die liefde.
De ongetrouwde vrouw kan kin
deren liefhebben, verzorgen, onder
wijzen en voorlichten met een moe
derlijk gevoelen, elke vrouw aange
boren, en vaak gebeurt het dat zij
door een blik van een paar lachen
de onschuldige kinderoogjes eigen
leed' en kommer leert vergeten.
Zoo is elke vrouw moeder, is zij
liet niet naar de natuur, zij' is het
althans naar den geest, want de lief
de van elke vrouw is, te willen ge
ven, te koesteren, te beschermen.
Zoo zijn er vrouwen die nooit het
geluk hadden moeder te zijn over
eigen kinderen en die toch de moe
derliefde in haar volheid doorleven.
Meestal zijn het ook deze vrouwen
die, na de echte moeder, de nuttig
ste leden worden in de Maatschap-'
pij, want 'het wordt Üiaar een he-!
hoefte, het te veel liefde dat zij in.
het hart dragen aan anderen mede;
te deelen.
Gelukkig staan er tegenwoordig I
in liet leven vele Wegen voor de
vrouwen open, waarin zij hebbeste
wat zij hebben het moedeilijkj
gevoel kunnen ontplooien.
Dubbel gelukkig is de vrouw die
'dat ban begrijpen en die al haar
toewijding, Baar offervaardigheid,
haar moederliefde kan leggen in het
vak of de taak die haar zijn aange
wezen. Ook het werk waaraan1, ze
haar krachten wijdt zal onder haar
moederlijke zorg vrucht opleveren
en de maatschappij zal er baat in
vinden.
Onze tijd heeft goede moeders
noodig, moeders in den breedsteji
zin van het woord gehuwde vrou
wen die een! eigen gezin hebben en
die alle kindervrees met de voeten
treden om den keiligsten hunner
huwelijksplichten te kwijten en zie
len te geven aan Godongehuwde
vrouwen die de geestelijke moeders
worden van zoovele kinderen) die
geen eigen moeder hebben, van ve
le sociale en' liefdadige instellingen
die maar bloeien kunnen onder de
wanne liefde van een moederlijk
gevoelen en de zoete balsem van
een teeder vrouwenhart.
Moeders die alleen bezorgd zijn
om het geluk van anderen en hun
eigen leed kunnen vergeten; moe
ders die aan de maatschappij in het
algemeen en aan ieder in het bij
zonder iets zullen geven van iden
schat hunner schoone ziel.
BELANGRIJK BERICHT^
Eerstdaags zullen de bureelen der
Gensche Bank voor Handel en N'jver-
heid.van de St 'Jorisstraat overgebracht
worden naar de Keizerlijke Plaats, n.
'li (Kastaanjevesten), nabij de Nieuw-
straat.
Brandkasten Lips van alle afmetin
gen, zullen ter beschikking z-jn van het
publiek aan een zeer voordeeligen huur
prijs, 2201
Belgie geeft niet toe. Belgische
nota aan Frankrijk.
De Belgisdie ministerraad heeft
Maandag namiddag langdurig beraad
slaagd over deze kwestie. Het ministe
rieel komiteit heeft verslag uitgebradhj
over zijn studie betreffende het> Fransch
toltarief in verhouding met de Belgische
clronomiséhe belangen. Uit deze studio
blijkt dat Belgie, in geen geval de Fran-
sche eischen kan inwilligen en'dat ons
land tot het uiterste moet gaan om zijne
levensbelangen te verdedigen. De regie
ring is het daarmede volkomen ben a
geweest en 'heeft de beslissing van het
komiteit volledig goedgekeurd. Het is
gebleken dat Frankrijk waarlijk in zij
ne eischen alle grenzen te buiten gaat.
Zijn protektionism. treft twee voorname
levensbronnen van ons «land, zijndo de
metaalnijverheid met inbegrip van do
maohienbouw, en de textielnijverheid,
de groote welvaartbron van de Vlaan
ders en van de streek van Venders. En
wat erger is, Frankrijk wil ons verbie
den verhoogde redhten toe te passen op
do wijnen en likeuren en de pracllitar-
tikelen. Het wil, hij aldien het zelf zij
ne taksen op onze nijverheid verlhoogt,
van ons de verzekering bekomen dat
wij onze redhten op den Franschen
drank en pradhtartikelen niet zouden
veihoogen. Die eisehen gaan paal en
perk te buiten. De Belgische regeering
heeft te Parijs uitdrukkelijk gevraagd
dat Frankrijk iri zijne tarieven op dé
metaalnijverheid een zeker redelijk mi
nimum niet zou te boven gaan. Frank
rijk iheeffc radikaal gewijgerd en wil
zijne volle vrijheid behouden in de
vaststelling zijner tarieven.
Heel goed, maar dan zullen wij ook
onze vrijheid behouden aan Frankrijk'a
eischen niet toe te geven en onze uitwe
gen elders te zoeken. Hu reeds heeft de
Belgische handel met Duitsehland in
den laatston tijd eene groóte uitbreiding
•genomen. Frankrijk sluit ons zijne
grenzen. Niemand zal het ons kwalijk
nemen dat wij elders een afzetgebied
zoeken en uitbreiden. Onze nijverraars
en handelaars moeten nieuwe wetgen op
gaan.
De ministerraad heeft beslist aan
Frankrijk eene zeer strenge nota té stu
ren. Deze nota werd in den raad opge
steld en zal naar Parijs gestuurd wor
den, zood'ra zij door de Luxembuigsdlie
regeering zal goedgekeurd zijn.
In afwachting blijft Belgie op zijn
standpunt. Zijn de Fransdie-Belgiscuie
onderhandelingen nu voor goed afge-
loopen? Het schijnt van ja, en er zoii
geene hoop meer zijn op herneming.
Frankrijk is onverzettelijk. De Bel-
Igische nota zal wellicht afwerend be-
antwoord worden. In dat geval is de
Fransche-Belgisch tarievenoorlclg on
vermijdelijk. En 't is zeker dat die oor
log ook zijn weerslag zal hebben op do
politieke 'betrekkingen. Het is Frank
rijk, die het gewild en gezocht heeft,.
Wat de Gaulois schrijf t.
Aangaande de tijdelijke schorsing
der Fransch-Belgisdhe onderhandelin
gen te Parijs schrijft de «Gaulois» het
volgende
Welke ook de technische redenen zijn
die de schorsing der onderhandelingen
wettijgen. denken wij dat het dringend,
ja onontbeerlijk is dat een accoord ge
troffen worde omdat een mislukking
aan de Duitschgezinde elementen, die
hun activiteit in Belgie tegen Frank
rijk uitoefenen, een machtig argument
ten gunste 'hunner campagne leveren
zou.
Buiten elke kwestie van sentimentee-
len aard, door onvengankelijko herin
neringen .gewettigd, is de Fransch-Bel
gisdhe eendradlit een factor van veilig
heid.
Als wij bij onze buren een meerder
heid van helderziende vrienden hebben
die de noodzakelijk eener nauwe solida
riteit tusschen de twee landen erken
nen, worden wij er insgelijks aangeval;
len door de tegenstrevers der Eranschc
'cultuur, die somtijdö welwillend ontvan
gen worden in zekere nijveiheidsmid-
dens aangetrokken door de Duitsche
aanbiedingen.
Bij het aanschouwen van dé trotsdhe
vaartuigen die ons thans de koloniale
schatten aanbrengen, is het niet slecht
zoo nu cn dan een blik op het verleden
te werpen.
Gedurende het afgeloopen jaar her
dacht Belgie 'het groote werk van Hen
ry Moi-ton Stanloy, den Amerikaan die
den Congostroom ontdekte, en aldus den
grondslag legde der Belgische Congo-
kolonie. Het werk dat Stanley deed,was
een der roemrijkste daden dier negen
tiende eeuw.
Stanley, in Engeland geboren uit ar
me ouders, ontvluchtte het weézenüiuis
waar hij werd opgevoed, en scheepte in
naar Amerika. Hij landde aan in
New-Orleans,waar hij door eenen groot
handelaar werd (gehuisvest^ die hem ook
zijnen eigen naam gaf, Stanley, en
hem zijne fortuin naliet. Bij het uitbre
ken van den Amerikaanschen burrger-
oorlog vervoegde de jongeling 'het leger
der 'Zuiders toten, werd erg 'gewond en
verbleef in het 'hospitaal tot dien oorlog
ciniAgde.
Dan ging hij op reis als correspon
dent voor !N'ew-Yorker dagbladen in het
Amerikaansch Westen, dat toen langza
merhand aan de Indianen werd ontno
men en voor dé nederzetting der blan
ken werd geopend.
In 1870 zond het groote dagblad, de
«New-York Herald», Stanley naar
Afrika, om den Engelsöhen ontdekker,
Livingstone, op te zoeken, die sedert
twee jaren niet meer van zicili had laten
hooren. Stanley vond hem weer op de
boorden van 'het Tanganvka-meer in
1871.
In 1873 kwam het nieuws toe dat
Livingstone in Afrika bezweken was.
Stanley Ibesloot zijne ontdekkingen
voort te zetten. In 1874 reisde hij weer
om af naar het zwarte land, met het in
zicht dwars déor Afrika te trekken, van
den Indischen naar den Atlantischen
Oceaan
Geen enkele IJayke. 'had ooit Mid-
den-Afrika doorreisd. Niemand wist
wat stroomen of bergen
daar te vinden waren. De mond van
den Gongo-stroom was gekend. Doch de
loop en de bronnen van den stroom
waren een raadsel.
Stanley was drie jaar op reis. Te voet
en in kleine schuitjes volgde hij den
Congo-stroom, met een 'handvol negers
als gezellen. D'e moeilijkheden en ont
beringen dier lange reis waren buiten
gewoon. Op 9 Aug. 1877, kwam! hij
meer dood dan levend te Boma aan.
Koning Leopold II liet hem naar
Brussel ontbieden. Eenige jaren later
had de koning ten voordeel e van Bel
gie bezit genomen van het- uitgestrekte
Congo-gebied.
Zondag namiddag
Andere kwesties.
Do ministerraad heeft vervolgens
twee wetsvoorstellen goedgekeurd: 1.
betreffende overgangsmaatregelen in
de wetgeving over de pensioenen ten
laste der schatkist en der voorzorgskas
sen; 2. aangaande de instelling van een
centrale kas voor het klein beroepskre
diet.
Ten slotte heeft de raad de parlemen
taire werkzaamheden onderzocht.
LEES AANDACHTIG
Dat de teelt van allerlei groenten he
dendaags winstgevend is zal niemand
betwisten. Wie in de stad verblijft, en
groenten dient aan te koopen, is daarvan
volkomen overtuigd; dodli wij beweren
dat'r>ver 't algemeen onze tuinen no|£>
grooter winsten kunnen afwerpen omdai
tal van hoveniers cn landbouwers niet
oordeelkundig genoeg te werk gaan.
De grond wordt in den regel goed be
werkt, maar men zorgt niet op voldoen
de wijze voor de beste variëteiten, en dé
bemesting laat ook veel te wensdhen
over. Een weinig stalmest wordt aange
wend, en verder gebruikt men aal en
beir. Dat is een onvolledige bemesting,
én op die manier is 'het gansch onmoge-
'ijk de grootste opbrengsten te bekomen.
Tal van proeven, in 1926 cn 1927 aan
gelegd, zijn daarvan een klinkend be
wijs. Zoo gaf de teelt van tomaten bij
een hovenier een netto winst van meer
dan 1000 fr. per are door het aanwen
den van superfosfaat, zwavelzure po-
tasch en zwalverzuur ammoniak.
Door het gdbruik van zwavelzuur am
moniak alleen, benevens stalmest en beir
bekwam men per are een vermeerdering
van 32 kgr. selder, 29 kgr. prei en 20
kgr. ajuin.
Welke schoone winsten als men denkt
dat men dezen winter 1 fr. voor een
raapselder gafdat men voor 4 a 5 prei
en voor de soep 1,25 fr. moest betalen en
dat de ajuin thans verkodlit wordt tegen
minstens 2,50 fr. do kgr.
Zijn deze cijfers niet welsprekend ge
noeg om onze hoveniers en landbouwers
aan te zetten ccn grooter gebruik te ma
ken -van scheikundige meststoffen
DIXI,
heeft üVf. Jaspar
het woord gevoerd te Namen in do
Alliance Catholique en er een overzicht
gegeven van den politieken toestand.
Terugkeerend tot het begin zijner
regeering, zegde hij een 'beroep te heb
ben gedaan op de medewerking van li
beralen en socialisten om den instorten
den frank te redden en het economisch
herstel te verzekeren.
W-ij hebben samen voor dit déél ge
werkt, lot over onlangs, toen een deel
van de roeiers het samenroeien beu wea>
denzij zegden dat zij er uit trokken,
indien niet zekere punten van hun pro-
grama ingewilligd werden.
In andere woorden, we staan nu al
leen met de liberalen, want met een ge
mis aan bewustheid, dat verstommend
doet opzien, 'hebben de socialisten eené
partij kwestie, een kieskwestie gemaakS
van de meest ernstige kwestie die 'be
staat de landsverdediging.
Ik heb hen gevraagd die zaak rijpe
lijk en zorgvuldig te onderzoeken. Zij
hebben geweigerd! en voorwaarden ge
steld. Ik heb geantwoord neen en ik
voeie; er bij nooit.
Niet dat onze vrienden tegen dienst
vermindering zijn; men moet onze
jeugd niet langer onder de wapens hou
den dan noodig is. maar tussdhen dit en
liet verheffen der zes maanden tot een
dogma ligt er een afgrond.
Ons land is een smal land, zonder
diepte, zonder natuurlijke versperrin
gen, zoodat de 'hoofdzaak der zending
van het leger is den inval van den
vijand stop te zetten, op dat de geal
lieerde krijgsmachten, die ons hulp bie
den, den tijd hebben om ter plaatse te
zijn.
Neemt men die voorzorg niet, dan is
't weer aan den User dat men zal vech
ten en weer zal gansch Belgie den hiel
der verdrukking kennen. Eens is ge
noeg. Het is de vallei der Maas dlie ons
verdedigen moet en niet liet IJzerdal.
Ik ben zelf soldaat geweest, ik heb
28 maanden gediend en ik vond liet
of volkerenzwaar> niaar wij beleven een andferen
tijd en ik zal het nooit vergeven aan de
socialisten die omje jongelingschap
gaan zeggen Tracht zoo weinig moge
lijk te doen! Is dat de taal die men
voeren moet als het 'hoogste belang van
het land vraagt dat men zegge: Doet
wat noodig is! Meer vragen wij niet.
De socialisten hebben ons dus verla
ten. Ze dachten dat 'het zonder hen niet
zou gaan, dat zij onmisbaar waren.Hun-
ne illusie heeft juist 12 uren geduurd
en toen was het nieuwe ministerie klaar.
De minister brengt hulde aan zijne
liberale medewerkers, doch inzonder
heid aan de christen demokraten die
met een helder doorzidlit, plichtbewust,
de katholieke eendracht hdbben verze
kerd.
In waarheid, ging spreker voort,heb
ben de socialisten ons niet alleen om do
legerkwestie verlaten, maar hoofdzake
lijk omdat zij zich zagen verlaten déor
hunne achterhoede, die voor de oproe
rige 'gedachten is gewonnen en die zij
trachten terug te winnen.
Onmiddellijk na hun vertrek uit het
ministerie zag men de heer Vandervelde
en zijne vrienden 1 1
aan de socialisten.
Maandag 23 Januari was het twee
jaar geleden, dat Z. 'Em. kardinaal Mer-»
cier te Brussel in de kliniek der Aseh-
straat overleed. Tot zijne nagedachtenis
en zielelafeuis werd gisteren in St-R'om-
boutskerk, aan het hoogaltaar, waai* on
der zijn stoffelijk overschot de laatste
rustplaats geniet, eene plechtige ziele-
dienst opgedragen door den Z. E. H,
Kanunnik van Genedhten, aartsdiaken,
in aanwezigheid op den troon van Z.
Em. kardinaal Van Boey, en van al do
kanunnikken-titularissen en tal van
eere-kanunnikken.
0,p liet praalbaar, op 'het hooge koor,
lagen 'het roode kardinaals manteltje en
bonnet.
De ruime kerk was vol volk, met op
fle eerste rangen tal van burgerlijke cn
militaire overheidspersonen, geestelij
ken, kloosterlingen en de leerlingen
van katholieke onderwijsgestichten, als
ook dé leerlingen van het Ooilege van
kardinaal Mercier te Braine l'Alleud.
Na het eindigen der Mis, werden do
laatste gebeden rond de praalbaar go-
zongen door Z. Em. kardinaal Van
Roey.
De leerlingen van het Schola Can bo
rium van 'het Groot Seminarie voerden
de Gragoriaansche gezangen uit.
Na de plechtigheid, gingen tal van
geloovigen een gebed storten op de be
graafplaats van den onsterfelijken groe
ten kardinaal.
Wanneer wij hier spraken over Kar
dinalen die koning werden, dan bedoe
len wij hier niet de kardinalen, die tot
Paus gekozen, wereldlijke vorsten wer
den van de kerkelijke staten, maar "dan 9
willen wij even de aandacht vestigen
op 'het feit dat meerdere kardinalen door
erfopvolging bezit namen van verschil
lende vorstendommen en koninklijken
in Europa.
In het jaar 1578 werd Hendrik, Kar
dinaal en Aartsbisschop van Eyor uitge
roepen als Koning Hendrik I van Por
tugal, daar de wettige troonopvolger zijn
achterneef iSebasliaaan, in een gevecht
tegen de Mooren om liet leven kwam.
Maar de regecringszorgen en moeilijkhe
den waren te zwaar en te groot voor de
zen grijsaard, die reeds 78 jaar oud wps.
zoodat deze Koning-Kardinaal reeds in
1580 gestorven is.
10 jaar later werd Karei van Bourbort
Kardinaal en Aartsbisschop van Rouaan,
door de Katholieke Liga, als Koning
Karei X van Frankrijk uitgeroepen te
gen Hendrik van Navarra. De ongeluk
kige Kardinaal werd echter door Hen
drik van Navarra gevangen genomen en
stierf nog hetzelfde jaar in de gevange
nis.
Rond denzelfden tijd werden twee
andere kardinalen tot de regeerinigj van
hun land geroepen, n.l. Ferdinand de
Medici als groothertog van Toscano
(1585) en aartshertog Albert van Oosten
rijk die reeds benoemd was als Aartsbis
schop van Toledo, en die nu 'dé eerste
onafhankelijke vorst zou worden van do
Spaansche Nederlanden (1590). Beide
- j x. L i c i- prinsen waren jong, en daar zij ondanks
zijne vrienden het hof gaan maken ;L„_ i 1 Vi j-jL j
de socialisten hun ho°P, kea.^e!1JkG waardigheid nog
Ze wisten wel dat met- mij eene er
kenning der Sovjets niet zou gaan.Daar-
om zijn zij vertrokken, dat is de raden
waarom zij hebben afgebrokende le-
gerkwestie is het voorwendsel, de ware
oorzaak ligt in de oleotorale onrust van
de socialistische partij.
Het ontwerp om Amerika met Euro
pa te verbinden, door een luchtdienst
met reusachtige bestuurbare luchtba-
lons, schijnt tot stand te zullen komen.
De 'bevelhebber Denniston Burney,
de ontwerper is te New-Y'ork aangeko
men; zijn plans zijn gereed en eene som
van 35 miljoen dollars zal voldoen om
het ontwerp te verwezenlijken.
•Zeppelins zouden gebouwd worden
die 100 reiziger^ zouden vervoeren en
die dezelfde luxe zouden vinden, even
als aan boord van de groote transatlan-
tiekers.
De eerste dier bestuurbare ballons^
dé Zeppelin B. 100» zal in Juli en
Augustus proeven doen om de vlucht
Londen-Montreal-New-York te be
proeven.
i De prijs zou verschillen Volgens de
I kabieuen van 400 tot 600 dollars,
geen enkele wijding ontvangen hadden,
kragen zij toestemming om 'him kardi
naalshoed terug te geven, en een huwe
lijk aan te gaan. In de geschiedenis
staan heiden bekend als twee der meest
bekwame rechtvaardige vorsten van hun
tijd.
Jólian, Casimir, Koning van Polen,
(1648-1668) trad op jeugdige leeftijd
reeds in de orde van d'e Sociëteit van Je
zus. Twee jaar later word 'hij in het LI.
Collega van Kardinalen opgenomen.
Tengevolge van het onverwachte over
lijden van zijn broer Ladislaus IV zag
hij zich genoodzaakt de regeetring over
bet. land te aanvaarden, en de roode kar
dinaalshoed te verwisselen met den ko
ningskroon. Daar hij nog geen enkele
H. AVijding ontvaDgen had. kreeg hij
van den Paus verlof om een huwelijk
aan te gaan.
Na een veel bewogen regeering van
20 jaar deed hij in 1668 afstand-van den
troon en. begaf zidh naar Parijs, waar hij
in het jaar 1673 is overleden, als abt van
Saint Germain.
De Engelsche kardinaal Henry Stuart
was rechtens koning van Engeland toon
zijn broer Prins Karei in het jaar 1788,
gestorven was. Hij liet ook altijd zijn
rechten op den titel van Hendrik IX gel
den, hetgeen ook op zijn prachtig graf
monument te Geinova te lezen staat.
