«w-*!* Hrssafc»iWS3«s
De politieke vrijheid
der Onderwijzers
Dinsdag
Feb. 1928
IIet Kanaal
Antwerpen-Luïk
De I @öe verjaardag van
Guido Gezelle
De Genlsche Floralicn
Communisten op het
oorlogspad te Parijs
De nieuwe Abt van den
Cesarsberg
De razende locomotief
De crisis in de
slehskensnijverheid
In drie dagen dwars
door Af} -iUa
'l Nieuw Belgisch vliegtuig
Bevolking in 1926
Zeeramj) in het Kanaal
xxx»Ve ja/uïgassq fiittsaias» 4 a
Kerkstraat, 9 en tl, Aalst.T&laioea 114. 2$ Ceiuiaiaaa Uitgaver J. Van Nafiel-Da Gondt
H.Romanus
|Zonop6,39Zonaf 5,29|
gEersie Kwart, den 28|
Publiciteit buiten hst Arrondissement AALST Agentschap Ravas, Adolf Ffl&xlaan, 13 te Brussel -
Rue do Richalieu, Parijs
Ten gevolge van het debat dat i
onlangs in de Kamer is voorgeko
men en waarbij door den H. Buvl
sommige vragen werden gesteld,
werd door den Minister van Kuns
ten en Wetenschappen aan het on
derwijzend personeel eeii| langen
omzendbrief gezonden waaruit wij
het volgende gedeelte wjllen aartha
len
In de huidige samenleving
wordt geen misdrijf van opinie er
kend en ik zou het aanzien ais een
aanslag op het mensdhelijk gewe
ten, aan de ambtenaren het rechtte
ontzeggen in hun binnenste of zelfs
in ue oeureKKingen van hun bijzon-
deren omgang verstandelijk partij
te kiezen voor maatschappelijke
opvattingen of politieke hervormin
gen die' ik niet goedkeur. Maar de
onderwijzer die openlijk, door
woord of schrift, onze instellingen
zou belagen en zijn genegenheid
zou betuigen voor leerstellingen pf
'handelingen die de ontkenning en
de tegenstelling zijn van de zede
lijke en de maatschappelijke orde
welke wij hebben aangenomen
degene die zich als voorkamper zou
aanstellen van geweldmiddelen en
de bevorderaar van een internatio
nalisme dat streeft naar het vernie
tigen van het begrip dor natie of
van separatisme dat ingaat tegen
het bestaan van het vaderland; de
gene, eindelijk, die door woord of
schrift, de eerbiedwaardigste ge
voelens zou kwetsen van de ouders
die hem hun kinderen toevertrou
wen. Die zou onmogelijk terzelfder
'tijd bevorderaar kunnen blijven
van zijn overtuiging en dienaar van
den Staat Hij zou te kiezen heb
ben.
Dit alles ware uitstekend, indien
de kwestie van het misdrijf van opi
nie niet werd opgeworpen zonder
dat zulks te pas kwam.
Het is inderdaad geen inbreuk
maken op de vrijheid der burgers,
waar men zich bekommert om de
politieke of (zedelijke zienswijzen
van degenen die men in dienst
neemt.
Het is (maar natuurlijk, dat; een
godsdienstige inrichting slechts on
derwijzers benoemd die een gods
dienstige overtuiging bezitten en
dat de socialistische inrichtingen
enkel personeel willen dat bij de
partij is aangesloten. Wie denkt er
aan, hun daarvan een verwijt te
niaken
De verdraagzaamheid legt ons op
"rijheid en de opinie van ande-
ook tuchtstraffen zijn te geven.
Het geldt te weten, of een onder
wijzer dia overtuigd is van de ge
grondheid der communistische leer
stellingen een aanhanger is van re
volutie, bekwaam is, met de noodi-
meldt uit Brussel dat door het
departement van openbare werken voor
bereidende maatregelen worden getroffen
de
ren te eerbiedigen e-n dit gevoel ver-
eischt dat wij andermans opinie van
vooraf als rechtzinnig aanzien.
Niemand doet aan de communis
tische onderwijzers de beleediging
-aan, te denken dat hun overtuiging
niet rechtzinnig zou zijn.
Maar ihet isjuist omdat wij ze
als rechtzinnig aanzien, dat wij ze
ook onbekwaam achten in de srhool
beginselen te onderwijzen die strij
den tegen, hun innige overtuiging.
Het geldt hij dat alles niet, te
weten of zij zich bij hun leerlingen
aanstellen als verdedigers van leer
stellingen 'die in strijd zijn met het
programma dat zij te onderwijzen
hebben zulks ware een erge fout,
die op strenge wijze zou te straffen
teijn.
Het geldt evenmin te weten of
bepaalde handelingen waartoe zij
zich buiten de school zouden leenen
en die de ouders hunner leerlingen
zouden kwetsen voor gevolg heb
ben, schade te berokkenen aan bet
openbaar onderwijs: zulks ware een
fout tegen dat onderwijs zelf be
gaan en te clien opzichte zouden dan
ge rechtzinnigheid in de school leer- ten eindt», onmidueilijk na de goedkeu
stellingen en beginselen ie onder-r™§ door het pariement, van de daartoe
de eerste. van de recSiUstreekgdhe kanaalvorbinding
En daarop dient natuurlijk te Antwrapan-Liuk mogelijk to maken, to
worden geantwoord NEEN jkunnen overgaan.
Men onderwijst maar goed dat! Het krediet van 8 miljoen franks,
waarvan men overtuigd is. De lie- voorzien, voor 19"28, zal verdeeld worden
geering heeft een sehoolprogram-ais f de verbreedmg
-,??■ ■•ij 4. i van het vak Herentfo&taAntjwerpen, dat
ma. Bij Onze vrijheden en ms e- moet worden gemaakt voor
lingen dient dit programma onder- rivierschepen van 1.350 ton; 4 miljoen
steld te worden als strookende met j voor het kanaal Luik-Maastricht,
de Verlangens van de meerderheid! Op de begroeting van 1929 zal een
onzer 'medeburgers, •ivermi'bsj het!bedrag van 70 millioen frank voorko-
goedgekeurd weid.door de KamersJ™^ <*e volgende .jaren zal het voor de
tp i?- -i n, j o. i verdere verwezenlijking van Let kanaal-
En bijgevolg heeft de Staat het plan Ante.e klik "bestemde erediet
recht te eischen dat dit programma nog groots- z;jn.
onderwezen worde, niet op huichel
achtige wijze, maar op rechtzinnige
wijze, door mensöhen die er voor
standers van zijn en hot niet be
kampen.
Hij die onderwijst wat hij als
valsch of slecht beschouwt is een
ellendeling die te verachten is.
En het is dan ook zoer droef, uit
naam van de vrijheid menschen te
hooren verdedigen die zich aan zul
ke huichelarij plichtig maken.
Er is bij dat alles geen kwestie
VI
ZMT GE FiEEOS LIB VAN HET
FtOOD-KRLÜS VAN BELGIE
Op het stadhuis van Brugge heeft eene
vergadering plaats gehad voorgezeten
door burgemeester VanJhoestenbergjhe en
waarop tegenwoordig; «waren de afgevaar
digden van 'liet centraal nationaal comi-
vacVL. «.TT^cw^ teit, namelijk MM. de senator Vermey-
an politieke vrijheid: zooals alle!1911' ^.ahwvens, L"
U 1 J I vensbesc.hrijnug van <te zootgevom-sdon
Belgen rn^en de communisten en diohter; M4, .Suscrvator te Antwerpen
separatisten gerust stemmen en gta «^epen Viérin en E. Van
Hulst, voorzitter der Brugsehe af deeling
van het Davidsfonds.
Na onderzoek van verschillende ont
werpen werd in' princiep dit bijgetreden
het standbeeld van dichter Guido Gezel
le op te riéhten in de nabijheid der
Kruispoortwaar iioderige priester ih
de huurt werd geboren.
Met het ooig op deze verwezenlijking
heeft het stadbestuur het inzicht de
zijn met het programma dat ze aan gronden door hem aldaar aangekocht in
te leeren hebben. leen pradhtijg kwartier te herscheppen
Daar niemand verplicht is Jn daar zal open plein i^rden aangelegd
c, i x.- in het midden van hetereak jhet stand-
Staatsdienst te treden is hier geen rid])(. wgTÓeQ en de openo
kwestie van de vrijheid. |plaafe zal orazo9mdl worden met heerlij-
Het is geen misdrijf van opinieike boomgewassen,
willen invoeren door uit het onder-j Dit. ontwerp mag dus zeer gelukkig
wijs en de openbare ambten ver- geflieeten worden, daar het ouderwetsdh
wi jderd te houden degenen die tot kwartier zal komen verfraaien, hetwelk
partijen behooren welke er naar met de Kruispoort, de oude molens en
vergaderen .paar goeddunken, zon
der gewapend 'te zijn.
Maar op de spoorwegen worden
geeme machinisten aangesteld met
slechte oogen en de Regeering heeft
het recht in denzelfden zin geen
onderwijzers in dienst te nemen
met overtuigingen en timet een zede
lijke levenswijze die in tegenstrijd
streven, door revolutionnaire mid
delen de maatschappelijke en zede
lijke orde die wij hebben aangeno
men te vernietigen.
Aldus handelen is ze enkel ver
plichten eerlijk te zijn tegenover
zich zelf en het vertrouwen niet te
misbruiken dat. de Staat in
stelt.
Al degenen die voor de goede or
de menigvuldige torenspitsen in het ver
schiet. een indrnkn
zal samenstellen."
De Koninlij'ke Maatschappij voor
Hof- en Tuinbouwkunde, voorgezeten;
hen d'oor den Graaf de Xerehove de /Denter-
ghem, gouverneur van Oost-Viaanderen,
heaft besloten aan de maatschappijen,
- 7 j j j y die meer dan 30 kilom. van Gent ver
rit zt,pi in het openbaar leven, al ^i^jderd zijn, de volgende zeer Ibelanig-
goede burgers, verwachten dan ook rijke prijsvermindering 'toe te kennen,
van de Ttegeerhig een krachtdadi- ten ei-nde hun heit bezoeken der Flora
ger optreden. Üeen te vergemakkelijken
Het inriöhtingscomiteit der Floraliccn
heeft voor de volgende dato 22, 23, 24,
25, 26, 27 en 28 April onderstaande
prijsverminderingen toegekend
60 aan de Hof- en Tuinbouwmaat-
schappijen,
aan de leden van den «Touring Club
van Belgie» en van den .«Vlaamsdhen
Toeristenbond»,
aan de Vereenïgingen voor Oorlogs
verminkten, aan v akkundige syndika'
ten, ejiz. op voorwaarde dat deze orga
nismen beslist voor 1 April, een totaal
van 1000 ingangekaartjes koopen, gel
dig voor de dagen di'e ze zelf verkiezen.
50 °/o aan alle maatadhappijeni, dio
De «Hurnanifé» bevatte Zondag iuor-
gen een hevigen oproep tqgen de «Jeu-
nesse Patriots» en riep al de Communis
ten op togen 10 uur te Bagoolet.'
Op 'het gegeven uur kwamen daar
verscheidene vrachtwagens aan, gevuld
met Communisten, die zidh verdeelden
in groepen onder de leiding van sectd'e-
oversten.
Onmiddellijk bestormden zij de va-
derlandflclie jonkeren en gedurende een
uur hadden afzonderlijke vechtpartijen beslist-, voor 15 April, ten mins/te 100
plaats, waaraan de politie een eindekaartjes koopen voor een bepaalden
stelde. nag,
Het gevecht hernam vervolgens te Pa 40 aan de kleine groepen, die be-
rijs zelf, in de rue de Belfort, waar de slist, voor een bepaalden «dag, minstens
Commimisten knuppels, messen en re-20 kaartjes koopen.
vol vers bezigden. Bovendien zullen de grooto rnaat-
Vier i^atriotten waren spoedig buitenschappijen die zidh verbinden voor 1
gevecht en lagen getroffen, op den grond April, beslist boven de 1000 kaartjes tjs
Toen de politie op de plaats versdheen koopen, recht hebben, benevens de toe-
richtte de woede der Communisten zichgekende prijsvermindering van 60
tegen de agenten, die er nu echter hard-j op 5 inigangskaart.jes voor ieder 100-tal
handig op los gingen. 'inschrijvingen boven het. eerste duizend-
Op enkele minuten waren 15 Corn- tal en tot 2000, en op 10 ingangskaartjes
munisfen met knuppelslagen gewond en voor ieder 00-tal inschrijvingen boven
waren er vier in hechtenis genome^ j het tweede duizendtal..
•Zaterdag, had in de abdij ne plech
tige wijding plaats van den onlangs
gekozen coadjutor, 'benoemd metl recht
van opvolging van den hoogen dom
Robert de Kerchove, voorzitter van do
congregatie der Benedictijnen in Bel-
gie-
Deze had gezien zijnen Sl-jarigen
ouderdom, de ontheffing van rijn amU
gevraagd.
De nieuw gelcozone, dom Bruno Ca-
pelle, geboortig van Namen, was vroe
ger onderpastoor to GemlMod's.
De Avijding werd verricht door Z. Em
Cardinaal Van Roey en jn bij rijn van
talrijke abten uit gansdh het land, als
ook van Mgr Kerckhofs, bisshop van
Luik, de ouders en bloedveitwanten van
den nieuwen abt en talrijke voorname
inwoners zijner geboortestad.
Machinist en stoker half .krankzinnig.
Naar de «Indépedanee Beige ver
neemt, wa3 de treift uit Givet, met be
stemming naar öehaarbeek-Bao»sel, die
tusschen Givet en Namen in negen sta
ties stopt, Vrijdag op (het gewone uur
vertrokken. In plaats van te Hastière te
stoppen vloog de t/rein i;n volle vaart
door de statie en ook in de volgende sta
ties gebeurde hetzelfde.
Onmiddellijk werden al de staties der
lijn gewaarschuwd en overal de signa
len gealoien, echter zonder resultaat. I)e
trein holde al maar voort en arriveerde
te Namen met een voorsprong van ruim
4:5 minuten cp zijn gewonen tijd.
Gelukkig verminderde hij daar zijn
vaart en stopte hij ongeveer 50 meter
buiten de statie waar men vaststelde dat,
zoowel de machinist als stoker, door over
spanning de krankzinni^heid nabij wa
ren. Zij werden dan ook onmiddellijk
vervangen en tijdelijk van allen dienst
ontslagen.
Men deelt ons mede, dat deze zaak in
de laatste dagen een heel andere wen
ding genomen heeft.
'Men mag verzekeren dat de regee
ring het .plan der fabrikanten niet bij
treedt en op hunne voorstellen niet ral
ingegaan worden.
■Het schijnit uitgemaakt, (en daarover
zouden er bepaalde gegevens ih 'handen
berusten der regeering)dat er in Belgie
geen enkel ouafhankelijke stekskensfa-
briek meer bestaat. Daarenboven zou de
veelbesproken crisis 'heel eenvoudig
kunstmatig teweeg gebracht rijn.
De •werklieden zouden dus, en dit is
eene ware schande, slachtoffers zijn dei'
plannen van internationale financiers;
geholpen door enkele Belgen.
Over dit alles zou in het kort wel meel
licht kunnen geworpen worden, want
het zal niet gezegd worden dat mep in
Belgie zoo klakkeloos is.
Heft laconiek berrdht dat de Benguella-
spoorweg door Angola voltooid is, is
waarschijnlijk door weinigen op volle
waarde geschat. Het verdient wel eenilge
verduidelijking aldus de Tel». Men
stelle rich voor. hoe Stanley vijftig jaar
geleden van Zanzibar naar de Congo
monding trok, 999 dagen lang, onder
haast onoverkomelijke moeilijkheden,
kampend met moordende ziekten eri
wreede kanibalen.
En nu... .weldra zal het zoo ver zijn,
dat wij, gemakkelijk gezeten in een
spoorwegcoupe. Midden-Afrika in niet
meer dan drie dragen zullen kunnen
doorkruisen. Dc Bcnguella-spoorweg, difl
in de haven Lobitzbaaj begint, Benguel-
la, de oude slavenmarkt passeert en daii
doordringt door ontoegankelijke oer
wouden, door dorre woestijnen, zich
werpt over stroomversnellingen en zidh
kronkelt door diepe valleien, heeft zoo
juist de grens van Asngola bereikt, jvaar
de Belgen gereed staan hem in ont
vangst te nemen.
Zij hobben zi'ch verplicht in zoo kort'
mogelijken tijd het nog aan te ilegge»n
traject in Belgisch Congo te voltooien,
ten einde de verbinding met nen Katan-
ga-spoorweg tot stand te brengen.
Moest het koper der beroemde Ka-
taoigamijnen vooiheen om naar de Eu-
ropeesche markt te komen, een weken-
1 langen omweg niak^n over Beira of
Kaapstad, binnenkort zal men hiervoor
van den nieuwen trans-Affrikaanschen
spoorweg kunnen gebruik maken en ecpj
aanzienlijke bespoediging ih de leverinjg
kunnen bereiken.
Dit zal ongetwijfeld de Belgen tot
spoed in aanleg' nopen. En (de meuwo
liijn aangelegd door At'rika's grootsche
ongerepte natuur, zal ongetwijfeld een
menigte toeristen aanlokken. De wereld
wordt te klein.
Wij hebben gemeld dat de h. '.Rut-
tóens, wonende te Wépion (Provincie Na
men), een nieuw vliegtuigtype hooft uit
gevonden, een soort tweedekker, dia
«loodrecht kan opstijgen en dalen
Hier vol'gen enkele bij zondert)eden;
over dit toestel, dat. een vleugelbreedte
heeft van 2/ m. 80 en slechts 170 kgr.
weegt.
Het zal i'n werking komen met een
motor van 10 paardenkracht, twee cy
linders, zonder -waterverkoeling, draaien»
de tegen 18Q0 toeren me!t eon multipli-
cator, die dc toeren op 4000 brengt. Daar
de schroef dubbel werkt zal men 8000
boeren per minuut bereiken.
Het vliegtuig is aldus samengesteld
dat de staartvleugels dezelfde lengte heb
ben als de hoofdvleitgels. Het geheim der
opstijging en daling berust in de samen-
stelling der vleugels overal gelijk zijnde,
zal hét toestel loodrecht kunnen bewo
gen.
Het. nieuwe vliegfcuijg, dat gebreveteerd
is en een geheelc omwenteling in de
vliegkunst zou kunnen teweeg brengen,
is nog slechts in verkleinden vorm ge
bouwd.
Ê£LAfv.«^iJK BERICHT.
Eerstdaacs zullen de bureeten der
Gonsche Bank voor Handel en H'jver-
held.van de St Jorisstraaf ^overgebracht
worden naar de Kefzerlijke Plaal3, n.
<4 (Kastaanjevesten) nabij de Nieuw-
straat.
Brandkasten Lips van alle' afmetin
gen, zuMen le^ beschikking zijn van hefi
publiek aan een zeer voordeeiigen huur
prijs 2207)
Wij lichten uit het Decembernummer
van het Driemaandblad voor Algemeen
Statistiek het volgende betreffende den
loop der bevolking in 1926
De bevolking bedroeg in de provincie
Antwerpen 1.121.577 inwonersBralbant
1.628.458; Weét-Vlaanderen 868.025
Oost-Vlaanderen 1.124.577 Henegou
wen 1.260.836; Luik 953.907Limburg
341.249; Luxemburg 222.531Namen,
353.441; totaal voor 'het rijk: 7.874,601
Over 'het géheele rijk bedroeg het aan
tal huwelijken 72.517 tegen 74.761 in
1925; echtscheidingen 2.349 tegen 2.503
levend geboren 149.943 tégen 154.298;
Het aantal huwelijken is dus sedert
1925 verminderd met 2.244. De vermin
dering is merkelijk in Brabant, Hene-
gauwen en Namen; zij is het nauwelijks
i'n beide Vlaanderen, Antwerpen efa
Luik. Daarentegen is een kleine verhoo
ging voor Limhurg, maar een vrij be
langrijke voor Luxemburg. Ofschoon het
huwelijkscijfer sedert 1921 gestadig ver
mindert, is 'het merkelijk hooger dan
voor den oorlog, da^ nog met ongeveer
20 t.h. overtroffen wordt. In de Vlaamr
sche provinciën bedraagt de verhoogtng
ongeveer 25 t.h., in de Waalsdhe enkel
8 tot 19 t.h.
Hot aantal geboorten is met 4355 ver
minderd.
Een twintigtal slachtoffers
Het Italiaansche stoomschip «Alcan
tara» dat na een aanvaring mét (het Rus
sische sdhoolschip «Tovarish» in den
mist foi?j Dungeress, (gezonken is, met
1682 ton bruto en 979 ton netto; het
werd in 1906 gebouwd en kwam uit
Carloforte.
Het aanvarende sdhoolschip Tova-
ridh» is een in 1892 gebouwde stalen
viermastbark van 4272 ton brüto en 2218
ton netto. Zij was van Holtenau naar
Buenos Ayres onderweg, met aan boord
een honderdtal officieren en cadetten
van de zeevaartschool.
De bemanning van de «Alcantara
bestond uit tusschen de achttien en twin
tig koppen.
Hot stoomschip «Mongolia» van de
P. O.-lijn is vannacht .in de buurt vari
de plaats van het ongeluk gdbloven
een ander Britsch stoomschip heeft "bij
stand verleend bij het zoeken naar over
levenden, maar men vreest dat heel de
bemanning omgekomen is.
Do «Tavarish» is met zware ayarij
naar (Southampton op weg.
