De IdtaHin den Vreemde
26
Oorlog aan het
Katholiek Onderwijs
Woensdag
Sept. 1928
Inhuldiging
Sovietexpcdiüe naar
de Noordpool
De drankbestrijdingswet
In de Textielnijverheid
Ter nagedachtenis van
Baron Arthur Verhaegen
De ontzettende schouw
burgbrand ie Madrid
Het indexnummer
De drama's van de
Noordpoolstreek
De tentoonstelling van
1950 te Antwerpen
Kerkstraat, 9 en 21, Aalst.
XXXIVe JAARGANG NUMMER 224
-Telefoon 114 O20 Centiemen Uitgever J.-Van Nuffe!-De Gendt
i H.juslinia
|Zonop5,44Zon af5,40
Volle Maan den 29
Publiciteit bulten hot Arrondissement AALST Agentschap Haves, Adolf Maxlaan, 13 te Brussel 4 Rue de Richelieu, Parijs Breams Buildings, 6 Londres, E. C 4.
De plakbrief van den Onderwijs
bond, welke wekenlang in onze stad
beeft uitgehangen, en waarin reklaam
werd gemaakt voor de openbare neu
tralo school, beeft de oogen van vele
ouders geopend. Vooral 2 na lezing
van bet artikel, verschenen in De
Volksstem van 6 dezer, zijn allo
weldenkende menschen tot bet besluit
gekomen dat bet onderwijs, door de
Vrijmetselarij aanbevolen en onder
steund, weinig achting en nog min
der vertrouwen waard is.
Tot stichting onzer lezers deelen
wij dan volgenden oproep mede
WEEK DER OPENBARE SGHOOL
(van 26Oogst tot 2 September 1928).
Di Onderwijsbond (Ligue de l'en-
seignement) stuurt een warmen op»
roep tot al de vrienden der gewe-
tensvrijboid, tot al do partijgangers
van bot wereldlijk ideaal om.
gedurende do week.welko het nieu
n we schooljaar voorafgaat, deol ts
nomen aan dan propagandatocht
ten voordoelo dor openbare scholen.
n Do volgeude actiemiddelen zijn
vooral aanbevolen zorgen dat de
oproep tot de ouders in de stad of
do streek uitgeplakt worde
r aan do huisgezineen, waar school
plichtige kindoren zijn, do openbare
school per brief aanbevelen
in do dagbladen de voorwaarden
bekendmaken vereischt tot do aan-
neming in al de onderwijsgestichten
van gemeente, Provincie en Staat
aan don Onderwijsbond laten ken-
lier, al de aanvaller, gericht tegen
do openbare school (dagbladarti-
kels, plakbrieven, traklau. sermoe-
nor-, enz,.,.
Voogon wij er bij dat tevens een
Aktiekomileit gesticht werd, samen
gesteld uit liberalen, socialisten
rationalisten der Brusselscke omge
ving. Dit komiteit heeft een School
fonds opgericht dat voor dool heeft de
verspreiding van den beruchten plak
brief, ten voordoale der openbare
school, in gansch bet land ts ver
zekeren,
Volledigheidshalve geven wij nog
een uittreksel uit de dagorde door de
Belgische Vrijmetselarij gestemd tij
dens haar Congres, gebonden te
Brussel op 28 en 29 Juli 1928,
Overwegende de strenge ver-
plichting opniouvv de aandacht van
bet belgiscbe volk te trekken op
het gevaar waarin bet openbaar
onderwijs verkeert door de stijgen-
de, hardnekkige en oneerlijke me-
dedinging van bet confessioneel on-
n derwijs
Bevestigt dat de vrijdenkers voor
plicht hebben onvermoeid den strijd
voort te zetten ten bate van de
openbare wereldlijke en onzijdige
a school...,.
Klaagt aan, ten aanzien van liet
a land al de voortdurende toege-
a vingen, onder voorwendsel van den
a scboolvrede, welke bedrieglijk is,
wijl de toegevingen enkel dienon
om de klerikale eischen aan te vu-
n ren b). de steeds aangroeiende
toelagen aan oen onderwijs gansch
onttrokken aan het toezicht der
openbare macht, en door zijnen
i aard gekant tegen bet princiep der
burgerlijke en demokratiscbe in-
richting van den Staat;
Besluit de herziening te vervol-
gen der wet van 1919 en van al de
wetten toelagen verleenende aan de
vrije scholen
Drukt don wensch nit dat al de
machten der linkerzijde zich zouden
vereenigen in zake onderwijs
Besluit zijne medewerking te
vorleenen aan al de organismen
welke hetzelfde schoolidoaal nastro»
ven, o. m. don Onderwijsbond
Zou men zich niet eerder in 1879
wanen dan in 1928
De katholieke ouders zijn thans
voldoende ingelicht. Wij raden bun
aan deze stichtende verklaringen nit
te knippen en zorgvuldig te bewaren.
Ze zulien meer dan eens van pas ko
men. Een katholiek huisvader.
van het oorlogsmonument ter gedachte
nis, der gesneuvelden van het 19e linie-
regiment te Merckem
Op Zondag 7 October •wordt op plech
tige wijze het oorlogsmonument van liet
19e linieretgiment ingehuldigd. Sober
en streng van opvatting, maakt -het den
besten indruk. Op de voorrijde het kruis
een gestileerd oöriogskruis. Verder op
cue vier zijden de opschriften van het
Regimentevaandel IJzer, Merckem,
Zarren, Handzaeme. Ten slotte ,De
overlevenden van 'het 19e aan liunne
dierbare gesneuveldenAlle oud-strij
ders van hot 19e worden uitgenoodigid
om die plechtigheid bij te .wonen.
De trein welke om 8 ure 39 uit Brug
ge vertrekt, goeft over Cortemarek aan
sluiting vodr Dixmude, waar men zal
beschikken over autos' en autobussen.
Udt Gent vertrekt de trein om 9 ure
19; uit Brussel om 7 u. 13; uit Ant
werpen om 5 u. 25.
Om 11 u. Plechtige Mis gezongen
dooi' Pater Debauohe S.J. (Luitenant
Dtibauche), bijgestaan door ld!e Eeref-
aalmoezeniers Van Assdhe en Heylen
en door de priester-s welke bij het} 19e
dienst deden gedurende den oorlog.
Dom M. Van Assdhe, der Albdij van
Bteenbrugge houdt het gelegen'heidsser-
moen. Na de inwijding van liet monu
ment om 12 u. spreken luitenant-gene
raal Holmann, kommandant de We&-
pin en senator baron de Coninok de
Merckom. Mits bij vodrbaat te verwitti
gen, kan men deelnemen aan idlen maal
tijd om 13 u. 15.
Inlichtingen te bekomen bij luitenant
Buekens, Pupillenschool, Aalst.
Zij zou vijf jaar wegblijven
Volgens een bericht uil Moskow zou
de Sovietsregeering in betrekking zijn
getreden met de regeeringen van Noor
wegen en Duitsdhland om een grootsche
espeditie naar de Noordpool te onder
nemen. De reis zal vijf jaren duren. De
ontdekkingsreizigers zullen toekomend
jaar vertrekken en te Mourmansk hun
basis inrichten. Van daar zullen zij zich
naar Frans-Jozeflandi richten en vervol
gens over de Noordpool heen over de
oevers van de Alaska gaan vliegen. Het
Uitslagen
In Maart 1905 waren er in
Belgie
Verder vermelden wij onder de nog
aan gang zijnde weiken het afleiden
dier Jan Van Rijawijcklaan bij den
hoofdingang der tentoonstelling; de be-
207.516 drankslijterij enin Decemberdekking d>ea' lanen op het terrein zelf;
1912 was het getal tot 219.406 geklom- [het aanleggen van hovingen op de hel
men; 24 Maart 1914 waren ei- nog lingen der grachten, die 'liet. «foliant» j heinde en verre, trokken door de stad.
202.643; in Maart. 1918 nog 166.662; omringen; 'het effenen van dit saillant Een aanzienlijke policiemacht was to
Een betooging der «takers van het tex
tielbedrijf in Ikansdh-Noorden heeft
Zondag te Rodbaais plaats gehad, ©eni
ge duizenden personen, opgekomen van
in November 1922 nog 133.861, en in
- ge-
zijn
dezelfde maan 1927 was het
zakt op 104.954.
Het getal drankslijterijen, dat
hoogtepunt bereikt had in
(219.465), is dus geleidelijk w
op 50 til. van het. vooroorlogsdhe cijfer.
De vermindering van het getal slijte
rijen nam voortdurend toe, zoowel ge
durende het tijdperk van de heropening
der slijterijen, die ten gevolge van den
oorlog voorioopig waren gesloten, als
na dit tijdperk. Alles laat voormen dat
het niet. zal blijven bij het tegenwoordig
getal. De hoofdreden is zonder twijfel
de openingstaks, die aldus een uitsteken
de maatregel blijkt te zijn.
Er dient opgemerkt te worden dat'
liet getal drankslijters die bij hoeveel
heden van 2 tot 6 liters verkoopt sedert
de wet van 1919 aanzienlijk toegenomen
is.
Anderzijds vermindert de invoer van
bier merkelijk, vergeleken bij die voon
ooriogsdhe periode. Daarentegen wordt
er vijf maal meer bier uitgevoerd dan
voor 1910.
Hot getal brouwerijen is van 3.341
(gemiddeld getal 1910) (gevallen op
1.766 in 1927. Maar de hoeveel heden
gebrouwd en verbruikt bier zijn bijna
niet verminderd; ternauwernood met
100.900 hektolite.s. De oorzaak: de groo
te industrieel e brouwerijen hebbon een
aantal plaatselijke brouwerijen vervan
gen.
De tolrechten op de ingevoerde bie
ren brengen thans tienmaal meer op
dan voor den oorlog; de acoijnsreöhten
op de inlanösche bieren zes maal meer.
De hoeveelheid thans ingevoerde
door Engeland, dat deze plaats gekozen
heeft voor het oprichten van de Britsdhe
af deeling; het loggen van gasleidingen,
kleine ijzerenwegen voor vervoer van al-
1912leriaande zware of groo te voorwerpen
d tothet schutsel rond het terrein, emz. Nog
andere werken liggen ter studie en zul
len kortelings kunnen aangevat worden.
Een talrijke afvaardiging van dhris-
tone arbeiders, aangevoerd door de lei
ders der maatschappelijke beweging te
Gent, heeft zich Zondag naar Medrelbe-
ke begeven in 'beevaart naar hot graf
van den betreurden baron Arthur Ver
hangen, stichter ider dhrisfcene arbeiders
partij te Gent. Door de geestelijkheid
.werd voorgebeden en volgons gewoonte
antwoordden de ingetogen arbeiders
luide. De arbeidtere uit het Gentsdhe zul
len nooit vergeten ivvufc ze hefbben te dan-
been. Na de betoogingwerd een mee
ting gehouden en de genaamde Martha
Derreumaux, pas uit Rusland terugge
keerd, overhandigde eon roocSe vlag door
die Soviets geschonken aan het geweste
lijk textielsyndikaat, waarna zaj aan
kondigde dat uit Rusland groot© som
men zouden toegestuurd worden om dö
stakers te steunen.
Algemeene stalling
Aanmaning oml voort te werken.
Het gerucht Rep Zondag te Roebais
en te Toerkonje, dat de «unitaires» van
zin waren eon bevel van algemeene sta
king uit te vaardigen. Daarop hebbon
de textiekyndikaten van Roabaais, Toer-»
kon je, Lannoy, de Belgische syndi'kale
oentraie der textielsynidükaten van
Moeakroen, Ilersoeuwe, Dotten ijs, Reo
kom, Avelghem, Doornik, enz. oen be
roep gedaan op hun loden opdat zij aan
den aiheid zouden blijven.
™ndc de staking te Tderkonje-Roebaaii
De oproep van bet synfdükaat van hot
Algemeen Arbeidereverbond van Roe-
graf den tol van dankbaarheid en de
hulp hunner vurige gebeden brengen.
Nadere bijzonderheden)
Hoe de brand gezien werd.
De eerste personen die zich ervan re
kenschap gaven dat brand onetaan was
waren de toeschouwers der gaanderijen
Uit een eleotiïeklampje van het too-
neel sprong eene vlam die snel voortliep
In hun waanzin sprongen velen on
der deze toeschouwers van de derdie en
i j - vierde verdiepingen om op de toeschou-
bran<Jewyn is ang^r o. '00;wel8) die in lha£on iplaata
liefktolitara meer dan 'het gemrideld i omen te vaUen
tienjaarlijksehe ajrér Tan 1910. Het ia de ^unpHaron naar beneden glij-
OPn hf>I.TAnrPnfiWïl»W11rr foif i \r->rrr. fnivan. C» r
ken aan wijlen Arthur Vedhaegen en c, ,r
daarom onan ze hem elk krm -■ i ba^-Toerkonje lieeffc weerklank gevon-
daarom gaan Ze hem elfc jaar aan zun den Inderdaad in de fabrieken dit
een betreurenswaardig feit. Onze tegen
woordige uitvoer staat gelijk met dien
van 1910.
De landbouwstekerijen zijn bijna
verdwenen. Zij hebben den genadeslag
gekregen in 1902, door die toepassing
van de wet van 28 Juli 1902 betreffende
de onteiening van de landbou/wstoke-
rijen. In 1910 brachten zij ongeveer 20
duizend Hl. voort; thans 4.000 hektoli-
tere.
De nietilandbouwstokerijen zijn
getal verminderd: ongeveer 100 in 1910
ongeveer 30 in 1927. Maar de voort-
doel der reis is alle mogelijke aard rijks-1 brengst is in verhouding niet vermin-
kundige oceanische en delf stof kundige
materialen over de Noordpoolstreken te
verzamelen.
6 pimten omhoog
Het index-nummer voor het rijk, op
16 September vastgesteld, bedraagt 826
tegen 819 op 15 Augustus.
'Ziellier de toestand per provincie
An t worpen
Brabant
W estiVlaandeern
Gosti Vlaanderen
Hen ega uwen
Luik
Limburg
Luxemburg
Namen
Voor de groote agglomeraties van het
land
Brussel 873 864
Antwerpen 868 860
'Gent 822 817
Luik 818 807
Sept. Aug.
843
836
840
833
808
807
817
812
851
843
820
814
819
814
81S
808
810
805
Amundsen en Guilbaud verloren
Volgens een draadloos bericht, is de
«Krassin bij 'het zoeken naar Amund
sen en de Alessandrigroep, doorgedron
gen in een gebied, dat tot nu toe door
de ongunstige ijstoestanden, niet door
zocht kon worden. De nasporingen zijn
echter zonder uitslag gebleven.
De «Krassin» heeft bij de vaart idoor
liet ijs veel van den stoa-m geleden.
Het söliip is zoodanig ddor de ijssdhot-
sen beschadigd, dat het water in hef
schip dringt en dagelijks uitgepompt
moet worden. Het gevaar (bestaat, dat
de ijsbreker, die zioh thans in de na
bijheid van Alexandraland bevindt
niet door den storm opgehoopte ijsmas
sa kon breken en in de IJszee moet over
winteren.
derd595.693 hekfcoliters, gemiddeld
tienjaarlijksch cijfer in 1910; 429.105
hektolitere in 1927.
Het gebruik van Jdirinkalcool is ech
ter merkelijk verminderd Gemiddeld
tienjaarlijksch cijfer van 1910 444.304
hektoliters in 1926: M3.478 hektoli-
ters (het cijfer 181.805 hektoliters voor
1927 is voorioopig).
De tolrechten brengen, evenals voor
de bieren, tienmaal meer op dan voor
den ooriog; cfe aecijnsrechten nauwe
lijks driemaal meer. Men moet rekening
houden met de vermindering van het
verbruik en met het bestaan van ver
scheidene belastingen.
Het veribruik van wijn is aanzienlijk
gestegen Tienjaartijkseh gemiddeld
cijfer in 1910; 350.989 Irektohters in
1926: 593.277 hektoliters.
De accajnsrechten brengen niet veel
meer op dan zevenmaal het bedrag
van voor den oorlog.
De stand der werk-en op het terrein
De uitvoering der werken op het ter
rein der Wereldtentoonstelling vordert
normaal volgens het vastgesteld plan.
De grondvesten van de eerste reeks
hallen, bestemd voor de Belgische af-
doeüng, zijn voltooid, al hert materiaal
is ter plaatse on men is reeds begonnen
met het optrekken van het ijzeren ge
raamte.
De muren dei- kerk, waarin de ten
toonstelling van Ylaamsche Kunst ge
deeltelijk zal worden ondergebracht-, ko
men over heel den omtrok al vijf meter
boven den grond.
De schoolgebouwen, welke in hoofd
zaak zullen dienen voor de afdeeling
schilderkunst der tentoonstelling van
Vlaamsche Kunst, zijn nu bepaald aan-
Deee werken zullen gansch,
moeten gereed zijn voor (September
1929,
den. Daardoor ontstond nog grootore
verwarring.
Bedolven
Op het oogenblik dat de zolderingen
instortten, bevonden zich nog vele per
sonen in de zaal.
Het was twee ure des morgens, wan
neer de ministers en de andere over
heidspersonen konden doordringen tot
op den trap van het eorste amphithea
ter.
Een schouwspel om zinneloos van te
worden
Het schouwspel dot zddh voor liunne
oogen ontplooide, was om zinneloos van
te worden. Op de trappen lagen vele lij
ken. Anderen stremden de deuren. De
overheden konden daardoor niet verder
doordringen. Te meer daar gevaar
dreigde dat do zoldering van het tweede
amphitheater, het eenige dat nog liield,
zou instorten.
De reddingswerken vorderen slechts
langzaam, te meer 'daar door dte vernie
ling der trapzaal men niet. hooger dan
tot op 3e eerate verdieping kon geraken.
Een hehch visioen
Drie minuten na het uitbreken van
deen brand dbofde de eleotrische verlich
ting uit.
De geheele zaal werd nog maar al
leen verlicht door de vlammen van 'het
brandend tooneel.
De hoofdelectricien (beweert dat hij
geen geloof hecht aan eene kortsluiting
als oorzaak van den brand.
Heldendaden
Vele slachtoffers kwamen tengevolge
van verstikking om.
Vele heldendaden gebeurden. Een
der posten stak toen de eleetriciteit uit
doofde, eene kaars aan, en vatte koel
bloedig post- om den uitgang te be
lichten. Hij maande de toeschouwers
tot kalmte aan.
iZoo bleef hij zijnen plicht vervullen
tot de vlammen hem omringden. Hij
werd het slachtoffer van ziinen helden
moed.
Woestelingen
Een jonge man herkende onder de
slachtoffers zijne wederhelft en zes le
den zijner familie.
Ontzettende baldadigheden werden
gepleegd door de vluchtelingen, wan
neer zij zich eenmaal in de duisternis
bevonden. x
De maarte lijst.
De zwarte lijst der slachtoffers wordt
gedurig langer. Maandag namiddag ten
4 uré had men reeds 75 lijken uit do
puinlioopcn gehaald1. In het gasthuis
Waren vijf ongelirkkigen aan hun kwet
suren bezweken. De opruimingen der
jpuinen werden onverpoosd vp9Ttgc-zet
groot nijverheidscentrum waren al
werklieden op post.
Te Halewijn is de toestand onveran-*
derd. In het- Leiedal werd het- stak ings-
bevel der bommunisten slecflits gedeelte
lijk gevolgd. In de fabrieken van Ar-
mentiers en Houplines zijn er maar
1.000 stakers op 10.000 werklieden.
Te KajsseJ en omtrek telde men zeer
Weinig stakers 5 op 4.000 arbeiden? te
Hellemmes, en 400 op 5.000 werklie
den te La Madeleine.
V. De Midden8tand8raad.
De Middenstandsraad v/erd in Hol
land in 't leven geroepen door hét
Koninklijk Besluit van 4 Septemb.1919.
De Hollandsche Middenstandsraad kan
het best vergeleken worden aan onzen
Hcogeren Raad van don Middenstand
welke dit jaar heringericht is en in
gezag versterkt.
De Middenstandsraad heeft zijn
ontstaan te danken aan de behoefte
welke werd gevoeld dat meer eensge
zinde Middenstandswerking moest
plaatshebben in overeenstemming van
de Regeering met de bestaande drie
groote Middenstandsfederaties te we
ten de Koninklijke Nederlandsohe
Middenstandsbond, de Nederlandsohe
Rocmsch-Katholieke Middenstands
bond, en de Vereeniging van den Chri-
stelijken Bandeldrijvenden en Indu-
strieelen Middenstand in Nederland.
In overleg met den Minister werd
door deze drie groepeeringen de Mid-
dedstandsraad ingericht.
Deze raad bestaat uit een voorzitter
en uit vier vertegenwoordigers van elk
der drie genoemde vereenigingen.
De voorzitter wordt aangewezen en
ontslagen door den raad in gemeen
overleg met den Minister van Landb.
Nijverheid en Handel.
Voor het bespreken van bepaalde
onderwerpen heeft elke bond het recht
éón of meer deskundigen aan te wijzen.
De Raad ook mag zekere bevoegdhe
den aanstellen om aan de bespreking
van bepaalde punten deel te nemen. De
Raad mag insgelijks algemeene vak-
vereenigingen van den Middenstand
uitnoodigen buitengewone leden aan te
wijzen.
De vergaderingen van den Raad
worden bijgewoond door een ambte
naarvan genoemd Ministerie.
Aan den raad is een secretaris toege
voegd die door den Raad wordt be
noemd en ontslagen.
De bijzondere taak van den Midden
standsraad is het bestudeeren van
vraagstukkenvan algemeen belang voor
den handeldrijvenden en industrieelen
Middenstand, deze vraagstukken den
Middenstand aan te wijzen en aan den
bevoegden Minister wettelijke regelin
gen voor te stellen. De Raad is ter
beschikking van den Minister om advies
te geven over aangelegenheden die den
Middenstand betreffen.
Vele vraagstukken worden door den
Middenstandsraad besproken, onder
meer Het Handeldrijven door niet
Middenstanders en door Openbare
Besturen, Gemeentelijke winkels, im
porteeren van goederen door partiku*
lieren, handeldrijven door Ambtenaren,
optreden tegen vliegende winkels enz.,
Het vestigen als Winkelier en Patroon;
Wetsontwerp op de Winkelsluiting
Wetsontwerp tot hetftng eener Weelde-,
belasting enz.
