39
Ds Archieven van den
Raad van Vlaanderen
Zaterdag
Sept. 1928
Godsdienstvervolging
in Mexico
Groot- Brittanje smelt
De Eijnlandsche bezetting
De i Stanleyville
naar Congo
Belangrijke verklaringen
van den ex<*keizer
Belgische werklieden
in Frankrijk
't Fort van Cambrerizaz
in de lucht gesprongen
De Graaf'Zeppelin*
Kerkstraat, 9 on 21, Aalst. Telefoon 114.
XXXtt/e JAARGANG NUMMER 226
20 Centiemen
Publiciteit buiten hot Arrondissement AALST Agentschap Havas, Adolf Maxlaan, 13 te Brussel —1 Rue de Richelieu, Parijs Breams Buildings, C Londres
Uitgever J.-Van Nuffel-Da Gendt
H. Michaël
Zon op5,48Zon af5,33j
Volle Maan den 29
Hoe de Archieven in Belgische handen
vielen.
De arcliioven van den Raad van
Vlaanderen werden in October 1918,
toen de Duitscbers de vlucht namen,
naar de boogescliooi van Leipiig ver
zonden en toevertrouwd aan de bewa
king van professor Seeliger.
Het is in 1920, gedurende don
Kapp-«putsch., terwijl er in de stra
ten van Leipzig gevoelden werd, dat
lieel do papieranrommel, die men
trachtte in veiligheid to brengen, op
do straat werd verlaten toen de ver
voerder was doodgeschoten en hoe
de heer Wullus (Rudiger) ze ontdekte
zullen we niet aan liet li'
hangen.
Het volstaat met te zeggen dat hij
ze aankocht met de door do Nationale
Verooniging verzamelde gelden en
dat de 42 verzegelde kisten, in het ge
heel 1800 kilo zwaar, in 1925 te
Brussel in ontvangst werden genomen
Men heelt al die documenten ge
ordend on gerangschikt en het voor
naamste verzameld in een boekdeel
van 500 bladzijden.
Hoe liet spel begon.
Men stijgt op tot Juni 1915 om de
eerste botrekkingon tusschen de akti
visten on de bezettingsoverheid on
stichting vau liet Gentaal Aktivistich
Comiteit te vernemen.
Dit comitoit was in briefwisseling
met de Poliüsclie Abteilung bij het
generaal gouvernement en dio brief
wisseling goschiodde vrij van port mot
do vermelding R.eiclisdienslsaclie
Vanaf 18 Juni 1915 verschaft liet
comiteit inlichtingen aan do politieke
aidoi ling in onderwijszaken en lokt
alzoo de afkondiging uit van Duitsclie
besluiten over de interpretatie van de
Belgische wet van 19i4 over het taai
regiem in het lager onderwijs.
De Vlaamsche Post juicht die
besluiten toe, heet België de echel
van Vlaanderen, zoo onder intellec
tueel als stoffolijk oogpunt, en schrijft
dat hot Vlaanderons moordenaar zal
worden indien het ooit terugkeert».
't Is Kimoe die dat schrijft, een der
leiders van Jong Vlaanderen
vereeniging die to Gent gesticht was
door Domela Nieuwenhuis, don pro
testantsclien dominee, dezelfde die,
samen met Godee Molsbergen, nog
oen Hollander dio professor dor Duit
sclie Hoogeschool vau Gent was ge
bombardeerd, in naam van Jong
Vlaanderen» een telegram van geluk-
wensniien aan Hindenburg stuurde
na zijne overwinning in Rumonië.
Op 4 Februari 1917 wordt in het
Viaainsch Huis te Brussel eene ver-
gadering gehouden onder voorzitter
schap van Tack, tot voorbereiding
van den Landdag, die de «ontslaving»
der Vlamingen en de zelfstandigheid
van Vlaanderen moet uitroepen.
De archiefstukken bewijzon dat die
vergadering on dio Landdag werden
ingericht ia samenwerking mot do
Politiscbo Abteilnug
't Is deze laatste die de bijeenroe-
pingon dor leden van don Raad van
Vlaanderen verzendt en die de dag
orden eerst voor goedkeuring ter
inzage voroischt.
Zelfstandig Vlaanderen
Niels is gekker dan de voldaanheid
waarmee die kwistenbiobels van den
Raad van Vlaanderen beraadslagen
over het toekomstig statuut van
Vlaanderen en van België. Ze denken
waarachtig dat het gearriveerd is.
Verscheidene stroomingen waren
in hotsing tot Tack aan de commis
sie der grondwet door den raad be
noemd, een ontwerp voorlegde, dat de
instemming van het bureel verwierf
en de meerderheid van de vergadering
wegdroeg.
Krachtens het oniwerp zou Frar.sch
Vlaanderen hij Ylaamsch België wor
den gear.exeerd om samen den staat
Vlaanderen te vormen. Deze Staat zou
trachten eetio Unie te sluiten met den
Staat Wallonië. Nu de waarborgen,
Wo gingen een «stadhouder» krij
gen, die natuurlijk een Duitscher zou
zijn, aan wiens zijden een hoofd van
bet civiel bestuur, bijgestaan door een
militairen gouverneur en verscheidene
liooge ambtenaren, allemaal Duit
scbers. Natuurlijk de ongelukkigen
mochten niet anders besluiton of de
bezetter stolde hen af. Alleen liet de
bezetter hen toe, om de deugnieterij
kracht te geven, te zeggen dat dit
stelsel van Duitsclie gouverneurs zou
veranderd worden en dat er eigen
Vlaamsche zouden benoemd worden,
als de Vlamingen - geëmancipeerd
zouden zijn en in staat zelf het bestuur
iu handen te nemen I
Het Vorstenhuis van den troon vervallen
verklaard.
Ze zijn oprecht potsierlijk wanneer
ze in den raad van Vlaanderen bogin-
nen te spreken over het vorstenhuis.
Het verslag der zitting van 14 Fe
bruari 1918, zegt «Achiel Brys (een
Aalslenaar) is hij Schaible, hooid der
Zilververwallun-g geroepen, die hem
ondervroeg over den Staat Vlaanderen,
Brys antwoordde dat de naam
België moest verdwijnen en dat onder
geen voorwendsel Koning Albert mocht
terugkeeren. In geval Vlaanderen en
Wallonië gefedereerd bleven zouden er
twee hoofsteden zijn.
«Men onderzocht de geheurlijklioid
van Wallonië een Reiclisland te ma
ken in den aard van Blaas Lotharin
gen. Schaible heelt gezegd dat prof.
Schmidt eene groadwot voor Vlaan
deren voorbereidde
Ziellier een uittreksel van hot pro
ces-verhaal der zitting van de com
missie van buitehlandsche zaken van
den raad van Vlaanderen in datvra 2f
December 1917 en waarin do verval
ien verklaring van het vorstenhuis
wordt beslist
M. Verhees geeft M. Brys toe dat
we stellig eigeu consuls zuilen moeten
vorderen.
M. Lambrichts heeft den indruk
dat Wallonië bij ons blijft.
M. Tack bevestigt dit. Volgons
hom zal Belgis hersteld, maar ir. twee
Staten verdeeld worden.
M Verhees, Ja, togenover de En
tente zal liet hoeten «Belgie hersteld»
maar feitelijk zal hat gescheiden zijn.
M. Brys. Wel verstaan, geen her
stel van liet oude Belgie wij behoe
ven volledige zelfstandigheid.
M. von Ziegesar. Belgie zal dus
wel behouden blijven
M. Brys. 't Is jammer.
M. von Ziegesar zou om verschil-
iige redenen, o. m. het wegvallen van
het odium, dat op Belgie rust, den
naam Zuid-Nederiand voorstellen.
M. Verhees vindt dit niet onge
schikt.
(Het volgende lid is ook onderlijnd
in den tekst)
Di meening der vergadering is dal
liet vorstenhuis tnoest wegblijven,
maar dan hoefde dit vastgesteld te
tvorden door hel uitlokken van een
verklaring,
M. Verhees. Zoo het weigert
wat wel zou kunnen en wat niet on-
wenscbelijk is, kan men de groother
togin van Luxemburg kiezen,
M. von Ziegesar is tegen liet
aanvaarden van oen vrouw. Zij is oen
nicht van Elisabeth (sic.) en ook uit
hot huis Braganza niet aanbevelens
waard,
Na zulke beraadslaging is hot niet
te verwonderen dat graaf Harracli en
Herr Schaible,om niet te spreken van
den gouverneur generaal zelt,hunne
hooge goedkeuring hechtten aan de
beraadslagingen van zoo'n gepaten-
toerde dienaren.
Bij gologenlieid halen wo nog wel
wat meer aan van die lieldenstrekon,
die echter meer doen denken aan
grooto kinderagies, dan aan gevaar
lijke conspirateurs 1
Valsche getuigenissen op de pijnbank
ontrukt.
Eene opsehudduigwekkende onthul
ling had plaate tijdens 'het onderzoek in
•liet proces tegen den moordenaar van
Öhregon.
Vorsxihilk-nde getuigen onder de ge
vangenen hadden de eerwaarde Moeder
Conception de Llata beschuldigd van
het inzicht Calles on öbregon te doen
vergiftigen.
Dooi' procureur Oorred Niefco onder
vraagd, wijzigde een der beschuldigers
Rulogio Gonzalez, zijne verklaringen
en trék deze eindelijk in.
Maria Elena Man aan o trok pp hare
beurt in het openbaar hare lasterende
beschuldiging in.
Beschuldigd van betrokken te zijn in
eene samenzwering met 'het doel de Ka
mer van V'oll^voi'tögeuwoordigers te
doen in de lucht vliegen, protest
de Moeder Overste heftig en de getui
gen bekenden opnieuw dat zij geloger
hadden.
Een der getuigen, Carlos Castro Bal-
da, verklaarde dat de politie de pijn
bank gebruikte om hem te verplichten
een vaisdhe getuigenis af te leggen.
De kleine Zozaya verklaarde op zij
ne beurt de wreeds to folteringen te 'hob-
ben ondorga&n text dat hij eindelijk het
bestaan van een ingebeeld komplot be
kende
De intrdkkmg van deze getuigenissen
in den loop van hot proces hébben groo-
te opschudding verwekt.
Een geestelijk genootschap in de
gevangenis
Te Pueibla was een kleine groep kloos-
sterzusters erin gelukt weer tot stand te
komen cn in wereldlijk gewaad het
kloosterleven te hervatten.
De politie gelukte er in dit geestelijk
genootschap te ontdekken.
Zij viel hot huis binnen en ontdekte
de kloosterzusters die aan 'het gebed wa
ren in de kamer, welke tot kapel dien
de. GanscÖi de oonmsunautedt word in
de gevangenis geworpen.
Twintig hectaren yer jaar
't Zal nog ettelijke jaren duren, on
wij zullen het zeker niet beleven, maar
als liet zoo voort gaat zal GïooLBrittan-
je ten langen laatste van den aardbol
verdwenen zijn. Langzaam maar zeker
komt dc zee vdoruit en verslindt Ihet
land voet voor voet. Heele dorpen en
steden zijn reods bij mensdhengeheu-
genis langs de kuston verdwenen. Men
schat dat de zee jaarlijks twintig hecta
ren verslindt. Op de kósten ran Yor&hi-
re, tussohen Hiunber en Bridlington,
ligt de zee ieder jaar vijftien voet" die
per in het land. Het verschijnsel dat
zich thans vooretoet in Vighteiland,
Waai- dnizondo nieuwsgierigen reusach
tige kustrotsen gaan zien afstorten, waar
een heel voorgebergte in zee verdwijnt
is in werkelijkheid niets anders dan wat
zidh op heol do lengte der Engelsche
kust. voordoet. Op vele plaatsen heeft
men reeds zware versterkingen tegen de
voislmdende baren opgeworpen en in
heel hot land begint men een veldtocht
ton einde de aandacht der bevoegde
overheid op dien toestand te trekken)
Belgie blijft deelnemen aan het toezicht
in de derde zone
Kaar aanleiding van dé vervroegde
ontruiming van het (Rijnland hofcïben
dezer dagen allerhande geruchten de
ronde gcickan over- de voorwaarden
Waarin deze ontruiming zou plaats heb
ben.
Dienaangaande verneemt 'liet agent
schap Bedga uit bevoegde bron, dat de
kwestie zich voordoet als volgt
Ingevolge de bepalingen van bet ver
drag van Versailles moet de zoo genaam
de tweede zone, van Akon lot Koblenz,
uiterlijk 10 Januari 1980, zijnde over
ongeveer 15 maanden ontruimd zijn.
De ontruiming van de derde zone, Aan
Trier tot Mainz, moet 5 jaar laten* plaats
hdbfben.
To Genève beeft men onderhandeld
met het. oog op cn vervroegde ontrui
ming. Schieten deze onderhandelingen
op, dfcrn zullon de goallioerdc troepen
het Rijnland vroeger verlaten, dan
voorzien in het verdaag van Versailles.
Of de ontruiming van de tweede zone
echter plaats heeft op 10 Januari 1980
of vroeger, dan toch staat vast, 'dat het
Belgisch leger, samen met de Franschei}
en Engolscihen deel zal nemen aan de
bezetting van de derde zone, voor zoo-
vei* in dezen ook geen vervroegde ont-
yvp^ing intreedt^
Donderdagnamiadag is de Belgische
stoomboot «ötanleyvillo» kap. Wautier,
van do C.B.M.C., uit Antwerpen naar
Congo afgevaren.
Aan boord bevonden zich 44 passa
giers, allen in 2de klas.
De lading va n de Stanleyville
bestond uit ongeveer 5000 ton stukgoed
cn materiaal. Aan dek waren geladen,
twee stukken van een ijzeren schip voor
de S.A.B. elk van 5 ton, 3 autoe voor de
Cie Maco, cfk van 6 ton, 2 ketels voor
de Sucrière, elk van 7 ton.
Aan de vertrekplaats was de toeloop
van volk. vooral van familieleden,
vrienden en kennissen van de vertrek
kende parsagiers buitengewoon groot,
terwijl vele nieuwsgierigen zich aldaar
verzameld hadden.
De Albertville» wordt Vrijdag njor-
gen te 'beginnen van 9 ure, verwacht.
Het schip zal gemeerd worden onder af
dak 6 der Herbouvillekaai
Over den wereldoorlog
Kapitein Alfred Niemann, cx-adju-
dant en intiem vriend van ex-keizer
Wilhelm, heeft mot dezen laatste te
Doorn velschillende interviews gehad.
In deze interviews drukte de ex-keizor
zijn persoonlijke meening uit over
Duitschland's nederlaag en over de roi
der Duitsche generaals in den wereld
oorlog.
'Ziehier eenige dier belangwekkende
verklaringen.
«Generaal von Moltke was volkomen
opgewassen tegen zijn taak, zoolang het.
vrede was. Maai* door ondervinding in
vredestijd kan nooit, blijken, waar wer
kelijke militaire bekwaamheden te vin
don zijn. Militöire geschiktheid komt
niet in de krijgsscholen tot ontwikke
ling maar in de praetijk, die intuï
tie en geestkracht eiseht.
Men heeft errtiek op mij geoefend
omdat ik, ondanks zijn slechte gezond
heid, von Moltke op zijn post handhaaf
de. Maar ik geloof niet, dat zuiver-li-
dhameliike ongesteldheid beslissend
moet zijn hij de beoordeoling van de
bekwaamheden van een generaal.
Generaal von Falkenhayn, dien ik
uitkoos om von Moltke op to volgen^
'kreeg het opperbevel in hot Weston tij
dens een zoor ernstige crisis. Hij bezat
niet alleen groote militaire bekwaam
heden maar ook onloochenbare politie
ke gaven. Bij zijn gezonde opvatting,
zoovan de militaire factoren en de on
derlinge verhouding der krachten in
het Wetten, als van den politiek toe
stand, was hij er van overtuigd, dat liet
beslissend stadium van den oorlog aan
hot Westfront zou worden uitgevochten.
Het gébruik van onze Hodhsee-
flote» in 'het begin van den oorlog, ■was
het onderworp van ernstige meenings-
verschiilen. Aannemende dat Ido vijand
een snelle beslissing op zee zocht, dach
ten wij stellig, dat de Britsche vloot- zou
trachten de Duitsche snel naai* buiten
te lokken ten einde haar te vernietigen.
Maar de zaak nam een heel andere wen
ding aan.
In den slag van Jutland vocht onze
vloot prachtig. Maar het zou al te ge
waagd zijn, hieruit af te leiden, dat zij
ook succes zou hebben géhad in een bo-
slissen'dien strijd ver van do Duitsche
kust.
Franse hriB elgisc h e overeenkomst
De kommissie van buitenlandsohe
zaken van den iSenaat 'heeft een onder
zoek gewijd aan de Fmnsdb-Belgiscthe
overeenkomst betreffende de, Belgische
werklieden in Frankrijk en do Fran-
;ohe arbeiders in Belgie. M. Digneffe
bracht er over veitdag uit en besloot tot
de goedkeuring der overeenkomst, om
dat doze de tolbarreelen verlaagt, wolke
to voren onze arbeiders beletten in
Franrijk te gaan weiken.
Het Franseh proktektionism werd zoo
hoog opgedreven, dat de Belgen onmo
gelijk nog hun brood konden gaan ver
dienen in Frankrijk. In Belgie ging
daartegen lievig protest op. Frankrijk
en Belgie sloten dan de huidige over
eenkomst. Do werklieden, voorzien van
een regelmatig afbeklsgeiuigsdirift cn
van een certificaat van goed gedrag,
zullen voortaan zonder belemmering
over de grens mogen gaan. Belgie telt
aldus 10l\000 werklieden.
Vreesdij he bijzonderheden
Zooals wij gisteren meogedeeld 'bob
ben is oen munitiedepot, gelegen in hot
fort. van Cambrerizaz bij Molilla
(Spaanséh Marokko) ontploft, waarbij
een vijftigtal personen gedood en twee*
honderd gekwetst weiden.
Volgens do officioele lezing hooft dó
ramp zich voorgedaan als volgt
In den nacht van 26 op 27 Septem
ber, om 12 u. 45 heeft zidh in liet fort
van Cambrerizaz Ba jas een gewcldigq
ontploffing voorgedaan.
Het fort ligt in de onmiddellijke na
bijheid van Mclilla en het is van talrij
ke woningen omringd.
In het fort waren 20.000 kilos zwart
buskruit opgeslagen. Heel deze voorraad
is door een nog onbekende oorzaak in
de lucht gevlogen.
Het gerucht der ontploffing werd op
groeten afstand waargenomen.
Het opgegeven aantal dooden en ge
kwetsten zal vermoedelijk nog stijgen,
daar het bijna zeker is dat. nog verschil
lende lijken onder den puinhoop bedol
ven zijn.
Onder de vermisten telt men iiweë
soldaten die met de bewaking van liet
fort gekst waren. Ouder de (burgertijko
bevolking zou de ramp echter de meeste
slachtoffers gemaakt hebben.
Generaal San Jurjo, hoog-oommissa-
ris, is naar de plaats des oniheils vertrok
ken.
Volgens nadere bijzondorheden uit
Meiilla werd het fort van Cambrcrizaa
door de ontploffing totaal vernield. Al
leen de grondvesten bleven staan.
De ontploffing was zoo geweldig dat
te Melilla door den schok at dc venster
ruiten verbrijzeld werden cn dat da
mensehen dachten dat er een aardbe
ving had plaats gehad.
Dc ramp is gebeurd op hei oogenblife
dat het publiek de schouwburgen en dc
ei nomas verliet.
Het fbtergèn der lij ken wordt voortge
zet. De moesten werden ontdekt onder
groote steenmassa's voortkomende van
liet. vernielde fort.
Vreeselijke toon colon hebben zich
bij de opruimingswerken voorgedaan
Op een zékere plaats vond men een
stervenden man nabij de lijken zij nee
vier kinderen.
Op de plaats waar het fort gestaan
heeft ziet. men nu een overgrooten trech
ter van verschillende meter diepte eu
doorsnee.
Gansohe families weiden onder ds
puinhioopon verpletterd. Nabij don
fcredhter ontdekte men het lijk eenec
vrouw naast haar 2 gedoode kinderen.
Volgons generaal San jurjo is dc ramp
te wijten aan de onvoorzichtigheid van
een persoon die met de bewaking van
het 'buskruit gelast was.
Havas seint uit. Melilla, 27 Sept.
215 Gekwetsten warden vei .orgd in
de gasthuizen der stad.
Het aantal-dooden schijnt, tot 57 to
klimmen.
Veirscheideiie gebouwen, o.m. de
vesting Maria Christina- werden bescha
digd.
Derde proefreis
De bestuurbare ballon «Graaf Zeppe
lin» is Woensdag namiddag ten 14 ure
08 opgestegen voor zijne derde proef
reis. Hij ging ditmaal voornamelijk om
proefnemingen van radiotelegrafio.
Tusschen de passagiers bevond zidh den
ministerieeleu bestuurder Brandébourg,
hoofd van den luclrtvaartdienst in het
Roidhministerie van vervoorwegen. Dc
bestuurbare ballon kwam ten 18 ure 30
weer in zdjn hangaar, na een vlucht van.
meer dan vier uren. Donderdag moest
do «Graaf Zeppelin» een vlucht- doen
naar Munohen en Wecnen en voor toe
komende week is een vlucht van 50 u,
naar Sekandinavie voorzien.
v/V/%
Door liare aansluiting bij do fV).3?hi(«
Ce groep Leuven biedt de GENTSCH^
BANK VOOR HANDEL EN NIJVERHEID
14 Keizerlijke iduats te Aalst, volkomen
zekerheid aan ue baar toevertrouwd.^
gelden.
Alle inlichtingen worden er mei
metste bereidwilligheid kosteloos ver*
strekt.
Spaarkas 5,50 bruto,ten allen tijde;
beschikbaar, zonder voorbericht nocfij
bespreking van bedrag.
Kasbons op 6 maand 5 Q& nettdj
naamloos, (en allen tijd§ terugbetaal*
baar op aaiiyiaagv
