w
Da moderne Xaverlns
Bank voor Oost-Vlaanderen
Vrijdag
Sept. 1929
De Mijnramp
in Lorreinen.
De Wereldtentoonstelling De rijkste fajnilie
der wereld
Gent zonder Telefoon
De Financicele
Ontwerpen.
Een Auto in de Taart
te Brussel
Het Taalvraagstuk en de
Parlementaire Groepen
Een boodschap van
IXungesser en Coli
Kerkstraat, 9 en 21, Aalst. Telefoon 114.
XXXVe dAARQASU» BSJMSiER 2(3
DAGBLAD 20 Centiemen Uitgever J. Van Nuffel-De Gendt.
Publiciteit buiten het Arrondissement A.».LST Agentschap (lavas, Adolf Maxlaan, 13, te Brussel Hue de Hlchelieu, Parijs Breams Buildings, 6 Londros, E. O. 4,
H. Euslachius
Zöno05,35Zonaf5,52
L. K. 26 N. M. 2
Pator Lievens, do lendeling-Jezuit,
is overbekend en Moorslede bij lloos-
solaere heeft hem van 11 tot 18 Oogst
gehuldigd men kan niet meer.
Constant Lievens werd gohoren
den 11 April 1856 uit een landbou
wersgezin waar hij de zevende van
elf kinderen was.
Hij hoorde eerst thuis met vador,
broers en zusters van na zijne eerste
communie tot October 1870, Alsdan
begon bij zijn middelbare studiën aan
liet Klein Seminarie van Roesselaere.
Pastoor Hugo Verriest van to lande
was zijn learaar en Albrecbt Roden-
bach, Vlaandorens jeugdig dichter,
zijn mededinger voor de eerste plaats
in zijn klas.
Na zijn humaniora bleef Constant
rog twee jaar voort studeeren, de
wijsbegeerte te Roesselaere en do
godgeleerdheid te Brugge in 't Groot
Sominarie.
In October 1S70 trad bij te Dron
gen in het noviciaat der Paters Jezui'
ten. Zijn toeleg op da volmaaktheid
was bewonderenswaardig. Twijfels
en angstvalligheden bestormden hem,
doch zijn noviciameester sprak hem
moed in, zeggende Ge zult mis
sionaris worden en veel goed stich
ten Die novicemeester werd pro
vinciaal, bleef zijn boproefde novice
indachtig en stuurde hem naar Indio
nog voor bot einde van den proeftijd,
't is te zeggen in October 1880.
Pater Lievons landde op da Asiali-
sche kust aan den 2 December, ver-
jaardag van Si Franciscus Xaverius
dood.
Ginder gekomen dacht men dat hij
niot kon dienen voor bet College van
Calcutta hij kende te weinig En-
golsch en bij mocht zijn theologi
sche studies voltrekkon van 1S81 tol
1885.
Eene ware kans voor onzen held
Op 20 mijlen afstand van Calcutta, in
liet hertje der Indische oorwouden
bestaat er thans eeno bloeiende chris
tenheid, 208,399 katholieken sterk
en tellende daarbij nog 39,142 cate-
cbumeenen;
't Is do groatscbe missie van Chota
Nagpora der Belgische Jezuiten en
die gesticht werd door Pater Lievens.
Over 45 jaar vond men er weinig of
geen christenen en de inboorlingen,
de Onarons, de Mundas, do Karias,
enz., zuchtten er onder het ellendig
juk der verdrukking.
De Ilindoescbe eigenaars hielden er
effenaf den zot mede.
In 1885 kwam Pater Lievens in
Cbota-Nagporo aan en wist weidra
boe zijn werk aan te pakken, Hij
hielp die monschen bun rechten tegen
de slavernij bekomen. Welhaast was
bet overal bekend dat een blanke ze
beschermde en het volk met ganscbe
massas stroomde naar Torpa om
recht te zien plegen.
Duizenden en nog duizenden sloe
gen hunne teuten op nevens de leeman
hut van den Pater, die welhaast
vriend was en bleef van al dat volk.
Dan deed hij zo inzien wat de katho
lieke godsdfenst kan te wege brengen
voor bun stoffelijk welzijn. Vol be
trouwen op bun beschermer en vriend
lieten de inboorlingen zich opschrij
ven als geloolsleerlingen.
En dan met Gods gratie begon die
massiebekeering die thans nog op
beden voortduurt.
Het eerste jaar werden er 1500
gekerstend, het tweede jaar 15000,
daarna 50,000, en in 1889, 75,000.
Pater Lievens werkte zich al ei dood;
immer te paard om nieuwe dorpen
te winnen, sliep bij onder den blau
wen sterrenhemel, at en dronk als
't paste. Na zeven jaar zwoegen was
hij volkomen versleten tot op don
draad. In 1891 uitgeput van krachten
moest hij naar Belgie terugkeoren,
doch zijn bert en zijn gedachten ble
ven bij zijn volk. Enkele maanden na
zijne terugkomst ia 'l Vaderland
stierf bij te Leuven in den ouderdom
van 37 jaren.
Die priesterheid had met eigen
band niet min dan 27000 inboorlin
gen gedoopt en oeno christenheid van
75000 geloovigen gesticht.
Tegenwoordig zijn or 200,000 vu
rige katholieken in Chota-Nagpore,
alsook 27 groote katholieke centers
met puike kerken, scholen en kloos
ters.
Scholen bestaan er ook nu in gansch
de missie, alle soorten van scholen
die hun leerlingen tot hoogero studies
bereiden. Om bet work van dsn mo
derne Xaverius te bekronen, staan
thans op uit dat eenvoudig volk tal
rijke priesters en kloosterzusters. Is
dat geen wondor van Gods goedheid
en van den iever van onzen gevierden
landgenoot
Ieder jaar komen er 20,000 be-
koerden bij.Zal dat ophouden
Neen, want uwe heilige communiën,
gebeden en aalmoezen zulien er voor
zorgen dat do gewezen missie van
Pater Lievens dien bloei niot zal ver
minderen.
Is bet ruiterstandbeeld dat men te
Moorslede aan don stichter ea held
van Chota-Nagpore heeft opgericht,
niet verdiend MARC.
'Reeds negentien dooden
Ziellier lioe do Journal» nu de mijn
ramp verhaalt in zijn nummer van gis
teren*
In den nacht van 'Zon- op Maandag,
korten tijd voor 4 ure, wekto eene ge-
hvoldige ontploffingde inwoneiB van
Petite Roseile in hunnen slaap.
Een ongeluk had zich voorgedaan.
Een wagoftnetje rijdend aan de opper
vlakte midden in de concessie van Saint
Charles en - een vat benzol vervoerend,
was plots uit do riggols gesprongen en
ontsnapte aan hot .toezicht van den
werkman d ie hot voerde. Het vat, ld oor
eon ongelukkig toeval, viel van het wa-
gonnetjo en rolde danige motors en viel
in de zwarte 'opening wrn pui n. 2, wel
ke 5T0 metere diepte heeft. Vooraleer
men iets voorkomen kon, joeg eene vlam
uit de putten, gelijktijdig als eene ont
ploffing de lucht deed dreunen en dat
een gedeelte der gebouwen rond de ope
ning iristortten.
De ontploffing deed de machienen
springen, wen als tjwoe luchtsuigers
waardoor brand gewekt werd. De stuk
ken met buitengewoon gwold wegge
slagen, troffen de aanwezige personen.
Drie hunner worden gedood en vijf ge-
De werkman die hot wagonnetje
voerde werd door een louter toeval enkel
gekwetst.
Ben oden in de mijn werkten 400 man
'Zij weiden niet verontrust, wat de ver
onderstelling van de tegenwoordigheid
van grauwvuur in de mijn verwijderde.
Zij konden langs de ophaalbaikken van
naburige putten de mijn verlaten.
De slag was hard geweest, maar* men
dacht dat hij geen gevolgen zou hebben
Ploegen arbeiders hielden zich met de
h orstell ingswerken bezig. Bevel was ge
geven niet in de mijn te gaan. Plots,
korten tijd na 5 ure, deed -eene ontplof
fing, geweldiger nog dat die van den
nadht, de aarde dreunen. Weldra volg
de: weer -een ontploffing. Het leek wel
dat de gansche stad gesprongen was. Het
vuur was binnen do tijdsruimte van en
kele minuten overgegaan naar 'twee put-
,-ten gelegen op vijftien meters van mal
kander. De vlammen stegen in een zuil
van rook op en gingen gepaard met een
regen van allerlei puinon. .Men vonid 15
dooiden en 25 gekwetsten, die bij ma allen
in eenen bedenke'lijken toestand verkee-
rcn. Terwijl men do dooden naar het
gasthuis der mijnen vervoerde en .de ge
kwetsten, eene helft naar gemeld gast
huis, dte andere naar de vorbandinsteï-
ling van Forbaeb, word hulpvörjeening
ingericht.
Er waren nog lieden on dor de puin-
hoopen en het vorwrongon iijizier dat
door de vlammen gelikt werd. De luciht-
zuigers der twee putten, de machienen,
de electrisdhe centrale waren verdwenen.
Dinsdag ging men met die ontruiming
der puinen Voort. Daal: konden nog
dooden liggen. Hoeveel weet men niet.
Vele arbeiders, vreemdelingen, hebben
niemand om hen op te cdschein.
Bij de verdere bergingsweiken wed
den nog vier lijken ontdekt wat het. aan
tal dooden op 19 brengk
De Duitsche deelneming
Met 'het doel van een gemeenschappe
lijk deelnemen aain de Wereldtentoon
stelling van Koloniën, Zoevaart en He, Rockfeller spreekt, dan geeft men
Vlaamsceh Kunst, die to Anwerpen in maar personen öp, wier maciht onbedui-
1930 plaats heeft, hebben de bestu- fdend is dn vergclij'king met die van
Als men van Morgan, Fond, Came
ron van do havens van Hamburg en
Bremen, alsook de Hamburg-Amerika
Linie, de Noiddeutecher Lloyd, de
Steoomvaaibmaalsdhappij Ilansa en de
Gst-Afrika Linie een' komiteit samen
gesteld.
In eon bijzonder gebouw (Het Deut
sche Ilainsa Haus), zullen do rollen van
de Ilansavaart en van de zeehavens
Hamburg en Bremen 'besproken worden.
Do lieeren Rudolf Alexander Sckroeder
uit iBtr.enien, zal als artistiek raadgever
der Duitsche af deeling aangesteld wor
den. De hear Rbett&eher, uit Hamburg,
en Helens jr., nit Breinen, zullen het
voorzitterschap van hot feomiteit waar
nemen.
Wij hebben gister melding gemaakt
van den brand uitgebroken in het cen-
itraal-telefooribureel en waardoor gansch
'het net van Groot Gent en omliggende
onbruikbaar weqd gemaakt. Ziehier nog
enkele nadere bijzonderheden.,
Het ongeval
Het was rond 15.45 ure toen een
werikman bezig met draden aan den
Verdoelen:» te Verbinden opeens een
klcdn vlammetje uit hot draden net ne
vens hem zag opslaan.
De werkman gaf onmiddellijk het
alarm en riep «Brand» waarop seffens
zijne collegas toesnelden en met bekidp
van uitdoovers en de waterslangen in
het lokaal voorhanden het vuur uit
dbefden. Niot zoo ras echter of eene
overgrooie vlam was uitgeslagen cn had
de duizenden draden, de eene boren de
andere geplaatst vernield.
Oogenblikkelijk werden al de ma
chienen stilgelegd om grooiteme ramptn
te voorkomen zoo-als de mogelijke ver
nieling van gatnsdh den «repantitor.»
De oorzaken.
De brand schijnt te zijn verooflTzaakt
door eene kortsluiting -in het net der
tallooze dradon van den «verdeeler».
Deze kortsluiting was mogelijks het
gevolg van een gebrek aan een draad,
misschien niet voldoende geïsoleerd.
Het vuur verspreidde zich des te ras
ser daar de adbest, als isoleerend pro-
duk-t gebruikt zeer ontvlambaar is.
Do automatische installatie heeft met
hOfc ongeval niets te maken. De instel
lingen waar de brand is uitgebroken be
staan sedert lang. Het zijn juist de dim
den die de abonruenten verbinden, met
de nieuwe automatische toestellen die
door het vuiur werden vernield.
De schade.
Men heeft Woensdag bij volledig on
derzoek bestatigd dat ide sohaide en do
stoornissen veel aanzienlijker zijn dan
in het eerste oogenbli'k wend vermeend.
Immers Zooals wij het overigens
reek is ons voorgaand nummer beeta-
tigden is gansch het not buiten ge
bruik daar al de verbmdingBdradon
werden vernield. Er moeten dus circa
15000 draden hersteld worden, die ook
moeten worden in gemeenschap gesteld
met. de grondkabdls en met de automa
tische instellingen.
Zulks zal natuurlijk verscheidene da
gen in beslag nemen. Zelfs al werkt
men met 3 ploegen, versterkt door 'n be
langrijk aantal vakmannen der Bell
Compagny van Antwerpen.
De kleine telefoonbureel en van den
buiten, zooals Somergem, Eekloo, Dein-
ze, Double, enz. zijn eveneens beroofd
van do gemeenschap met Birussel, Ant
werpen en andere groote storen, daar
zij 'die gemeenschap door tuRsdicnkomst
van den «repartitor,» der Centrale van
Gunt moeten bekomen.
Voor wat de stoffelijke soliade en de
herstel 1 ingskasten 'betreft, deze zullen
voorzeker tot een aanzienlijk cijfer be-
loopen. 15000. draden van eenige me
ters lengte koelen wel is ivaar geene
miljoenen doch m,en moet ook rekening
houden van de loanen dei* vafcmannen-
specialisten tech nickers, enz. bij de her
stellingswerken.
Hoelang de dienst zal onderbroken
zijn, kan nog niet met juistheid worden
voorzien. Do verbindingen zuilen gelei
delijk worden hersteld.
Een geluk ma!g hot heet^n dat liet
ongeval zich Dinsdag en niet Woens
dag heeft voorgedaan. Immers van
Dinsdag avond was de waterleiding en
bedeeling onderbroken zoodat hadde Let
vuur Woenddlag tuitgebijdkeji bijna zon
der twijfel g&nseh bet centraal telefoon;
bureel ware uitgebrand
baron Mitsui Hachirobei uit Japan.
Hij bewaakt gansch dein liandef van
het Verre-Oosten en 'zijne vloot over-
hjeoi^dht geheel den Stillen Oceaan.
Het 'liandelsfortuin der Miteuit's
klimt op tot de zeventiende ceu;w en is
sedert dien zonder qphouden aange
groeid.
Hun leuze kan teruggeven worden
iloor heb woord «iwedeijkeeadgheid», heb
grootste zinnebeeld van de solidariteit
der menschen. De stichter "der familie
was Haebirobea. Llij werd arpi geboren,
maar bij zijn dood in 1692, was hij de
rijkste koopman van zijn tijd.
Hij was 't Idio 5t stelsel van de vaste
prijzen in de betaling dn specien in
voerde. In dien tijds reeds verdeelde hij
zijne winsten mot zijne medewerkers^
on voor zijn personeel had liij eene pen
sioenkas ingericht. 'Niets nieuws dus
endier de Zon l
Nooit (brak er in die firma eene werk
staking uit, nooit weti}d he»t werk er stil
gelegd.'
Ilacberoboi vond het dubbel boek
houden uit en den check als betalings-
vverfctuig. Hij bad er het handje van re-
klaam te maken. Ztoo -loonlde hij gatarne
regenschermen uit waarop de naam zij
ner firma in groote lettors geverfd stond.
•En zoo zag men duizenden personen
met den naam Mitsui in den regen loo-
pen.
Hij. werd korten tijd voor zijn dood
bankier van den keizer van Japan, en
van dien tijd af, is de titel aan de Mit-
sui's gebleven.
Later trad die firma, de eerste in
handelsbetrdk'kingen met Europa. De
meeste ijzermijnen, en pcti'ooibronncu
van het Verre-Oosten behooren hem toe.
De firma is altijd de eigendom van
den oudsten zoon, zoo wordt het fortuin
nooit verdeeld
In liet Verre Oosten zal men u zeg
gen dat die firma sterker zijn dan ge
lijk welk Keizerrijk.
Baron Houtart heeft hun opstel voltooid
M. de minister van financies komt
den opstel te eindigen van de verschil
lende fiskale en financieels ontwerpen,
waaraan zijn departement in den laat-
sten tijd gewerkt heeft. In een volgen
den ministerraad zullen de ontwerpen
onderzocht worden. Men weet dat deze
reclitstreekeche en oniyecihtstreefeche be
lastingen en de erfenisredhten betroffen
'Zij bevatten eveneens eene herinrich
ting van het Am ortissementefonds, en
belangrijke ontlastingen, die reeds aan
gekondigd werden. Men denkt dat dege
ontlastingen verre het cijfer van 1 mil
jard 500 miljoen zullen overtreffen, dat
eerst vastgesteld werd.
Woensdagmorgen om <3 uur, kwam
een röklame-auto, welke den vorm van
een flescli heeft en toebehoort aan de
firma «Les Eaux dè Ohaudfootaine
met groote snelheid de Leopold-H-laan
afgereden. Maar instede van op het
Sainetelettepledn naar links te zwenken!
volgde de auto een rechte lijn, stak het
pleintje 'over en botste tegen de ijzeren
borstwering van de vaart van Obarleaoi.
'De borstwering baak en de auto kwam
in de sluis terecht.
De autobestuurder en twee dames, die
in den wagen hadden plaats gonomen
riolen mode in 'het water. Op hot hulp
geroep van de drenkelingen snelden vijf
Noderlandsche schippers, die aldaar met
him mosselsohuiten voor de sluis lagen,
te hulp. Helt waren Boga/ert Philippe en
zijn broeder Marius, Koster Digenes.
Lodewijlk Scheele en Van Oost Jan, al
len uit Icrseke.
Twee vrouwen gered.
Met touwen slaagden zij er in de tweè
vrouwen, namelijk de 30-jarige Lehnen
Madeleine uit St. Gillis en do 28-jarige
Ronfosse Emilio uit Brussel, uit hun
neteligen toestand te redden. De auto
bestuurder echter was in de di'epto ver
dwenen.
De li. Van Laewen, politiekomniissa-
ris in d Riibeaucourtstraat kwam ter
plaatse en deed de geredde vrouwen naar
het hospitaal voeren. Madeleine Lehnen
wepd aan de han^ gekwetst maar beido
dames kondon na eerste liulp huiswaarts
koeren.
De verdronken autobestuurder
'Zij verklaarden dat zij om 1 u. op
het Anneessensplein door den autobe
stuurder, die zij heolemaal niet kenden,
uitgenoodigd werden op een autoritje
door do stad. Zij waren door verscheidt)
ne wijken gereden zonder eigenlijk
goed te weten waar zij rich bevonden
tot zij tenslotte een hevigen tchok ge
waar werden en.... tot de slotsom kwa
men, d'at zij in liet water lagen. Zij heb
ben verklaard dat de autobestuurder
wel wat bij drank was.
Het lijk van den ongelukkige weid
morgens om 7 uur opgehaald en naar
het lijkenhuis te Molenbeek overge
bracht.
Dank zij de papieren welke de auto
bestuurder bij had kon men zijn iden
titeit vaststellenHet is Fichefet Joseph
echtgenoot van Aer.ts Leonie, wonende
te Ohaudfontaine.
De auto opgehaald
Het parket werd van het ongeval op
de hoogte gebracht en stelde een des
kundige aan, die een plattegrond nam
van die plaats waar het ongeval gebeur,d
is.
Tot laat in den morgen verdrongen
zich honderden nieuwsgierigen nabij de
plaats van het ongeluk.
Pas oau half elf slaagde men er in de
auto op to balen. Na door een deskun
dige van het parket te zijn onderzocht,
werd die wagen naar de garage van de
betrokken firma overgebracht.
Do afgevaardigden van de Vlaamsclie
Rechterzijde en deze van de Vaalsche
Rechterzijde hielden, Woensdag namid
dag eene nieuwe vergaidtering, onder het
voorzitterschap van M. de Gérodan, onj
het onderzoek van het Taal vraagstuk
voort te zotten. Waren aanwezig MM.
Blarier, Winandy, de Montpellior, De
Schrijver, Van-Dievoet, Van Hoeck en
Vian Isaciker. De 'bespreking oiver de
Gentscihe Hoogeschool werd voortgezet,
zonder positief besluit. De vergadering
hoofde vervolgens de lezing van het
verslag van M. Van Isacker over hot ge
bruik van het Vlaamsch voor Ide recht
banken. Het onjderaook dezer verschil
lende punten zal den 2 October a.s.
voortgezet worden.
an hunnen kant hebben de volks-,
vertegenwooridgers der Frontpartij, M.
Delille inbegrepen, eene vergadering ge
houden om de kwestie van het federa
lism in Belgie te bespreken, onder oog
punt van de landstalen. M. Dolille ver
klaarde zidh tegen het federalism.
Eindelijk, de Taalkommissie van den
nation alen, raad der liberale partij heeft
eveneens zitting gehouden om ae ver
schillende oogpunten van het Taai-
vraagstuk te onderzoeken.
FiliBalder Algemeene Bankvereeni-
ging en Volksbank van Leuven,
Kapitaal en Reserve 235,000,000 fr.
ZETELS Gent, St Baa/splaats, 18
Bonse, Abeelstraat, 2
BIJHUIZEN DER STREEK:
Keizerlijke Plaats.
Markt
Kerkstraat.
Kasteelstraat.
Dorp.
Aalat
Herzele
Watteren
Sottegem
Seheldewindeke
BIJKANTOREN:
Burst, DenderleeuwHillegem
Kerekxken, LedeMeire, Moorsel,
St Lievens-Esaehe, St Lievena-Hau-
them.
Alle Bank- en Beursverrichtingen
aan de beste voorwaarden. Stipte
geheimhouding Volkomen leker-
heid.1825
De «Press Association» meldt dat op
het strand van het eiland Angleasey een.
flesdh, volgende boodschap bevattend,
werd gevonden
«N-ungesser-Coli, breedte 20° lengte
30", brandstof ontbijeckt, water vult heli
tcfestel. Tot weeziens.
Het aangeduid punt berinclt rich
1500 km. tien Z.W. der Kanarische ei
landen, op ongeveer 1200 Lm. van 'da
Afrikaansche kust en 5Qd km. 'Ns Wfl
dei* Azoron.
De vliegers bevonden zich alsdan op
4.500 Jan. van hun vertrekpunt. Zg
war^ fel zuidwaartsch hoven.
