De Gnido Gezelle-hulde te Brugge
6
Welk is mijn Recht?
link Teer Oost-Vlaantfsren
Dinsdag
18 Mei 1950
Eene indrukwekkende betooging
HET STANDBEELD DOOR ONZE VORSTEN INGEHULDIGD
De paritaire
M ijnkommissk
CONGO
Cijfers betreffend
het Vervoer
Nijveraars, Handelaars
XXX!,. JAARGANG RUMMER 104
Kerkstraat, 9 »n 21, Aalst. Telefoon '114. DAGBLAD 20 Centiemen Uitgever J. Van Nuffel-De Qeadt.
^Publiciteit buiten het Arrondissement AALST A ff entschap Ravot, Adolf Utxlatm, 18, ie Brmeei Ru» ie Richelieu, Parijs Breams BuaUlinffs, 0, L endree, E. C. 4.
H. Jan in d'OIie
Zonop'l,25Zona!7,ll
V. M. 12 L. K. 20
Imaar hij heeft ze herschapen om e.r den
'zang van to maken van Vlaandercns
OP DEN VOORAVOND
iDe GezcHef eesten die de bonders te
verjaring van de geboorte van oen 'geest en van Vlaanderens hart.
Qonne, gevolgd van den Vlaamssehen Izijn poëzie met de simpele waarheden
Leeuw, weerklinkt, afgewisseld door het van het leven groeit en haar trionifan-
greoten Vlaamsche schrijver gingen
herdenken, werden le. Brugge Zaterdag
avond ingezet door een praehtigén lie
deravond gehouden in den stadscihouw-
burg. a
Al de overheden der stad, talrijke let
terkundigen en vereerders van den
Priester-dichter waren tegenwoordig.
Op het tooneel te midden van bloe
men cn planten, prijkte het borstbeeld
yan Gezelle.
De avond word ingezet door een
prachtig dameskoor onder de leiding
van. M. Aug. Van der Loovcn. leeraar
aan het konservatorium, waarna de be
kende operazanger Arnold de Munnvnck
verscheidene liederen van Gkesquière
>oordroeg.
Het verdere gedeelte van den avond
was uitsluitend toegewijd aan deklamal
tie en Gezelleliederen, respectievelijk
door RJ.M. Andries en A. de Munnvnck.
Do Gezclleavond oogsste geestdrifti-
gen bijval en liet vermoeden dat de
feesten 's anderdaags iets buitenge
woon zouden zijn.
ZONDAG
Van 's morgens vroeg schittert eene
prachtige Meizon over het. in feest ge-
doschtc Brugge. In de vroege uren reeds
hecrscht er buitengewone beweging in
gansclv de stad, want autobussen, au-
tos, molorfietsers en fietsers komen uit
al de richtingen naar het centrum bij
een. Een zee van volk verdringt zich
welhaast in de bijzonderste straten.
Om 10 ure wordt in de St. Walburga-
kerk, waar Gezelle in 18.65 onderpas
toor was eene plechtige mis gecele
breerd.
St.. Rcmboiilskoor van 'Me.chëlen zong
je ene mis van De Monte die op meester
lijke wijze werd uitgevoerd.
AKADEMISGIIE ZITTING
Na do mis bad in do Gotlvis.ehe zaal
van liet stadhuis eene akademisehë
plechtigheid plaats. Al de burgerlijke
en militaire overheden der stad zijn te
genwoordig.
PROFESSOR VERMEYLEN AAN
HET WOORD
De voorzitter Professor Vermeylen
noemt dc eerste het woord. In prachti
ge cn geestdriftige bewoordingen schil
dert hij eene korte levensbeschrijving
van den grooten dichter. Hij doet Ge-
zolle's talenten uitschijnen, zijne lief
de tot de natuur, zijn genie.
Al wat de natuur hem had geschon
ken. gebruikt Gezelle om zijn vader-
grond te verheerlijken en te doen be
minnen.
TOESPRAAK VAN DEN II. LE ROY
Daarna komt Gregroire Le Roy in
bel Nederlandsch namens de Fransche
letterkundigen aan het woord.
Ik was nog een kind, aldus dc li. Le
Roy. toen bet mij te beurt viel aan
Guido Gezelle voorgesteld te wordente
jong om te welen wat. een groote dich
ter is en, in bet bijzonder, welke groote
dichter voor mij stond, imaar nooit
meer zou ik vergeten de goedhartigheid
van zijn blik en de zachtheid van zijn
vriendelijken handdruk.
Later, wanneer ik zijn werken las,
gingen mijn oogen open en verhief zich
de schrijver hooger en liooger. Maar
o wonder de man van vroeger her
leefde, de goede en liefderijke mensch
en ik voelde werkelijker en werkelij
ker, aan mijn zijde, zijn onzichtbare te
genwoordigheid.
Ganseh Guido Gezelle leeft en ademt
in zijn werken cn deze zijn niets anders
dan het trouwe beeld van den grooten
man zelf en in het, bijzonder van den
grooten Vlaming die hij was.
Weinige Fransche "schrijvers hebben
het geluk gehad zijn gedichten in de
oorspronkelijke taal te kunnen lezen,
de andere welen niet welke schatten
van schoonheid Guido Gezelle gescha
pen heeftWant wat blijft er over van
een vertaling Het geraamte van een
gevoel of van een gedachte, een ge
raamte zonder 't vleesc'h en zonder 't
bloed der taal. zonder de muziek en zon
der den geest der taal.
En voor Guido Gezelle is de taai het
cement dat de stecnen van liet gebouw
aan elkander "verbindt.
En welke taal! de zachtste, de sap
pigste, de meest, vloeiende, de zange
rigste der talen Die taal. Guido Gezel
le heeft -ze out-dokt in zijn eigen kring;
geestdriftig gejuich van de Vlaamsche
bevolking.
Prof. Boon staat dan recht en spreekt
den welkomsgroet uit tot de vorsten wai
nieuwe toejuichingen ontlokt.
PROF. BOON AAN HET WOORID
Na gewezen te hebben op eervolle
taak die hem werd opgedragen, om aan
Dm te eindigen brengt spreker hulde ^en voet. van Gazelle's standbeeld hot
aan Gezelle uit naam van de Fransche woord te voeren^ brengt spreker eene
schrijvers van Belgie, en, in hun naam, dankbare hulde aan de nagedarihtenis
buigt hij het hoofd voor het beeld van
den grooten dichter, Guido Gezelle, een
der grootste dichters van alle landen
en van alle tijden.
DE GROET VAN ZU1D-AFRIKA
Daarna brengt de h-. Van den Heever,
op geestdriftig gejuich onthaald, dc
boodschap van Zuid-Afrika. Hij wijst er
op, dat Gezelle aan de Vlaamsche taai
en letterkunde een Europeesche be.tee-
kenis heeft gegeven. Aan het einde van
zijn rede doet ihij voorlezing van de
teksten der Zuid-Afrikaansche letter
kundigen Colliers en Totius aan hun
Vlaamschen stambróeder Gezelle.
HULDE VAN FRANSCH-VLAAIUDEREN
De stem van Framsch-Vlaanderen
weerklinkt hij monde van Eerw. Heer
Janssen, die Gezelle huldigt als groot
woldoener van zijn volk. wien. de Vlaam-
scjire Westhoek in Frankrijk veel dank
verschuldigd is. Spreker wijst er op hoe
jOnze (taal in Fransch-Vlaanderen tal
van eigenaardigheden vertoont, daar zij
verbannen uit de school een eigen
volkstaal is geworden, kruising als de
van den Grooten Meester.
Spreker herinnert aa» de miskenning
die Gezelle een tijd lang ten deel viel,
totdat hij, na door het lijden gestaald
te zijn, verkozen werd tot lid der Vlaam
sche Akadenne en gepromoveerd tot
eeredoktor van Universiteit van Leuven.
En thans rijst daar he>t beeld van den
dichter op, zooals de kundige hand van
den West-Vlaamschen kunstenaar La-
gae het heeft geboetseerd en in onster
felijk brons gegoten. In naam van hel
Gczelle-komitcit draagt spreker ibet mo
nument over aan de stad Brugge, in de
overtuiging, dat het door de komende
geslachten in groeiende vereering be
waard zal blijven als het symbool van
Vlaanderens eigen kunst en beschaving
en als sprekende getuigenis van zijn
zuivorsten roem.
DE ONTHULLING
Bij liet einde van de rede van den
voorzitter van het komiteit wordt liet
beeld van Gezelle, het werk van Lagae,
onder handgeklap onthuld, waarop de
muziek Grocninghe inzet en salvoscho-
Welsehen zelf en daar iheeft Gezello ten weerklinken. Dit wordt rechtstaan
steeds van gehouden en in zijn werk
wordt gansclv Fransch Vlaanderen her
haaldelijk vernoemd. Dat (hij zijn taal
broeders zoo gul de hand drukte, zul-
lou de Fransoh-Vlamingen nooit verge
ten.
DE BOODSCHAP VAN NEDERLAND
Prol'. Van Ginneken, namens Neder
land, wenscht de Vlamingen geluk mgj
hui-, grooten dichter, die in het Noor
den door Protestanten en Katholieken,
Groninger cn Zeeuwen vereerd wordt':
Gezoiifi's gedichten weerspiegelen zijn
ziel. Hij was de klokke Roeland voor de
Vamingon en dc fluweel en nachtegaal
voor de Nederlanders, die hem dank ver
schuldigd zijn voor de uren van troost
cu verheven gëlukkigmakende gedach
ten. die. de lezing van Gezelle ben ver
schaft.
Moge Gezelle oris aller leider blijven
bij do diepste levensbeschouwing.
Daarop eindigde de plechtigheid, dio
uitstekend verliep dank zij de orde
dienst, onder leiding van hoofdkommis-
saris Tahon.
EEN REUSACHTIGE OPTOCHT
DE MENIGTE OP STRAAT
De stad Brugge beeft de Gezelle-hul-
dc groótsch cn waardig opgevat. Daar
zijn vooreerst de padvinders en de ruim
vierduizend schoolkinderen die in den
optocht ter huldiging van den Vlaam
schen moester stappen, terwji een vier
honderdtal onder hen wondere
tulpen
dragen die uit Nederland werd gestuurd.
Lit do voornaamste plaatsen van dc .dichter vfert. De heele natieJsluit zich
de door den koning en zijn omgeving
aanhoord.
Daarna wordt het standbeeld van Ge
zelle in naam der stad in ontvangst ge
nomen door den heer Burgemeester Van
Hoesicnbergbe, die. de hulde der Brug
gelingen aan den Vlaamschen dichter
brengt.
MINISTER BAELS AAN DE BEURT
ALS WEST-VLAAMSCH MINISTER
Minister Baels is als Wes.tvlaamsclh
minister dankbaar deel te'kunnen ne
men aan de hulde aan Gezelle, wiens
roem door de duizenden hier aanwezig
en in de eerste plaats door de tegen
woordigheid van den koning én de kó
ningin eens tc meer bevestigd wordt.
Spreker huldigt Gezelle als zanger van
de schoonheid, wien niets te klein is en
als moester van heL woord zijn liefde
voordo eigen, taal heeft onze jongeling
schap bezield en gestaald en aangezet
tot een 'geestdriftige bedrijvigheid, die
het heele land moet ten goede komen.
Door gansch dc natie door de jongeren
en de anderen, door het Zuiden en het
Noorden wordt thans dankbaar erkend
hoe Gezelle zijn land en de wereld heeft
gediend.
DE KONING AAN HET WOORD
NAMENS DE GEHEELE NATIE
De koning staat dan recht en met
hem alien die zich op de tribune be
vinden. Dc vorst wijst er op boe gansch
hot Vlaamsche volk thans zijn groolen
provincie zijn trouwens ook veel groe
pen opgekomen. Dit alles maakt, dat de
optocht reusachtige afmetingen heeft,
wanneer hij zich voorafgegaan door
de rijkswacht, in de Noord-zandstraat
in beweging stelt.
BIJ DE ONTHULLING VAN HET
GEDENKTEEKEN
INDRUKWEKKENDE PLECHTIGHEID
hij de indrukwekkende betooging aan.
Ook hebben de koning en de koningin
het zich tot een dankbaren plicht gere
kend, zich bij die indrukwekkende be
tooging aan te sluiten, crm in het hart
van Vlaanderen den geliefden en ojr-
sterfelijkcn dichter te huldigen, trou
wens een natie, tlic haar groote man
nen huldigt, leert zich zelf beter ken-
Van hall'drie af wordt dc omgeving nen, verheft het peil van haar geesle-
van het gedenkteeken door de massa (lijk leven en versterkt liet gevoel van
eigenwaarde. Onder de groote mannen
nieuwsgierigen ingenomen. Weldra
daagt do optocht der volksvereeni-
gingen op. Het O. L. V.-Plein is. heele-
maal versierd met de nationale, de
Vlaamsche en de Brugsche kleuren. De
vaandels der vereenigingeii scharen zich
op den achtergrond van ibet gedenktee
ken. dat door de leeuwenvlag bedekt is.
De aanblik over het plein met duizend
koppige menigte, met de uniformen van
de burgerlijke cn militaire overheden,
is grootsch. Bij dc vooraanstaande per
sonen bemerken wij nu ook Mgr Waffe-
laert, hulpbisschop Lamiroy, de Ant-
werpsche burgemeester Van Cauwelaerl
dichter Van do Voorde, senator Vinck,
Era. De Bom en zooveel anderen meer.
AANKOMST VAN DEN K®NING EN DE
KONINGIN
Kwart over drie weerklinkt het «Leve
de Koning» in de verte en dra komt
onze vorst aan, in gezelschap van de
koningin, minister Baels, prof. Vermev-
len en Boon.
Samen met de militaire en bisschop
pelijke overheden, den goeverneur der
provincie en den burgemeester, bestij
gen zij de tribune, terwijl de Brabsn-
rijzen de dichters uit.
De echte dichter draagt in zich de
edelste waarden van een volk. In de ziel
\an den dichter trilt de ziel van het ras.
Gezelle leeft in zijn taal. Hij is het
woord, dat ons monschenharl rijker
maakt. Dc schoonheid der natuur is in
zijn werk bestedig en deze Vlaming ont
wikkelde zich als. ziener van 'net heelal.
Heden, rond Gezelle's beeld, is er een
stemmigheid om den grooten dichter,
tc huldigen. HeL licht dat hij wekte en
dat uit zijn wezen voor alle lijden
straalt, voor alle tijden, het worde voor
taan met eensgezindheid en dank!-ar
beid onthaald.
Voorzeker worden de grooten slechts
na lvun dood erkend en ook Gezelle
kende een nederig leven maar zijn in
spiratie was onverdelgbaar en hij hielp
den opbioci bewerken van zijn volk.
Thans is hij met glorie omgeven en be
groeten wij fier tien dichter, die boven
alles zoo ruim en stil een mensch kon
blijven. Het nageslacht zal in verruk
king zijn klare stem vernemen en Ge-
jelle zal pDv.ërgankeiyk fel ijken* luiidat
telijke onafhankelijkheid verovert in de
innigste oorspronkelijkheid yan eigen
volk.
Daarop gaat de koning mede namens
de koningin een groot bloemstuk leggen
aan den voet van het gcuenikleeken, welk
voorheetd door de afgevaardigden van afvaardiging van de paritaire kom-
EEN BESPREKING MET DEN
MINISTER VAN NIJVERHEID
De minister van Nijverheid, Arbeid
cn Sociale Voorzorg, Iheeft Zaterdag een
de vereenigingen wordt gevolgd.
nissie voor de mijnnijverlicid onivan-
Dit wordt onderbroken, wanneer êTJi. Deze afvaardiging heeft den mi—
prof. Persvn op verzoek van den koning nisier mededeeling gedaan, dat .in de
en namens de Vlaamsche Akademie het kommissie geen overeenstemming be-
\voord voert. 'reikt is omtrent de vermindering der
loonen van dc mijnwerkers.
Na deze rede begint onmiddellijk het j arbeidcrsleden van dc afvaardi-
defilé der schoolkinderen die bloemen &iugen verzochten de regeering nvaal-
neerleggen. j regel en (o willen nemen, tot verhooging
Door eene geestdriftige menigte be-j^an verbruik \a» Belgische kolen
geven zich de vorsten doorheen de hl het land zelf.
volkskwartieren naar het Museum Ge
zelle, ingericht in het geboortehuis van
den dichter gelegen in den Rolweg.
Aan de Koningin, wordt een gedreven
zilveren bloempot aangeboden waarin
een nieuwe variëteit van Azalea, de Ge-
'zelle Azalea genoemd.
Na een bezoek aan de verschillende
z»alen waar alles van Gezelle spreekt,
stappen de vorsten in hun rijtuigen en
(Vervolg en slct)
Een motor wordt aan een werkman toever»
trouwd om dcor hem ten huize te worden her
steld. De werkman heeft het onbetwistbaar
recht van terughouding, zoolang zijn Icon
hem niet betaald is. De eigenaar heeft noch
tans het recht het hersteld voorwerp ten
huize van den werkman te komen of te deen
heeft de terugkeer plaats „aar «ijütïe
waar de Koning en dc Koningin en hun
g-evolg plaats, nemen in hunnen speeia-
len trein die om zes uur de stad verlaat.
DE ANVERSVTLLE» te ANTWERPEN
AANGEKOMEN
De Kongoboot «Anversvillc», van de
G. B. M., is Zondag te Antwerpen weer
gekeerd uit de kolonie, lier schip zal,
zooals gemeld, in het droogdok worden
gebiecht om te worden nagekeken, als
gevolg op de stranding in de Tady bij
dc heenreis.
Aan boord bevonden zich 113 passa
giers van le klas, 9Q van 2c en 4 van
derde klas.. Te Lissabon stapten 8 pas
sagiers aan boord welke de reis naar
Antwerpen medemaaktcn.
Te Tcneriffe gingen C passagiers van
boord en te Lissabon 8 passagiers.
De lading bestond uit 448 ton
pai misten, 13 ton cacao, 16 ton koffie,
1957 ton koper, 2 ton hout, i ton ivoor,
1 ton huiden, 38 ton s.esaam, 21 ton
stukgoed, 50 ton suiker, 8 ton palmolie
en 103 tor. katoen.
Dc aankomst, welke om 9 uur plaats
had. werd door een menigte nieuws
gierigen bijgewoond.
In Belgie bollen er dagelijks ongeveer
1500 autobussen, die jaarlijks
30 090.000 liters riaplvle verbruiken.
Daar er 0,80 fr. taxe per liter ge
steld is, brengt dal jaarlijks de kleine
som van 24 miljoen frank belastingen
in de Staatskas.
In Braband is. er een auto per 34 in
woners.
In de provincie Namen, ecu moto
voor 101 inwoners.
Eene optelling van hot verkeer op de
Louizalci, te Elsene vap .7 lot 22 ure,
beeft de volgende cijfers gegeven
15.153 rijtuigen van alle slag en rij
wielen, vervoerend 21.199 personen
1.585 trams, 53.978 meikscheri vervoe
rend.
•Men hei?ft de statistiek der naplilc-
pompen gemaakt in verscheidene lau
den in evenredigheid met 't aantal au-
tos in ieder land
Denemarken, 18 ':per pomp
Frankrijk, 22,1; Zwitserland, 22.9;
Duitsehland, 25,3; Holland 23.7; Enge
land 27,6.
Dc cijfers voor Belgie zijn niet ge
kend.
Ongeveer 380.000 personen worden
in Frankrijk gebezigd aan èe au ton ij-
verheid en handel werklieden, auto-
voerders, agenten, bedienden, voor eene
jaarlijkse vervaardiging van onge
veer 225.000 rijtuigen. Er worden daar
van 10 l.h, op krediet verkoc-ht.
In Duitsehland was het aantal hol
lende autor ij tuigen op 30 Juni 1929, 1
miljoen 180.500, waarvan 432.500 au-
los 14 1.600 k ami ops'en 606.400 motos.
Italië had op 31 Augustus van ver
leden jaar 324.747 rijtuigen, waarvan
173.242 aulos, 78.772 motos, 49.339
kamions. 7.928 autobussen, G.37C land-
bo'uwtractors, eiz.
In Februari 1929 telde Tcbeko-Slo-
vakie 61.068 autorijtuigen, waaronder
25.111 aufos, IV.453 kamions, 2.294 trac
tors, 1377 autobussen, 20.006 motos,
enz., wal een rijtuig voor ^3 inwoners
y e rip ge n w o oydigt,
de in falieverklaring van den eigenaar van
het hersteld voorwerp het recht van terug
houding van den werkman niet doen ver
vallen.
Daarbij krachtens artikel 31 der wet van
781922, geniet deze van een voorrecht op
roerende goederen voor het vervallen jaar en
voor hetgeen verschuldigd is van het in loop
zijnde jaar.
III, Het contract van dienstboden maakt
eene afzonderlijke categorie uit. Dit contract
valt nog onder toepassing van de wet van
1900 nog onder deze van de ongevalwet.
Hieruit volgt dat dienstknecht, meiden,
werkvrouwen pep uur of per dag enz. onder
worpen zijn aan het gemeen recht, dat de
verantwoordelijk betreft valt er hun, ge
durende den dienst, een ongeval voor, dan is
de meester maar verantwoordelijk, zoo er
hem eene schuld kan toegerekend worden. Is
integendeel het ongeval aan eene schuld bij
den ondergeschikte te wijten, of nog aan
overmacht, dan kan er geen verhaal tegen den
meester uitgeoefend worden. De theorie van
het beroepariaico in de ongevalwet toegepast,
is dus van geenen toepassing op de dienst
boden.
Wat de opzegging betreft, deze worden
bepaald door de ovtraenkomst of bij gebrek
aan overeenkomst, door het plaatselijk
gebruik.
De vrederechter is bevoegd om te betwis
tingen, die tusschen meester en dienstboden
ontstaan te beslechten.
Hetgeen weinig gekend is, is dat de intrest
van reohtswega loopt op het bedrag van het
loon van knechten, meiden en werklieden die
bij den patroon hun verblijf hebben (kost en
inwoon) van af den 8ston dag na dat het loon
eischbaar wordt. (Wet van 15—1913).
IV. Eindelijk hebben wij het dienstcon»
tract. Meermalen hebben wij over de wets
bepalingen in zake dienstcontraht gahandein.
Wij hoeven hier slechts «enige wenken te
geven.
ALLE dienstcontractan werden door de
wet van.l922 niet beheerscht.
Men weet immers dat wanneer de bezoldi
ging 24,000 fp. per jaar overschrijdt, de wet
van 1922 op het dienstcontract niet van toe
passing is. Vroeger was hot maximum slechts
12.000 fr. jaarlijksch loon. Dit onderscheid is
van groot belang, namelijk wat de te geven
opzeg betreft.
Do opzeggingstermijnen voor bedienden-
overeenkomsten, waarvan da jaarwedden de
24,000 fr, overschrijden, worden 't zij door de
overeenkomst 't zij door de rechtspraak be
paald. Integendeel, voor jaarwedden tot
24,000 fr. testaan er verplichtende wettelijke
opzeggingstermijnen. De^e zijn
A. OPZEG DOOR DEN PATROON AAN
DEN BEDIENDE:
7. Eene maand (30 dagen) voor een Joon tot
500fr. te maande.
2. Drie maand (90 dagen) voor een loon
boven de 500 fr. te maande, vroeger was het
bedrag van 250 fr. ala grondslag genomen.
3. Zes maand (180 dagen) -zoo de bediende
tien jaar in dienst ia gebleven van denzelfden
werkgever.
B. OPZEG DOOR DEN BEDIENDE AAN
DEN PATROON
In zelfde gevallen1, 2 en 3, respectief:
een halve maand (15 dagen), een maanden
!.i: 7 (45 dagen), drie maanden half (90dagen)
De opzeg neemt aanvang vanaf den eersten
dag der maand volgend op dezen waarop de
opzeg gegeven wordt.
die hunne znken behartigen
nemen eene
LCOPENDE REKENING
bij de
Dt gsldta op dszs soort rske.
ringen gestort, brengen intrest
op vans/ daaga na de storting.
I6S2
