Het ontslag van het Ministerie
13
Üe Economische Crisis
Bank \m Oost-Vlaandsran
Donderdag
Nov. 1930
De Wederlandschs Bank
De eerste reis van de
Prince Charles
Leegilng Verwoeste Oesasfeta
DE VOLKSSTEM
XXXVI JAARGANG NUMMER 261
Kerkstraat, 9 en 21, Aalst. Telefoon 114. DAGBLAD 2 O Centiemen Uitgever J. Van Nuflel-De Gendt.
Publiciteit buiten het Anond. AALS'l] Agentschap Havas, Adolf Maxlaan 13, te Brussel Rue de Richelieu, Parijs— Bank Building/Kingsway, 20 Londres W- C. 2.
H. Stanislas
Zonop6,57Zonaf4,18
L. K. 13 N. M. 20
Er wordt tegenwoordig veel gesohrea
ven over de economische crisis die heel
de wereld teistert.
Er wordt te veel voortgebracht, en te
weinig verbruikt, zegt men. Van daar
gedwongen vertraging in de fabricatie,
werkeloosheid, verlaging der prijzen,
verslapping in den handel, enz.
Van alle zijden, in de dagbladen, bij
de economisten, in staatscomissies wor
den da oorzaken der crisis opgezocht en
de middelen om ze te keer te gaan opge
spoord.
Ter loops weze gezegd dat in de com
missie, door den Belgischen Staat samen
gesteld om de economische crisis te be
zweren, de middenstand verwaarloosd
werd en nog steeds op ziju vertegen
woordiging wacht.
Ondertusschen gaan de zaken hunnen
gang.
Onze handelsmenschen zullen dus
eens le meer, hunne stem niet kunnen
laten hooren in de officieele lichamen.Zij
zullen misschien eens te meer, officieel
worden aangeschreven als de oorzaak
van het te duur leven en van de huidige
crisis. Maar zij teekenen hevig protest
tegen die systematische uitsluiting van
hunnen stand en de tendencieuse voor
lichting van de openbare opinie. De
waarheid moet toch eens zegepralen 1
Waar blijft de coöperatie nu
De mcnschen die de hoogte van de
kleinhand Jsprijzen den middenstand
aanwrijven zijn stekeblind.
De distributie der waren is immers
niet meer uitsluitend in de handen van
den middenstand.
Integendeel, zij is grootendeels in de
handen der coöperatie.
Er zijn immer coöperatieven van alle
slag en op alle gebied.
De coöperatieven van het kapitaal,
van socialis'en en christene werklieden
doen jaarlijks voor milliarden zaken.
Het bilan der coöperatie Welvaart
geeft voor 1928 een zakencijfer van 416
millioen frank.
Het zijn dus waarlijk de coöperatieven
die de prijzen van den kleinhandel vast
stellen. Indien de middenstand grootere
prijzen stelde, hij verloor heel zijn klien-
teel.
Wat blijft er dan over van de legende
dat de middenstand de oorzaak is van
het duur leven
Wij verklaren het luide De oorzaak
van het duur leven is de eooperatie.
Volksvertegenwoordiger van Ackere
heeft die waarheid boven het geschreeuw
der socialisten, gehandhaafd toen in
1925 de wet op de woekerprijzen ter
Kamer werd voorgebracht.
Het is door de vrije concurrence
van een groot getal handelaars en voort
brengers, zegde onze wakkere verdedi
ger van den middenstand, dat da prijzen
der waren tot hun juiste gehalte moeten
gebracht worden.
Alle de wetten en maatregelen die
sedert den oorlog het leven van den
middenstander hebben onmogelijk ge
maakt en er vele hebben doen verdwijnen
hebben de concurrentie verminderd en de
prijzen doen stijgen. Hoe meer midden
standers door de coöperatieven en das-
tische wetten zullen worden weggeno
men, hoe meer de concurrentie zal ver
minderen en hoe meer de prijzen der
waren zullen vermeerderen.
Dit is het natuurlijk gevolg van alle
inbreuk op de economische wetten.»
De dagbladen beginnen nu eindelijk,
na 5 jaren, de waarheid van dit gezegde
in te zion-
Ziehier wat een Brusselsch blad
L'Indépendance schrijft:
uEr bestaan in een der bijzonderste een-
trxi ms van het land toaar de coöperatie be
wegingden meesten bijval heeft gevonden
coöperatieven van alle soort en van alle
kleur, die een overeenkomst onder elkander
gesloten hebbenovertreding in het samen-
spannen die onder de bliksems valt van het
gerecht. Om voort groote winsten te kunnen
opstrijkenhebben deze coöperatieven onder
elkander besloten den prijs van het brood te
behouden, niettegenstaan>ie de inzinking van
de bloemprijzen, op het zelfde peil en na-
tuur lijk overdreven. De kleine bakkers die
zich niet naar dit besluit zouden gedragen
en met hen een zotte concurrentie zouden
aangaan, zouden onmiddellijk van hunne
werkmiddels beroofd wordenHet almachtig
sgndihaat zou zijn leden verbieden te gaan
werken bij handelaars die de zoo begrepen
solidariteit van patroons en werklieden zou
den breken. Laat ons er bij voegen, dat het
feit niet nieuw is, dat het van iedereen ge
kend is, en dat het reeds in een tegenspre
ken jke vergadering besproken is.... Maar
die bespreking heeft de coöperatieven niet
verschrikt. Zij willen ae groote winsten be
houden om de politieke kassen van hunne
partij te voeden, üe socialisten zullen daar
na niet minder voortgaan te bevestigendat
de coöperatie het doelmatigstê instrument is
in den strijd tegen het duur leven...*
Wij kunnen niet begrijpen hoe de
menschen zoo lang wachten die groote
waarheid in te zien.
Eenige coöperatieven die de disfrubu-
tie in handen hebben, kunnen gemakke
lijk de prijzen stellen die ze willen, ter
wijl honderden middenstanders, dit
onmogelijk kunnen.
De coöperatieven hebben de concur
rentie mogelijkheid verminderd en hou
den de prijzen omhoog.
Dit is de waarheid. De Middenstand.
Stabilisatie der Peseta.
E>e beheerraad der Bank. van de We-
derlandscbe Regelingen heeft Maandag
te Bazel van 1 i ure 's morgens tot 2
ure 's namiddags gezeteld onder het
voorzitterschap van den Duitsehen on
dervoorzitter, M. Melohior. De voorzit
ter, M. Mac Garrah, is inderdaad ver
trokken naar New-York, waar belang
rijke onderhandelingen moeten plaats
hebben nopens, 'het herstelvraagstuk.
Na akte te hebben genomen der ver
schillende verslagen over den toestand
der bank on over de verrichtingen, ge
daan sedert zijn laatste bijeenkomst,
heeft de raad de bank gemachtigd om
tot nieuw advies al de bewerkingen te
verwezenlijken in de geldwaarden welke
voldoen aan de praktische eischen van
den goudstandaard of van den goud
wissel.
Er werd ook een besluit genomen be
treffend de samenwerking der #Weder-
landsche Bank met de Spaansclie Na
tionale Bank voor de stabilisatie van de
peseta. M. Quesnay, algemeen bestuur
der, is jiMtaandag avond uit Bazel naar
Madrid vertrokken. Hij zal onderhan
delen met de "bevoegde Spaansche fi
nanciers voor de verwezenlijking van
het genomen besluit.
De houding der liberale ministers
Dinsdag morgend heeft de nieuwe
paketboot «Prince Charles» de derde
van eene reeks nieuwe paketbooten die
den dienst Ooslende-Dovcr moeten ver
zekeren, haar maidenreis gedaan.
Alhoewel dit geen officieele reis was.,
waren een aantal persoonlijkheden aan
boord, waaronder M. Vervack, bestuur
der der paketbooten; M. Gandaele,
hoofdingenieur; kam/mandant Grayez,
bestuurder; M. Grinard, deskundige van
het zeewefzen; M. De Vost, algemeen
toezioh'ter; kommandant Van den Bosch;
M. Deveylder, enz.
De Cockerill-maatschappij was ver
tegenwoordigd door IMSM. Small; Ber-
thez, en Gras de la Sault.
1-Iet nieuw schip, ganseh op moderne
voet opgezet en waaraan merkelijke
verbeteringen zijn toegebracht, staat
onder bevel van kommandant De Grave
bijgestaan door len luitenant M. G.
Timmermans en luitenant M. Roets.
Men verwachtte prins Karei en mi
nister Lippens, die nochtans niet toe
kwamen. Het schip stak op de beste
.manier in zee om 10u55, met aan boord
65 passagiers.
5 1922
102 trekking van 10 Nov. 1930
S. 173781 n. 12 uitbetb. met fr. 250,000
S. 186864 n. 13 uitbetb. met fr. 100,000
S. 102448 n. 7 uitbetb. met fr. 100,000
De overige nummers zijn uitbetaal
baar tegen 300 frank.
Hebt U geld te beleggen in
AKTIES of OBLIGATIES
raadpleegt da
Deze gelaat zieh met het uitvoeren
van BEURSORDERS
op al de binnen- en buitenlandsehe
geldmarkten aan de
V00RDEELIGSTE VOORWAARDEN
1652
De indruk in de liberale partij I Aan M. C&tteau, voorzitter van de li-
berale federatie te Brussel, richtte M.
Na d€ plechtigheid bij het gral van Het bericiit over d.e regeringscrisis Hymans het volgende schrijven
den Onbekenden Soldaat, vergaderden |jg zeer onverwachts gekomen. Liberale Brussel 11 Nov 1930
Kamerleden die uit de provincie te
Brussel aankwatmen, konden schier
niet gelooven dat dit nieuws waar kon
zijn.
Zij waren er vooral verwonderd over
Dinsdag de liberale leden der regeering
in het kabinet van M. Paul Hymans, mi
nister van buitenlandsehe zaken.
Na kennis te hebben genomen van de
dagorde neergelegd door M. Majc en
zooals wij gemeld hebben bij eenpa
righeid van stemmen' door. het be-
stmirsooantteit der liberale federatie
Maandag avond aangenomen, waren de
liberale ministers van meening dat het
hun plicht was, de regeering te veria ten
Bewuste dagorde had namelijk be
trek op het besluit getroffen door M.
VauOner en zijne collegas in het mi
nisterie aangaande het samenkoppelen
van hot ambt van leeraar aan de Gent-
sche Hoogeschool aaqi dit van leeraar
bij het Institut des Hautes Etudes
dezer stad.
'Deze dagorde luidde als volgt
«De liberalen van Brussel keuren ten
strengste den «maatregel af die tegen
de hoogleeraren van de Universiteit van
Gent getroffen werd en verwachten van
hun mandatarissen ip. Senaat ©n Kamer
dat zij het noodige zullen doen om dien
maatregel te doen intrekken, die strij
dig is met het beginsel van de grond
wettelijke vrijheid».
Voor de liberalen was het bijgevolg
nog min nog meer dan een volkomen
afkeuren hunner handelwijze in de be
trokken kwestie.
Er bleef hen bijgevolg niets anders
over dan hun ontslag in te dienen.
MM. Janson en Hymans. warden ge
last met het opmaken van den ontslag
brief welke aan 'j\L Jaspar, kabinets
overste zou gezonden worden.
Dinsdag te 12,30 ure was dit schrij
ven opgesteld en wachtten MM. Hy
mans en Janson alleen nog op de hand-
t-AP-lf PT1 TH O- van hnnno nnlLorno Kal
overmaken van het schrijven aan het
regeeringshoofd.
Wat nu de bewuste dagorde betreft,
hierbij dient te worden aangemerkt dat
door den 'maatregel welke door de re
geering getroffen werd, het den hoog-
leeraren van de Universiteit van Gent
niet verboden werd van aan het «Insti
tut des Hautes Etudes» te doceeren.
De maatregel behelsde alleen het
verbod van in beide instellingen de
zelfde lessen te geven. Dit had als
eerste r©den dat men geen invloed wil
de uitoefenen op de studenten en te
vens om allen schijn weg te nemen dat
er als het ware een vijandige tweestrijd
zou bestaan t.usschen hel «Institut» en
de Hoogeschool.
Wij kunnen hierbij eveneens aanha
len dat het den leeraren van de Hooge
school volkomen vrij stond van voor
drachten of lezingen te geven in libt
«Institut des Hautes Etudes».
De inbreuk welke het getroffen be
sluit maken zou op onze grondwette
lijke vrijheid blijkt bijgevolg al heel
gering.
Het ontslag der katholieke ministers
neer te leggen.
M. Boeckx, liberaal Kamerlid .voor,
Antwerpen zegde, dat de Vlamingen,
welke ook de regeering weze die thans
zal komen, in geen geval kunnen dul
den dat de professoren van de Gènt-
sche Universiteit zullen doceeren
het «Institut des Hautes Etudes»
ring is opgetreden, de vergadering,
van het bestarend comiieit der libera-|om da,ar in het F™nsch leergangen te
len, Maandag avond niet heeft bijge-igaa° doaf en "1 be,ast van
woond ln 1 v,aamsoh te geven aan de
Sta atsunivers i te it
Waarde voorzitter,
De bij eenparigheid uitgebrachCo
stemming door het bestuurkomiteit der-
liberale federatie van Brussel aangaan
de de voorgestelde dagorde door M. Max4
dat het ontslag werd genomen wegens 'burgemeester van Brussel, en afgekon-
eene motie uitgaande van eene locale dig-d in de dagbladen van heden mor-
liberale federatie. Men was algemeen gen) t^eft <joen besluiten van aan
van oordeel dat er, geen voldoende re— don eersten minister het verzoek To
den was voor eene ministorieele crisis richten van den Koning mijn .ontslag
met al de herrie waarvan deze verge
zeld gaat.
Wij vernamen dat lvet besluit van
als minister van buitenlandsehe zaken
te willen overhandigen.
Ik kan inderdaad aanvaarden noch
ontslag eigenmachtig werd genomen het laken van een maatregel voorga-
door 'Ml. Hymans, waarna zijn collegas steld door 'M. Vauthier, waaraan ik mij-
wel verplicht waren zi.ch bij dit besluit ne goedkeuring heb gehecht, evenals
mijne liberale collegas, nocli beloven
van te trachten dezen maatregel op
nieuw te doen intrekken.
Deze maatregel werd ons ingegeven'
door eene loyale gedachte.
Ons is het onmogelijk, na door de
jn Wet en met de zoo goed als volledige
overeenstemming der Kamer, de Hoo-
Opgemerkt werd dat M. Devèze diels,esoht>o1, v,an f6»1, te hebben ver-
V I O O TYV.O a II I I nn t r\ I n I art i, I nr, ll a 1 I Ar»
zooals men weet als een oprechte ver-
vlaamöcht toe to laten dat enkele lee-
u»r»rv.»u T* VVTU UlOi I I. VtriV^lLlrU T VI I
,Uf)- Iraars dezer instelling naar eene con-
dediger van de ontslaggevende regee-
'curreerende inrichting .zouden gaan,
De motie die het ontslag van de re
geering heeft voor gevolg gehad was
het werk van den Brusselsohen burge
meester Max.
Men zal ziolï herinneren dat M. Max
ook in. 1926 het cabinet Van de Vyvere
na een bestaan van 24 uur heeft om
vergeworpen.
De toekomstige regeering.
Alhoewel het zeer voorbarig is van
toch kunnen wij thans reeds mededee-
len dat de meeste Kamerleden van oor
deel zijn cföt de volgende regeering zal
samengesteld worden uit de tegenwoor
dige meerderheidsgToepen.
Men denkt onder meer dat (MM. Vau
thier en Baels, geen deel meer zullen Tjnfr
En het was nochtans uitsluitend lot
dit alleen dat de getroffen maatregel
zich beperkte. Het was wel verstaan
dat de leeraars alle vrijheid behielden
om aan het «Institut des Hautes Etudes»
vrije leergangen te onderwijzen of
voordrachten te geven.
Anderzijds was M. Vauthier, minister
van kunsten en wetenschappen, beslo
ten van een onderhoud te hebben met
den rector der Hoogeschool aangaande
de middelen welke moesten verstrekt
worden aan hel «Institut aes Hautes
Etudes» en don noodigen uitstel welke
moest verleend worden opdat het uit
voeren van den getroffen maatregel
zou kunnen plaats hebben, zonder scha
de voor de betrokken leeraars en voor,
het wetenschappelijk werk der inrich-
De katholieke leden der regeering
MM. Baels, Van Caenegem, Houtart, de
Broqueville en Heyman werden voor
oene vergadering le samen geroepen
door M. H. Jaspar, eerste minister. Zij
vergaderden Dinsdag namiddag te 1,30
ure in het ministerie van binnenland-
sche zaken.
De katholieke ministers hebben als
dan inzage gencmien van den ontslag
brief aan het hoofd der regeering ge
zonden door de 5 liberale ministers.
Tengevolge van dit schrijven besloten
zij op hunne beurt af te treden.
M. Jaspar begaf zich bijgevolg in den
namiddag naar het paleis om aan den
Koning het gezamenlijk ontslag Van
het kabinet aan te bieden.
Door de katholieke ministers werd
eveneens beslist van in den namiddag
niet in Kamer of Senaat te verschijnen,
aangezien de voorzitters van de twee
lichamen op de hoogte gebracht waren
van het ontslag der regeering.
Te 3u.35 begaf M. Jaspar zich naar
het kasteel te Laeken om aan den Ko
ning het gezamelijk ontslag der rogce-
ring te overhandigen.
De Koning heeft hierop verklaard
dat voor het aanvaarden van dit ontslag
hij alle voorbehoud maakte, dat gezien
de ganscsh bijzondere omstandigheden
in hetwelk hei zich heelt, voorgedann.,l
uitmaken van de eerst volgende regee-
ringscombinatie.
Een vergadering der, liberalen
Heden Woensdag namiddag te 2 uur
zullen de liberalen vergaderen om den
toestand tc bespreken.
De ontslagbrief der liberalen
M. Paul Hymans, minister van bui
tenlandsehe zaken, zond aan M. Jaspar,
eerste minister, het volgende schrijven:
Brussel, 11 Nov. 1930
Waarde Eerste Minister,
Het bestuurscomileit der liberale fe
deratie van Brussel heeft gisteren in
eene vergadering, welke werd bijge
woond door de voornaamste liberale
mandatarissen van lvet arrondissement
bij eenparigheid van stemmen eene
dagorde goedgekeurd voorgelegd door.
M. Max, burgemeester van Brussel en
Staatsminister, waarbij werd afgekeurd
een maatregel getroffen door de regee-
Ilet is mij onmogelijk van aan mijne
collegas van het cabinet te vragen van
een maatregel te, verdagen, maatregel
welke bij eensgezindheid werd getrof
fen en welke ik niet kan beschouwen
als tegenstrijdig met lvet grondbegin
sel dat hier in de kwestie onmogelijk
kan worden aangewend.
De stemming uitgebracht door liet
bestuurscomileit ontneemt mij het
noodige gezag en in deze voorwaarde
besloot ik van mij uit de regeering te
rug te trekken. Mijne liberale collegas.
van het Cabinet verklaarden ziclv eens
met mij.'
Gelieve to aanvaarden, waarde voor
zitter, de uitdrukking mijner verkleefde
gevoelens.
(Get.) Paul HYMANS.
Persstemmen
La Libre Belgique» schrijft o.a.
Men vraagt zich af, of de Vlaamsche
kwestie niet do echte reden is van do
liberalen aftocht, het ontslag meeslee-
pendc van gansch het kabinet.
De «Standaard» schrijft
ring en waarbij ik mij aansluit. Verdeelcle groepsvergaderingen had-
Deze dagorde verzoekt mij ovenals dcn. Dlnsdaf m der\ vooravond plaats,
mijne liberale collegas van het kabinet,1* vporalsnog we,n.g te zeggen oncc
om dezen maatregel te doen terug in-|de "chlmg welke mogelijk een oplas-
trekken sm& uer crisis zal inslaan. Intusschen
geraakte echter nog bekend dat de li-
Ik ben van oordeel dat bet stemmen|berale regeeringsleden de meening toe-
dezer dagorde mij hel noodige gezag. daan mren dat van llberalf zijde in
ontneemt om de liberale partij te ver- d6n genaa, s|echts kon tegemoct
tegenwoordigen in den schoot der re- trcden worden aan de formuul Ruttcn-
geering. jWaucquez onderwijswetgeving) en dat
In deze voorwaarde heb ik de eer, U het hen uitgesloten scheen de katholie-
te verzoeken van den Koning mijn ont
slag te willen aanbieden.
Mijne liberale collegas van het ka
binet MM. Janson, Vauthier, Lippens
en Forthom.mie, belasten mij van U me
de le doelen dat zij zich- eens verklaren
met mij en verzoeken U tevens vooc
wat hen betreft de zelfde stappen te
willen aanwenden bij Zijne Majesteit
als voor mij.
Ik hoef hier niet bij 'te voegen,
ke Vlamingen genoegdoening te ver
schaffen op de nieuwe teksten der Se
naatscommissie (verdedigd door de hlv.
Carnoy en Van Overkergh, aangonomen
door al de katholieke le^jea der com-.
mis<sie, dus door de cojnmissie zelf*
Terugkeer van den. h. Jaspar met een
gewijzig-de ploeg, met eene nieuwe
combinatie, hel schijnt moeilijk, bijna
onmogelijk te zijn geworden. Deze
waarde Eerste Minister, het spijt dat:lwee uittochten der liberalen uit zrijn
wij hebben van na verscheidene jaren Regeering, cUe 8 maanden lang gesuk-
loyaal vertrouwen en nuttig samen- met do kwestie van lager en mid-
werkon van U ie moeten scheiden.
Uw oprecht toegenegen.
{Gek) Paul HYMANS,
delbaar onderwijs, schijnt dergelijken
terugkeer wol hinderlijk to maken. Ook
in liberale kringen wordt zulkg inge-
eion.
