11
Plectiilghsid te leper
Bslgie's Invoking
in 1933
Een brandende
Amerikaansche
paketboot
Kerkstraat, 9 en 21 Aalst. Telefoon 114. DAGBLAD 20 Centiemen Uitgever J. Van Nuffel-De Gendt.
Diasdag 1
SEPTEMBER 19341
Ter verovering van het
Arbeidsmidden
De Volksstem in groepreis
naar de Passiespelen van Oberammergau
&XXX JAARGANG; NUMMER
Publiciteit buiten het Arrond, AALST. 5 Agentschap HAVAS, Adolf Maxlaan .1.3, te Brussel e— Rue de Richeleu, Parijn Bank Buiding/Kingsway, 20 Londres W. C. Z*
H. Emilianus
Zonop5.21Zonaf6,13l
E. K. 16 V. M. 23 O
De K.A. J. is geen vereeniging voor
Jonge arlbeiders die lieel goed en braaf
jes zijn, om die dan zorgvuldig af t,e
trekken van de «slechte wereld-»
De K. A. J. is een aanvallende, een
veroverende beweging Zij vormt een
keurbende van jonge kerels die als een
rotsvaste Katholieke overtuiging heb
ben en die door daadwerkelijk kristel ijk
leven, niet door (geweld, al hun kame
raden willen veroveren en winnen. Niet
alleen al de jonge arbeiders willen wij
veroveren, ook al de arbei'tfsmiddens.
De verovering van het arbeidsmidden
wiordt nogmaals speciaal aangepakt in
bet nieuwe kajoIters-jaar dat in aan
kocht is. Een van de vele hinderpalen
bij dien strijd om het arbeidsmidden te
veroveren is wel de propaganda en
zelfs dc strijd tegen den godsdienst
die daar dikwijls; gevoerd wordt Wij
willen eerst even uitweiden over den
koestand in dat opzicht, om dan in een
volgend artikel over de strijdmiddelen
«te handelen die de K.A.J. wil aanwen
den.
De gebrekkige toestanden in zede
lijk opzicht zijn dikwijls de verderfe
lijkste ontkersteningselementen in het
arbeidsmidden. D;e promiscuiteit, het
gebrek aan schaamtegevoel en beschei
denheid, het tekort aan toezicht ge
durende de rust- en maaltijden; het
opzweepen der driften door gesprekken,
de liederen, de lezingen, de prenten, de
gebaren; de propaganda ten' voordeele
der onzedelijke vermaken en onzedelij
ke praktijken; het ophitsen tot haat,
nijd en verwaarloozing, vormen een on-
rechtstreeksche maar zeer doeltreffen
de propaganda ten voordeele der on
godsdienstige gedachtenstroomingen.
Hetzelfde geldt voor de verplaatsin
gen, de rust- en maaltijden buiten de
ondernemingen.
Daarom is het feitelijk de verlaten
heid, de afzondering, waarin de jonge
werkers zich in het arbeidsmidden be
vinden, door zich zelf een groote oor
zaak van ongodsdienstigheid en ont
kerstening.
Het voorbeeld van het. ongodsdienstig
leven van de meerderheid der werkmak-
kers, even als- het ongodsdienstig ka
rakter van schier alle arbeidsmiddens
oefenen onvermijdelijk een anti-gods-
dienstigen invloed uit. De afwezigheid
van het godsdienstig karakter in gelijk
welk opzicht van het arbeidsleven
het arbeidsmidden, is wel het meest
oorzaak dat de beginnelingen van den
arbeid hun (godsdienstig leven verlie
zen.
Alle, socialistische, politieke of
beroepS'propaganda is gewoonlijk ver
gezeld van anti-godsdienstige propa
ganda, omdat zij op de Kerk, op den
godsdienst, laat terugvallen de ver
antwoordelijkheid der wettelijke en in
gebeelde wantoestanden en zo aanwijst
als de groote hinderpaal bij de ont
voogding van den arbeidenden stand.
De anti-sociale houding van sommi
ge geloovigcn of zelfs van sommige
vertegenwoordigers van den godsdienst,
worden uitgebuit, tegen den godsdienst
en leveren dikwijls bewijsredenen op
welke diepen indruk maken op zwakke
en onontwikkelde geesten.
Een der meest gebruikte vormen
Van anti-godsdienstige propaganda is
het, uitlachen en 'bespotten van sommi
ge godsdienstige praktijken: het gebed,
de Zondagmis, de biecht., de communie.
Soms maakt men ook sommige ver
schillen hatelijk, welke zirh voordoen
in den eeredienst voor rijken huwe
lijksmissen, begravingen.
Al die bemerkingen, die hatelijke zet
ten, die vitterijen, brengen er den jon
gen arbeider toe te twijfelen over de
goddelijkheid der Kerk en de goddelijke
zending' barer vertegenwoordigers, als
ook aan de veropenbaarde waarheden
waarvan zij de bewaarders zijn.
(Tie meest diepe oorzaak van bet wel
slagen der anti-godsdienstige propa
ganda is te vinden in de onmetelijke
godsdienstige onwetendheid van de ar
beidersmassa en in den afscheidsmuur,
welke het liberalisme heeft welen op te
trekken tusschen het godsdienstig le
ven eenerzijds, en het sociaal, econo
misch en politiek leven anderzijds.
Die godsdienstige onwetendheid is te
wijten aan de onbenullige eu schier
belachelijke plaats welke hel gods-
dienstigonderwijs inneemt gedurende
de schooljaren van de .meeste leerlin
gen en aan liet achterblijven van alle
godsdienst-onderricht na de 14 jaar,
juist, dan wanneer het broodnoodig
wondt. Die onwetendheid is de oorzaak
dat, de hoofdwaarheden van onzen
godsdienst niet grondig begrepen zijn
Zie vervolg onderaan volgend^ koiorrl
Te leper heeft Zondag de onthulling
plaats gehad van een gedenktceken ter
eere van het 13de Belgisch artilïrie-re-
giment.
Talrijke personaliteiten woonden de
onthulling ervan bij en even na den
middag verdrong zich een dichte me
nigte rond het plekje grond dat door de
gemeente leper aan het 13de regiment
veldartillerie is afgestaan.
De geschiedenis van het regiment
wordt opgeroepen door den h. de Itosée,
voorzitter van de Verbroederingen
waarna het gedenkteeken wordt ont
huld.
Dan wordt het woord gevoerd door
den burgemeester van leper. Na een re
devoering in liet Engelsch door major
Athuander, legt generaal Gillieaux, ver
tegenwoordiger van de Koning, een
prachtige ruiker bloemen voor het ge
denkteeken, waarop staat te lezen «Leo-
pold-Astrid».
Tenslotte wer.d ook nog gesproken
door kolonel Serckx, oud-kommandant
van een afdeeling van het regiment.
Een ontvangst ten gemeentehuize be
sloot deze hulde aan het verdwenen re
giment.
Ontvangst van Belgische
Oud-strijders te Rome
De Belgische ioud-strijders die de
slagvelden bezoeken zijn Zaterdag te
Rome aangekomen. Zij werden aan de
statie ontvangen door den gezant van
Belgie. alsook door volksvertegenwoor
diger Amiliare Rossi, voorzitter van het
Nationaal Verbond der Oud<-Strijders.
Een detachement fascisten, met
hunne fanfare, verzekerde den eere-
dienst.
Dc Belgische oud-strijders door
hunne Italiaansche kameraden gefeest,
waren het voorwerp eener hartelijke
ontvangst, van wege de menigte dïo zich
in den omtrek der statie bevond.
Aan het graf van den Onbekenden
soldaat had eene indrukwekkende plech
tigheid plaats
iDjaar werd door een detachement
Italiaansche karabiniers, de eer bewe
zen, terwijl het muziek militaire mar
cher uitvoerde.
Een kroon werd door de Belgische
oud-strijders nedergelegd.
11 Dag. Verona-Andermatt partij is, wat aanleiding geeft lot liet
't Was vroeg uit de veeren te zijn, (zingen van Zonnelied
De bevolking des Rijks op 31 Decem
ber 1933 bedraagt 8.247.950 inwoners
't zij 34.50)1 (p.42,%meer dan in
1932.
Deze aangroei is zwakker dan die der
voorgaande jaren, dewelke 54.264 be
liep in 1932 en 67.181 in 1931.
De aangroei van bet aantal inwoners
bedroeg 1,79 t.b. in Limburg, 0,92 t.h.
in West-Vlaanderen, 0,82 t.h. in de
de provincie Antwerpen, 0,54 t.h. in
Brabant, 0,53 t.h. in Oost-Vlaanderen
en 0,13 t.h. in Luxemburg; terwijl het
bevolkingscijfer in de provincie Namen
onveranderd is gebleven, is het daar
tegen met 0.44 t.h. verminderd in He
negouwen en met 0.07 t.h. in de pro
vincie Luik.
Het geboortecijfer is in 1933 nog
merkelijk gedaald: de opgenomen ge
boorten vertegenwoordigen inderdaad
slechts een verhouding van 16.3 op 1000
inwoners (1932 17.5 op duizend
1931 18.1 op duizend)
Deze coëfficiënt is in al de provin
cies afgenomen; deze staan gerang
schikt als volgt
Limburg 26,8 West-Vlaanderen,
20.5; Oost -Vlaanderen 19,1 Antwerpen
18,4: Luxemburg, 16,6; Brabant, 15.9;
Namen, 14,3; Luik, 12,7; Henegouwen
12.2.
Per administratief arrondissement
zijn de uiterste termen aan den eenen
kant Maaseik (33.0) en Turnhout
(27.4) en aan de anderen Aat (11,7)
Charleroi (11.6), Hoei (11,8) en Luik
(H.5)
Al hoe zwak laatstgenoemde cijfers
ook zijn, toch vindt, men er nog zwak
kere in de Brusselsche en Luiksche ag
glomeratie waar de coëfficiënten nog
enkel 10.7 per duizend hebben bereikt.
Te Brussel, Jette, Koekelberg, St.
Gillis en Snit-Joost-ten-Noode zijn de
verschillen tusschen de jgeboorte- en de
sterftecoëfficiënten soms gevoelik.
De zwakke nataliteit der groote ag
glomeraties schijnt eveneens uit in dc
cijfers betreffende de Antwerpsche
(13.4 per duizend) en Gentsche agglo
meratie (12,8 per duizend) waarvoor de
coëfficiënten zeer veel lager staan dan
dan voor de provincie waartoe ze be-
hooren.
Op 12 Km. van «te kust van New Jsrsey
/Door een totnogtoe niet juist be
paalde réden is brand ontstaan aan
boord van een Amerikaansche paket
boot, die zich op 12 km. bevond \an de
kust van New Jersey.
Aan boord van de «Morro Castle
die Havana verlaten bad en zich begaf
naar New-Tork, waar hij Zondag
ochtend moest aankomen, bevonden
zich 318 passagiers, meestal toeristen,
terwijl de bemanning 240 leden telde.
De «Morro Castte», die in 1930 van
stapel liep, mat 11,520 ton en was een
vrij kleine paketboot. Zij was de groot
ste eenheid van de lijn Cuba-New-York
en liep 21 knoopon.
Meer dan 1GO geredden ontscheept.
Uit New-York wordt gemeld dat meer,
dan 100 drenkelingen, die door de on
derscheiden reddingsbooten konden
opgepikt worden, in verschillende kust
steden aan land werden gebracht. Een
hunner vertelde dat de brand door den
bliksem werd veroorzaakt.
Kapitein sterft aan hartverlamming
Naar uit New-York wordt gemeld, is
de kapitein van de Moto Castle door
harverlamminig getroffen en gestorven,
vóór het schip in brand geraakte. De
eerste officier nam het bevel over het
•schip over.
Een te Springlake (New Jersey) aan
wal gebrachte geredde zegt, dat er niet
een bepaalde paniek aan boord is uitge
broken. Hij gelooide, dat van de passa
giers, die hun hutten boven de biblio
theek hadden, niemand is gered. Hij
achtte liet een wonder, dat de redding
boot, waarin hij was gezeten, die elk
oogenblik dreigde om te slaan op de
zeer bewogen zee, nog de kust heeft
bereikt.
noch werkelijk uitgeleefd worden. Zij
draagt de schuild van dat de kristelijke
zedenleer niet beter gekend, bemind en
beoefend woTdt.
Vandaar het menschelijk opzicht, het
defaitisme, de veronachtzaming, de on
derschatting en eindelijk het teloorgaan
van den godsdienstzin en het zedelijk
heidsgevoelen vandaar die heidensche,
neutrale leekenatmosfeer die er al-
lengskens in slaagt al degenen te tref
fen en te vergeven die in het arbeids
midden leven.
Ziedaar enkele uitzichten, van den
toestand. Volgende week komen we te
rug op de redmiddelen die wij willen
gebruiken. K. HA JEE,
Lijken aangebracht en aangespo-eld
Verschillende schepen hebben veerli,
lijken aangebracht en aan de kust zijn
twintig lijken aangespoeld.
Toen de brand ten naaste bij was
gedoofd is de Morro Castle door sleep-
booten met. een snelheid van twee knoo
pen per uur naar de kust gesleept. On
getwijfeld moeten er zich binnen in het
schip nog verkoolde lijken bevinden
van menschen, die niet hebben kunnen
ontsnappen.
Vreesclijke tocr.eelen en heldhaftige
daden
De adjunkt-kapitein. die het schip
na den dood van den kapitein komman-
deerde, bleef nog' niet een ploeg rna-
troozen aan boord om de reddings
diensten waar t'e nemen, toen het heele
hip reeds in lichte laaie stond. Men
vertelt nopens de ramp de vreeselijkste
en de heldhaftigste dingen. Een ka
menier sprong in het water met een
kind op haar rug en bereikte al zwem
mend een der sloepen een matroos
deed hetzelfde.
Mevr. Renée Mender Capot, dochter
van den gewezen vice-president van
Kuba werd door een matroos gered.
Ze reisde naar Europa voor zaken, doch
gaf er na haar redding den brui aan
verdek te reizen. Van op de pier van
Asbury Park, zagen honderden nieuws
gierigen die daar te hoop geloopeu wa
ren, de paketboot branden.-
Zie hlerneven.
t was immers Zondag en... Zondag
plicht voor alles Te 6 uur was' de
gansche groep in de kerk te Verona.
Een der medereizende priesters van 't
Gezelschap droeg de H. Mis 'Op... 't Was
nog zoo vroeg en... we kregen al een
«aardig iets» te zien, namelijk een
misdienaarken van 1,85 m. en wegende
.125 kgr. Verona Verona I!
Was dat misschien de oorzaak dat
het regende Zou onze dag geen zo
merdag wezen, nu dat we de schilder
achtigste en meteen de woestste stre
ken van Italië en Zwitserland gingen
doorkruisen We zouden vandaag im
mers naar het wereldbefaam.de Gomo
rijden om dan Italië te verlaten en in
Zwitserland te komen waar we 0. m.
de St Gothardberg (2112 m.), zouden
beklimmen
Doch hoog de harten De zontij
zien, menschen Na de H. Mis het
morgenontbijt genomen in het hotel en
dan onze confortabele cars in...
't Regende immer door. 't Was 7 u.
Een weervoorzegger wist te voorspel
len dat het te 8 u. zou opklaren en
dat voor 9 u. de zon zich had laten
aankondigen
Met een zwans en een lol na
men we afscheid van Verona en trok
ken we den weg der bergen op We
gingen vandaag de Italiaansche en
Zwitsersche Alpen bewonderen
We rijden langs Bosc-o, Castelnuovo
di Verona, hebben hier een sterke da
ling die ons te Cavalcaselle brcngt.Van
hier af hebben we een heerlijk uit
zicht op het Lac de Garde en op Pe-
schiera-sul-Garda
Zoudt ge 't gelooven... we hebben
reeds 24 km. in de... wielen en tien
tallen liederlijke landschappen in de
verbeelding. .Fje regen vermindert l
Hoera Er wordt gezongen
Des morgens als het regent, dan
zijn de paadjes diep Ja diep
Doch geen tijd verloren... De Pul-
mann-cars worden opengelegd. We
zitten in de wijde wereld en, de zon
zendt een straalken door twee rogen
wolken heen, als om te zeggen «Over
een half uurken rijd ik mêe
Houdt .er den moed maan in
Wc rijden in de richting van Pe-
schiera, immer langs den boord van
het Garde-meer met zijn blauw water.
Rechts hebben we het meer. Links van
ons hooge rotsblokken en in den ach
tergrond steken de door de zon reeds
beschenen Alpen hun koppen uit de
wolken Een droom We zijn te
Peschiera-sul-Garda. 't Is een oude
versterkte plaats aan het zuid-ooster-
einde van het prachtig meer gelegen.
We verlaten deze plaat-s langs de
Padana Superiore, volgen weer den
boord van het meer, zien links, de
baan van Sint Martino tegen het slag
veld van Solférino, waarvan we de
hoogten bemerken.
Nu gaat het door Sermione waar we
een prachtig kasteel uit de XlIIe eeuw
de rotsen zien beheerschen, verder de
grot van Catuille en prachtige ruïnen.
Van hier uit hebben we een overheer
lijk uitzicht.
We zijn, 3 Km. verder te Rivoltella,
verder naar Pesenzano. Hier verlaten
we voor eenigen tijd de boorden van
het Meer. 't Is 8 uur. Langs de vanten
zitten talrijke villa's als neergehurkt
op den boord en op de hellingen. Dit
geeft een lief en afwisselend uitzicht,
te meer daar de zon nu reeds vaii de
Naar Brescia
Op weg nu naar Brescia, een pro
vincie-hoofdstad. We bollen 44 K t.
om deze stad te bereiken door eeri
heerlijke vallei Opvallend hoe deze
reis toc.h goed ingericht is. Elke dag.
brengt wat nieuws, en wat schoons
Wc hadden specifieke berg- en vallei-
ritten, wë kregen de wereldwonderen
te zien welke men iDolomiten noemt;
heden rijden we, de blauwe lucht bo
ven ons, de blauwe wateren der meren
aan onze zijde en hoog de harten, dooi}
de heerlijkste streken van Italië
Doch verder Geen bespiegelin
gen i Kijken Zien Bewonderen
Genieten Danken,... ja danken den
Schepper van dit wondere heelal, dc
God van hierboven Heeft het iemand
gehoord Luistert een prachtige
vrouwenstem zingt ons Le Credo de
Paysan en wij zingen al zijn we
in het heerlijke Italië, van het Land,
heerlijke, stille natuur... van Vlaande
ren, naar hetwelk we stilaan terug
keeren
Hier hebben we Lonato, verder Mo-
lini, nu Ponte S. Marco. We rijden
over een brug, de brug die over de
Chiése loopt. Verder naar Treponti,
Rezzato, S. Tufemin delaa Fonte. Hier.
rijden we aan den voet van di M. Mad-
dalena in een pracht van een streek.
Zoo komen we te Brescia op do
MelLa gelegen aan den voet der Alpen.
Brescia bezit verschillige schoone ker
ken. waaronder de Duomo Novo (Nieu
we Kathedraal) met grooten koepel van
82 meters; hoog, rijke musea, en heb'
oud kasteel der familie Visconti, wier
afstammelingen het prachtig kasteel
van Gaesbeeck bezaten dat door de
laatste gravin Visoonti-d'Arconati aan
België werd geschonken.
Naar Bsrgamo
Nu gaat het over Palazzalo naar
Bergamo 1
Achtereenvolgens rijden we door,
Mandolossa, Ospiialetto, rechts zien
we de heuveltoppen van de Franciacor-
ta uit het uiterste zuidelijk punt gele
gen van het Isco-meer.
Nu door Rovato. Hier hebben w.c den
berg Orfano waar een St. Michaëlkloos-
ter is gebouwd. Verder door Coccaglio
en in snelle daling naar Pallazolo sul
rO'glio te rijden. Over een brug loopend
over de Cherio gaat het naar La Bet to
la, Cavernago, Seriate om dan te Ber
gamo aan te komen... waar het reeds
stikkend heet is.
't Is daarom ook we vergaten het
te zeggen dat te Palazzalo eens af
gestapt werd om 'n vcrfris'sching te ne
men en wat photo-kiekjes 1 Eens te
meer bemerken we hier de verbroede
ringsgeest die onder, al de medereizi
gers bestaat Gewezen ministers;
worden gefotografeerd met luidruchti
ge studenten! Oude juffrouwen met 18.
jarige broekmannen Notarissen met,
visclrhandelaars, Koffiehandelaars met
fruitverkoopers en Eerwaarde Heeren
pastoors met hunne misdienaars
Kijk ev.en nu We zijn te Bergamo.
Deze stad is schilderachtig gelegen
aan het doorsneepunt van den .Val
Brembana en den Val Seriana. J?ie stad
is verdeeld in lage stad (citta piana)J
247 m. en hooge stad, 325 a 368 m.
(citta alta) beide steden beroemen zioh
op schoone kerken, wandelingen en
monumenten. Op de ibezonderste wan
deling het Sentierone, standbeeld van
Donzetti, den beroemden muziekant, al
daar geboren in 1797 (t 1848),*
Men vreesde een oogenblik dat de dat de brand door het inslaan van den
wind het brandende schip tegen de
pier zou stuiken.
Tot dusverre 250 geredden
Om 11 uur (plaatselijke tijd) waren
reeds ongeveer 250 opvarenden van de
«Morro Castle» gered. Er worden thans
no.g 300 personen vermist. De gezag
voerder, twee officieren en een ge
deelte van de bemanning bevinden zich
nog aan boord van het brandende
schip.
Naar een later bericht van den
kustwachter «Tama» meldt, is dit vaar
tuig er in (geslaagd de zich nog op
de voorplecht van de «Morro Castle
bevinden passagiers te redden.
Enkele leden van /de bemanning zijn
aan boord van het schip (gebleven.
De oorzaak van den brand
iDe eerste leden van de bemanning,
die te Asbury aan land zijn gebracht,
hebben het bericht, tegen gesproken,
bliksem veroorzaakt zou zijn.
Volgens hen is hij ontstaan in de bi
bliotheek het schip vervoerde ple-
zierreizigers van Havana naar New-
York waardoor hij ook zoo snel om
zich heen kon grijpen.
Er zouden 114 slachtoffers zijn
Men schat thans het aantal slacht
offers van den scheepsbrand van de
«Morro Castle» op 114 persionen.
Er zijn 430 overlevenden, maar men
kent nog niet het lot van 14 andere
personen.
I11 het doodenhuis bevinden zich 72
lijken, die nog niet konden herkend
worden, namelijk 30 mannen 39 vrou
wen en 3 kinderen.
Het schip brandt nog steeds.
Kapitein Warnes en tien mannen,
waaronder een marconist, verlieten
slechts Zondagmorgen het Sfehip.t
