IÜ
De Vlaamsche Rechterzijde
Wij, Katholieken, en de Wereldtaal Esperanlo
Na de Volksraadpleging
ia het Saargebied
Eet Liodfeergb-proces
Het accoord van Londen
Aan onze Luisteraars
De Nationale Commissie
van den Arlieid
Kerkstraat, 9 en 21 Aalst. Telefoonlij DAGBLAD 2 O Centiemen Uitgever J. Van Nuffel-De Gendt.
Zaterdag
FEBRUARI 1925
Een Belgisch Vlieger in
een Sneeuwstorm gevat
doet eene noodlanding
VOLESSTI
1
XXXXTe JAARGANG, SUMMER 34
publiciteit buiten bet Arrond, AALSX a Agentschap HAVAS, Adolf Maxlaau 43, 4a Brussel Bue do Richele**, PajrlJi w JBank Buiding/Kingsway, 20, Londres W. C. Z*
H. Apollina
|Zonop7,12Zonaf4,58|
E. K. 10 V. M. 18
Tjo "Vlaamsche Katholieke Kamer-'
•greep heeft Donderdag namiddag een
(vergadering gehouden onder voorzit
terschap van M. "Van Cauwelaert.
Vooreerst werd de kw;estie van het
J.N.R. behandeld. De groep .oordecit
«dal de hoeren Meulemans en Kurnps
als dirigenten moeten blijven.
Indien moest blijken dat de minister
vo.io-ens de tegenwoordige inrichting
niet kan optreden, dan .oordeelt de
groep dat de wetgeving in deze aange
legenheid moet gewijzigd worden. Uil
do" bespreking bleek dat de minister
slechts in drie gevallen zijn veto kan
doen gelden tegen een genomen beslis
'sir;g 1. indien de wet wordt overtre
den" 2. indien een beslissing in strijd
is met genomen besluiten en 3. wan
neer do beslissing de openbare orde
in 't gedrang brengt.
De vergadering besloot cene delega
tie naar den minister van P. T.T.
zenden om verder de zaak tc bespre
ker».
Onmiddellijk na de vergadering had
'd'.f; bespreking plaats. De heer du Bus
rde Warnaffe zegde dat hij de zaak be
studeert en reeds den heer Meulemans
heeft gehoord. Hij wacht nog enkele
andere belangrijke inlichtingen; daar
na zal hij een beslissing nemen.
Toepassing der Taalwetten
De vergadering heeft zich daarna
bezig gehouden met de kwestie der
toepassing der taalwetten in de ver
schillende departementen. Vele leden
hadden klachten dienaangaande.
Besloten werd dat bij de bespreking
yan iedere begrooling een lid van de
groep de grieven zal uiteenzetten.wel
ke tegen liet betreffende departement
bestaan.
Do meeste leden waren van oordeel
dat de Vlaamsche leden tegen die be-,
grootingen zouden moeten stemmen,
waarvan de verantwoordelijke minis
tens de taalwetten overtreden of la-,
ten overtreden.
Hetgerucht dat in de Vlaamsche
rechterzijde een groep zou gevormd,
werden welke een meer radicale hou
ding zou aannemen, werd gelogen
straft.
Enkele leden klocgen erover dat de
W'aulscho ministers geen voldoende
no'a nemen van de redevoeringen der
Kamerleden die Vlaamsch spreken.
Wanneer een minister onze taal
niet verstaat, is liet wenschelijk dat
hij ©ogenblikkelijk over de rede wordt
ingelicht en dat te dien einde maatre
gelen worden genomen.
Aan de kwestie van het gebruik der
talen in de aan de taalgrens gelegen
gemeenten zal. een speciale zitting der
groep besteed worden.
1 i heeren Delwaidc en De Schrijver
hebben daarna verslag uitgebracht
over de besprekingen die zij hadden
met den bevoegden minister opdat om
zendbrief 327, welke zooveel opspraak
veklc. zou worden ingetrokken. Met
.vreugde vernamen de loden dat die be
sprekingen met sukses zijn bekroond.
Ook de kwestie van het gouverneur
schap van Brabant werd besproken.
Aan .de regeering werd medegedeeld
dat de Vlaamsche rechterzijde eischt
dat een kandidaat wordt benoemd die
grondig de Vlaamsche taal kent.
Het is noodig dat de gouverneur
zelf de burgemeesters, schepenen en
andere gemeentelijke overheden kan
te woord staan, welke zich bij 1
de meeste1 gemeenten dezer, provincie
uilsluitend Vlaamsch zijn. Burge
meesters van kleine dorpen kennen
dikwijls alleen de, Vlaamsche laai.
Een verklaring van M. Sap
We vernemen dat .d'e heer Sap bij
liet begin der zitting een verklaring
beeft afgelegd. Hij had vernomen dat
hij tijdens de zitting der Vlaamsche
leden yan Kamer en Senaat ter verant
woording was geroepen om uitleg 'le
geven voor een gezamenlijke algemee-
ne vergadering.
Tvl. De Schrijver wees er op dafc M.
Sap slecht ingelicht wras en dat he
slechts de bedoeling was liem een paar
vragen te stellen.
Na een korte bespreking was men
hét eens om de heeren Lebon en De
Schrijver te verzoeken dit misver
stand te regelen. Verder vernemen we
dat drie Kamerleden M.M. De Man,
Mampaeye en Marck, ermee belast zijn
de kwestie van M.J.M. grondig te be-
studeeren, teneinde daarover later een
verslag uit te brengen.
M. Van Cauwelaert heeft bij den
aanvang der zitting degenen bedankt
die hem blijken van sympathie hadden
doen toekomen.
\olgens latere inlichtingen zou mi
nister- du Bus 'de Warnaffe vermoede
lijk zijn veto stellen tege./i het afzetten
van meester Meulemans.
Dat zal aan de Vlaamsche groep vol
doening schenken, maar het ondei!-
staande minder.
De .nieuwe gouverneur van Brabant
Het Staatsblad kondigt een kon. be-
sliiuut van den prokureur-generaai van
bruari, waarbij M. Albert Houtaft, sub-
stiuiH van den prokureur-generaai van
het. beroepshof van Brussel, benoemd
wordt tot gouverneur der provincie
Brabant.
Wl. Houtart kent de Vlaamsche taal
niet, maar dat schijnt in eene overwe
gende Vlaamsche provincie niet noodig
te zijn,
Wat de Vlaamsohe ministers aan de
pers verklaren
«De K. Houtart bezit een grondige ken
nis van de Neder landsche taal».
Donderdagavond hadden journalis
ten .gelegenheid .den lieer Minister Rub.
bons hieromtrent te ondervragen. Me
de uit naam van zijn collega, Minister
Van Isacker, verklaarde Minister Rub-
liens, dat zij in taaiopzicht, in .gewe
ien, de benoeming van den li. Houtart
tot gouverneur van Brabant geheel
kunnen verantwoorden.
Wij hebben er ons kunnen van
vergewissen, zeide ons Minister Rub
bens dat de beer Houtart een grondige
kennis bezit van het Nederlandsen en
ook wat hel spreken van onze taal be
treft moeten wij verklaren dat hij voi
doening schenkt. Wij kunnen eerlij
kerwijs niels anders verklaren dan dat
de h. Houtart in staat is' in 't Ned
landsch zoowel met een Vlaamsehen
intellectueel als met een Vlaamschen
builenmensch alle noodige gesprok
ken le voeren. Er mag -daaromtrent
geen twijfel blijven bestaan.
Minister Rubbens voegde er -bij dat
vaL de administratieve bevoegdheid van
den nieuwen gouverneur betreft, oor
deel en verantwoordelijkheid natuur-'
lijK aan Minister Pierlot- (Binnenland-
Het vertrek der troepen.
Saarbrucken, 7 Febr. Het hoofd
kwartier der internationale troepen ïn
het Saargebied, heeft aan den Raad der
Drie, welke te Rome zetelt, voorstellen
gedaan betreffend het vertrek der troe
pen uit het Saargebied.
Volgens een officieuse inlichting,
zou de volgorde als volgt bepaald wor
den Hollandschè troepen vertrek op
16 Februari; Zweedsche troepen, ver
trek op 18 Februari; daarop zouden de
Italiaansche troepen volgen en de En-
goische afdeeling zou het laatst het
Saargebied verlaten* tusschen 20 en
27 Februari,
De leveraars der troepen moeten hun
rekeningen op 12 Februari ten laatste
aanbied en.
Wijziging der spoorwegtarieven
Saarbrucken, 7 Febr. Het Be-
riclitenblad» van de regeeringscom-
n-issie van het Saargebied, bevat een
mededeeling, volgens dewelke de tarie
ven voor het ijzerenwegvervoef van
het Saargebied, vanaf 1 Maart zullen
vervangen worden door de binnenland-
scht' spoorwegtarieven van het Reich.
g. Dokter Zam6nhof en zijn werk t
Esperanto.
Het ontstaan van Esperanto is te
danken aan de edelmoedigheid van een
achtjarig kind, want op dien ouderdom
vatte Ludovic Lazarus Zamenhof hel
gedacht op', éénmaal een taal te ma
ken, die zou verstaan worden door de
Joden, Russen, Duit sobers, Polen, dm
hij menigmaal bloedige gevechten zag
leveren in Bjalislok (Poolseh Rusland', j sle maal in dc geschiedenis d-.r
meestal omdat zij door taalverwarring
slissende en moedigen stap deed naaö
de mensehclijUe yerbroaderin'g,
iincnhoi' zei o.a.
«Hier in onze vergaderingen is 'M
geen sterke of zwakke nalie; niemand
vernedert zich, niemand hoeft zich te:
schamen omdat hij zijn eigen taal niet
spreekt of .gedwongen is die van een
andere natie te loeren; wij hebben al
len gelijke rechten \ïij voelen als lo
den van eenzelfde, na '.ia en voor de oor-.
De Belgische achokaat Jeanty, die
langs den luchtweg van Congo, in ge
zelschap zijner vrouw, weerkeerde aan
boord van zijn vliegtuig, moest in den
loop van den nanoen op het vliegveld
y'in Deurne bij Antwerpen toekomen.
Rond den middag 'evenwel vernam
meir dat de luchtvaarder, die rond half
tien te Geneve was opgestegen, waar
hij ook zijn twee kinderen aan boord
genomen bad, door 'een sneeuwstorm
was verrast geworden en gedwongen
nabij Lyon te Banden,
Het vliegtuig werd ten gevolge dier
noodlanding zwaar beschadigd en M.
Jeanty liep lichte kwetsuren aan hoofd
en beenen op.
Mevr Jeanty en de beide kinderen
bekwamen geen letsel.
Mevr. Jeanty, is zooals wij gisteren
schreven, geboren Helène Franck, de
zuster van den Staatsminister.
M. Jeanty was op 31 Januari uit
Leopoldville vertrokken. Den volgenden
Woensdag verliet hij Bangui en de'n
Donderdag Fort Lamy.
en misverstanden elkaar niet ol" slecht
begrepen.
Hij was de oudste van acht kiiulsrcn
en heeft heel wat ontbering door
staan vooraleer zijn titel van genees
heer ie behalen. Hij was pas 22 jaar.
toen hij zijn taal gereed had, en z'.jn
vader ontnam hem zijn papieren en
verbrandde ze alles was tc herbegin
nen. Edoch hij kende zijn taal reeds
en in 1878 was hij er volkomen mede
gereed: toen wrocht hij nog 0 jaar aan
vertalingen van meesterwerken om
zijn taal aan de werkelijkheid te toet
sen In 1887 kreeg hij van zijn toeko
mende schoonvader het noodige geld
om een èer^te boekje in 't Russisch
uil te geven, dat hij met den dek-
nnam «Dokter Esperanto» ondertee
kende. Weldra yolgden nieuwe uitga
ven. een eerste maandblad «La Fspe-
rantisto», doch Dr Zamenhof verspeel
de er zijn laatste centen aan om het in
't leven te houden, terwijl hij als oog
arts meestal kosteloos de noodlijdende
zieken van Warschau behandelde.
Zijn blad werd verboden in Rusland
omdat Tolstoï er een artikel in ge
schreven had. Nu begon de Fransche
Touring Club hulp le verleen en en
1905 had het eerste wereldcongres
plaats tc Boulogne aan Zee. Zamenhof
en dc toenmalige leiders der nog zwak
ke beweging gingen er met vrees naar
toe: zou men elkaar verstaan Doch
bij dc eerste woorden yan •Zamenhof
ging een machtige golf van begeeste
ring door dc met congressisten gevul
de zaal. en deze konden het einde van
de redevoering niet, afwachten en on
derbraken haar elk oogenblik door
handgeklap. Zij konden hun gejuich
niet weerhouden bij ide gedachte dat
op dit oogenblik de internationale laai
volledig triomfeerde Vlamingen, En-
gelschcn, Franse-hen, Polen, Duitschers
enz. voelden dat de taal die Zamenhof
sprak, wel degelijk hun taal was, al
hoewel zij haar hadden geleerd in de.
meest verspreide en afgelegen hoeken
van de wereld. Zij voelden dat tus-
jselien eikhar een gemeenschappelijk
en machtig verband ontstond en dat
de wereld-, verdeeld in vijandige, vreem-
aanbieden. Andc ,'zijds weet men dat se he Zaken) behoort.
DE ZES-DAGENKOERS TE BRUSSEL
Nieuwe getuige tegen Hauptman.n
De Parijsche redactie van het blad
New-York Herald» heeft bezoek gehad
van een 41-jarigen Wit-Rus, Nicolaas
Issaefï genaamd, die thans te Parijs
woont.
Hij vertelde, dat hij twee dagen na
den roof van het kind van Lindbergh m
Bronx twee flesschen cognac aan een
klant had verkocht, in wien hij later
Bruno Hauptinann herkend heeft.
Bij het overhandigen van de fles
schen cognac, waarin hij toentertijd
als smokkelaar handel dreef door vaiï
huis tot huis zijn waar te verkoopon.
heeft hij in de woning van zijn klant,die»
Hauptmann zou zijn geweest, een klein
kind opgemerkt met een verbonden
hoofdwond.
Men had er toen bij hem op aan
'drongen zoo stil mogelijk le zijn
lici, kind niet wakker Le malcen.
Dit kind nu kon niet de zoon.yan
Hauplman zijn, daar die toen nog niet
was geboren.
Issaeff zegt, dat hij dit alles tot dus
verre heeft verzwegen, aangezien hij
a's alkoolsmokkelaar vreesde le zul-
li'ii worden vervolgd.
Nog getuigc.i der verdediging
llemington, 7 Febr. De politie
agent Kelly die door de verdediging
gevraagd werd uit te leggen hoe hij
do vingerafdrukken op de ladder nam,
kor. geen bepaalde inlichtingen daar
om! rent verstrekken.
De belangrijkste getuigenis was die
van den loodgieter Guslav Miller, die
in Augusuts 1.1. een lek herstelde in de
kast waar Hauptmann hel geld van het
rantsoen geborgen had dat Fiseh hem'
overhandigde.
De getuige verklaarde dat hij op
den zolder vaststelde dat een plank van
hit plankier ontbrak. Men weet dat. de'
beschuldiging beweerd heeft dat die
plank diende bij het herstellen, van dc
P.E OVERWIN NAASS CHARi. IER-P E £Z]ê 2de bUkd^l Mta XQO£ de
de, achterdochtige groepen, een
be-
mciisehheid, zijn wij, die behoornn aan.'
du meest verschillende naties, bi je.on,
niei. als vreemdelingen, niet als mede-*
dingers, maar als broeders... j
Sinds komen dc Esperantisten, iedoüj
jaar bijeen in alle groote steden der,
wereld: in Antwerpen 1911 en 1928,
Parijs 1932, Keulen 1933, Stockholm.
1934, Rome 1935, Weenen 1936.
Dr Zamenhof zelf stierf in 1917 zon
der bet einde te zien van den Wereld
oorlog die hem als menschenvriend
zoo zeer heeft doen lijden. De opoffe
ring van Zamenhof voor zijn ideaal, zal
ook ons, Vlamingen, goed aan 't liarte"
doen. Ook wij zijn gehecht aan onze
moedertaal, die de la*il onzer broeders,
onzer onmiddellijke omgeving is. Doch
wij beperken de mensehheid niet tot»
Vlaanderen, wij willen ook in verstand
houding met andertaligen, onze chris
telijke belangen verdedigen, en zullen
dit doen zonder de hulp van een moei
lijk aan te leeren taal zooals Fransclr,
Engelsch en Duilsch, die we dan toch
nooit zullen spreken met d'e vlotheid
zell's yan een Fransch, Engelsch ofi
Duitsch werkman. Neen, ZamenhoJj
heeft liet zelf gezegd
Eerste taal, de moedertaal. Tweede
laai: Esperanto.
Mei duizenden leerden de communls-
tor, de socialisten, «de vrijdenkers, enz.
deze -wereldtaal, wat wel een bewijs té
dai de eenvoudige man ze gemakkelijk
kan aanleeren. Moscou zendt ieder week
een avond in Esperanto uit (ik zal U
de dag niet opgeven.) Wij, katholie
ken, moeten. er niet voor terugschrik
ken ook dit moderne wapen in onzen;
strijd te gebruiken, zooals we de radio
geJTï'uiken, de pers, de kinema, ds po.
litiek'. (1);.
Wij moeten de solidariteit der chris-
lene gemeenschap' verstevigen dooit
die ééne democratische taal, en méts
onze vreemde broeders te spreken,
bi iet wisselen, samenwerken, tot heil
der mensehheid en verbetering der so
ciale toestanden door eensgezindheid
over heel de wereld.
Lie. L. Calloens, AalsL j
1) Het Internationaal Arbeidsbureau
gebruikt Esperanto voor zijn maande-
lijkschc mcdcdeclingen.
HET ZOMERUUR
M. Winandv had in de. Kamer aan
den bevoegden minister de volgende
vraag gesteld
Het in werking treden van liet Zo
meruur is aangekondigd voor "den-
nacht van 30 op 31 Maart a.s. en de te
rugkeer tot hel Winteruur voor den
nacht van 6 op 7 October.
Toen verleden jaar het uur van
Greenwich hervat werd, was de pers
bul. om zoo te zeggen eenparig eens
om in de toekomst liet Zomeruur lot
einde October te bandhaven.
Redenen van verschillenden aard, in
zonderheid redenen van besparing,
pleiten voor dien maatregel.
Mag ik aan den minister vragen of
het niet in> zijn bedoeling ligt 'tus-
sehenbeide le komen om den terugkeer
van liet Winteruur voor dit .iaar tot
einde October terug tc brengen
Antwoord: De regeering bcslislte het
«status quo» te handhaven.
Een hulde aan Belgie.
De «Evening Standard» bespreekt hot
onlangs tic Londen tot stand gekomen
acccord tusschen Frankrijk en Groot
Bret an je. Daarbij onderlijnt het dat
«Bclgic, alhoewel hel niet deelgenomen
heelt aan de besprekingen tc Londen
een -groot deel der eer van den geluk
kigen uitslag er van opeist-hen mag».
Hot blad wijst er, inderdaad op dat Bel
gie de eerste is geweest om voor
stellen dat alle aecoorden. die worden
nagestreefd, tegelijker tijd zouden wor-
Hebt gij in de Radio den oproep teit
butc van dc blinden gehoord
Gaat dan onmiddellijk aan hét werk;
zoekt met ijver op dc kleine blinde of;
me' blindheid bedreigde kinderen, die»
thuis soms zoo ongelukkig zijn om al
les wat zij moeten missen.
Maakt ze bekend aan de Eerwaarde
Moeder Overste of (Eerwaarde Be-
sturnster van het Buitenverblijf voor
.tic-
Ie Ganspoel bij Ter-
soortgelijke inrichting
kinderen
vueren, éénige
in België.
De ouderdom dier kleinen heeft geen
belang; zelfs beneden de twee jaar e-a
zelfs vanaf de wieg worden ze gangen
nomen.
De voorwaarden zijn altijd allergun
stigst.
Aan 't werk dus uit liefde voor did
kleinen.
Donderdag beeft men nog druk on
derhandeld in verband met do samen-*
stelling van de Nationale Kommissig
van Arbeid, maar tot een eindbesluit id
hét niet gekomen.
Er werd onder meer, in de lokalcfli
van «de Kamer, een vergadering gehou
den van het bureel van den socialist!-
sohen partijraad voor de aanduiding
van dc socialistische loden, en Vrijdag
morgen zal de socialistische partijraad
uusDcowu, zelf hiervoor nog eens-bijeenkomen.
dun besproken. Het is ook Belgie dat,i Nadien zal waarschijnlijk do kom mis-,
twee jaren geleden, het feerst. de ge- s«e definitief kunnen samengesteld
dachte beeft opgeworpen, van een lucht- worden. Naar verluidt zal zij bestaan
Locarno, welk voorstel nadien werd uit 8 katholieken, 8 socialisten cn q. ifcj
voorgestaan dgofi li£ê£ ïSaJdwiR* bpyalen»
