Naarden Yzertoe
25
Een nieuwe wereMmunt?
Het Conflikt Italië-Abessinië
De Socialistische coöpera
tieven in moeilijkheden
EEWOBEN HUWELIJKSFEEST
Woeusdag
SEPTEMBER 1935
In de Brusselsche Pers
XJiXXIö JAAR&AN£ JtÜWM£tt 219
Kerkstraat, 9 en 21 Aalst. Telefoon 114. DAGBLAD 2O Centiemen Uitgever J. Van Nuffel-De Gendt.
Publiciteit buiten het Arrond. AALS3 5 Agentschap HAVAS, Adolf Maxlaan 13, te Brussel Hue de Rieheieu, Parjis. Bank Buiding-Kingsway, 20 Londres W. C. 2.
H. Firminus
Zonop5,41 Zonafó,43
X. M. 27 E. K. 5
(14de VeTvolg.)^
We verlaten de propere en steedsche
'gemeente Staden waar thans eene over1-
mooie gothieke kerk prijkt en we roepen
tot onze» chauffeur allei jongen elk
weert hem en vooruit naar Hooglede
want we hebben daar een eitje te pellen'
met Wardeni Oiom.
Ginder, op de haojgte prijkt die iS-ch-ooJ
ne herstelde kerk en dat prachtig dorp.
I>e gothieke tempel Gods dagteeikent uit
do 12e eeuw maar met, veranderjngskens 1
die hier ten meeslendeele verbeteringen
waren. Ziet eens daar een grafzerk der
iheeren van de -heerlijkheid welke- dag-'
teekent van 1511. Op 'I. wapen-schild der
gemeente prijkt, een geharnast# ridder
met spies- -en schild.
Hooglede liigt te midden de provin
cie West Vla-anderen en zit te peerd op
de bergketen welke de kommen van den'
IJzer en van de Le-i«e. scheidt. Hooglede;
ligt verheven en wel een van de hoogst
gelegen dorpen van W-est-Vlaande-ren,'
zoo een- 52 meters boven den zeespiegel.
En vergelijkt daar niet mee de Pyreneën
on de Alpen, nu die liggen of staan in
Frankrijk en Zwitserland, 't Is het oude
Ledda.
't Was de eerste maial niet dat in
1914 alhier gevochten werd, want de
Franschen, onder het bevel van gene
raal Picheigru versloegen er de Oosten
rijkers door Clairfayt aangevoerd den
13 Juni 1794. Geheel de streek werd dan
ook verwoest en geplunderd. Wat meer
is brachten de franschen er den ro-ode
loop in 't- dorp en in de weerdij van: en
kele weken -sttierf het tiende der bevol
king. Thans- is die hoofdkantonplia-ats
bevolkt door eeni vier duizend en onef
fen inwoners, allemaal brave men
sehen, zoo getuigde Warden- Oom, in
1934 overleden en begraven- op1 den 11
Juli. op de Groen ingen fee sten en ver
jaardag den Guldensporenslag. Dat
moest lukken dat juist dan al de voor
aanstaande vlamin^ffh da-ar bi|jeenkwa-
memr om eene laatste hulde to bieden
aan den tweeden Hendrik Conscience.
Die vent had een gulden h-a-rt eru een
zoetgevooisde stem en kon vertellen dat
ge zoudt uren en uren in zijn gezel
schap vertoefd hebben zonder u in 't
minste te vervelen.
Hertelijk als een koekebrofod, Iebtig
als een fluit, daverend als nen tamboer,
meeslepend als nen entraineur, die man
had er een handje van om iemand rond
zijner vinger te winden en aan zijn lip
pen te doen blijven hangen.
Zijn spreekwijze en spreuken zijn]
overbekend want zijn boeken staan er
vol van. Zijn uitdrukkingen en kwink
slagen en zal geen ander welsprekende
vinden en- la-an den man brengen.
En zoo een fijnvoelige- en doortrapte
verteller met woord en p-en komt ge zel
den togen'. Ik zal hier niet gewagen van
zijn Trimards, van zijn Piot, van zijn
Caïns zonde, van zijn Mietje Maindema-
kers, van zijn eigen levensbeschrijving
enz. boeken- die veel gelezen worden en
ten' volle in den smaak vallen, maar wel
van ziijn onlvlang.st en vertellen en be
kendmaken) van al wat mee. en tegen
ging, van zijn. wedervaren vóór, binst
en na den oorliog. En da-ni zijne zuster
die met hem 't zelfde huis op de plia-at-
se te Hooglede bewoonde en ook haren
«zeg» moest hebben op tijd en stond
ten minste. Ik heb het gezien en ge
hoord zijn srh rijven en opstellen, op
groote. breede en lange vellen papier
en zijn zuster die tussehenkwam bij
d'herlezing en haren snater roerde o-m
't een of 't ander naar haia-r goesting,
gedacht en willekeur te veranderen.
De controle bestond daar oiok. Nu
Edward Vermeulen met zijn deknaam
Warden Oom woonde in hét boekhuis
rechts van de kerk en den achterkant,
van zijnen hof raakle aa.n de baan van.
Roeselaere. waar ook dc stoomtram,j
't zal nu wel een «mazoutje-» zijn, rijdt
en den heuvel afdaalt.
Daar kon men «kouten» in, die vlaam-j
flehe eet- en studieplaats opgesmukt -
met al de gedachtenissen van Edwards,
'jonge leven- en vrienden. Veel -antiek!
trof men er aan. en portretten met de.
macht. En gesappig las bij voor eene
brok uil den roman- welke hij juist aan
't- schrijven was. En dan steunde hij op
de menigvuldige spreekwoorden op
zijn West Vla-amsche taal en gezegden
en zinspelingen en dat seheen eene.
echte kermis voor oor en1 en geest en
smaak en gedacht... niet te verwonde
ren want Ward was een eerste voorle
zer en nctieman.
All a hij trok m ee^riia-ar Roes el a ore, ha
overtuiging, foiij Kozen Vynnke om nen
pot. te pakken, eon brok te eten en een
glas schuim wijn ie drinken en dat deod
on-s' meer dan genoegen en pleizier,
Nieuwe debatten voor de Handels
rechtbank
•Zooals men weet, heibben verscheide
ne socialistische Coöperatieven, waar-1
onder de spaarkas «Union et Progrès»,
die haar zetel heeft te La Louvière, het
gekontroleerd beheer aangevraagd.
Deze zaak is nog sit-eed-s voor de Han
delsrechtbank te Bergen aanhahgig. De
aangeduide Commissaris, keurde de ver
effening goed. Onder de schulden werdj
er een totaal van bijna negen' millïoen
opgeheven en anderzijds werd de
schuld van de Go«ope rati even tegenover
de spaarkas óp 53 millioen gebracht! De
spaarkas «Union et Prögrès» zou 75 t.h.
van haar geld verliezen en overige 25 t.
h. zouiiden in drie maal uitbetaald wor
den. Alle spaarders, ten getale van
10.000 ontvingen een stembiljet, waar
van er bij-na 8.000 niet antwoordden,
wat volgens de wet, aanzien wordt als
ziijnde een goedkeuring van «het voorstel.
Er traden 65 spaarders schriftelijk toe,
maar 203 anderen maakten verzet.
Nu heeft de Handelsrechtbank een
aantal van deze laatste schuldeischers
verhoord en nadat de verdedigers1 aan
het woord waren geweest, besloot zij de
debatten te heropenen en de nog niet
opgeroepen tegenstemmers eveneens te
verhooren.
Volgens .een telegram wit Brussel aan
de «Daily Express» beslaat de moge
lijkheid, dat het plan Kot stabilisatie der
wereld-valuta's, op de basis zooals. de
zer dagen to Genève aangegeven door
den Fransche minister van Handel, Bon
net, door Belgie zal worden opgesteld
en aan den Volkenbond voorgelegd.
Dit plan moet nog nader woorden uit
gewerkt, maar in financieele en politie
ke kringen gelooft men, dat- daarin zal
worden voorgesteld
1. Stabilisatie van; de voornaamste
valuta's- op het gemiddelde koersniveau
van de laatste arie maanden van het
jaar.
2. Indien een dergelijke vaststelling
van den koers niet mogelijk is. stabi.
liseeren door heit in het leven roepen
van één enkel wereld-geldstelsel, dat. al
leen gebezigd zal worden voor iiUerna-
'tioniial© Transacties.
3. Hèt uitgeven door de Bank van
Internationale Betalingen van nlieuwe
wereld-geldeenheden, dus een nieuwe
wereldmunt.
4. De nieuwe munt zou- niet schom
melen en op vertoon omzetbaar zijn in
goud, zelfs in geval vao oorlog.
De uitvoering van dit plan, zoo w-ordt
betoogd, zal alleen mogelijk zijn met
de medewerking der Vereenigde Staten.
Zeven geraamten in
©en Afrikaanselie
woenstij n ontdekt
Leden van een vergaan Deensch
schoolschlp
Uit Ziuiid-W.est Afrika wordt gemeld,
dat een expeditie iop een punt van de
kust, op ongeveer 650 kilometer ten
Noorden van Swakopmund, het geraaml
te van een mensch heeft ontdekt.
Twaalf kilometer verder vond de ex-l
peditie zes andere geraamten en de'
overblijfselen van een reddingsboot.'
Meel gelooft, dat het hier gaat om ledenj
van de bemanning van een Deensch!
is'choolschip', dat in het Zuiden- van den]
Atl-antischen. Oceaan met zestig man
aan boord is vergaan.
Men veronderstelt, dat de zeiven le-
den der bemanning aan boord van een:
reddingsboot d.e kust 'hebben bereikt enj
dat een hunner op zoek ls gegaan naar
water.
Het eerste punt bevindt zich, echter,'
op .ongeveer 80 kilometer van de plaats'
waar het eerste geraamte werd ontdekt, i
De blauwe kleerstoffen, die nog nieti
heielemaal verteerd waren, bewijzen, dat.
men hier met zeelieden te doen heeft en]
de reddingsboot is in Scandinavië ver.l
vaardigd, hetgeen onze veronderstelling]
kracht bijzet.
Dezelfde expeditie heeft in de nabij-'
heid van de rivier Ugab, zadels, instruJ
ment en ein het dagboek van den Diudf -1
-sclien zee-iofficier, Picardi, die in "1910
in de woestijn omkwam ontdekt.
TE LOURDES
De Eerw. Zuster Marie-Martial, van
de Geboorte Chrisfi, die reeds elf jaar!
in de plaaster lag tengevolge eener rug-;
gegraatbreuk, werd van uit het klooster
te Orang-e, Frankrijik naar Lourdes ge-;
voerd met de grootste voorzorgen. Zij
die reeds zoovele jaren beweegloos uit- j
gestrekt lag, kon in het Wonderoord]
plots opstaan en te voet de processie!
van het 11. Sakrament violgen.
Dokter Vallet, voorzitter van het bu-j
reel d,er vaststellingen te Lourdes, die
de Eerw. Zuster onderzocht verklaarde
dat zij volkomen genezen was.
Dit nieuws bracht le Orange, waar de
zoo wonderbaar geruezene de algemeene
genegonheid geniet, eene groote vreug
de teweeg.
Heden Woensdag, zal wederom in het
Aartsbisschoppelijk Paleis te Mechelen,
zitting gehouden worden van den Inter
nationalen Studiekring, door wijlen
Kardinaal-Aartsbisschop Mercier in iïet
leven geroepen ter bestudeering en on
derzoek der sociale vraagstukken, die
zich in de laatste jaren meer dsn ooit
op het voorplan plaatsen. De zittingen
worden gehouden onder het voorzitter
schap van Z. H. Em. Kardina-at Van
Roey.
De besprekingen zanllen in hoofdzaak
gaan over
Bestudeering en onderzoek van de
maatschappelijke vraagstukken in de
lijn en het licht, der katholieke moraal;
tweedens de leidende en de gemeenzaam
goedgekeurde en aangenomen besluiten
zoo ruim mogelijk doen kennen en ver
spreiden en wel in eersten rang a-ah de
voormannen der sociale actie, en ten
slotte tot het stand brengen van een in
ternationaal bureel voor socis-le vraag
stukken zoo de noodzakelijkheid ervan
zou vastgesteld worden.
Van den hier bedoelden internationa
len studiekring maken tot hedeni deel
tiit 'f
Frankrijk, Italië. Engeland, Nederland,
Duitschland, Oostenrijk, Zwitserland.
Polen en Spanje, welke wellicht, ook hun
vertegenwoordigers thans te Mechelen
zullen- hebben.
Er wordt hevesligd, dat 't Brusselsch
blad «L'Etoile Beige» binnenkort niet
meer zal verschijnen. «L'Etoile Beige»
zou verdwijnen om opgeslorpt te worden
door «L'Indépendance Beige», die ech
ter volgens zekere- geruchten zou op
houden liberaal te zijn
Deze verdwijning van «L'Etoile Bei
ge» heeft heel wat opschudding verwekt
in de Brusselsche perswereld.
De «Neptune», van Antwerpen', be
boerend tot hetzelfde consortium als
«Etoile» en «Inidépendance», het zooge
naamd kanonnengietersjconsortium, zou
voortaan te Brussel gedrukt woeden.
want we wisten dat hij ginder in de
Handelstad en: al gia-stmalende zijn ge-
Zie hiernevens.
sprek en spreuken zoo welgepast en,
deugddoende zou voortzetten. Zijn]
klakke opgezet, in den auto geslapt'in
de kussens plaats' genomen en veoruitj
koetsier... abutis... versohooning... ik>
wil zeggen chauffeur roulez
En, we rolden en bolden over de kas-
seisl.eenen den berg neer naar de stad!
waar eens leeraa rden én Guido Gezel le.
én Hugo Verriest en les gaf atan Roden-
bach en Ratte Vyncke. aan Renaal DC|
Vos, later Gapuciep Pater René, aan
Pater Lievens en do overige vermaarde
Vlaamsche koippen.
Die rit en zullen we ons nooit berou
wen om redewille dat Warden Oom van
ons compianie was. MARC.
te Leuven
Zaterdagnamiddag was in de St. Ja-
cobswijk een trouwfeest aan den gang.
Plots trad de broeder van de bruid bin
nen, zeggende: «Ha, ik werd niet. niTge-
nooidigd Hierop gipg hij den bruide
gom te lijf en sleurde hem in den tuin.
.De woestaard greep alsdan zijn eigen
vader bij de lenden en gooide hem boven
zijn hoofd. In een ommezien overviel
hij naderhand zijn broeder die bij los
lint, cm zijn zuster, de bruid, t.oe te ta
kelen;. Hij slourde ten slotte zijn moe
der tot bij den waterput, onder de be
dreiging haar er in te stoppen
De baldadigaard kon ten slotte «over
meesterd worden en het feest eindigde
op '1 politiebureel, waar de genoodigden
toekwamen per huurauto, nadat ze 's
vooriniddagsi er waren voorbij gereden
per galakoets, om zich naar het stad.
buis te begeven;. Onnoiodig te zeggen dat
de klagers verscheidene kneuzingen
hadden ppgeloopen en dat de kleeding-
stukken erg gehavend werden.
Genève, 23 Sept.. Het oomiteil dei-
vijf heeft een vergadering gehouden
Maandagmorgen. Na afloop van de ver
gadering werd door het Volkenbonds-
secretariaaf de volgende mededeeling
verstrekt
Het comiteit der Vijf heeft heden
vergaderd ten einde kennis te nemen'
van het instemmend antwoord van
Abessynië met de gedane verzoenings
voorstellen en ook om een onderzoek in
te -stellen n-opens het antwoord van Ita
lië en de opmerkingen die dit antwoord
begeleiden.
Het co«mit.eit heeft besloten verslag
uit te brengen aan den Volkcnhondsraad
nopens den toestand zooals deze zich
thans voordoet, op grondslag van de
dokumente-nl en inlichtingen welke in
het bezit zijn van het. Comiteit
Abessynië neemt het verzoenings
voorstel aan als grondslag voor
besprekingen.
Genève, 23 September. De h. Te
el e Hawariala, afgevaardigde van Abes
synië te Genève, en meteen ook minis
ter van zijnl land te Parijs, heeft de
verklaring afgelegd dat zijn land liet
vooris'teï nader zal onderzo-eken.
Verwacht men nieuwe toegevingen van
Italië
Parijs, 23 Sept. Saint-Brice be
sluit. in de «Journal» zijn uiteenzetting
over den i&tarnd van het Italiaansch-
Ethiopisch geschil als volgt
«Enkele uren zullen cr vertoopen tij
dens de voorbereiding van het. verslag]
van de Kommissie van Vijf aan den Vol-
kenbondsraia-d en de voorbereiding van
de besprekingen van dit organisme. Zal
men drie uren kunneni aanwenden om te
trachten de draden terug aan elkander
te .spinnen Zij, die de grootste over
tuiging en hef meeste geloof aan den
dag hebb.en gelegd bij hun verzoenende]
pogingen, schijnen nu zelf aan de mo-j
gelijkheid te twijfelen nog verder te
gaan.
De toestand doet zich nu als volgt
voior: de Italianen wachten op nieuwe
voorstellen en men vernacht van Ihen
nieuwe toegevingen.
Oneenigheid tusschen Mussolini on
het Koninklijk huis
Wiij hebben vroeger reeds- melding
gemaakt van oneenigheid die zou zijn
ontstaan tusschen Mussolini en het, Ko
ninklijk Huis naar aanleiding van het
Italiiaansoh-Albessynisch geschil.
Al de berichten moeten natuurlijk
met voorbehoud worden bejegend.
Het Zonda.gavondblad Cetem
•schrijft nu:
«Het is bekend, dat de koning gepro
testeerd heeft., maar hij is geen kracht
figuur en dus niet sterk genoeg oun te
gen Mussolini iets te ondernemen. An
ders is het; met zijn zoon, de Prins van
Piemonf. De kroonprins heeft in del
laatste weken herhaaldelijk verschil van
meenin'g met den Duce gehad, waarbij
de woordenwisseling zelfs zoo hoog liep
dat. Mussiolini woedend wegliep. De prins
heeft verklaard alles op het, spel te zet
ten om een vreedzame oplossing van hel
conflict alsnog te bereiken.
Wat er nu verder te Geneve zal
gebeuren
Parijs, 23 Sept. De bijzondere me
dewerker van de «Intransigeant» te Ge
nève, meent te kunnen verzekeren, dat
tijdens de vergadering van de Kommis-'
eie van Vijf, die Maandagnamiddag
plaats had, een gedachtenwisseling
werd gehouden over den grond'van de
zaak. Al de afgevaardigden zouden ach
tereenvolgens het woord hebben ge
voerd.
De Fransche journalist voegt er aan
toe
«De leden< van de Kommissie van Vijf
waren eenparig de meening toegedaan^
dat het mondeling kommentaar door ba
ron Aloisi gemaakt, toen' hij mededee
ling deed aan den voorzitter va.n de Kom
missie van hel antwoord van Rome op
haar voorstellen, geen: nieuwen -grond
slag vooir verdere besprekingen kon uit
maken. i
Volgens wat thans bekend is heeft de
Italiaansche regeeTing haar standpunt
nog niet gewijzigd en het is. «ook moei
lijk om zeggen, dat het zijn houding
heeft veranderd.
De medewerker van de «Intnansï-
geanf» deelt verder me-de, dat de Kom.
missie van Viljf Dinsdag opnieuw zal
bijeenkomen om haar verslag «op te stel
len dat aan den Volkenbomdsraad zal
worden overgemaakt. Het is thans in
derdaad noodig, dat de Raad zijn ver
antwoordelijkheid opneme. Het verloop
der gebeurtenissen zou nu zeer vlug
kunnen gaan. Het is dan ook mogelijk,
dat de Volkenbond, zooniet Dinsdag
dan toerti reeds Woensdag zou bijeenko
men.
«Rekening houdend met den huidigen
stand van zaken», vervolgt de Fransche
journalist, «is het waarschijnlijk, dat
de Volkenbondsraad, de Kommissie van
Vijf hierin opvolgend, slechts acte zal
kunnen namen van de Ethiopische aan
vaarding en van de Ilaliaansche weige
ring voorbehoud makend vifior de toe
komst, terwijl hij zou besluiten besten
dig te zetelen.
Het is ook niet uitgesloten, dat zoo
Rome ondertusscherü zijn gedachten
nauwer zou omschreven hebben, onder
een verzioeningsgezinderen: vorm, de
Kommissie van Vijf opnieuw een ver
zoenende opdracht zou krijgeni, maai1
deze stelling zou sterk worden bekainpt
-door de Engelsehe afvaardiging.
Einde der regenperiode
Met tromgeroffel, dans en gezang
heeft Abessinie het traditkmeele groote
Mascalfeest ingeluid, dat het begin i$
van de acht weken lang durende plech
tigheden, waarmede het einde van de
regenperiode wordt gevierd.
De gezangen herinneren aan de oude
Christelijke liederen, doch de nogcr-
trommelsi gave.n aan de plechtigheid een
volkomen Afrikaamschc sfeer, daar zij
mees!al het gezang overstemmen.
Wellicht nog nooit in de duizendjari
ge geschiedenis van Abessinie heeft hot
weer een zoo belangrijke rol gespeeld
als dit ijaar.
Reeds beginnen zicih zwermen gieren
en valken in de lucht te vertoonen, een
zeker toeken, dal liet einde van den re
gentijd op til is. Wel is waar vallen tó
Addis-Abeba nog regelmatige zware'
regen in de morgen- en middaguren,
doch deze regenbuien worden reeds af
gewisseld ckucr zonneschijn, Indie-n de.
traditie wederom bewaarheid wordt zui
len de regens Vrijdag na het groote
Mascalfeest ophouden.
HET ASESSYNISCHE MINISTERIE.
Hierboven de ministers van Abessynie, gekleed in groot ornaat. Van links
naar rechts Kenlazmatch Takle Markos, minister van verkeerswezen; Bel,aten
Ghola Sahle Tsedoula, minister van Opvoeding; Fitaurali Tafessa Hapte Mi-
kael minister van Openb. Werken; Tsah Fi Tazaz, min. van het privaat zegel;
Belaten Selassie, min van buitenl. zaken; Agfeniagus Atnafe, min. van JusUoie;
fikre Katanla. pain. van financiën,.
