EEF ERGENS
ZONG EEN VOGEL
I •favjJi'i.'
ROOD KRUIS
VAN BELQIE
- --
Een vrachtauto botst
op tram te Mechelen
Het bevolkings
vraagstuk
VOOR DE
GETEISTERDEN
Vrouw doodgereden
te Zefp
-Li
I I
Vrijdag 11 October. Maria's God
delijk Moederschap (Ecce Virgo).
Gloria. Credo. Prefatie In Festivitate
Luik behalve de Kathedraal
Kerkwijding der geconsacreerde Kerken
(dubbel Ie klas met gewone Octaaf).
Wit.
Zaterdag 12 October. Mis van O.
L. Vrouw (Salve). Gl. Geb. 2e v. d. H.
Geest 3e v. de Kerk of den Paus. Pref.
««In Veneratione Requiem en Votief-
missen toegelaten.
Mechelen H. Gummarua (dubbel).
Luik (behalve de Kathedraal) Ma
ria's Goddel. Moederscap (dub. 2e kl.)
Gent H. Gerardus (dubbel).
HET WERKTERREIN VAN HET
Afdeeling CF.ERAARDSBERBEN.
De behoeften aan kunstmest in ons
land. In de Zondag 6 dezer gehou
den verandering van de Vlaamsche
landbouwkundige Ingenieursvereeni-
ying, werd tot voorloopig leider der
Kunstmeststoffenkommissie benoemd,
de h. Van der Rieten, Galgeveldstraat,
39. Merksem.
In een eerste bespreking werd vast-
yesteld. dat ter dekking van de binnen-
landsche behoefte aan stikstofmeststof
fen. ongeveer 30.000 ton zuivere stik
stof zal noodig zijn; aan phosphoor zal
meer dan 70.000 ton superphosphaat,
14 t.h., meer dan 20.000 ton calcium-
phosphaat en meer dan 100.000 ton
rhomasmeel worden verlangd. Aan
potasch zal noodig zijn 30.000 ton.
Het geslacht der voetgangers sterft
uit. De beteekenis van de fiets js in
Duitschlnnd sinds het uitbreken van den
oorlog nog belangrijk grooter geworden
Men schat dat ongeveer 21 inillioen
fietsers per dag gemiddeld 255 kilome
ter. dat is 76.5 miljard kilometer per
jaar afleggen. Den Duitschen fietsers
rtnan op het oogenblik 403.000 krn.
rijweg ter beschikking en wel 191.000
kin. gemeentelijke en 212.000 km.
rijkswegen. De gemeentelijke rijwegen
worden gemiddeld door 15 millioen en
de rijkswegen door 2 tot 3 millioen
fietsers per dag gebruikt.
Op 100 weggebruikers telt men in
Duitschland 60 tot 65 fietsers. 20 tot
25 auto- en motorrijders en 10 tot 15
voetgangers.
De ontwikkeling van het verkeer per
fiets is aanzienlijk toegenomen door het
op groote schaal aanleggen van bijzon
dere rijwielpaden, alsmede door in-
nustrieele maatregel als beperking van
het aantal types rijwielen, die in serie
gebouwd kunnen worden.
De aanstelling van den nieuwen
Aartsbisschop van Parijs. In de ka
thedraal Notre-Dame te Parijs had Zon
dag do plechtige aanstelling plaats van
Monseigneur Suhard tot aartsbisschop
van ,:>ar»js. Mr Suhard was vroeger
Aartsbi«schop te Reims.
De Tabftkoogat. De tabak in
Vlaanderen is opperbest gelukt en de
voortbrengst van dit jaar is wel het dub
bel van het vorige.
Daarentegen is de Semois oogst erg
mislukt en bereikt amper het vijfde van
de vorige productie.
De nieuwe Rector arm de Kath. Uni-
era it ei t v«m Rijsel. Kanunnik Dele-
phine werd zoopas benoemd tot rector
ann de Kath. Universiteit te Rijsel als
opvolger van Mgr. Lesne.
1. DE KANTIEN.
Bij den aanvang van den oorlog zijn
er veel menschen op de vlucht gedreven.
De cene op bevel, de overige zijn van
schrik gaan loopen naar Frankrijk. De
toeloop van volk was zoo groot aan de
grenzen dat er weldra streng verbod
kwam nog in Frankrijk te treden. Die
menschen ouders en kinderen, werden
doolaards die over geene verkeersmid
delen oesch-kten. brutaal op de baan ge
dreven en blootgesteld aan alle slag van
ontberingen. Met gansche ploegen trok
ken ze door onze stad. afgemat, ziek
verhongerd en bijna geen kleederen aan
net lichaam Voor deze ongelkukigen
nchte het Roode Kruis met de mede
werking van de kajotsters een kostelooze
kantien in. Grootestraat N" 5. Meer dan
I 300 van deze lieden werden daar ge
middeld dagelijks ondersteund en ge
voed. De gekwetsten werden er ver
pleegd en waren zoo in staat terug den
Kaivariebcrg op te trekken. Mochten
ze overal een Rood-Kruisafdeeling aan
treffen Het moet hier terecht bekend
gemaakt worden dat dit alles zich heeft
kunnen verwezenlijken dank aan de
milde tusschenkomst van het Centraal
Comiteit.
2. HET MILITAIR HOSPITAAL.
Een transport van talrijke zwaarge-
kweste soldaten werd door de Duitsche
overheid in ons burgeiijk hospitaal over-
ebracht. Na eenige weken verhuisden
de duitsche soldaten, en 25 belgische ge-
kwesten werden aan de zorgen van het
Rood-Kruis toevertrouwd en hun onder
houd viel zoo ten laste van onze instel
ling. die regelmatig aan het hospitaalbe-
stuur de verblijfkosten betaalde. Vijf
dezer jonge menschen zijn hier ongeluk
kiglijk gestorven. Vier. welke op het
slagveld een been verloren hadden wer
den na eenige weken naar het Centraal
Rood-Kruis van Brussel overgebracht
om een kunstmatig been te bekomen.
Een Bruggeling wier linkerarm afgescho
ten was werd insgelijks naar Brussel ver
voerd Heden nog verblijven er 4 solda
ten vor rekening van hfet Rood-Kruis
in ons Hospitaal.
3. HET INLICHTINGSBUREEL
De jongelingen en krijgsgevangenen
in Frankrijk verblijvende, leverde wel-
dra groote bekommernissen aan ouders
en bloedverwanten. De bedroefde
Geeraardsbergsche moeders namen hun
toevlucht tot het Rood-Kruis. die in de
Audenaardschestraat. 3, een kosteloos
inlichtingcbureel tot stand bracht. Een
ieder erkende de noodzakelijkheid onze
jongens in Frankrijk te gaan opzoeken
cn per autocar terug te brengen. Zulks
was nochtans niet het werk van het
Rood-Kruis. Er diende daartoe een spe
ciaal comiteit tot stand gebracht en het
Rood-Kruis gaf aan voornoemd comi-
tcit de totale opbrengst van de cinema-
vertooning gegeven in het Volkshuis.
4. DE KLINIEK.
Veel der teruggekomen jongelingen
waren uitgeput en vergden gehospitali
seerd te worden. De overige waren door
h<\\c kwalen aangetast en moesten dage-
j lijks verpleegd worden, daartoe werd
ingericht 4
I* Een kostelooze verpWgfngsdienst.
door de verpleegsters .van bet Rood-
Kruis. alle dagen van 4.30 tot 6 uur.
ir. de Kliniek, ingang Meerscjistraat, 2.
2* Geneeskundige raadplegingen door
een geneesheer, alle dagen van 4,30 tot
6 uur in hetzelfde lokaal.
3' In voorkomend geval kosteloos
verblijf en verpleging in de Kliniek.
Daar dit alles veel uitgaven veroor
zaakte. hebben De Volksvrienden.» het
gelukkig gedacht opgevat deze vertoo
ning ten voordeele van ops Rood-Kruis
te geven, voor het welke yij bun een
hartelijken dank toestur^p.
Medegedeeld.
Aan het arrondissementscommissari
aat te Mechelen. had Dinsdagmorgen,
rond 10 uur. een geweldige botsing
plaats tusschen een tram en een vracht
auto waarbij drie personen verwondin
gen opliepen. De aanrijding was zoo
hevig, dat het tramrijtuig dwars over de
sporen kwam testaan.
Rond gemeld uur kwam een tram der
lijn Keebergen. bestuurd door Frans
Serneels, Wonende Duivestraat, 8, te St.
Katelijne-Waver. uit de richting van de
Groote Markt langs de Kardinaal Mer-
cierplaats gereden en wilde aldaar ver
der naar het Station rijden. Op hetzelf
de oogenblik kwam van de Schuttersvest
een zware vrachtauto aangereden en
moest langs de Hendrik Speeckvest zijn
weg vervolgen. Waarschijnlijk door een
misrekening kwam het logge voertuig
tegen de voorkant terecht, dat gedeel
telijk weggeslagen werd en de tram
dwars over de sporen deed schuiven.
Door den geweldigen slag werd de tram
bestuurder met het hoofd tegen de
tram geslagen en liep verwondingen op.
De tramontvanger. Leonard Van Herck,
van rremeloo, werd tusschen de zit-
plaatsen gerukt en bekwam eveneens
I verwondingen aan arm en hand. Een
brievenbesteller, die op het rijtuig had
plaats genomen kreeg een geweldigen
duw en viel herhaaldelijk in bezwijming.
Dr. Gillis werd dadelijk ontboden en
verschafte de gekwetsten de beste hulp.
Over den toestand van den brievenbe-
i steller kon nog geen uitspraak gedaan
worden. Politieofficier Bovens kwam ter
plaatse.
Een Bmsselsch dagblad deelt volgen
de cijfers mede. die het centraal statis
tiek ambt ontving, in verband met den
brevolkingsloop in ons land geboorten
126.3-57; sterfgevallen 116.293 het
zij een overschot van 15.864 of 1,9 per
duizend.
In 1939 is de bevolking slechts in vier
provincies toegenomen. Met namelijk
m Antwerpen 5 per duizend in Oost-
Vlaanderen 3.6 per duizend in West-
Vlaanderen 4,95 per duizend en in Lim
burg 10,25 per duizend.
Het sterftecijfer in 1939 was het
grootste sedert 1931. en moest-gunstig-
ste koëfficient. waren in Limburg 10.78
per duizend en in Antwerpen 11,27.
Ongunstig waren Henegouwen met
15.33 per duizend en Namen met 15,40
per duizend.
Kenschetsend is ook dat de vijf groo
te agglomeraties van het land samen
een vierde van de bevolking onder hun
inwoners tellen.
In deze groot-steden waren de ge
boorten betrekkelijk laag 1 7,59 t.h.
van de totale bevolking wijl het sterfte-
koëfficient tamelijk hoog was 25,67 van
de totale bevolking.
Gedurende het afgeloopen jaar zag
de Antwerpsche agglomeratie haar be-
\olking met 2000 inwoners verminde
ren wijl Brussel een vermindering boek
te van 500.
Voor de hoofdstad was er een stij
ging in de buitenwijken te noteeren.
steld of de facturen van de uitgevoerd*
herstellingen bewijskracht zullen hebben
voorgeleden schade. Dat zal inderdaad
het geval zijn, doch er zal een strenge
kontrool worden uitgeoefend. Men weze
dus gewaarschuwd. De formulieren ma
ken daarvan overigens ook melding.
DE ZITDAGEN VAN DE
PROVINCIALE KOMMISS A RISSEN
De zitdagen van de provinciale kom-
missarissen zijn als volgt Brabant In
genieur Haesaerts, Nijverheidsplein, 23
Brussel, Woensdag van 9 tot 12 en van
3 tot 6. Antwerpen Vergeynst. 24.
Meir, Woensdag van 9 tot I 2 en Vrij
dags van 2 tot 7. Limburg. Prof. Van
Cauteren, Martelnrenlaan, 40. Hasselt.
Woensdags van 2 1/2 tot 5. Later zal
nog een .weeden zittingsdag worden be
kend gemaakt. Oost-Vlaanderen Cou-
terman. St. Pietersnieuwstraat, 55, Gent
Vrijdags van 9 tot 12. Later zal nog een
tweeden zittingsdag worden bekend ge
maakt. West-Vlaanderen. De Meyere,
Doornikstraat, 63, Kortrijk, Maandags
van 10 tot I 2 en van 2 tot 6.
►if
's Namiddags ging vrouw Van Aver
maet, wonende Kouter te Zele op bood
schap. Ze wilde de Kouterstraat over
steken doch wachtte een oogenblik om
een auto te laten doorrijden. Toen deze
voorbij was begaf ze zich op de straat
daar ze niet had opgemerkt dat een
zware vrachtwagen uit de andere rich
ting kwam.
De geleider hiervan had niet eens den
tijd om te remmen daar de vrouw zich
juist voor den wagen bevond. Met volle
geweld werd de vrouw gegTepen en ver
dween onder de wielen van den vracht
wagen ze bleef roerloos liggen. Oogge
tuigen snelden het slachtoffer ter hulp
en droegen het een naburige woning
binnen, waar een geneesheer onmiddel
lijk werd bijgehaald. Geneeskundige
zorg mocht echter niet meer baten daar
dr vrouw vrijwel op slag dood bleef.
In verband met de maatregelen voor
de verleening van voorschotten aan ge-
teisterden met het oog op het herstel
wordt ons verzekerd door den dienst
van het Kommissariaat-Generaal voor
den Wederopbouw dat weldra ook
maatregelen zullen worden genomen ten
bate van de schippers. Deze kategorie
burgers heeft er zich over beklaagd dat
het desbetreffende besluit geen rekening
heeft gehouden met hun gevallen. Het
spreekt van zelf dat het hier een regeling
aangaat die afzonderlijk zou worden ge
troffen. Het staat vast dat de schippers,
die aan hun booten schade hebben ge
leden, wier booten gezonken zijn en
moesten gelicht worden, ook van de
kredietvoordeelen zullen kunnen ge
nieten. Binnen zeer afzienbaren tijd zal
een besluit in het Staatsblad verschij
nen dat aan de schippers voldoening
zal schenken.
Anderzijds is gebleken dat op som
mige plaatsen groepeeringen van geteis-
terden of beroepsvereenigingen zoowat
het monopolium wenschen te verkrijgen
of hebben verkregen om de formulieren
in te vullen die moeten worden gestuurd
aan de financieele inrichtingen welke
de voorschotten uitbetalen. Hier moet
dan worden voor betaald en bovendien
is er gemeld geworden dat in een Waal-
sche stad wordt voorzien dat nog een
kommissie zal moeten worden afgestaan
op het voorgeschoten bedrag.
Dergelijke regelingen zijn niet toege
laten. De formulieren zijn te bekomen
bij het gemeentebestuur of bij de pro
vinciale kommissarissen. In geen geval
mag voor deze hulp betaling worden ge-
eischt.
Door geteisterden is ook de vraag ge-
DOODFLUK ONGELUK TE
HEKELGEM
Op den Brusselschen steenweg ter
hoogte van de herberg ..Den Been» te
Hekelgem. had een zwaar verkeerson
geval plaats, dat vermoedelijk het leven
aan het slachtoffer zal kosten.
De 19 jarige dienstmeid A line Lee
mans, geboren te Meldert en wonende
in de voornoemde herberg, wachtte op
het tramspoor, ten einde het druk rij-
verkeer, dat steeds aldaar heerscht te
laten voorbijrijden.
Een personenauto met aanhangwa
gen, van J. De Becker.uit Brussel,kwam
op dat oogenblik uit de richting van
Brussel gereden. Door voor een ander
voertuig, dat uit een zijstraat den groo-
ten weg opreed te willen uitwijken.
Kwam de auto met aanhangwagen op
het tramspoor terecht.
Daar werd Leemans met volle ge
weld door den aanhangwagen gegrepen
jen vreeselijk aan het hoofd gewond.
I Onmiddellijk snelden toeschouwers
j ter hulp die het slachtoffer in Den
Beer» binnendroegen. Na eerste ver-
zorging werd Leemans met een Roode
Kruisauto naai een ziekenhuis te Aalst
overgebracht, waar een schedelbreuk
vastgesteld werd.
Men wanhoopt het slachtoffer te kun
nen redden.
Het voertuig werd zwaar beschadigd
JEF SCHEIRS
-I 934
4de Vervolg.
De weg was rustig en stil enkel een
paar fietsers en eenige voetgangers ont
moette hij een enkele auto. vrachtwa
gen. noch traktor in de baan alleen *n
vangsehokkrndr driewielkar met een
bi eed trekpaard ervoor.
De man op de kerre. en de enkele
menschen langs den weg hadden alle
maal in 't voorbijgaan goeien dag
gegroet. als zagen ze in hem een oud be
kende.
Hoe dichter hij het dorp genaakte,
des te grooter werd zijn nieuwsgierigheid
om zijn huis te zien en diens inhoud
soms kon hij het zelf maar moeilijk ge-
looven en dacht het hem. dat hij ge
droomd had....
't L wonder, oprecht wonder, en
*t eigenaaidigste van heel dit voorval is
wel het echt romantieke van dit voor
val. .v 't is zoo iets om aspirant roman
ciers rn novellenschrijvers te doen wa
tertanden of liever wat mij nu
rverkomen i», veel ecrdci het doodge
woon versleten onderwerp en afgezaagd
van hen.... natuurlijk.... denk eens goed:
Gisteren was Pol Kozijn een arme bu-
reelbediciide. vandaag erft hij een for
tuintje vsn een doodgewaanden oom
die ergens in Amerika zal gezeten heb
ben... hij heeft een huisje... geld... en
wat moet er nu nog bijkomen om volle
dig te zijn tTouwen met... halt Pol!..
Nu wordt ge zelf gewaar dat het als ro
man noch novele. niet origineel noch
rijk van vinding is... integendeel een
heel vulgair onderwerp...
Maar t is in alle geval toch een ver-
duivelsche mooie historie als men dat in
werkelijkheid beleeft en ondervindt...
en dat zoo iets aan mij. Kozijn, ging te
beurt valient... Enfin ik dank duizend
maal het goede noodlot en mijn braven
oom. dat ze mij beiden zoo heerlijk be
dacht hebben Als het lapje grond
met het rustig huisje nu maar niet tegen-
\alt 1...
Hoe dichter hij kwam. hoe schilder
achtiger het dorpje hena toescheen; het
heele huizencomplex kon hij in een wij
den blik opnemen, gedoken onder de
hooge wuivende boomen en schoonen
zonneschijn.
Dc baan bracht hem recht op het
dorpsplein dat er even stil en verlaten
lag als de straat waar hij was doorge-
gekomen er liep maar een enkel
mensch op; de sjnmpetter dien hij aan
zijn uniform herkende.
De champetter stond er een pijp te
rooken. met zijn handen achter op zijn
rug. en kijkend naar de duiven die bo
ven zijn kop in de lucht krinkelden; een
beeld van volmaakte rust...
Waarmee zou een sjampetter uit een
klein dorpje ook anders zijn tijd ver
doen
Pol trok er op af en
Goeden dag. sjampetter... kunt ge
me ook niet zeggen waar het huis staat
•.an mijn oom Arnoldus Kozijn, over
drie dagen begraven.
De sjampetter trok zijn pijp uit zijn
mond. bekeek verrast den jongen
vreemden heer. en sloeg den militairen
groet, als stond hij voor hooge over
heid.
U kunnen zeggen mijnheer Ik
zal er u naartoe leiden; ge weet of ge
weet niet dat ik het ben die het huis be
waak. dag en nacht I...
Toch wel, de notaris heeft het me
gezegd...
Kom mede mijnheer; 't en is maar
een paar minuutjes van hier.
Pol keek eens omhoog naar kerk en
kerktoren die er grijs en oud uit zagen.
Een tamelijk oude kerk. zei Pol.
Ja 't mijnheer; ze is al vierhon
derd jaren oud I... en hier zie is het
het gemeentehuis... ten minste langs
Ucn eenen kapt, langs den anderen kant
ZWENDELAAR BETRAPT
TE CHARLEROI
De gerechtelijke politie te Charleroi
heeft een onderzoek ingesteld over een
ongehoorde afzetterij waarvan talrijke
werklieden het slachtoffer waren.
Deze laatsten kochten op de markt
pakjes die zoogezegd tabak inhielden
en ongeveer een pond wogen. Bij het
openen der pakjes stelden zij vast dat
men hun een mengsel had verkocht dat
onmogelijk te rooken was en slechts af-
valprodukten bevatte. De prijs dezer
pakjes was 19 fr. per pond.
De gerechtelijke politie woog deze
pakjes na en bevond dat zij daarenbo
ven slechts 430 gr. wogen.
Tijdens een huiszoeking bij den ver-
kooper werd ongeveer 200 kg. van dit
vulgair goedje dat hij in 't groot aan
II fr. het pond had aangekocht, in be
klag genomen.
Deze handelaar zal natuurlijk ver
volgd worden. Het onderzoek wordt
evenwel voortgezet ten einde de hand
te kunnen leggen op den handelaar in
't groot.
is het ((Staminee».,
Dat zie ik... de huizen staan hier
niet al te dicht, dunkt me
Er is plaats genoeg op het dorp,
menheer... Hier woont nog geen acht
honderd man I
Zoo een heel klein dorp dus.
't Is te zeggen, mijnheer; dat be
gint la te tellen, dunkt mij 1
Pol zag boe er uit menige deur nieuws
gierige vrouwen en meisjes kwamen kij
ken en achter zijn rug hoorde hij hen
r.aar mekaar nieuwsgierige vragen roe
pen.
Zie. menheer, we zijn er...
Pol keek naar het huis; een mooi
witgekalkt huis met twee verdiepen en
een klein bloemenhofje ervoor, en mooi
gegordijnde vensters...
Hier... vroeg hij blij verrast, en
bleef staan.
Neen mijnheer hier woont mees
ter Wybos; maar 't huis verder wou ik
zeggen.
Tusschen het huis van meester Wy
bos en het zijne was niet veel verschil,
noch in bouw, kleur, hoogte, alleenlijk
was het bloemenhofje ervoor, niet zoo
prettig, en hingen er zoo'n verzorgde
witte gordijnen niet voor de vensters.
Tusschen beide vnesters stond een
tiental meters lange haag die de beide
huizen verbond en waarachter hooge
struiken en boomen stonden.
Pol was blij; hij zag dadelijk dat het
zijne zoowel als dat andere van den
huurman een goed uitziend en kloek
burgershuis was, allebei omgeven met
een hof.
En langs den anderen kant, mijn
heer is een oud boerenhof, bewoond
door drij oude zotten... beschreef de
sjampetter,
Zoo en hoe noemdet ge mijn
anderen buurman hier.
Meester Wybos, ne braven ge
leerden vent
Pol had zijn bos sleutels uit zijn zak
getrokken en probeerde de voordeur te
openen maar 't en ging niet goed.
Wil ik eens probeeren, mijnheer,
uw hand beeft een beetje, merkte de ge
dienstige sjampetter op.
Dank u wel, sjampetter zie 't is
al nu goeien dag, en morgen of over
morgen zal ik uw waakzaamheid eens
goed beloonen I
Dat en is niet noodig mijnheer ik
ben betaald door de notaris
Toch wel goeden dag, sjampet
ter I
Goeien dag. mijnheer
Pol Kozijn trad binnen en sloot de
buitendeur achter zich toe...
Nu kwam over hem datzelfde blijde
gevoel dat de kinderen hebben als ze
zich 's morgens op Sint Niklaasdag voor
hun heerlijk volgestapelden korf staan
ze weten dat er een heele rijkdom aan
snoeperij en speelgoed wacht, en toch
zijn ze een stondeke bedeesd, benauwd
en bevreesd om alles uit te pakken.
Een soort eerbied en een soort spijt
houdt ze tegen om dat geheel dat daar
ligt om die veelte, dat massale aan te
raken, te betasten, te verdeelen. te ver
kleinen.
Zoo stond hij ook enkele stonden be
sluiteloos, nieuwsgierig, gejaagd, blij om
te zien in te weten wat de vele plaatsen
beneên en de kamers boven hem aan
aan ongeweten-wonderlijke zouden te
zien geven.
Nadruk
i(*t Vervolgt)'
