3Volksboek) <?>r aan 10 centiemen't stuk.
aan.
od dank! schreef hij aanzijn Broeders in Bel-
genlandna acht maanden zeevarens, zagen
wij Amerika terug; welke vreugd in ons hert!
welke dankbaarheid op onze lippen; allen sa
men hieven wij het danklied, den Te Deum
au.
Zou men niet zeggen, Pater De Smet en zijn
gezellen waren op een aangename speelreis en gin
gen een land van vreugde en van beloften bewonen?
En, nogtans 't was juist het tegenovergestelde;
maar de Missionnarisen hadden zich zeiven gansch
verzaakt; gelijk Paulus den grooten, Apostel, leef
den zij maar voor 't geluk en voor 't welzijn en voor
de zaligheid van hunnen evennaasten. Buitenge
wone menschen, zalige zielen, klein in getal, maar
des te kostelijker
Wij waren nog aan land niet, schrijft Pater De
Smet als de beproeving begoneen hevig tempeest scheen ons schip
in de zee te willen verzwelgen de angst duurde verschelde dagen
eindelijk geraakten wij behouden in Amerika... De winter naderde,
en alhoewel nog ziekelijk zijnde, begaf ik mij heden, 9 october, op
weg naar de Rotsbergen.
Al schreven wij van nu tot te naaste jaar dezen tijd, nog zou het
ons onmogelijk zijn alles aan te halen wat Pater De Smet schreef
aan de achtbare Leden zijner Familie, aan de hoogeerweerde Bis
schoppen aan zijne Overheden en Confreers in de Jesuieten-orde.
Geen hoegenaamde gevaren of hij heeft ze getrotseerd meermaals
is 't gebeurd dat hij, volkeren naderende, bloeddorstig én wreed,
bij wie de vrouwen na de dood hunner mans moesten omgebracht
worden die er een glorie van maakten, de Europeanen te dooden,
hun hoofd al te hakken en de rest van 't lichaam voor hunne hon
den te werpen meermaals gfebeurde het dat zijne leidsmannen
schrikten aarzelden en weigerden voort te gaan wat gedaan? vroeg
Pater De Smet danduizende ongerustheden omringden mij mijn
arme natuur, die brooze meus homo zou willen terugtrekken
maar neen voorwaartszonder omzien en ons betrouwen op God
gesteld diede harten in zijn hand heeft en de Missionnaaissen bijstaat.»
Te Vancouver in 1845, door d'onvoorzichtigheid van eenen
Indiaan sprong e'ene doos poeder, die Pater De Smet schrikkelijk
verbrandde, aan neus, lippen en kaken. In 't kamp der Assibom-
anen een wild woest en vuil volk, had Pater De Smet eens vergeten
van's avonds eenbarrikade rond zijn tent te maken; 's morgends
vond hij zijn schoenen weg, de kraag van zijn soutaan weg en een
piip zijner leêren broekd'honden waren dit alles komen opeten in
hetzelfde kamp was een Indiaan die, in tijd van hongersnood, zijn
vrouw en zijn 4 kinderen had gedood en opgeeeten, en dit straffeloos
had mogen doen. - Van daar trekkende, ging Pater De Smet ver
der op langs ongebaande en vervaarlijke wegen door bosschen,
te peerd zich alle oogenblikken moetende bukken voor de
lage takken der boomen; eens, schrijft hij moest ik langs eenen
boom die als een galg gehaakt stond; ik bukte mij onder t hoofd
van 't peerd en werd nogtans door den tak gevatde stukken van
miin kraag bleven er aan. als een gedenkteeken van mijnen door
tocht" die avontuur had mijn soutaan geschonden, mijnen hoed ge
blutst' mijn oog doen zwellen, mijn twee kaken opengelegd en mij
eerder 't opzicht van 'nen baanstrooper gegeven als van ne mission-
naris In de Rotsbergen moest Pater De Smet op zekeren dag
verscheide uren ver, om eenige nieuwe Christenen te gaan bezoe
ken- volgens gewoonte, te peerd, met brevier en rijzweep Onder-
weeè in de wildernis, ziet de Missionnans eenen Indiaan afkomen,
Yen aartsvijand van 't Christene Geloof, die eenige dagen te voren
nog wreede daden had gepleegd. Vluchten bi, de Indianen is eene
lafheid De woestaard had eene bijl d hand, zijn oogen v amden als
hii den Pater zag en hij vloog ernaartoe. Pater De Smet blijft staan,
springt van zijn peerd, slaat met de rijzweep zoo hevig op de han
den van den Indiaan, dat hij de bijl moet laten vallenhij wilt ze
oorapen "de Pater grijpt hem vast en heeft hem onder de voeten.
De overwonnene schuimt van woede; de Pater houdt zijn bijl en
zeat hem dat hij er, na eenige dagen in zijne tent mag omkomen.
4cht dagen nadien, de woestaard verschijnt, wordt ontvangen met
eene hemelsche goedheid, zijn hert is geraakt, en hi, vraagt om
PhrUren te mogen worden.
7oo was het leven van Pater De Smet gedurende vijftig jaren,
vol aevaren en pijnlijkheden, maar dikwijls ook vol troost en zoe-
ti°hfid hoe aangenaam moest het den beroemden Dendermonde-
naar niet zijn, als hij na een zeker getal jaren, getuige was van die
groote veranderingen in die wilde strekenvroeger was de ruwe
macht en de wreedheid er eene burgerdeugd; de bloeddorstigheid
was er geene ondeugd, de zwakke schepsels waren verdrukt en ver-
trappelden nu stonden de christene deugden er in hoogen bloei,
in plaats van wreed gehuil en getier, waren het lofzangen tot God
de moeders brachten hem hunne kinderen opdat hl, ze doopen zou;
de grijsaards plooiden hunne kniën voor hem en smeekten dat hi,
hen waardig zou maken van den hemel. Er kwamen daar bid
plaatsen, waarvan hij de teekening in zijne brieven geeftde Zonda
gen en Feestdagen werden gevierd; en Pater De Smet beschrijft met
innige zielsvreugd hoe hij op 't einde der jaren veertig, in de Rots
bergen Kerstmis vierde, te middernacht; hoe 't outaar versierd was
met papieren sterren en ander blinkende voorwerpen, waarop de
Indianen verslingerd zijn; hoe zij allen samen lofzangen tereerevan
't Kindeken Jesus zongen, hoe g'heel de bevolking rond het outaar
lag geknield en hoe dien dag in godvruchtige feestelijkheid werd
overgebracht, ter eere van den eeuwigen waren God
VOORWAARTS! zegde Pater De Smet, toen hinderpalen zij
nen weg versperden; VOORWAARTS! dat is de Geschiedenis van
zijn leven VOORWAARTSmet de Christene Beschaving, met
de ware liefde en broederlijkheid VOORWAARTS, om aan die
menschen, die tet nu toe als jagers, een dolend leven leidden, den
landbouw te leeren kennen en het bestendig huiselijk leven; VOOR
WAARTS, om den bloeddorstigen haat tusschen de verschillende
Indiaansche stammen te blusschen... VOORWAARTS, riep hij in
de jaren 40 en 5o, in het vuur zijner jongheid; VOORWAARTS,
in de jaren zijner mannelijke kracht; VOORWAARTS, als de ou
derdom zijn hoofd naar den grond ging doen knikken;gedurig voor
waarts, zonder rusten.
In 1871 trok hij voor de veertiende maal de Atlantische zee over,
deed hij voor de veertiende maal de reis van Amerika naar Europa;
velen hebben den waardigen Man gezien, verheven als een ko
ning en nederig als een kind, door de Presidenten van Amerika
met de gewichtigste zendingen belast, om wreede bloedstortingen te
vermijden, door koning Leopold I (1) te zijnen Hove eerbiedig ont
vangen en met 't Ridderkruis vereerd, en, gelijk t'Aalst, bij de
Xaverianen in hunne kapel gaande om er de belangen zijner India
nen te verdedigen, zijn hert uit te storten en gebeden te vragen voor
zijne beminde vrienden van AmerikaDe Missionnaris was ziek
en versleteneen rustig verblijf alhier kon misschien zijn leven nog
eenige jaren rekken; maar, neen, in Amerika op't veld van zijnen
arbeid, nevens zijnen rijken oogst, daar moest hij sterven; de Genees-
heeren wilden hem hier houdenmaar als zij hoorden dat hij in de
ledige uren, op zijn kamer voor een kaart van Amerika zat te wee-
nen, dan zegden zijLaat hem gaan En Pater De Smet schaarde
nieuwe Zendelingen rond zich, en hij scheepte in, naar Amerika....
voor de allerlaatste maal..... landde in 1872 te New-York aan; hield
zich nog eenigen tijd met de Missiën bezig en viel dan neer, uitge
put van krachten; den 21 Mei 1873 ontving hij ^met volle verstand
en groote kalmte de laatste Heilige Sacramenten en twee dagen
nadien, den 23 Mei, gaf hij zijne ziel aan zijnen Hemelschen Vader.
Die tijding vloog als een bliksemflits rond, de Nieuwe Wereld door
en over de zee, naar Europa; zijn lijk werd ten toon gesteld in de
stad Saint-Louis, waar hij gestorven was; van wijd en zijd kwamen
d'Amerikanen en d'Indianen een laatste maal den Priester, den Je-
suiet aanschouwen; al de gazetten, zonder uitneming, spraken hem
lof en dank bij zijne begrafenis, werd de kerk van 't volk weggedra
gen; onder de menigte bemerkte men verscheide Generaals en op-
perofficiers van 't leger, en talrijke hooggeplaatste personende
plechtigheid duurde 3 uren, en te midden van den algemeenenrouw
werd het lichaam van den broemden Missionnaris begraven nevens
de Paters Verhaegen, Elet en Smedts, zijn eerste belgische medege
zellen.
Pater De Smet is dood, maar zijne schoone ziel leeft en wordt
beloond bij haren Schepper; zijnnaam wordt, gansch Amerika door
met heiligen eerbied hernoemd, en Dendermonde gaat, in naam van't
dankbare Vaderland, maandag aanstaande, zijne edele gelaatstrek
ken, zijn manhaftig lichaam doen herleven; de Vlaming, de Den-
dermondenaar, de Priester, Jesuiet en Missionnaris gaat in d'hoogte
verheven worden, om aan de nageslachten te leeren dat er in ons
negentiende eeuw nog Gemeentebesturen zijn, nog Bevolkingen,
nog ontelbare menigten, die in 't openbaar hunnen eerbied en hoog
achting durven bewijzen aan de Kloosterlingen, aan de Geestelijken
en aan dezes werk, de voortplanting van Gods Rijk, 't welk de
voortplanting is van 't eenig waar Volksgeluk, van d'eenige ware
Volksbeschaving.
(1) Tegenwoordig is er te Genteen groote liberale gazet die schrijven
durft - Konden wij die Jesuieten, die Kapucienen, die Preêkheeren, en
al dit vuil ongediert' verjaagd zien, 't zou een algemeene feeste zijn.
Laatste Nieuws. 't Is zondag, 22 dezer, dat te Exaardede
Groote Processie is der Mirakuleuze Kruisen en Katholieke Betooging
ter intentie van 't Geliefd Vaderland; de Stoet wordt gevormd ten halver
drij, met de aankomst van 't Spoor. Te Dendermonde worden Fees
ten bereidt, die de hoogste verwachting zullen overtreffen; 't Ros Bay-
aard, dat sedert 28 jaren niet te zien was, zal zij-n ronde doen; het hoofd
van dit prachtig gevaarte dagteekent van 't jaar 1408. Te Brussel
zijn maandag 12 jonge dieven aangehouden, en er is 'ne man getrouwd
die tusschen 2 gendarms naar 't Stadhuis gebracht werd. Te Beau-
resse, in 't Naamsch, ging dijnsdag een vrouw over d'ijzere-route, als
twee convois kruiselings afkwamenjze werd dood gereden; ze laat zeven
kinderen achter. Er komt weinig nieuws uit den Oostend'Oostenrij-
kers vinden elk stedeken van Bosnië versterkt. Een droeve positie
HOP. In alle streken, klachten over de kleine opbrengst en geen
of weinig handel ter markt.
Aalst, drukkerij met snelpers, van Daens-Mayart.
