©tu/enambacljt ooer fiokercn m
€raaröf -
BRIEF VAN MACHARIS.
X.,17 Augusti 1881.
Achtbare Werkman, ik vraag 't woord,
pressant, Jantje Van Lier zal wel een week
wachten; want ge moet weten dat vandaag,
woensdag, 't Geuzenambacht te Lokeren
heeft gezeteld, en 'k ben er tegenwoordig
feweest; ten 8 ure zaten Meesters Willequet,
Vasher en Dehemptinne op hun zetelstoelen,
feleersd en gespoord, voorzien van al de do-
umenten door de schoolinspekteurs gele
verd; dit piket was gekomen, zoo zegden ze toch, om de waar
heid op te zoeken Geuzen die de waarheid zoeken, dat is zwar
ten sneeuw, en om de waarheid wel te weten, wie deden ze voor
hun verschijnen?
Eerst De Beuckel, Burgemeester van Lokeren, die Sermoenen,
Doopsel en Biecht kwam aanklagen Den Burgemeester op 't Stad
huis en den Pastoor in de Kerk Achterna kwamen, ja, een In-
spekteur, verscheide officiéele Meesters, serviteurs van Van Hum-
beeck, die, moesten zij éen woordeken tegen den grooten baas der
Geuzerij zeggen, die aanstonds hun plaats zouden verliezen, want
ze gaven hun declaratie al onder d'oogen van den officiéelen School-
kijker; o mijn oud en eerlijk Vlaanderen wat moeten wij tegen
woordig hooren en zien 1 dat al die anti-christelijke venten de
Priesters komen aanklagen wegens hun Sermoenen, wegens de
Biecht en H. Tafel, altemaal punten in welke de Clergé zich
schikt volgens d'Onderrichtingen van Paus en Bisschoppen.
En alles wat die officiéele zegden, duistere beschuldigingen,
kommeragekes tegen de Geestelijkheid, ging er door gelijk 'nen
brief in de Post; de President van 't Piket hielp zelfs de geuzen-de
claranten volgens papieren in zijn bezit; doch hoe men ook uitputte
en hielp, meester Siffer mocht geen dwang ten laste der katholieke
Lokeraars aanteekenen, niets anders als dat er twee kinderen, aan
besteed door den Armen, gedwongen waren geweest, en dat eene
aanbesteedster,zekere Luks,geweigerd had en niet meer betaald was
geweest.
En bij gebrek van oesters, eet men mossels; niets van dwang
wetende, spraken de Meesters van geheimen, donk. ren dwang, die
bestaat zonder dat hij kan gezien worden 1
a Eindelijk verscheen er voor Lokeren een Katholieke Getuige,
en de President zette zich op zijnen chef-de-file, want Katholieke
getuigen hooren is voor d'Inkwisiteurs boonen knoepen; maar de
katholieke Getuige, de armbedeeler, M. Frans De Poorter, 'ne
lange zwarte vent.eere zij hem! nooit hebikzulkedeclaratiegehoord,
met kloeke manhaftige stem,begon hij: dat de Katholieke Armraad
van Lokeren, in zijn bijeenkomsten, de dwingelandij der Liberale
armbesturen had a'gekeurd en besloten haar niet na te volgen, van
d'ouders vrij te laten, doch voor wat aangaat d'ouderlooze kinders,
van dezelve te behandelen, uit gewetensplicht, zegde M. Poorter,
alsol het hun eigen kinder6 geweest waren.
(D'Inkwisiteurs kronkelden zich, ze peisden waarschijnlijk op de
wreede Volksbculderij t'Antwerpen.)
Ik heb, zegde M. Poorter, ik heb de We De Groote verzocht
het kind bij haar aanbesteed, naar de katholieke School te zenden,
hetgeene deze vrouw gereedelijk deed; doch vrouw Luks weigerde
onbeleefdelijk;dan heb ik haar gezegd van 't kind terug te brengen,
wat zij niet wilde doen en de betalingen zijn gestaakt, des te meer
dat 't kind reeds onderstand deed en de jaren ging bereiken dat het
aan ons toezicht ontsnapte.
Alle redelijke menschen, wat zegt gij valt hier den grooten
thema niet der officiéelen? 't Piket meinde zijn boeken voor dien
getuige toe te slaan; doch hij bleef zitten en zegde met vaste stem
van ons is geen dwingelandij gekomen, maar onder de personen
die dwingelandij hebben uitgeoefend, moet ik noemen M. De
Beuckel, Burgemeester, die 't werkvolk der Stad gedwongen heeft;
de officiéele onderwijzer De Vleeschhouwer die een weduwe met 6
kinders bij haren Eigenaar is gaan overdragen verscheide andere
officiéele Meesters worden met naam en stuk genoemd, alsook de
genen op welke zij patenten dwang hebber gepleegd. De katholieke
Oude s, ja, weduwen met kinderen, zegden: Dat zij liever verhuis
den, liever hun brood gingen bedelen, als hun lieve kinderkes te
leveren; en reéel, de vrouw Marie Vermeulen is komen verklaren
dat zij door liberalen uit haar huis is gezet en naar Zele, hoek, gaan
wonen.
Daarmee was Lokeren gedaan, halt! 'k vergete nog te melden
dat d'officiéele Meester De Vleeschhouwer er is komen declareeren
dat hij inderdaad Eigenaars en Huismeesters is gaan spreken, om
te verzoeken; en dan viel hij op zijnen neus, en vertelde in 't lang
en 't breed hoeveel er vervolgd en veroordeeld .waren geweest, om
op zijnen neus ge. oepen te hebben, en dat men zijnen neus aan
'nen ballon had gehangen, die was opgegaan, met zijnen grooten
neus, enz. D'heeren van 't nieuw Piket hadden eenige minuten
van oprechte leute, M. Siffer had al iets opgeteekend, doch ze de
den het uitvagen, en nadat de Geestelijkheid van Waasmunster erg
was beschuldigd, zonder zich te mogen komen verdedigen, dan
luidde de patatterklok voor 't eten en uw ootmoedige dienaar Ma-
charis ging ook iets profiteeren.
Ten 2 ure was ik daar .erug, willende alles sekuur afluisteren.
Den eersten die verscheen was den officiéelen Meester van Exaarde;
'ne geslepene vent, en hij moest de stenographic kennen en met die
kunst de sermoenen van zijnen Pastoor opgeschreven hebben, of ik
geef de pijp aan Merten. Alles wist hij; met dag
en datum, de sermoenen van Kerstdag, van Aller
zielen, de sermoenen van Vroegmis en Hoogmis,
zelfs de bewegingen van den Predikant waren niet
vergeten.... Ach, welk schoon prijsbaar werk, van
daar in't Huis Gods te ''omen, met het inzicht
van alles aan de Vijanden en Vervolgers der H.
Kerk te gaan overdragen! In de jaren 93 waren er
ook alzoo, die naar de Mis gingen in kelders of op
zolders, en vandaar bij de Jacobijnen liepen, om
den Geestelijke te doen aanhouden! Zelfs de ser
moenen voor de Zielkes gaan overdragen! Ach,
waar zijn de gedachten van sommige menschen!
Hoe durven zij zich nog op hun Parochie laten
zien! Ge ziet hoe 'ne mensch verwilderd, en ver-
wreed wordt, met zich bij de Liberalen en Geuzen
te mengelen! Een uur lang heeft de Meester van
Exaarde daar zijnen Eerwaarden Heer Pastoor
zwart gemaakt en beschuldigd.
Ik zal u daar expressehjk 'nen brief over schrij
ven, over Exaarde alleen; en achter hem is de
Meester van Doorselare zijn rolle komen spelen;
aanklacht van Sermoen, Biecht, H. Tafel, Con
gregatie der Dochters, enzoovoorts! ja, ons gazet
De Werkman is daar ook voor den Tribunaal
gesleurd, 't zij tot uweere gezegd; en eindelijk,na
nog verscheide Meesters gehoord te hebben en
werkende menschen op de pijnbank gelegd, nadat
de achtbare Burgemeester van Exaarde was moe
ten verschijnen en verklaard haddat ment'Exaarde
de Schoolwet gedoogd,en gedwongen uitvoert,ein
delijk ten 5 ure, na daar gestaan t'hebben en ge
wacht van ten 8 ure 's morgends, ten 5 ure is ge
roepen de E. H. DRUWÉ, Pastoor van Exaarde,
die, in een kalme deftige taal, zijn Sermoenen
heeft verdedigd en pezegd dat hii altijd en in alles,
zijn Parochianen heeft aangemaand en opgewekt,
om hun kinders naar de Katholieke Scholen te
zenden; dat er op zijn Parochie dwang is geweest,
maar dwang voor d'officiéele school, wiens35 leer
lingen bijna allen gedwongene zijn. De mannen
van 't Piket zullen toch moeten gezegd hebben in
hun eigen: Dat is een weerdige taal, zonder haat.
maar met innige overtuiging en uit alle waarheid
spruitende. M. den President, zegde de E. H.
Pastoor onder andere, alle middelen van overtui
ging en welsprekendheid heb ik gebruikt voor de
Katholieke Scholen, doch meermaals gezegd dat er
voor die Wet geen twist of troebel moest komen
op de Prochieof in d'Huisgezinnen, of geen dwang
gebruikt; ja zelfs de Familiën die gedwongen met
d'officiéele scholen meêdoen, blijf ik ondersteunen
gelijk d'andere.
Maar 'k zal u vérder over Exaardeenoiustreken
schrijvennu wordt mijn brief te lang, waarmede
ik u allen groete, ook de Vlaamsche Kónfraters van
Luik, en ten 7 ure zijn de drij nieuwe Piket-man
nen naar Gent vertrokken; zij strijken de schijven
op, en de Geuzemeesters zitten in hun droeve ver
oordeelde Wet, meer en meer door de Volkeren
vermaledijd, want zelfs d'Heidenen zegden dat 'ne
mensch zonder Godsdienst, ver moet verwijderd
blijven van 't onderwijs der jeugd; uw nogmaals
groetende en verkleefde MAGHARIS.
P. S. 't ls 's voornoni dat d« stenograf van Exaards gesproken
heeft, wie wordt er meest gedaagd? Oaders. die in 't begin met
d'officieele rneêdeden. Ge siet, hoe gevaarlijk het is van te aarzelen
en van den eersten stap op een verkeerde baan te setten.
BRANDRAMP TE HAMME. - In den nacht
van zondag tot maandag laatstleden zijn door de
vlammen vernield de schuren en stallingen van
Cornelis De Smet tet Hamme in de Moerheyde.
Drij gebouwen zijn totaal vernield. Strooien koorn
van kleinemenschen was er in verborgen. Anders
was het ledig. De brand is om 1 uren des nachts
uitgebersten.
Cornelis De Smet sliep bij gewoonte in de stal
lingen, en zonder spoedige hulp was hij leven
dig verbrand. De vlammen omringden reeds zijne
slaapstede. Met veel moeite heeft men hem kunnen
redden. Groote hoornen omringden de brandende
sta llen.waaraantoete schrijven is,dat de vlammen
zich niet aan andere hoven mededeelden. Het
schijnt dat kwaadwilligheid aan deze ramp niet
vreemd is, niets was verzekerd.
Later Nieuws. 'tlste Parijs, bij de
Vlamingen, dat er Maandag schoone kerkelijke
Plechtigheden zijngeweest; we sprekendaar breed
voeriger van, alsook over de Processie t'Aalst, die
wonderbaar schoon is geweest; t'Aalst, ind'ach-
terstraat, is woensdag dood gevallen de 19 jarige
Anastasia Van Cauwcnberg,had over eenige maan
den 'ne schrik opgedaan; uit Saint-Mandé, in
Frankrijk, wordt een wreed schandaal gemeld en
kindermoord van een Geuzen-onderwijzeres... die
goddelooze soort wijkt voor geen schelmstukken.
t Is zondag, de groote kiezing,in Frankrijk.
Eenige artikels en mededeelingen blijven voor de
naaste week. Volgens 't laatste Bericht uit Lon
den, zou de bloem, die schielijk opgeslagen was,
willen afslaan. Petrol, vaste markt.
yVtAUKTPRIJIEN
Aalst, 's zaturdags.^ 7®
Tarwe fr. 27 60 a 30 60
Rogge 20 o 21 6t
Masteluin 23 d 23 80
Haver 18 d 21
Garst 18 d 21
Hop (1880)50 k.d
Aardappelen 6 d 7
Boter per 3 kilo 7 63 d 09 08
Eieren, de 25 2 d 2 18
Vlasper 3 kilo 4 d 6 60
Viggens 't koppel 65 «74
Geeraardsbergen, 's maandag!»
Tarwe d'100 k.fr. 27 d
Masteluin
Rogge
Boonen
Aardappels
Boter per kilo
Eieren per 26
24
It- d
22 d
6 00 d
2 72 d
2 lO d
d
a
02 94
Buw Vlas per kilo 1 20
Dender monde, 's maandags.
Witte Tarwe
Rogge
Boekweit
Vlas per kilo
Kemp
Boter per kilo
Eieren per 25
Aardappelen
29
21 00
22 d
0
3 -
2 0
0
0 -
3 10
2 36
Kortrijk, b maandaag».
Aardappels gele 7 d 8
reode 6 50 d 7
Boterlper 1/2 kilo 1 70 d 2 -•
Koolzaadolie 103A.64 d
Lijnolie 105 kilo 60 25 d
Antwerpen, 's maandags,
Middenprijeen per 100 küogr.
Tarwe Bloem, ml. 1 kwal. 39 «-
tl X 71 2 X -d»
Rogge Bloem, inl.' 33
n I, franschf. 33 66
x duitsche
Maandag werden ter veemarM
verkocht per kilogram op voet
011 stieren, 0,72 c.
07 9 ossen, 0,90 tot 0,98
09.-? koeien, 0,75 lot 0,85,;
660 koeveren, 0,98 tot 1,12
Roeselakrk, 's dijnsdag».
Witte tarwe,100k. 2b d 29 00
Roode dito 27 00
Roggen
Haver
Paardeboonen 24
Aardappelen,lOOk. 0
d 27 60
20 d 21 60
22 d 23
d 25 -
d, 0
d 3 30
2 20
a
21
7
1
1
50
- d
d
40 d
90 d
d 29 60
22
8
1 60
2 10
Boter per kiio
Eieren per 26
Ninqvk, 'a
Tarwe per 100 k
Rogge
Aardappelen
Boter per 1/2 kilo
Eieren per 26
Zblb, 'b dijnsdagg.
Tarwe 105 liet. 24 d
Haver 159 1 d
Boter per kilo 3 11 d
Kemp per 11 kilosd
Lokeren, 's woensdags.
Tarwe n. p. 1051. 24 d 26 -»
Rogge 1051.16 50 d 17 £0
Garst n. 105/. 14 75 d 15 76
Haver 159/. 14 50 d 16 60
Eecloo, 's donderdags.
25 76
15 26
3 27
Witte tarwe
Rogge
Haver
Garst
Boter per kilo
E eren per 25
27 - d 28
23 00 d 24
20 a 21
22 - d -
2 85 d 0
1 70 d 0
Addknaarde, 's donderdags.
Witte tarwe,p.hec.22 d 260
Roode dito 21 22
Masteluin a
Rogge 15 d 16
Haver 10 12 d 11 26
Aardappelen,lQQk. 6 d 08
Boter per kilo 2 91 d 3 37
Eieren per 25 2 CO d 2 29
Hespen, per kilo 2 0Cd 2 18
Vlas per kilo 0 d 0 00
St jNicolaas, 's donderdags.
Witte tarwe,106 24 -
Poldertarwe
Rogge
Boekweit
Haver
Duivenboonen
Erwten
Vlas
Aardappelen
22 50
17 -
17 59
15 -
20 .0
19 50
4 27
8 d
Boter oc>- '■ff/ 9>-> Eieren 2 11
