De Schoolwet is afgekoudigd.
mt
Rechten en Plichten der Gemeenten.
Uitroeping.
Brief van Paus Leo over de Ziekte.
■HflESH
JHE Volgeiwiiiinlster jMote hebben d.'(tamwnten drie midddeo ter hand
BUITENGEWOON NUMMER.
i2e JAAR. N« 623 26 September 1884
DE WERKMAN verschijnt alle Vrijdagen, en is te koop aan
0 05 c. Abonnementen voor België, op alle tijden des
jaars. aan 2,50voor Holland, Frankrijk, Duitschland
Amerika 4,50 's jaars, franco thuis,
p, dAENS-MAYART, Achterstraat, AALST.
-e*r:
Gemengde berichten met bemerkingen.
de plaatselijke noodwendigheid; aan den Staat is enkel het opzicht voor-
v behouden om het verval van 't onderwijs te voorkomen en den eerbied
l der minderheden te verzekeren.
i PLICHTEN: 1° Elke Gemeente moet eene gemeenteschool hebben in
een behoorlijk'lokaal, of met toestemming van 't Gouvernement eene
geadopteerde vrije school.
2° Aan de behoeftige kinderen moet zij een kosteloos onderwijs ver-
schaffen. Elk jaar moet zij, naar advies van t weldadigheidsbureel de
lijst der behoeftige kinderen opmaken; geen kind mag, tegen den wil
zijner ouders, op die lijst worden gebracht. Al ds geadopteerde scholen,
I zoowel van den Staat als van de Gemeente, hebben recht op t schoolgeld
f voor de behoeftige kinderen. Dit schoolgeld is begrepen tusschen 50 cen-
tiemen en 2 fr. per maand.
i 3" Als 20 personen die schoolkinderen hebben, zulks vereischen, moet
L de Gemeente de Godsdienst in haar programma insluiten, zoo met, moet
i ze voor die kinderen schoolgeld betalen aan de school welke het Gouve
ii nement in dit geval zou aannemen.
j. 4° De Gemeente moet in hare scholen het programma van t Gouver-
II nement uitvoeren.
50 De gemeente-onderwijzer moet Belg zijn en een diploma van nor
male school hebben ofwel een exaam ondergaan voor ne jury door den
1 Staat benoemd. (De diplomas sedert 1879 door de vrije normaalscholen
verleend, kunnen door eenen Staatsjury bekrachtigd worden.) Geene
geadopteerde school zal de gemeenteschool mogen vervangen, tenzij al
r'hehlien cte straten van Brussel met nioea overaeKi, zneouen ue de onderwijzers Belgen zijn. om een school te adopteeren, moet ten
Koninklijke Familie met smaad bejegend, maar Ons lieer beschermt minste de helft der meesters gediplomeerd zijn Voorloopig gedurende 2
AomnMijRe rjimne iuci iarpn kan de minister van deze voorwaarde ontslaan.
het edelmoedige België; de Wet van Ongeluk ligt den put 111 en de 6o Gemeentesch0ien, alsook de geadopteerde en subsidieerde scho-
Wet van 1884 gaat uitgevoerd worden. leB) zijn onderworpen aan het toezicht van denStaat. Dit toezicht begrijpt
II. niet de Godsdienst en Zedenleer.
welke wraakroepende onkosten er overal plaats hadden, hoe dat in r oirJ0 ypjje sfholen adopteren. Die aanneming zal min kosten dan eene
duizende gemeenten voor 2, 3, 4, 10 leerlingskes 2 ft 3 meesters gemeenteschool die heel en gansch ten last is der Gemeente.
waren en een meesteres, als men overweegt al die schromelijke on- -{ 20 De buitensporige jaarwedden der staatsonderwijzers besnoeien. Men
waren en een meesiei - zag lagere onder wijiers die van 3 tot 4 duizend franken jaarlijks trokken.
Dwaze geldverkwisting! De Gemeente mag nu die jaarwedde brengen tot
het minimum van 1200 fr. volgens hare geldmiddels
3° Bijzondere besDaringen, onder andere: Kosteloos onderwijs v0™00*
nen enkel aan de behoeftige kinderen. In 1878 bracht het schoolgeld
1 242,000 fr. op; in 1883 was 't gevalien tot de 30m van 675,151 fr. In
1878 kostten de prijsdeelingen 231 duizend fr.in 1883, voor een veel
kleiner getal kinderen kosten ze 346 duizend franken! etc. Voor het lee-
ren van den Catechismus is in 't jaar 1883 aan de staatsmeesters betaald
de fabelachtige som van 782,287 fr. en 33 centiemen
Ja, afgekondigd, uitgeroepen en in den Moniteur naar al de Sle
den én Parochiën van Belgenland rondgestuurd.
God zij gelofd en gedankt, dat de wet van 1879, die helsche wet
van verdrukking en afpersing, dat zij vermorzeld en begraven ligt.
Lof cn dank aan de honderde duizende brave menschen, nit alle
Provinciën en Kantons, die 6 jaar lang gewerkt hebben en gestre
den, om die Pest en dien kanker uit ons geliefde Vaderland te ja
gen'. De Vrijmetsers hadden gezegd en geroepen: De wet van 1879
zal blijven! Z hebben rondgeloopen als tiegers en stekelverkes,
z'hebben de straten van Brussel met bloed overdekt, z'hebben de
warcu C1I CCII 1
kosten aan schoolopzichterij en aan schoolinkwisitie en aan t bou
wen van nuttelooze schoolpaleizen, dan is het onverstaanbaar dat
zulke schromelijkheid 6 jaar lang heeft kunnen duren, 't Goeverne-
ment moet 't voorbeeld geven eener wijze gespaarzaamheid en nooit
zijn er wreedere geldverkwisters geweest, dan de liberale Ministers! -
Een eerste groote winst is dus, dat al die nuttelooze onkosten ver- 1
wezen zijn en dood.
III.
Ten tweeden, de Wet van 1884 is goed en deugdelijk, in dezen
zin, dat zij aan de Gemeenten hare Vrijheid teruggeeft. Onder de
wet van 1879' hadden de Burgemeesters, Schepenen en Raadsheeren
niets anders te doen, dan 't geld in d'handen van 't officiéél onder
wijs te leveren; op de meeste plaatsen, ze wierden bespied en over
dragen en men heeft gezien hoe vrome en edelmoedige Burgemees
ters en ander Parochie-Overheden voor d'Inkwisitie moesten komen,
beschuldigd door officiéele Meesters; men heeft gezien, 't is bewe
zen, dat er gewerkt wierd om d'officiéele Meesters bij de Logie der
Vrijmetselarij in te lijven.
NU IS ALLES VERANDERD;
De naaste Gekozenen der Bevolking zullen in den naam hunner
Parochianen oordeelen en beslissen, welke schoolonkosten er nuttig
en noodig zijn. En ge zult zien, 't Onderwijs zal beter gaan dan
vroeger.
RECHTEN: 1° De Gemeente mag vrije scholen aannemen; met goed
keuring van 't Gouvernement mag zij de gemeenteschool vervangen door
eene vrije school, tenzij 20 personen die kinderen hebben van 6 tot 14 jaar
oud, de gemeenteschool vereischen, dan onderzoekt de Permanente De
putatie de toestand.
20 De Gemeente bestuurt de Lagere Gemeentescholen, zij bepaalt het
getal scholen en onderwijzers. Zij is gansch vrij in hetgeen de bewaar
scholen of scholen voor volwassenen aangaat. Zij heeft het recht ten allen
tijde de aangenomene scholen te inspekteeren en moet verwittigd worden
van het veranderen der onderwijzers.
30 De GemeenteMAG deGodsdienstenZedeleerinhaarschoolprogramma
Dt^Oemeente krijgt subsidiën (later te bepalen) van Staat en Pro
vincie onder voorwaarde dat zij zelve aan 't onderwijs de opbrengst ver-
leene van 4 additionnele centiemen aan 't principaal der rechtstreeksche
belastingen, en daarbij de tegenwoordige wet in al hare deelen uitvoere.
50 De Gemeente heeft het recht de onderwijzers te noemen, op te schor
sen in beschikbaarheid te zetten en af te stellen.
Om eenen onderwijzer af te stellen is de goedkeuring der Bestendige
Deputatie vereischt, Gemeente en Onderwijzer hebben beroep op den Ko-
nUDe jaarwedde der onderwijzers beloopt ten minste tot 1200 fr., en die
der hulponderwijzers tot 1000 fr. De onderwijzer heeft recht op eene
W De Gemeente beschikt volgens goeddunken over het schoolgeld der
betalende kinders.
6° De Gemeenten mogen zich vereenigen om Normale Scholen te stichten
In een woord, gelijkMinister Jacobs zelf de nieuwe schoolwet ken
merkt deze wet heeft voor doel den vrede te herstellen door de Vrijheid.
De Gemeente bezit de onbeperkte macht haar onderwijs te regelen volgens
Het Goevernement van zijnen kant zal een derde min subsidiën geven
dan onder de wet van 79, en van 9 millioen zijn aandeel brengen op 6 mil-
lioen- want er valt te kiezen tusschen spaarzaamheid of nieuwe lasten!
Die vertoekte Vrijmetsers! hoe durven ze
nog te voorschijn komen? Hebben ze dan
geen enkel princiep van schaamte? Ze dur
ven pretendeeren van den Staat en de Ge
meenten te bestieren. En wat hebben ze ge
daan, wat is er gebeurd? Eerlijke menschen
wie gij ookzijt, oordeelt over de Cijffers in 't Senaat voor
gebracht en door niemand geloochend,
ge ac 8 Jaren zijn de Katholieken aan t hoofd ge
weest, en ze lieten een tegoed van 35 miljoen.
Van 1878 tot 1884 zijn de Geuzen aan 't
hoofd geweest en ze laten een tekort van 67
milioen 485 duizend franken En die mannen zouden willen
aan't hoofd der Steden en Prochiën komen! 't En kan bijna
niet zijn, gelijk ze te Meulebeek zeggen.
1 H de Paus heeft aan Kardinaal Jacobini geschreven op dato van 10 sep
tember over de Cholera die zoo hevig woedt te Napels en ook de stad Hoornen
be»rWii'kunnen, zegt Hij,aan den toestand niet onverschillig blijven, zekerlijk
vermanen Wij elkeen tot een deugdzaam leven en tot boetveerdigheid om de
straffen des Hemels af te keeren; doch er dienen nog ander maatregels geno
mente worden. Ik begeer, schrijft- de Paus, dat er nabij 't Vatikaan een groot
Hospitaal gereed gemaakt worde, om ons toe te laten persoonlijk de zieken te
gaan b°zoeken en versterken. Dit hospitaal zal bijzonderlijk dienen aan de
volkswijken Borgo en Transtevere. De Paus schrijft verder difthij een mdr
joen aan dit hospitaal wil besteden en in geval dat de z*ekte nog ff.?®,
tere rampen veroorzaken, dat men zijn paieis van Lairanen tot een hospitaal
ZaCemoeUvet'en, achtbare Lezers, dat de Cholera nog altijd schrikkelijke
verwoestingen maakt te Napels en in 't omliggende en dat Roome.. erg be-
dreigd fs... Maar de Winter nadert, zult ge misschmn zeggen; ja voor ons,maar
in Italië is de maand Oktober nog zeer warm en dikwijls heelt men gezien dat
de Cholera er in October zoo hevig woedt als m Juli en Augusti.... Te Napels
geeft de Kardinaal met zijn Geestelijkheid zich zeiven gansch ten besten en
wordt bewonderd voor zijn heldhaftigheid.
Zondag 28 7ber, ten half vier stipt, Groot Concert te SELZAETE. door
heeren liefhebbers van Gent, Exaarde, Selzaete, enz ten voordeeleder
Katholieke Scholen. Prijzen van 2,00 van 1,00 en van 0.50 c. t Programma
behelst 12 uitgelezene stukken; die uit 't omliggende eemge aangename
