ARS VONVED
Den Oorlog
De Hiezii.gsn van 22 Mei aanst.
15 MEI sys
of de Koning der Noordzee.
N» 1334. - 15 Mei 1898
St Antonius-brood. tS&SSojS^SbS^ü
H I
'll-U
ABONNEMENTSPRIJS
Voor BelglS 2,50; de vreemde Landen 4,50
Men schrijft in op alle tijdstippen des jaars
P. DAENS-MAYART,
EILAND CHIPKA, WERF, AALST.
Groote gezegende dag 15 Mei 1891. Alsdan werd de
wereldbrief Rerum Novarum uitgevaardigd... Een Br.et
aan de gansche Christene Wereld, Rerum Novarum, om
de wereld te vernieuwen... Kardinaal Manning zegt het
zoo schoon in zijnCommentaar op die Encecliek
Leo XIII, gelijk een wachter rondziende van den
verheven toren der Christene wereld, zag onder en rondom
zich wat nooit een Paus gezien had vóór Hem. Hij aan
schouwde alle Landen en Koningrijken der geheele we
reld en Hij zag wat geleden werd in deze. De rauwe nood
kreet van ontevredenheid en ellende, de weeklacht van
looden arbeid en van leed steeg op,tot aan zijn voet.
In het zweet uws aanschijns zult gij uw brood eten;
en door millioenen Werklieden is dit brood slechts karig
te verkrijgen. Hun lijden is overal hetzelfste en dezelfde
zijn hun nooden en behoeften.
Reeds op de eerste bladzijde zijner Encecliek bekent
de Paus den karaktertrek der 19° Eeuw, namelijk dat de
wereld onzer dagen een wereld is van ontzachlijken rijk
dom en van eindeloozen arbeid.
Op zulk een wereld, schrijft Kardinaal Manning, ziet
de Paus neer en zijn hart is met de armen, en even als
Christus Jesus, Hij weent over het lijden der menigte, het
onverdiende lijden, hij roept dat er spoedig en krachtig
moet geholpen worden, wijl, ten gevolge der wanverhou
dingen ontelbare menschen een ellendig en onwaardig
bestaan leiden. Als een ware Vader roept hij alle Christene
menschen op, om aanstonds en zonder uitstel aan t werk
te vallen
O Paus Leo XIII, Volkspaus, Paus der Werklieden,
eeuwigen dank zij U voorden onstertelijken Wereldbrief,
de Grondwet der Christene Volkeren.... Den 15 Mei blijft j
in ons geheugen en in ons hert.... Dien dag zullen de I
Christene Demokraten vuriger dan ooit bidden; voor U,
o Leo XIII en voor !t unnstenë Volk; dfén dag" zulien zij
het besluit vernieuwen van totterdood te strijden volgens
uw woord...
D'Encecliek beschrijft eerst en vooral d'Ellende van de
werkende menigte... Het zijn de tranen die de Zaligma
ker stortte, als Hij 't Volk zag honger lijden... Dan toont
GROOT DRAMATIEK VERHAAL.
:o::o:
XIV. IN 'T GEVANG BIJ HAREN MAN
Amelia, de vrouw van Lars Vonved is dus in den ake-
ligen droeven kerker.
Bij het vaal licht der lamp ziet zij iemand op een hou
ten blok zitten; zij hoort 't gerammel der ketens; maar in
't begin herkent zij dien man niet doch, gelijk op den
Buiten, waar geen lanteernen staan en waar men moet
gewoon worden aan de duisternis, na eenige oogenblikken
herkent zij haren man, en zondereen woord te zeggen,
vliegt aan zijnen hals.
Och zijt gij hetzijt gij het zucht ze.
Ja, lieve duurbare Amelia, God dank dat ik u zie..
Och, ik verwachte
Het was snikken en weenen, weetien en snikken, ver-
scheide oogenblikken en geen woord kunnen uitbrengen.
Vonved was droef, maar tusschen zijn droefheid straalde
vreugd in zijn oogen. Amelia, zijne vrouw, had de toe
lating verkregen hem te komen bezoeken.. Dit toonde
genoeg dat zij hem alles vergaf en hem nog meer be
minde dan vroeger.
Eindelijk sprak de vrouw Vonved, zegde ze, Von
ved, och God och God
Vrouw, mijne welbeminde, mijne duurbare Vrouw.
Dit reggende nam hij teederlijk haar hoofd in zijn handen,
hetgeen zijn ketens meer deed rammelen.
Vonved Vonved Dat ik u in zulken toestand moet
zien Gebonden als een wild dier
Amelia, Koning Frederik kan mijne lidmaten bin
den en boeien, maar mijne ziel blijft vrij. Lars Vonved,
in zijn gevang, kan den Koning van Denemarken trotsee-
ren en verachten tot in zijn Paleis.
Amelia nam de grove boeien in haar teedere hand, als
wilde zij die boeien breken.
Och Vonved, konden mijn tranen, kon mijn bloed
die wreede boeien smelten Och God, laat mij sterven,
om mijnen man te verlossen.
Vonved, de kloeke man, moest weenen en drukte haar
tegen zijn hert.
de Paus hoe de Samenleving zou moeten zijn; dat het
Socialismus onnatuurlijk is, buitensporig en vernielend;
Hij beschrijft hoe de Staat mag en moet tusschen ko
men, om de Werklieden te helpen, zonder iemands rech
ten te krenken, op een Vaderlijke wijze;, dat is 't groot
woord van den Vader derWerklieden.Vaderlijk zorgen en
Vaderlijk handelen... Geen onverdiende Ellende.. Nie
mand gekrenkt in zijn Vrijheid.. De Werklieden onder
steund in de rechtveerdige en noodzakelijke werksta
kingen... j
In 't vierde deel der Encecliek handelt de Paus over de
Vrijheid, de Plichten en de Samenwerking van Werklie-
-den... De werkende man heeft de vrijheid en zelfs de
plicht te zorgen voor het treffelijk bestaan van hem en
van zijn Huishouden. Algemeen bepalen hoe hoog de
daghuur moet zijn, is moeielijk, zoo leert d'Encecliek,
doch het loon mag nooit of nergens zoo laag wezen of een
matig, rechtschapen arbeider moet daarvan kunnen be
staan. In volle vrijheid moet de werkman zich kunnen
vereenigen, mits orde en deftigheid te eerbiedigen..
1 Het is volgens dien oproep der Encecliek dat de Chris
tene Volkspartij van Aalst hare Vakvereenigingen heeft
ingericht, o. a. een afdeeling der Tabakbewerkers.. De
vervolging kwam er tegen op; 3 4 werklieden werden
gebroodroofd; jonge Huishoudens met veel kinderen gin
gen zonder brood zitten; dan heeft de Vakvereeniging een
Fabriek ingericht voor de Werklieden, een inrichting,
voor welke moest geleden women, maar die op een bij
zondere wijze door God en door St Antonius van Padua is geze
gend. Van 4 is het getal der werklieden reeds geklommen tot 34.
en 't V»lk werkt
De Pauzelijke Wereldbrief eindigde met eenen oproep tot de
Werklieden, om vroom en deftig op te treden voor de vernieu
wing der wereld, door de macht der Vereeniging en door de
Christene Zeden.. Vereeniging is onze Macht, o Werklieden, en
zonder Christen Zeden, geen geluk of geen herstelling.. O Paus
Leo XIII, wij roemen en wij groeten U, wij eeren en wij bemin
nen U, Uw woorden blijven in ons hert geprent; wij bidden dat
Gij, Ouderling van 88 jaar, uw Christen Volk in de nieuwe We
reld zoudet mogen brengen.. Dat allen toch daaraan meehelpen;
't is een goddelijk werk; dat de Christene Liefde heersche, om
aan elk die van goeden wil is, niet alleen het Dagelijksch Brood
te geven, een menschwaardig bestaan, maar ook de Welvaart,
die elk in zijnen stand kan genieten.. Wij vieren d'Encecliek met
Octaaf; derhalve in ons volg. Nr een artikel voor de Chr. Zeden.
gelukt
16' JAARGANG.
Werk
man, Daens,
Werkman
Lieve
Vrienden,
goede men
schen
Wever-
schieten van u
Is 't
waar ge
verschiet van
ons
Ge zijt gij kandidaat t'Aalst
Als 't u blieft, ja, Vrienden.
En Kandidaat te Gent mat Planckaert
Kandidaat te Geut met Planckaert, De Backer en Qe-
zelsohap; de Christene Demokraten stellen daar 9 man voor...
Bij evolg- twee zetels..
Of twee ba'zen;maar in den strijd voor deRecntveerdig-
heid de nederlaag hebben, is een Heerlijkheid.. Men heeft toch
altijd gedaohten verspreid die de geschokta Samenleving
moeten redden en zullen redden, als 't God blieft.
Maar, Daens, gij en uw Familie zult des te meer ver
volgd worden.
Quien sabe, menschen wat geeft ons dat We zijn door
on door vervolgd.. Dat men ons morgen komt halen om op do
Groote Markt gehalsrecho te wo-den, we zul'en zekerlijk spijt
hebben; elk leeft geerne; we zullen met pijn en droefheid ons
Chipka verlaten en aan rouw en Kinderen een schoon
kruiske geven, maar behalve dies, zullen wij gerust opstappen
en gerust sterven..
1° omdat ons inzichten zuiver zijn;
2° omdat wij weten dat de Strijd noodzakelijk is voor do
Welvaart van 't Vaderland en de behoudenis van 't Christen
Geloof in België.
3° omdat wij tegen ons zien een heidensche wraak
zucht, een wraakroepende Broodrooverij gepaard met laster
en met haat onbeschrijfelijk.. Dat is toch de geest van Chris
tus of van zijn Kork niet... Ge weet, Vrienden, er moet een
Christen Volksmacht opkomen.
Maar d'Anti-Socialisten zeggen dat ZIJ die Volks
macht zijn.
Zeggen is gemakkelijk. Vrienden, doch 1° d'oude Be
waarders, die van geen verbetering w llen, ze zijn te vrede
met die Anti-Sooia isten; en dat riekt aangebrand 2° die
Anti-Socialisten, hijz. te Gent zijn niet vrij genoeg; z'en heb
ben dus het vertrouwen niet der menigte van 't Volk die de
strooming uitmaakt; ze zijn buiten de beweging, opgesloten in
Cerkels en wringen. De Voxpopuli is daar buiten.. 3° Ge
moet weten De arbeidende klas is tegenwoordig nijdig en
jaloesch met haar Kiesrecht, ze wil gansch vrij zijn in dat op
zicht; daarin wordt ze goedgekeurd door den Paus van Roo-
men.. Voogdij of knechtschap kan 't Vol«c niet verdragen en
zonder vrije Christene Volkspartij, de groote menigte vaa
't Volk zal naar 't Socialismus loopen. Het is dus met volle
overtuiging dat wij de Christene Volkspartij aanbevelen als
een goed, voordeelig, ja noodzakelijk werk, ja het is de strijd
voor GODEN VOLK..
Aalst, 11-5-98.
P. DAENS.
Spanje zendt metterhaast
40,000 ratjions eten naar
Porto-Ricio; deu Rus zou
geerne aan Spanje eenige Ei- j
landen aftrutselen. Menschen,
wacht u van dien Tartaar Amerika spreekt van 60,000 soldaten naar
Kuba te zenden; ze zijn al op weg; twee gekurasseerde schepen van
Amerika hebben zaterdag veel geleden en konden moeielijk uit d'handen;
De Zeevloten hebben zondag niet gevochten; maar ze zijn dicht bijeen
en slagveerdig.
Snanip gaatzonder Tarffö zitten- In verscheide Provinciën van
r" Jc Spanje is oproer losgebarsten. De Koningin, die in
plaats van haar kinderen 't Land bestuurt, is vastbesloten met alle ge
weld den oproer te bevechten; reeds heeft zij twee kloeke Staatsmans in
d'oog, die de strengste maatregels zullen nemen.. Spanje moet veel geld
hebben voor den oorlog en 't Volk in Spanje sterft schier van honger.
't Ziet er akelig droef uit, in Spanje, en bijz. in Italië; de
Volkeren worden er razig van den honger; wellicht is er ook
opstokerij en aanhitserij; waar blijven de Gouvernementen Hoe
is 't mogelijk dat zij onverschillig blijven aan 't lijden der Volke
ren Och, ze waren ook onverschillig aan de moorderij dor Ar-
menianers. Er zijn millioenen en millioenen voor den Oorlog; en
't Volk sterft van Honger... Hoe moet Paus Leo XIII zuchten in
zijn Vatikaan Dat men naar Hem luistere en alles is gedaan...
Menschen, zonder den Godsdienst, 't is te zeggen de ware liefde
tot den Evenmensch wordt de wereld een plaaster van wanorde
en ellende...
NIEUWE KABINET-SEKRETARIS of voorbeelden van alle
slach van brieven Onderrichting over de wisselbrieven, eigen
handig testament, voorschriften en opstellen van petitiën, voor
beelden van akten, huurceelen, borgtochten, voogdijschap, vra
gen van bediening, enz. 1,00
HET KLEIN FAMILIE!-WETBOEK ten gebruike onzer Vlaam-
sche Bevolking, door A. De Backer, advokaat, kandidaat-notaris
en beëedigde landmeter 0,50
REIN AART DE VOS of het oordeel der dieren. Vierde uitgave
met nieuwe platen. 0,50
En hoe is 't op ander plaatsen
In de Walen worden de Christen Demokraten opd'eerstc
rangen gesteld..
Hoe komt dat
Omdat de Behouders blind zijn in hun overmacht.. Geld
en macht maken blind.., Dat zien wij gedurig in de Geschie
denis... Men vult den put, als 't kalf verdronken is, de stal
wordt gesloten als do wolf weg is met de scha
pen; men begint te blusschen, als 't huis in laaie
vlam staat.. Men doet gelijk Balthagar, d:e ia
zyn wellust en glorie, de letters niet wilde zien
van zijn Vonnis op den muur zijner Feestzaal.. In de Walen
wordt het al Socialist en daar worden de Christen Demokra
ten niet vervolgd, maar geprezen.
Wat nieuws te Gent
Daar zijn 5 lijsten van 9 man onde Oatholieken, eude
Lihoralen, vrije Burgersbond, Radikalen en Socialisten en
nr 5 Christen Demokraten. Bemerkt wel, d'onde Pa-tijen
zijn niet beslegen tegen 't Socialismus.. Dit is juist als of men
met oude oorlogschepen de gekurasseerde sche-en van Ame
rika wilde tegenhouden... Hard tegen hard, vei de Duivel..
T Oudenaarde zijn ook 5 lijsten; 't is daar nog al komik
g'hebt d'oude catholieken, g'hebt eenen opposant van Ronsse,
g'hebt Planckaert, g'hebt 3 Socialisten en g'hebt eenen kan
didaat van de Velou's.. K us genoeg... Dat alles in vrijheid ga
en in blijheid.. Ik wil mot den koppigsten Woeste naar da
kiezing trekken, zonder rusie te maken of bitter te zijn.. Elk
zijn goeste gelijk op den 9 Mei te Gent. Waarom, janverdi,
willen dwingen voor oen kiezing Dat is zot, dom, onmen-
schelijk zeggen, 't is kiezing en u niet willen vrij laten!...
Vrienden, laat ons de goede gedachten verspreiden, waar
mede ik u hartelijk toeroepe Dat alles u welga
om een genezing te bekomen van St Antonius 0,50; Aalst, voor
eene bekomene gunst 2,50; Aalst, St Antonius onder uw bescher
ming 1,00; Aalst, uit dankb. 1,00.
OVERWEGINGEN op Jesus-Christus, stervend aan het kruig,
om zich volgens dit Goddelijk voorbeeld tot eene christelijke dood
y; te bereiden i,