Kamer van Volksvertegenwoordigers.
Redevoering van Pieter Daens over de Schoolkwestie.
Koningskroon en Bedelstaf
(i aston Blankaert
Binders van Vlaanderen
(Vervolg)
Heeren, de drie schoonste zaken in de wereld,
zijn de Sterren, de Bloemen en de Kinderoogjes.
Naar de Sterren moeten wij niet omzien God
almachtig, zorgt er oor.
De Bloemen, gij bezorgt ze voor zooveel de Na
tuur zelf er niet over waakt.
En de Kinderen, die gaan naar de school waar
niemand zich om hunne gezondheid bekreunt.
Hoe noodig is hel toch dat een Geneesheer van
tijd tot tijd de scholen bezoeke, want wanneer de
kroep of een ander besmettelijke ziekte aankomt,
en de noodige maatregelen niet aanstonds geno
men worden, kunnen de gevolgen schrikkelijk
zijn.
Gij waart gisteren lastig, heer Minister, als ik
u vroeg Gij spreekt van de vergoeding der On
derwijzers, geeft eens cijfers op.
sBGii laast rap voort, zeggende: Wij zullen daar
voor wel zorgen.
De waarheid is dat ge die cijfers niet dorst op
geven, omdat gij beschaamd zijt de Hongerloonen
welke de Onderwijzers verdienen, te laten kennen
maar ik zal de cijfers aanwijzen.
Een Onderwijzer begint aan twintigjarigen ou
derdom, met eene vergoeding van duizend frank.
Na afhoudingen voor de kas van weduwen en
weezen en voor het pensioen, blijven er hem 2,50
fr. daags.De mestvagers te Brussel winnen meer.
Is 't zoo niet, heer Bertrand
De heer Bertrand. Ja, 3 frank daags, mini
mum.
De heer Daens. En de Onderwijzer die
heeft moeten studiën doen, die in de Normaal
school is geweest, aan zijne Ouders veel geld
heeft gekosl, dien geeft men 2,50jfrank daags. Is
het zoo, heer Minister, ja of neen? Ja, niet waar.
Gij moet het bekennen
Na acht jaar, wanneer de jongeling denkt in
het huwelijk te treden - want het is niet goed dat
de inensch alleen blijve, Vaï soli I zegt de ou
de spreuk - dan wint hij 1200 fr., ofwel 3 frank
daags. Hoe kan men daar mede leven in onzen
tijd?
Ziedaar een Onderwijzer, die een lastig afmat
tend werk heeft, die gedurig 80 tot 100 kleine
bengels in éene klas aan te leeren heeft, wint
daarvoor 3 frank daags 111
Ook, wat zien wij De Onderwijzers moeten
langs alle kanten naar bijwinsten zoeken. Er zijn
er die Agent worden van assuranciën van levens
verzekering, die velos of naaimachienen verkoo
pen, die handel drijven in koffie of cigaren, die
fakteurs worden in wijnen, bieren enz., ja zelfs
Onderwijzers die drukkers worden; en ik voeg er
bij Ze zijn er toe gedwongen om toch niet van
honger te sterven 1
Is het niet de oorlog doen tegen het Officieel
Onderwijs; van de Mees'ers met zulke Honger
loonen te betalen
En dan zegt men dat de Onderwijzer de man
is van de beschaving, dat op hem de wereld
rust, dat hij moet zorgen dat dj kiu jj.'cii goed
opgevoed worden. En dan ook komen uj i.ispek-
teurs zijnen lof uitspreken en zijne verdiensten
ophemelen 1 Maar door hem zulken kleinen loon
ie betalen, drukt men hem inderdaad in het slijk
en in de modder het is waarlijk een bedelaar.
Ik hoop, heer Minister, dat daar een einde zal
aankomen. Hebt gij geen geld genoeg, gij moet
er maar vragen. Er worden miliioenen genoeg
verkwist voor paleizen en prachtgebouwen, zoo
wel als voor onnuttige onderaardsche statiën.
Daarvoor vindt gij geld bij miliioenen gij moet
dus ook de middelen hebben om de Onderwijzers
een beiamelijk loon te verzekeren.
Gij zegdet gisteren dat ons Onderwijs gansch
Europa door beroemd is. Het is toch zeker niet
voor.wat de betaalde loonen betreft I
Gij zult u wel wachten, in de Tentoonstelling
van dees jaar, aan de vreemde bezoekers kenbaar
te maken dat, m sommige klassen, op zooveel
vierkante meters, zulk een groot getal kind.ren
geperkt worden, gij zult u wel wachten te zeggen
dat het loon der Onderwijzers 1000 franks 's jaars
beloopt, het is te zeggen 2,50 fr. daags en dat ze,
na 8 jaren, 3 frank daags verdienen.
Wij klagen hier dikwijls over hongerloonen
aan bedienden van de ij.jerenwegen en van finan
ciën betaald, maar de hongerloonen welke de
Onderwijzers genieten zijn de schandaligste die
wij kennen.
Ik zegde dus dat wij, met het stelsel van den
heer Woeste, rechtstreeks den schooloorlog te
gemoet gaan. Die Schooloorlog is even onvermij
delijk met het stelsel van de Linkerzijde, bijzon
derlijk zoo men voldoening geeft aan de uiterste
Linkerzijde.
Hun stelsel is Leerplicht me' onzijdig Onder
wijs en geen hulpgeld aan de Vrije Scholen. Ik
herhaal het, met du stelsel is het de Schooloor
log zeker en de bitterste, de wreedste oorlog die
men ooit zal beleefd hebben. Onzijdig onder
wijs, zegt men, is niet slecht; en op de banken
der linkerzijde beweert men dat het onzijdig On
derwijs het beste is.
Onzijdig Onderwijs is niet slecht in zijn eigen,
maar is 't u mogelijk onzijdig te zijn en het te
blijven!
Wij hoorden namelijk mijnen vriend Vander-
velde in vele groote zaken strijden voor de Recht
vaardigheid, en ziet, Heeren, hoe onrechtvaardig
hij den Godsdienst behandeld heeft, met welk
klein gedacht en hoe kleingeestig hij er over heeft
gesproken I
Hij heeft enkel den menschelijken kant ingezien
en sterk gedrukt op de zwakheden die men overal
in het menschdom o tmoet Hij heeft de verhe
venheid niet verstaan van de Leering Christi, var
het Evangelie dat de volmaaktheid is en sedert
1800 jaar de beschaafde wereld regeert, het Evan
gelie, die verhevene Leering van liefde en van
opoffering I Er ontsnappen zooveel misdaden aan
het wereldsch gerechtmaar hebt gij ooit ge
dacht, heeren der linkerzijde, dat de leering van
Christus in de harten dringt en er de be
geerte en de neiging tot het kwaad weg
neemt I Bij ons is die begeerte en die neiging als
zonde aanzien en het is uit de begeerte dat het
kwaad voortkomt. Die invloed door de Leering
van Christus teweeg gebracht, heeft de achtbare
heer Van der Velde miskend ofwel niet begrepen.
Hij kwam hier hoe belachelijk met een
briefje, dragende een gebed, zoogezegd in Jeru
salem opgemaakt, en op dit briefje las hij dat
deze die dit gebed gedurende negen d^gen zou
opzeggen, van alle ongelukken en tegenspoed zou
gevrijwaard blijven, terwijl deze die, zulk briefje
ontvangen hebbende, zou weigeren het gebed
dagelijks op te zeggen, aan alle rampen en onge
lukken zou blootgesteld zijn. En de heer Van der
Velde legde dit gebed ten laste van den Gods
dienst, en heel de Linkerzij lag te spotten en te
gigchelen.
Ik zal u zeggen dat zondag laatst nog, in een
Parochiekerk van Aalst, de Predikant kenbaar
miek, dat zulke gebeden door de Kerkelijke Over
heid volkomen afgekeurd zijn. Die zulk briefje
ontvangt moet het scheuren. Dit is superstitie
Ik zal er bijvoegen dat die briefjes gewoonlijk ge
drukt worden door smousen, die geld willen slaan
uit alles.
De heer Colaert. Zeer wel I dat is waar 1
De heer Daens. De heer Van der Velde
zegde ook men moet het goed doen voor het
goed.
Ach, in de Wereld, waar geschiedt dat Het
loon verzoet den Arbeid. Moesten de Socialisten
in hun Vereenigingen en Coöperatieven zeggen
Gij zult geen loon ontvangen, zeker van daags
nadien zouden bijna allen hun werk laten staan.
En hier ook, moest men in deze Kamer aan al
de beambten, van de hoogste tot de kleinste, aan
de Vertalers, aan de stenografen zeggen gij zult
geene jaarwedde meer ontvangen, zij zouden
zeker ons laten zitten en hoevele Volksvertegen
woordigers zouden hier blijven, buiten degene
die men zeer zelden ziet. (Gelach)
Het loon verzoet dus den arbeid en ik voeg er
bijhet loon is er noodig.
En de opoffering, heeren I De achtbare heer
Van der Velde is in den Congo geweest. Hij heeft
daar mannen ontmeet die er kwamen uit liefde der
wetenschap; anderen die er gekomen waren om er
een broodwinning te vindenmaar heeft hij daar
ook niet gezien de Kloosterzusters die naar den
Congo gaan, niet voor éen of twee jaar, maar
voor gansch hun leven I Hadde hij dit van nabij
onderzocht, hij zou geweten hebben dat, onder
die Kloosterzusters, kinderen zijn van welstel
lende en rijke familiën, die aan rijkdom en
weelde verzaakt hebben om zieken te gaan op
passen uit liefde van Christus. Al uwe stelsels,
heeren der linkerzijde, kunnen zulke opoffering
niet teweeg brengen die ten anderen de bewon
dering opwekt van ennieder zulke opoffering is
in onzen Godsdienst alleen te vinden.
En hier ook in de Hospitalen, in de Gasthui
zen, wie zijn dezen die nun leven gaan opof
feren om aan armen en lijdenden de nooaige
zorgen te gaan verschaffen Is het ook niet
de Christene Leering alleen die al die opoffe
ring te weeg brengt welke de wetenschap en
al de miliioenen met kunnen doen ontstaan
Die opoffering is de vrucht der Leering van
Hem die gezegd heeftDat dezen die mij be
mint mijn voorbeeld volge
En in ons Vaderland, moeten wij ook de
Geestelijken en Priesters niet bewonderen
Zy verlaten soms eene riike familie, waar ze in
weelde en rijkdom konaen leven, om in een
arm dorpje hun leven te gaan slijten, waar ze
op alle uur van den dag of van den nacht ten
dienste staan van arme en zieke menscnen,
waar ze geen oogenblik zeker zijn dat men ze
niet komt roepen bij het vuil en slordig bed
van eenen of anderen zieken, door eene be
smettelijke ziekte aangetast
Napoleon heeft het gezegd Moest gij ge
durende eenige jaren den Pastoor uit een dorp
verwijderen, gij zoudet er een wildernis terug
vinden.
Doch eilaas, hier is ook de droeve wereld-
sohe kant. Hier heeft de Rechterzijde eenen
grooten plicht te vervullen.
De Priester moet men aan zijne heilige Zen
ding laten en hem niet pramen en dwingen
een politieke kiesdraver te worden.
Ik ken onder ditopzicht een voorbeeld weer-
dig aangehaald..In Brabant, is eene groote
gemeente, waar vrede heerschtte door even
redigheid de zoons van de kasteeldame gin
gen den Pastoor vragen dat hij zich met de ge
meentekiezing zou mengen. De Pastoor wei
gerde.
Hij werd naar Mechelen geroepen alwaar de
Aartsbisschop hem vroeg waarom hij zich met
de kiezing bemoeien wilde. De Pastoor ant-
1 woorde Monseigneur, moet ik de helft mijner
i parochianen uit de Kerk jagen
Die Pastoor had ten volle gelijk. Laat den
Priester aan zijne zending en den Godsdienst
i zal er door versterkt worden. Vraag hem niet
zich met uw kieswerk te bemoeien dit werk
kunt gij zelf doen. Wat hij winnen kan met po
litiek, bijzonderlijk met uw politiek die dik-
i wijls ;de rechtvaardigheid en de christelijke
liefde vergeet, zal hij verliezen aan Altaar, in
Biechtstoel en op Predikstoel.
Dus, met beide stelsels, zoowel van den kant
van den heer Woeste als langs den kant der
linkerzijde, is de Schooloorlog in hetverschiet.
L'w gedacht, heeren der linkerzijde,*en uwe
hoop is, dit jaar het katholiek Ministerie om
ver te werpen. Zoo gij waarlijk aan het hoofd
komt, en indien dat, tot het groot ongeluk van
het Land, hier geen bank van Kristen Demo-
kraten bestaat, met 4 of 5 mannen die pal
staan voor Vrijheid en Rechtvaardigheid en om
1
u te beletten kwaad te doen aan den Gods
dienst. dan krijgen wij in 1911, het Verplich
tend Onderwijs met de onzijdige school, zonder
eenig hulpgeld aan vrije scholen. Er blijft en
kel open de o zijdige school. Wat zal dan ge
beuren
Op tien huisvaders zullen er acht krakaf
zeggen Neen, dat willen wij nietde onzij
dige school is misschien niet slecht, maar wij
willen dat onze Kinderen opgebracht worden
gelijk onze Ouders en Voorouders het waren.
Wij willen dus kristene schoolwij willen dat
onze kinderen leeren bidden.
Heeren, is er iets schooner dan het Gebed
van het Kind En is er iets meer troostend
voor een Vader, dan zijn kind, van 7 of 8 jaar,
dit verheven prachtig gebed te hooren zeggen:
Onze Vader, die in den Hemelen zijtOns toe
kome uw rijk Geef ons heden ons dagelijksch
brood! e J
Een Vader, die eene godsdienstige opvoe
ding ontvangen heeft, zal nooit toelaten dat
zijn Kind van dezelfde opvoeding beroofd
worde.
Heeren, de tijd nadert van de Eerste Com
munie, die luisterrijke dag, niet zooveel door
kleeren en feesten, maar door het groot ge
heim van God almachtig, die alsdan in het
hart der kinderen nederdaalt.
De Ouders houden er aan, en zelfs vele soci
alisten, dat hunne kinderen zich tot de Eerste
Communie bereiden. In uwe scholen kunnen
zij dit niet; en als gij geene vrije scholen meer
zult toelaten, hoe zult gij doen, om uwe kin
deren tot de Eerste Communie te laten berei
den
Wilt gij misschien uwe Scholen aan de I
Huisvaders opdringen? Maar, als de Huis
vader, die toch daarvan meester is, weigert
ijn kind naar uwe school te zenden, wat zult
fe doen om hem er toe te dwingen, zult gij
em de Gendarmen zenden
M. Buyl. Niemand vraagt dit. Gij weet
wel dat de bond tot verspreiding van het on
derwijs, onder voorzitterschap van den heer
Buis, vraagt den leerplicht op te leggen met
daarbij den vrijen keus der scholen.
M. Daens. Dan moet gij de vrije scholen
subsidieeren gelijk de andere. Is dit uw ge-
dacht
M. Colaert. Neen, zeker niet
M. Daens. Ik vraag het u, mijnheer Buyl,
is dit uw gedacht
M. Buyl. Daarop zal ik antwoorden in
mijne redevoering.
Mi. le président. II est défendu d'inter-
peller les membres, monsieur Daens.
M. Daens. Zwijg dus, mijnheer Buyl, en
onderbreek mij niet,indien gij niet moogt spre
ken. (iGelach rechts.)
Het is klaar en duidelijkwat sedert 16
honderd jaar en meer, in ons Land bestaat, gij
dit niet zult uitroeien en al uw macht en al
al uwe gendarmen zullen te vergeefs opkomen
tegen den wil der Huisvaders.
Ook ben ik overtuigd dat gij zult moeten
eindigen met het stelsel der Demokraten aan
te nemen, en ziehier dit stelsel1° een goed
ingericht officiéél onderwijs ten tweede, een
vrij onderwijs, met bekwame meesters en des
noods met een ernstige dienst van toezicht.
Om Apotheker, Doktoor of Advocaat te worden
moet men exaams ondergaanwaarom zou
men ook niet van den Onderwijzer zulk bewijs
van kunde eisschen
Ten derde, behoorlijke lokalen, en dit is een
heel voornaam punt. Ten vierde, de Onderwij
zers der vrije scholen betalen op gelijken voet
als deze van het officiéél onderwijs.
Het gebeurt nu dikwijls dat, aan de vrije
scholen, subsidiën van 1,000 of 1,200 frank per
meester toegestaan worden en de Onaer-
wijzer, op die som, maar 700 of 800 franken
krijgt-
Ook zijn de klachten onder de katholieke
Onderwijzers hevig en talrijk: het jongte Con
gres der vrije Onderwijzers,' te Aalst gehouden
heeft ons daarover ingelicht. Die toestand
moet een einde nemen en wij vragen dus dat
de jaarwedde van de vrije onderwijzers gelijk
gesteld worde met deze der officieële Onder
wijzers.
Alsdan zou men ook aan de Onderwijzers,
zoowel aan de vrije als aan de officieële, ver
bod kunnen doen handel te drijven of winkel
te houden. Hunne jaarwedde zou hun moeten
toe laten te leven zonder dat ze gedwongen
wezen het brood der andere Burgers af te ne
men. Het zou ook hun gezag vermeerderen
immers ze zouden niet meer als bedelaars, al
den eenen of anderen kant, een kleine bij
winst moeten gaan zoeken.
Op al die punten zou het toezicht van den
Staat zich zeer streng moeten uitoefenen. Voor
het overige,zou het vrij Onderwijs hoegenaamd
van den Staat niet afhangen.
Ik vraag het u, heeren, moet gij het niet be
kennen met mij dat daar zeker deSchoolvrede
te vinden is.
Integendeel, wilt gij den Schoolstrijd, volgt
dan, van den eenen leant, den heer Woeste, of
wel, van den anderen kant, de uiterste linker
zijde.
De waarheid, de vrede en de rechtvaardig
heid zijn tusschen beidezij zijn te vinden m
het stelsel der arme, vrije Demokraten.
Mijne heeren, het is zeventien jaar geleden
dat de Kristene Volkspartij gesticht werd. Van
in den beginne waren ze ontelbaar, deze die
zegden ln het programma der Demokraten
ligt de redding, en gij hebt gezien in .1894, te
Aalst, dat zell's zonder evenredig stelsel, de
strooming van het Volk zoo groot was, dat
zonder inrichting en zonder geldmu;,
partij der Demokraten erin lukte mijrr n' ,"e
Priester Daens, te doen kiezen en eene'*1®^6 r
teeringte weegtebrengen tusschen DeBaci?'
oeste en Van Wambeke. De haat van den
heer \V oeste tegenover onze partij is nog al-
tij d te wijten aan de vernedering welke hij
dan geleden heeft, in balloteering te komen
tegen zoons van nederige werklieden.
Gedurende den kiesstrijd hadden de katho
lieken genoeg laten hooren dat De Backer de
zoon was van eenen boer, dat advocaat De
I elsmaeker de zoon was van een nederigen
bediende van den ijzeren wegen van ons,
Daens,dat wijde zoons waren van eenen Scha
liedekker. En die mannen, zegde men, willen
in de Kamers wetten gaan maten
Onze geliefde Vader, ja was een Schalidek-
ker, een arme werkman die moest hardwerken
en zwoegen om zijn Kinderen groot te bren
gen maar als Schaliedekker, was hij altijd
noog op de daken en meermaals op torens van
kerken en belforten zijn jongste zoon staat
hier voor u, ge kunt derhalve niet loochenen
dat mijn broeder en ik van hooge afkomst wa
ren. Gelach op alle banken.)
Dan is de Vervolging gekomen ons getal
verminderde,zelfs Aanvoerders van het eerste
uur moesten op zij gaan voor de wreede on-
meêdoogende vervolgers.
Dit is nu zeventien jaar geleden God zij
dank, de Volkspartij staat recht, machtig en
eensgezind, met haar edel programma van
volksliefde, rechtvaardigheid en vooruitgang,
zuiver en ongeschonden bewaard; behouden,
dat is het woord onzer eeuw niet, onzer volks
eeuw Rerum Novarum kondigde Paus Leo
XIII afeen nieuwe wereld, ingericht op den
grond van rechtvaardigheid en broederlijke
liefde een wereld in welke, naar woord van
Priester Daens, de arbeider geen slaaf noch
bedelaar zal zijn, gelijk nu, maar een vrij en
welvarend man.
Dus, heeren der linkerzijde en ook der
rechterzijde, indien gij waarlijk den Vrede be
geert, stemt in met ons gedacht. Ik hoop, ten
andere, dat, met den bijstand Gods, en ons eenS
drachtige werking, de bank der Demokraten
hier, binnen kort, niet één, maar drie of vier
kloeke vrije mannen zal tellen.
M. Persoons. Er is nog maar ééne plaats
op uwe bank.
M. Daens. Wij zullen er meer maken.
M. Buyl {wijzende naar de rechterzyde.) -r-
Daar moet gij plaats innemen
M. Daens. Wij zullen de plaatsen nemen
waar wij ze kunnen vinden want nooit zal
de Democratie zich met eene oude partij ver
eenigen.
Om te eindigen, herhaal ik nogmaals het
woord van den grooten Volkspaus Leo XIII,
de Vader der onster.'eiijke Encycliek Rerum
Novarum en ik voorzeg u dat, dit woord zich
zal verwezentlijken de Kristen Demokraten
zullen Vrede en Welvaart brengen in hun
Vaderland
Wanneer wij het leven van sommige lieden
aanschouwen, dan vindt men eene schreeuwende
ongelijkheid in de wereld.
Blikken wij slechts deze twee lieden aan: de
koning en de werkman. Beiden schepselen Gods,
door denzelfden vader op de wereld geroepen; en
wat een verschil 1...
Albrecht I, omdat hij koning is, omdat hij van
eene edel® moeder het levenslicht ontving, door
't toeval dus, zonder men vroeg naar verdiensten
of bekwaamheid, geniet hij jaarlijks hier in België
3 millioen .300.000 frank als jaarwedde of 275
duizend fr. per maand, of 9.000 fr. per dag.
En de werkman die van den vroegen morgend
tot den laten avond moet werken en zwoegen,
moet als 't ware van aan de wieg tot aan het graf
een bedelzak slepen.
Genoeg wint hij niet om vrouw en kinderen op
menschelijke wijze te onderhouden.
Alles wordt door d'handen van den werkman
vervaardigd, zelf het wellustig leven van den rij
ken vindt zijn oorsprong in 't zweet van den ar
beider en hij leeft in ellende en armoedel
En wanneer de werklieden dan oud en versle
ten zijn en niet meer werken noch zwoegen kun
nen ten bate der rijken, zijn ze soms verplicht te
bedelen om niet van honger te sterven.
O, welke hemeltergende ongelijkheid 1
En dat wordt door al die groote verdrukkers be
werkstelligd en in 't leven behouden
En zouden wij, Democraten daar niet tegen op
staan
Ten strijde dus voor 't Volk, ten strijde voor de
verdrukten, tot als we in België ons recht zullen
verkregen hebben en behoorlijk zullen kunnen
'even c. N. Aalst.
Te bekomen op ons Bureel
of de eerste
Romantische Verhalen uit de voorgaande
Eeuw door Silvain Van der Gucht, Kunst
schilder te Aalst. Schoon groot boekdeel, 276
bladzijden, dit boeiend Verhaal over Assche,
Bouchout. Hekelgem, Meldert en Aalst, blijft
te koop aan 1,50.
Om Franseh te leeren
zonder Meester
door Vervarcke, in band. 3,30
