Redevoering van Pieter Daens over de kiezingen
3
3
s*r
H
ö-
P
O
p
tr
p
a
O
a
P
a
a
a
a
a
o
a
P
a
o
a
00
iti Kamerzitting van 12 Juli 1912
2 of 3 dagen komen de Engelen u halen met
nog eenige met nog eenige smoutbollen om u
naar den Hemel te brengen om er met de kleine
kinderen rijstpap te eten.
Zoo ging hij voort al spottende en gij, den
ouden neerliggende Pastoor eenen stamp in de
lenden gevende, toen een pistool knalde en
een kogel zijne schouders doorboorde.
Lamarche had met diep medelijden den
ouden Pastoor zien neerliggen op halfrot strooi,
vuil, zwart uitgemergeld, half in zwijmzijn
hert grouwelde, daarbij hij dacht in zijn eigen j
Die wreedaard gaat mij bedriegen, hij zal mij
geen geld gevenLamarche was gewapend
met twee pistolen hij velde den Notaris neêr,
nam zijn sleutels en liep naar boven, om er zijn
geld te nemen en te vluchten.
Vosselaar lag daar, badende in zijn bloed,
waarop de oude Pastoor rechtsprong en als
een ware Christen zijn vijand ter hulp kwam
met de wonde te verbinden en hem troostwoor
den toe te spreken maar de booswicht vloekte
als een helsche duivel en wilde zelfs den Pas
toor bijten, als men zware stappen hoorde en
de redding opdaagde.
luist was de laatste misdaad der Binders
ontdektde Gendarms omringden 't huisge
heel de Nieuwstraat stond vol Volkhet Ge
recht was daar, aangevoerd door John Stier-
marck, Victor Leefmans en Jan Clerkerde
oude Pastoor werd zorgvuldig in dc vrije lucht
gebrachtde Notaris bezweekzijn meester-
klerk Sprietvlechtcr, die gevlucht was, werd
op den Oonegem aangehouden door den Cham
petter van Oordegem De Boosheid weid ge
straft en de Deugd beloond. Een jaar nadien
werd door den Pastoor van Onkerzele in zijne
Kerk ingezegend het Huwelijk van Jan Clerker
met Florida Dubien, Dochter van den Genees
heer van Oordegem.
In datzelfde Onkerzele ging ik rond half
Mei 1912't was een dijnsdag 's morgends te
Ninove, 's middags te Ninove, rond 3 uren op
CD
(D
O
CD
O
02
CD
CD
02
O
P-
c+
CD
CD
CD
CD
N
O
P
CL
CD
CD
CD
02
ct*
CD
CL
O
O
CD
Ü1
O
j lijke werklieden heeft men gezegd Wij zullen weten
Tet zijn spijt kon de heer Helleputte deze belofte niet yoor wje gjj gestemd hebt en als gij niet voor ons stemt,
is er voor u geen werk meer. De Katholieken hebben het
middel gevonden om het geheim der stemming te schen-
Reprise de la verification des pouvoirs.
M. Ie Président. t,a parole est M. Daens j A
De heer Daens (op de Tribune. - Mijne Heeren, op verwenhjken, omdat hij met ondersteund was door de
deze groote Vlaamsche Feestdagen, op den dag der ver- i rechterzijde; op alle Meetingen, te Brussel, te Meche en,
iaring van den Gulden Sporenilag, zult gij cema' kdijk alsook hier in deze Kamer, waren het Leden der Luiker-
verstaan dat het voor mij eene grooie eer en eene onuit- zijden en de Kristen Democraten die den moed hadden
sprekelijke vreugde is, hier in de Volkskamer, het woord y00Smt'e„koïïenDv°u[ lotsverbetering van het wer-
ln de Vlaamsche Taal, onze duurbare Moedertaal, te voe- kende Volk. De Rechterzijde stemde altijd tegen oe voor-
ren (Geruchtstellen, van de oppositie en van mij uitgaande.
M le PrésideKt. - Veuillez reprendre vos places, Dank aan den heer De Broqueville, is de toestand van
Messieurs et faire sile"ce vele Bed'ende» en Werklieden verbeterd, doch nog met
De heer'Daens - De macht en de eer van ons Vlaam- zooals het zou moeten zijn. Er bestaan nog altijd hon-
sche Volk eischen dat zijne belangen hier in zijne taal j gerloonen en overal vindt men mannen die met recht te
verdedigd worden. II ne faut pas partir, M. Woeste, car
j'ai aussi A vous dire qelque chose. (Rire A gauche et A
l'extrême gauche.)
Bij ons, Demokraten, is het groote, goede en stand
vastige woord De welv.iTt van het Volk is onze op
perste wet.» Werken en zwoegen, en toch moeten honger
lijden, dat is wraakroepend en niet aan te nemen Ons
ideaal is een Familieloon, de deugd en de vreugde van
het huisgezin. (Onderbreking van den heer Demblon)
Mijne voorgangers, Priester Daens en Advokaat De
Backer, zaliger, hebben altijd gewerkt en gestreden voor
de afschaffing der Hongerloonen die weeldeiig bestonden
onder het Ministerschap van M. Liebaert.
De heer Masson had gelijk hier te zeggen dat de Rech
terzijde lange jaren koppig en ongevoelig was geweest
voor de klachten en smeekingen van de kleine Staatsbe
dienden. (Gerucht) 1
De heer Persoons. Men maakt veel gerucht aan de
Rechterzijde. Ware ik in uwe plaats, ik zou niet spreken
zoolang er geen stilte heerscht I
De heer Daens. Onder Minister Liebaert was er j
weinig of niets te bekomen voor de Werklieden en de
Bedienden; en ik herinner mij nog dat, als Priester Daens
hier de grieven en klachten van het werkende Volk aan
haalde, als hij sprak van de Hongerloonen van 2,40 fr. en
2,60 voor 12 uren arbeid, de heer Woeste hem zegde
Gij doet hier mets dan liegen I
De heer Lampens. Zeer wel I
De heer Daens. Onder Minister Helleputte verbe
terde de toestand let of wat. Minister Helleputte was De-
mokraat geweest over 17 jaren en Demokraat zijn is geen
ijdel woorJ, het is een merkteeken dat in de ziel geprent
blijft. Maar het was bijzonderlijk de heer De Broqueville
die de meeste verbeteringen invoerde, nadat wij na lang
vragen en wachten liet minimumloon van 3 fr. bekomen
hadden onder liet beheer van M. Helleputte. Ik voeg er
onmiddelijk bij, dat het loon van 3fr. nog altijd een Hon
gerloon is, waarover ik eene interpellatie zal doen om
hetzelve te doen brengen op 4 franken dat zeker niet
overdreven isdit zal een begin van Familieloon zijn.
(Gerucht).
De lieer Persoons. Wacht, heer Daens, totdat men
zwijge aan de Rechterzijde.
De heer Triau. Heer Voorzitter, doe de mannen van
de Rechterzijde zwijgen.
De heer Voorzitter. Veuillez faire silence, Mes
sieurs.
M. Demblon. L'attitude de ia droite est scandaleuse.
Elle empêche un chrétien de parler.
M. le Président. Je prie tout ie monde de faire si-
lence.
De heer Daens. tk zegde dus dat onder M. Helle
putte het minimum-loon, dat toch een hongerloon is, op
3 fr. gebracht werd, met de belofte dat na korten tijd de
toestand van de oude bedienden zou verbeterd worden.
klagen hebben. De stielmannen van den Staat, onder an
deren, zijn slechter betaald dan in de bijzondere Nijver
heid. Zij werken hard en niettegenstaande moeten zij
met hun huishouden honger lijden. Zij duchten de ge
horte van een kind, omdat zij met rede vreezen het niet
behoorlijk te kunnen voeden en verzorgen.
En de toegestane verhoogingen
Als wij na lang vragen en aandringen iets bekomen,
dan valt er niet te kiezen.
Laat ons het Vlaamsche spreekwoord niet vergeten
Elk is dief iii zijn ambacht. Als een boer naar de markt
komt, legt hij de schoonste en de dikste eieren boven tn
den korf. (Gelach)
De heer Buysse. Gij moet dat zeggen aan de Katho
lieken die zeer bedreven zijn in kiesbedrog.
De heer Daens. Een ander spreekwoord zegt
Haast en spoed
Is zelden goed.
Maar er is ook nog een dat luidt
Haastig gegeven,
Is dubbel gegeven,
en ik neem liet niet kwalijk dat de heer Minister, bevreesd
voor den uitslag der kiezingen, verbetering aan den toe-
stand heeft gebracht. Ik moet er nogtans bijvoegen dat
het wat te vet is geweest voor sommigen, namelijk voor
de grooten. In plaats van te denken aan de oudere be
dienden die met rede snakken naar een betei loon, heeft
men bijzonder gezorgd voor de grooie beambten. Immers,
in een dokument door de Katholieken uitgegeven, lezen
wij dat de heer Minister eenige dagen voor de kiezingen
eene uitgaaf van 750,000 fr. heeft toegestaan.En voor wie
was die verhooging
De heer Persoons. De groote visschen eten de klei
nen.
De heer Daens. Was het voor de kleine bedienden
die er waarlijk recht op hadden en die de lieer Helleputte
aan M De Broqueville overliet als een erfenis? Neen,
de grooten zijn er mee gaan slapen Zou het misschien
zijn omdat zij drie stemmen tellen terwijl de kleinen er
maar éene hebben
Hij ziet dat de bedienden aan 4500 fr. gebracht wer
den op 5000 fr. die van 5000 fr. op 5500 die van 6500
op 7000 fr. die van 9000 op 10,000 fr. enz.
Al die verbeteringen waren niet voor de kleinere be
dienden die er waarlijk recht op hadden, voor de bedien
den die 12 en 14 jaar dienst tellen en die slechts eïn dag
loon trekken van fr. 3,10 en Ir. 3,20. Honderden en
duizenden zijn in dit geval. Te Aalst ken ik er velen die
waarlijk voor een hongerloon werken.
Ik zeg niet dat de groote bedienden geen recht hadden 1
op verhooging van jaarwedde. Elk moet kunnen leven
volgens zijnen stand, maar de H. Minister zou toch moe
ten denken aan de kleine bedienden die snakken naar een
beter loon. Ik hoop dus dat hij zulks zal doen zonder uit
stel en niet wachten tot de volgende kiezingen. Heb
moed en volharding, heer Minister, gij zult een edel en
verheven werk stichten.
Nu eenige woorden over de kiezingen.
Als men van kiesbedrog spreekt, dan kan men zeker
het Arrondissement Aalst niet terzijde laten (gelach links)
dan moet Aalst rechtstaan. Was het niet met de eerste
Gemeentekiezingen der nieuwe Wet, dat te Aalst die be
roemde braspartijen plaats grepen
Eene stem links De Saucissenkermis.
De heer Daens. Was het niet om het Volk in de
dronkenschap te dompelen dat men 3 of 4 maanden voor
de kiezing bij den drank saucissen uitdeelde Heeft de
stad Aalst den naam niet van Saucissestad verkregen en
moest niet een volle treiu saucissenmannen naar de
Rechtbank van Dendermonde (Gelach links en aan de
uiterste linkerzijde.)
Heefi de heer Woeste vergeten dat in 1898 de katho
lieken van Aalst alle artikels der Wet overtraden en voor
het Tiibunaa! van Dendermonde werden gedaagd
Heeft hij vergeten dat velen aan 't Gevang onisna|)ten
door tijdverval
Heeft de heer Woeste vergeten dat de vervalschingen
der kiezerslijsten, door valsche datums van verblijf en
gehorte, valsche eigendommen tot in Holland en Luxem
burg, zoo schromelijk was dat de Piocureur van Dender
monde en de Procureur-Generaal van Gent eerien Sche-
pene van Aalst en zijn bediende naar het Hof van Assisen
verwezen Heeft hij vergeten dat de bedriegers van dien
tijd slechts aan eene welverdiende straf ontsnapt en door
eene stemming van de Kamer, "terwijl wij zagen dat de
heeren Beernaert, Staats-Minister, Snoy en 8 katholieken
den moed hadden zich bij deze stemming te onthouden
omdat de feiten gepleetd door dezen Schepen, bedriege
rijen en diefstal waren
Weet het welals gij aan hc-t Volk oneerlijkheid en
bedriegerijen leert in kieszaken, indien ons Volk in den
grond niet eerlijk ware en u navolgde, het hier een Die-
ver.nest zou worden.
Wat hebben wij te Aalst gezien in de jongste kiezin
gen Vervalschingen der kiezerslijsten, bedrog in zake
van patenten, toekenning van 2 en 3 stemmen aan hen
die er geen recht op hadden, bedrog met overleden kie
zers, afneming van stemmen aan anderen. Zoo werden
er ten minste in elke Gemeente 50 tot 60 stemmen ge
stolen.
De heer Perioons. Het bedrog ligt in de wet zelf.
De heer Buysse. Men had 5 fr. gegeven aan een
kiezer om hem voor de Katholieken te doen stemmen,
maar hij heeft voor de Socialisten gestemd (gelach links).
De heer Daens. Er is bedrog gepleegd langs alle
kanten Mannen van 27 jaar mochten niet stemmen,
24 jaar werden toegelaten. Arme oude kiezers werden
naar de stembus onder dwang geleid, terw ijl de zonen
hunne vaders niet mochten vergezellen. Aan onafhanke
den. Doet een onderzoek te Aalst en gij zult bestatigen
dat er Katholieken zijn die gezegd hebben aan hunne
Werklieden Gij moet uw briefken teekenen opdat wij
zien voor wie gij gestemd hebt.
De heer Moyersoen. Dat zijn vcrtelselkens. Dat is
valsch. Geeft feiten op. (Hevige tegenspraak links).
De heer Daens. Gij zuil nog andere zaken hooren.
De heer Moyersoen. Dat is valsch. (Nieuwe tegen
spraak op dezelfde banken).
De heer Persoons. Overal is het zoo.
De heer Daens. Schepene van Aalst, vraagt een on
derzoek. Aalst is de stad van kiesbedrog.
De heer Moyersoen. Dat is niet waar.
De heer Daens.De lieer Beernaert heeft eenen Sche
pene van Aalst voor de Rechtbank willen brengen, terwijl
de Rechterzijde hem beschermde. Hebt gij dat vergeten
Wat hebben wij te Aalst gezien Men is met geld rond-
geloopen en aan de arme menschen gezegd Als wij
winnen moogt gij bij ons 20, 30, 40, 60 fr. komen halen,
maar ais wij verliezen, krijgt gij niets en gij zijt uw werk
kwijl.
Heeren der Rechterzijde, gij hebt het Volk tegen u
omdat gij tegen het algemeeu Stemrecht zijt. Indien uwe
Partij niet over veel geld beschikte, dan waart gij on
machtig.
De heer Camiel Huysmans. De heer de Bethune is
voor het algemeen Stemrecht.
De heer Daens. Op den dag der kiezing zag men
t'allenkante kiesagenten loopen, hun zakken vol geld en
inen vroeg zich af waar zij dat geld gehaald hadden.
En, mijne heeren, wat het ergste van al is, het grootste
schelmstuk, is den Godsdienst mengen met al deze on
rechtvaardigheden, de Godsdienst, wiens verdedigers de
Kristene Demokraten zijn.
Het is beteuriijk, maar echt, Heeren katholieken
het werk dat gij nu doet, zal in ue geschiedenis betreurd
staan als de inquisitie en de Barlholomeus-nachten van
vroegere eeuwen. Indien de Godsdienst achteruitgaat in
Vlaanderen, dan is het omdat de behoudsgezinden er een
kieswapen van maken en dit Goddelijk Werk gebruiken
tot verdrukking van den kleinen man.
Luistert nu, Heeren de Bethune, Woeste en Moeyer- j
soen. Dit jaar had meer dan ooit geweld plaats, list en j
bedrog, omdat de eenige vertegenwoordiger van de vrije j
Democratie inoest verplet worden, ik moest de Kamer
uit I Ik ben er nogtans zegevierend teruggekomen, on-
danksal dat geweld, ondanks de afwezigheid onzer beste
en trouwste Kiezers die in Frankrijk waren, omdat de j
Behoudsgezinde Partij het groot schelmstuk bedreven
had de kiezingen te stellen op 2 Juni. in Meire waren j
ruim 200 kiezers afwezig op den dag der kiezing. Zoo ook j
in andere Gemeenten. Welnu, ondanks de valsche Demo
cratie van M. de Bethune had ik nog 2000 stemmen over
en is ons getai Leden hier verdubbeld. (Gelach links).
Tegenover al liet geld onzer tegenstrevers bezaten wij,
Demokraten, slechts 2400 fr. om twee Arrondissementen
te bewerken.
De verachting van het Volk was niet tegen mij gericht,
maar wel tegen den heer Woeste. (Tegenspraak rechts).
Herinnert u wat hier plaats had bij den val van het
Ministerie SchoUaert. Toen schreef een katholiek blad
van ons ArrondissementWat moeten wij doen met
M. Woeste Hem laten vallen I De maat is vol, hij kan
onze vertegenwoordiger niet meer blijven hij heeft ons J
niet schande en smaad overladen; hij heeft onze partij I
verraden en inoe! weg. Qu'il s'en aille En wie schreef
dat? Een Katholiek Blad. j
En wat zag men dan gebeuren
Om M. Woeste te redden is M. de Baron de Bethune
opgetreden als demokraat en is tot het Volk gaan zeggen:
ik ben democraat, ik ben voor het Algemeen Stemrecht j
en de klimmende belasting, ik wil de afschaffing van het
Vergunningsrecht.
Ik vraag aan den heer de Bethune of hij die woorden
hier durft s'aande houden
De heer Cam. Huysmans. Dat durft hij nici. j
De heer Daens. Zal de heer de Bethune hier ir.et ons
het zuiver stemrecht verdedigen j
Zijne mannen gingen overal zeggen dat hij eene ware
demokraat en een mijner vrienden was. M. de Bethune j
kwam tot mij met den Judaskus
Al de verraders vergaderden zich op z ijn Kasteel en
schreven daar hunne lastermaiiifesten. Zij hadden c-nkel;
tot doel mij te doen vallen. Om in hun plan te gelukken i
gingen de rondloopers van den heer de Bethune overal
zeggen Gij zijt tegen Woeste. Welnu, s'emt dan ach- 1
ter den naam van baron de Bethune. Of nog erger j
Als gij neven den baron stemt, dan is de lieer Woeste j
weg. Dt menschen wisten niet dat, als zij voor den i
heer de Bethune stemden, zij terzelver tijd hunne stem j
gaven aan den heer Woeste
Zulke mannen durven spreken van adeldom zelts de j
ou iste Eeldom is niet veel in mijn oogen doch wat is I
een Eeldom verworven d< or een prachtigt paardenstal
Die valsche mannen zegden zich demokraat en trachtten j
in onze vergaderingen te dringen om den heer Woeste te j
redden er. te verheffen, en ware democraten ie doen val- t
k-n.
Men richtte alle soorten van bonden op Bonden van
geiten, van hokken, van kiekens, van lianen, meest allen
met den lieer Bethune aan 't hoofd. Onlangs zelfs richtte
men eenen bond van bulten op (gelach links) en deze
ontving 300 franken van den heer Baron. Want voor zijne
Bonden ontvangt den Baion veel duizenden franks uit de
Staatskos.
M. de Bethune was dus niet alleen voorzitter van de
bonden van geit n, van kiekens, van bokken van hanen
enz., hij was ook voorzitter van de bulten.
Doch al die vervolgingen vermochten niets tegen de
Demokraten men wilde ze ondermijnen, en ziet 1 ze zijn
zegepralend uit den kiesstrijd gelreden, ondanks al uwe
valsehheid, al uwe kuiperijen
(Af. l'Abbé Fontaine monte a la tribune el (change
quelques mots avec M. Daens. La gauche et l'extrême
gauche font une ovation aux deux Députés Démocrates
Chréliens. La droi)e applaudi ironiquement).
M le Président. Messieurs, le règlement ne permet
(Zie 't vervolg 4e bl. 4« kol.)
H—
v»
