Loopende Nieuws
De Fransche Taal
Y|i 6Ji: TKIBUUA.
Rond ile nieuwe Schoolwet.
STËU A F O X l> S
Woordenboeken.
Neen broeders neen verzaakt aan d'auto-
[k raten
Wil voor uw kroost, uw recht, uw brood opstaan
Helpt op, hoog op De Christene Democraten.
Uw heil én troost ligt n-nicr 't groeno vaan
En eens dat groeno vrije vaandel
Op Vlaanders bodem wappren zal
Dan Krijgt er eiken meusch zijn aandeel
7.ijn volle brood en zijne rechten al.
Dan zal alom de vrede en welstand tronen
De vlaamsche zoon blij l i in zijn Vlaandorland
Daar zullen wij dan ook dezelfde loonen
Genieten als in het verr dollarsland
Op Vlaamsche volk, wreekt dan uw rechten
Wij bidden 't u van over d' oceaan.
Laat Vlaandren toch niet langer meer verknech
ten
Maar redt het door de groene vaan.
En dan o volk dan niet meer uitgeweken
Naar 't Vreemde land, over de wil le zee
Dan vinden wij tiet brood in onze streken
Bij d'eigen haard, in liefde cn in vree
DETROIT, 16 DECEMBER 1913
TRANSCOBBAERT.
■tUftïil l»'.« «lllll
Mijnheer de Uitgever,
Mag ik u fhr.r.s vragen gedachten eens in uw vrij
blad tc willen drukken
Daar kan misschien een:.; nut uit voortvloeien in deze
beroerde tijden van SCHCOlYvET-STRiJD.
Het spreekt van zelfs dat door het overnemen van dit
artikel uw blad hoegenaamd geene houding aanneemt
ten gunste der hier voorgestelde meening. Uw blad kan
daar heeiemaal buiten blijven.
Het gelcil hier alleen ee" soort «Vrije Tribuun» waar
iemand, die het goed voc en denkt goed te doen,
deze gedachten uiteenzet.
INLEIDING.
In de vrees voor overrompeling van het we
reldlijk, ook van het vrij were'diijk onderwijs,
door het kloosteronderwijs, schuilt volgens ons
vo >r een groot deel, de oorzaak van eer zeker
wantrouwen aan den eene- kant, en van den ge
weldigen tegenstand aan den andei n kant, te
gen het nieuw Schon' ,tw.t Poullct.
Ook in die vrees, volgens ons, ligt de groote
macht van de tegenstrevers var. het vrij onder
wijs.
Daarom zou mén i ;n door eene verande
ring in die wet te schrijven, die het getal kloos
terscholen tot een zakcr bepaald maximum be
perkt, klaar en duidelijk laten zien dat men |vol
strekt van dn overrompeling niet wilt, en be
reid is, door die beperk Tig, het middel in de
•n. 'ï- mi: zn^aaaassx "muuranw—wraw1
rige eenvoudige kriste," Dochter, die mij kan
gelukkig maken
Maurits was eensklaps bleek geworden een
zenuwtril liep naar zij;, hert en 't was mét diep
ontroerde stem dat hij vroeg
En die nederige Dochter?
Is... is Violetta ik heb haar gade gesla
gen; mijn eerbied c: mijne liefde voor haar
kennen geene palen :.-rv jl gij als Kasteelheer
zult pralen, vraag ik niets dan mijn leven een
zaam en stil te slijten met de verstooten Vio
letta maar wat is er? (Je wordt zoo bleek!
Wat is er toch
Niets, ik heb mii i-ioeid, overwerkt aan
die muiirschildcrir rschoon mij ik moet
gaan rusten
Waar, in u eer vermoeien
Och, 't werl is nijn leven.. Als ik Schil
der, ik geniet de Kunst cn vergeet alles.
Maurits, zou :fc n'; gelukkig zijn met
Violetta
Meer dan gelukkig Gij hebt nog aan nie
mand gesproken
Maurits gij zijl den eersten, zeg zou ik
niet wel doen er önzen Vriend, dc heer Pastoor
van te handelen
Ja, ongetwijfeld.. Wij dénken er eens na..
Morgen Nu voel it; mij niet wel.
Zijl ziek, Mr. s?Wat komt u over?
Niets. Niéts dan een "zware vermoeienis,
jaak. tot morgen.
Daarmee /-as hij weg.
Welke slag op zijn li ;rtVioietta, ijne Vio
letta bemind d,ior zijn boezemvriend Zijn Vio
iettal Eensklaps werd alles duister voor zijn
oogen; een lom verdriet pakte zijn hert. Stom
merik, dacht hij, waarom heb ik hem met laten
terugkecren naar Indiana? De ondankbare?
Nu steelt hij de ziel cn 't geluk van mijn leven
Nu verscheurt hij mijn hertWie zou dal ooit
hand te geven om die overrompeling te beletten
Eene verandering, een amendement, ongeveer
alsvolgt opgevat, zou ons wenschelijk voorko
men.
Wij vragen zelfs niet dat men ongewijzigd
alles zou aannemen.
Wij vragen een stap. Omdat wij, onathanke-
iijke mannen, zoeken naar mogelijke verzoening
zetten wij die gedachten uiteen, want noch de
genen die reepen De Staat buiten de school,
noch degenen die eischen|: Recht voor de staat-
scholen alleen, kunnen eene duurzame wet tot
stand brengen en vrede stichten.
VOORSTEL.
1 A. In eene zelfde gemeente mag het geza-
mentlijk getal van geestelijke en kloosterscholen
ondetsteunde, aanneembare en aangenomene,
mannelijke en vrouwelijke, te samen gerekend,
niet hooger zijn dan het gezamentlijk getal der
andere scholen, gemeentescholen, wereldlijke
aangenomene en ondersteunde wereldlijke aan
neembare scholen, mannelijke en vrouwelijke te
samen gerekend.
b. Worden als geestelijke of kloostorscho-
ien aanzien deze die een geestelijke ot kloostsr-
ling (ge) als bestuurder (ot bestuurster) hebben,
ef deze die geestelijke of kloosterlijke leerkrach-
I ten gebruiken, buiten een geestelijke of klooster
ling per school, uitsluitend gelast met het gods
dienstig onderwijs,
i c. Het gezamentlijk getal der geestelijkeof
kloosterlijke leerkrachten (onderwijzers en on
derwijzeressen) te samen gerekend, mag in de
aangenom en ondersteunde aanneembare scho
len eener stad oi gemeente, het gezamentlijk
getal niet overtreffen der gemeentelijke en we
reldlijke aangenomene en ondersteunde aan
neembare leerkrachten te samen gerekend,
i d. Om buitengewone redenen, als te kort
aan leerkrachten (bij voorbeeld) mag een mi
nisterieel besluit toelaten, dat het getal der
geestelijke of kloosterlijke leerkrachten in eene
gemeente of stad, hooger zij dan dit der wereld
lijke leerkrachten.
e. De verworven rechten, sedert ten laat-
stenden r December 1913, blijven bestaan, wat
betreft het getal der scholen in eene stad ot ge
meente. Eene gemeente of stad is dus niet
verplicht het getal bestaande kloosterscholen,
bestaande vóór 1913 (1 December) op zijn grond
gebied te verminderen.
BEPERKING -DER KLOOSTERSCHOLEN.
De christen demokraten over 't algemeen en
ook velen katholieken, en bijzonderlijk christe
lijke wereldlijke onderwijzeis en onderwijzeres
sen zijn van meening, dat het getal klooster
scholen het getal der geestelijke en klooster
lijke leerkrachten, zou moeten min of meer be
perkt zijn, maarbreedweg, om zoo veel mogelijk
de schaal gelijk te houden maar toch wette
lijk beperkt om te beletten dat gemeenten en
steden, van de huidige wet een kleinzielig en
soms bekrompzinnig misbruik zouden maken,
misbruiken dat de wereldlijke leerkrachten ook
de kristene wereldlijke onderwijzers en onderwij
zeressen zou kunnen schadigen in hunne recht
matige levens- en bestaanbelangen en krenken
in hunne waardigheid en veroorloofde eigenlief
de.
Maar hoe die beperking verrecht
vaardigen Vragen ons sommige vrien
den. Iedereen gevoelt wel dat het zou moeten
alzoa zijn, dat het verstandig en redelijk hande
len ware maar wij moeten niet alleenlijk kun
nen aantoonen dat het wenschelijk is. maar ook
dat het volle recht is, van wege eene regeering
zulke beperkende maatregelen te nemen.
Ziehier, bij voorbeeld, eenige beschouwingen,
die dat gedacht wettigen. Zij zijn gesteund op
den grond zelf, van wording en groeïng van den
staat, zij staan vast op de diepste onderlagen
van het ;.?ezen zelf van den staat endermensche
lijke samenleving en rusten op de noodwendige
besianddeelen van het voortbestaan en de ont-
wikkeling van het land.
De staat bestaat niet enkel uit individuen, uit
eenlingen, op hun eigen beschouwd doch ook
j uit eene samenvoeging van die kleine eerbicd-
waardige vereenigingen, van grondslag-gemeen-
schappen, waarop de staat opgebouwd wordt,
namelijk de huisgezinnen, de familiën.
De reguering heeft reeds in hare wet het be
ginsel der bescherming voor het huisgenn, voor
de familie geschreven en dit door een hooger
loon toe te kennen aan gehuwde onderwijzers en
I onderwijzeressen.
In den grond, om dezelfde reden van huisge-
zin-beschcrming. moet de wereldlijke onderwij-
i zer, jong man of jorge vrouw, meer trekken,
J meer loon ontvangen, dan geestelijke of klooster
lijke leei krachten: omdat die wereldlijken de
toekomst zijn der familiën en de familiën der
toekomst reeds in zich dragen, ('t Vervolgt)
Onze sinte Rochus, dat
wonder van de Wereld,,
onze RUBBENS-,
er zijn plooien in, langs
boven, in den arms des
Zaligmakers- moet daar
niet naar uitgezien om
Meesters-Schilderste vra
gen zoo niet, moet men
niet angsten, dat die rom
pels zouden kroniek wor
den en voor eeuwig den
Schat van Aalst
schenden Is het bestuur
van Sint Martenskerk
daar gerust op Voorzorg beter is dan Nawee.
Als men goed kan doen, moet men zich niet door vrees
laten terug houden, want vroeg of laat brengt het toch
goede vruchten voort. - Ge weet, dat Palazzio Hotel
aan Sint Pieters Statie te Gent, men was er veel thoog
in de Wapens 24frank per nacht voor een kamer, het
ês van mijn hondeke, zeggen, zeggen ze te Gent na
binst d'Expositiesobere ontvangsten gedaan t'hebben,
nu is het daar de Woestijn van Sahara, geen levende
Ziel die komt eten of vernachten. De zakenwaren niet
wel bereid of niet w< 1 overdacht. Quien no da nudo,
zegt de Kleermaker, pierda punto, die geen knoop en
maakt, verliest de steek 1 e Keizerinne van Duits
land gevaarlijk ziek ligt, z'heeft een overdregene val
ling ze vreezen voorasthma, anavrismus, en wat weet
ik al, daar verschiet ik niet af En waarom ve schiet
ik daar niet af? Omdat ze veel aan de Tiket houden
in die Hoven van Keizers en Koningen, en ook z'eten
daar zoo rap, en aardig eten, met vliegskesin, Trufels,
noemen ze dat, ge moet dat ondervonden hebben, ge
lijk ik. Inderdaad? Tu videris, menschen, tien
soorten op éen uur, moest ik alle maanden aan zulke
Tafel zitten, ik lag aliang op 't Kerkhof. En
als de Konink dat kwalijk neemt? Dat en kan ik
niet gebeteren Koning Albertus mag mij vragen om
eens te komen klappen of kaarten, een glas Bier of
een flakkonske Wijn zal ik geerne aanveerden, maar
voor zijnen dinné per Ottomobiel is hij honderd keeren
bedankt, op ons feest Santa Cecilia wast een ander
paar mouven rein gezond eten en achter elke potie
een schoon aireke Muziek. - Peist ge dat konig Albert
kan kaarten Al de Berfussen kaarten geerne; en
kan de Soverein niet, ik zal hem Ieeren wippen of bie
den, hij een Goudvinkske van 20 fr. en ik een nikkel
ken van 5 centiemen, 't zal goed te pas komen voor
Zal 't Hof dat niet kwalijk nemen
Kwalijk nemen doe wel en zie niet om.
Zooveel huizen, zooveel daken, zooveel monden
zoovee! smaken. Nu 't Palazzia Hotel van Gand-
san Pierre, piepen de Franschdolle Gentenairs, ner
gens zijn meer Fransche Uithangborden dan te Gent,
en als gij hoort vuil, smerig en slonsig Fransch spre
ken, zeg maar flak af't I s een verfranschte Gente
naar En om op ons Hotel weer te keeren, de schade
zou groot zijn, maar ze liggen 't Ministerie v. Oorlog
een Mess te maken en Appartementen voor d'Officiers
Palobras de santo, y unas de gato. De Boeren op
de Pijnbank en de Sabel op den Sofa.
Voor alle plaatsen en bedieningen, voor Han
del en Wandel, men moet hedendaags Fransch
kennen, de tweede taal van ons Land. Volgens
de nieuwe Schoolwet, zal de Moedertaal^ het
grondbegin zijn der Opvoeding, doch daarna
van i2 k :3toti4 jaar zal 't Frarsch geleerd
worden aan de Vlaamsche kinderen.
In afwachting zijn er Boeken om Fransch te
leeren zonder Meester, en om meer en meer de
Fransche Taal aan te leeren, namelijk
Bock Vervaercke, met ortografverbiatie en
uitspraak, negende druk, in band, eerste deel 3,00
Tweede deel 5,50, elk deel is volledig.
Fransch Viaamsch V'laamsch Fransch, in
band van Fr. Calewaert 3öofr.
Volledig groot Woordenboek 6,00.
Beste methode om uitsch te leeren zonder
Meester 3,50 fr.
Beste methode om Engelsch te leeren zonder
Meester 3,00 fr
Beste methode om Viaamsch te leeren zonder
Meester 3,50 fr.
De vrolijke daden van Keizer Karei, (groot
boekdeel) 5.00 fr.
Jan De Licht en zijne wreede Rooversbende.
4,oo fr.
De Boerén van Ooien. (Uitnemend leutige
verhalen) 1,25 fr.
Levensbeschrijf van den Pastoor van Laps-
cInure i,25 fr.
Maria van Braband. l,oofr.
Leven van H. Conscience. 1,25 fr.
