Vrije Tribuun
De Fransche Taal
Woordenboeken.
Pastoor Kneipp
ergernis dient, ruk ze uit en werp ze in 't vuur!
Evenzoo uw voet, uw arm enz. Vat ge toch
niet den ascetieken en mistieken zin dier woor
den Een Kristen mcnsch moet alles kunnen
opofferen voor de deugd en de waardigheid in
hem en in den Evenmenschzelfs de begeerten
en de neigingen tot ondeugd en misdaan moet
hij mijden en vluchten, het koste hem wat het
wil. De Leering Kristi, Heercn, is reine Liefde
voor iedereen, zelfs voor onze Vijanden,
De heer BuyI. Maar ik geef u gelijk heer
Daens
De heer Augusteyns kis uwe uitlegging
de goede is. dan kan in elk geval niet betwist
worden dat de Provinciaal van 't Klooster ge
brekaan takt heeft gehad wanneer hij den tekst
uit de Schriftuur mededeelde aan de Familie
van de zieke Non.
De heer Daens Zekerlijk dat hij vee! be
ter zou gedaan hebben dien kst daar te laten.
(Zeer wel, op zekere banken der linkerzijde)
Waar de bic- honing uit zuigt, trekt de spin
haar venijn uit Die Provinciaal handelde als
een dwaas met dien tekst te schrijven, maar hij
die zulken tekst voor de Kamer bracht, was
y:ijn handeling niet c-ven dwaas?
De heer JJuyi. Mijnheer Daens, indien
gij dezen brief moest zen,dan zoudt gij nog
wat erger zeggen
De heer Daens. —Och laat mij gerust met
al die vreemde teksten Gelach
F.n terwijl wij hier handelen over Klooster
zusters, wij, Democraten, z n van gevoelen dat
er eene evenredigheid zou 'moeten bestaan in
de Scholen met een zeker getal plaatsen in
't Onderwijs voor te behouden aan'de Wereld
lijke Onderwijskrachten, zonder daarom onzen
eerbied en onze bewondering te ontzeggen aan
geestelijken en kloosterlingen
Hier werd een soort van blaam geworpen op
de Kloosterzuste rs.
Volgens u, Heeren ibërnicn m Wcinüs'ni,
is de Kloosterzuster uitmuntend goed in u i los
pitalen; en waarom niet in ae Scholen
Er zijn Landen waar de Onderwijzeres haar
ontslag moet geven, als zij het huwelijk aan -
gaat.
De heer Cam. Huysmans Dat is schande
en domheid.
De heer Daens ik zeg niets tegen een ge
huwde Onderwijzeres Maar durft ge ze?gen
dat men moet Huismoeder zijn. om goede On
derwijzeres te wezen
De heer Cam Huysmans. Dit vraagt nie
mand.
De heer Persoons Het ware belachelijk.
De heer Daens. Werpt dan geen blaam op
de Kloosterzusters Wat moeten de kinderen
leereri op School Lezen, schrijven, cijfferen,
oude Wetenschappen. Daarbij braaf zijn, werk
zaam, beleefd Dat kan elke Onderwijzer, elke
Onderwijzeres, die van goeden wil is En dat
men overal zorge voor goed Onderwijs.
Ik moet dus zeggen
Niets Niets Toch iets dat de vraag
zeer vereerend is voor mij, maar onmogelijk
kan ingewilligd, worden.
Zou het hart van mijn Vriend niet meer
vrij zijn
Niet meer vrij zijn Dat moet het, vrij
Onherroepelijk is mijn besluit
Uw besluit welk besluit toch
Van uitsluitelijk te leven voor de Kunst...
en voor de Landbouw-Colonie...
Het was duidelijk om zien dat de Jongeling
zijn eigen moest geweld aandoen, om deze
woorden uit te spreken. Zulks ontsnapte niet
aan een man van doorzicht en ondervinding,
die de oude Pastoor was; doch hij had te veel
fijngevoeligheid en eerbied voor ëlks denkwijze
om het geheim dier Ziel te willen stooren.
Het was neen bij Maurits, gelijk bij zijn nicht
Violetta.
Nauwelijks was hij vandaan, als Maurits in
een krisis viel van Ziels'wanhoop zijne Liefde,
zijne Violetta die hem meer weerd was dan de
gansche wereld Van den anderen kant, zijn
Vriend, hem zoo duurbaar, zoo toegenegen, de
Vriendschap moet opoffering zijn en 't eerste
woord toen hij ais rijken Erfgenaam uit Indiana
kwam, was het niet geweest Maurits, ik ben
rijk, gij zijt het ook I... Zou hij nu het hert van
dien Vriend gaan verscheuren Neen, neen
duizendmaal neen De gevoelens van zijn hert
zou hij versmachten Zijn liefde voor Violetta
zou geheim blijven, zoo geheim als in een graf,
al moest zijn eigen leven in dit graf gedolven
zijn.
Maar reeds was het hert van dien Vriend
verscheurd; want daags na zijn onderhoud met
den Pastoor, kwam jaak bij hem geloopen, be
drukt, en teleurgesteld.
Maurits, Vriend, sprak hij, Violetta wei
gert, omdat ik rijk ben.
Nu nog een woord over den mistiek tekst
Alle verstandige menschen zullen oordeeienda.
de Kristelijkc Leering, een Leering is van Vre
de eii liefde, dat de Zaligmaker nooit haat of
tweedracht heeft aangeprcektmaar over de
wereld heeft al de mildheid en goedheid van
zijn goddelijk hert heeft uitgestrooid.
(Vervolg).
Wat we zien rondom ons
Op een ander gebied bestaat er wel voorbe-
houaing van plaatsenvoor een zeker bepaald
deel burgers. Zijner, bij voorbeeld, geen plaat
sen die voorbehouden worden aan oud-officie
ren of aan lieden die hunnen militairen dienst
gedaan hebben
Ja, nietwaar Ook familie van oud staats
ambtenaren hebben sommige voorkeuren.
En in zaak huwelijk van officieren Behoudt
men de officieren niet vóór, ten bate van deze
klas van vrouwen die een bruidschat kunnen
voorleggen van zooveel duizenden (is 't niet
veertig duizend frank Zijn ook sommige
Rijksscholen niet voorbehouden aan weezen van
oud-officieren en militairen, met uitsluiting van
andere weezen
Dit alles maar om erop te wijzen dat men,
in recht, zoo schijnt het ten minste uit de han
delwijze der regeeringen, plaatsen mag voorbe
houden voor een zeker soort burgers, en ze
metterdaad, in feite, voorbehoudt.
En in de kieswetten Zijn ook sommige
voordeelen van bijkomende stemmen niet toe
gekend alleen aan gehuwden
Een ander Standpunt.
En nu de zaak van een gansch ander stand
punt beschouwd
Zijn er geene gemeenten 'die, bij voorbeeld,
met't gedacht'op goeden koop van onderwijs,
of om gelijk welk andere reden, zullen denken
den voorkeur te moeten geven aan ktoosteron-
derwijs of zelfs daaromtrent alleen zulk onder
wijs zullen aanstellen en gebruiken met ongeveer
volledige uitsluiting van wereldlijk onderwijs
Wij moeten die gebeurlijkheid voorzien en
beletten.
Wat zou men denken van een fabrikant die,
uit ruwe stoffelijke berekening, zooveel moge
lijk de gehuwde werkkrachten uit zijne fabriek
zou weren die, voor den goedkoop, getrouwde
mannen ui* het arbeidhuis zou verwijderen
Ook Bescherming.
Daarbij, op een uitgebreid ander gebied,
treedt de staat meer bepaald op als beschermer
van den staat zelf, van de algemeenheid, en ook
van het huisgezin, tegenover de rechten van het
individu.
Ook zelfs het zoogezeid recht der gemeenten
moet meermaals onderdoen tegen voorgewend
hooger recht en noodiger bescherming.
Hebben de gemeenten, bij voorbeeld, onbe
perkt recht in het uitbaten van electriciteits-
instellingen en het verkooped van electriciteit
aan andere gemeenten
Neen, nietvvaar Ook op schoolgebied dus,
zou men, wat de keus der leerkrachten aangaat,
liet recht der gemeenten nader kunnen en mogen
afteekenen.
En het invidueel recht
Beperkt men niet het getal herbergen Geeft
men zelfs niet aan brouwers voorrechten die
andere eigenaars niet hebben
Men schijnt hier dus aan te nemen] dathet
recht van het individu niet altijd gelijk is tegen
over den staat
Gij beperkt ook het getal werkuren, be
schermt vrouwen- en kinderenarbeid spijts
den tegenstand en de zoogezegde vrijheden en
rechten van sommige eenlingen. Gij spreekt zelfs
van den arbeidsduur te beperken in de huisnij
verheid, en dit zou heel wel zijn. Ja, den ar
beidsduur te bepalen van de t'huis zittende
ambachtsman of werkster, die nu, meer dan
eens overdreven lang zwoegen en slaven, tot
schade van het huisgezin, dat uit hen groeien
en worden moettot schade ook der algemeen
heid wien zij te vroeg ten laste vallen.
Dus, nogmaals hier bescherming der gemeen
schap en van het huisgezin boven het individu?
Waarom Omdat gij oordeeli dat het recht
van den eenling onbeperkt noch onbegrensd is
tegenover de maatschappijtegenover den staat,
en ook niet tegen die samenstellende bestand-
deelen van den staat, namelijk De Huisgezin
nen.
Waarom dan op het gebied van onderwijs,
zou men niet evenwel of meer bescherming
mogen verleenen, niet alleenlijk aan de staats-
gemeenschap, maar bijzonderlijk aan die ge
meenschap die, als waarde-factor voor het be
staan der maatschappij, hooger staat dan het
individu
Ja, waarom zou men aan die gemeenschap,
't zij bestaande, 't zij'in wording, aan de familie,
dus aan het huisgezin, niet evenveel, ja meer
recht en bescherming mogen geven dan aan de
eenlingen de individu'n die alleen blijven op
hun eigen, en niet medehelpen tot het vormen
van dezen meerwaardige factor Het Huisge
zin.
Wij begrijpen niet, waarom dit niet zou mo
gen zijn
En als gij als een der middelen aanneemt
Familieloon, dus, hooger loon aan wereldlijken
dan aan geestelijke en kloosterlijke onderwijs
krachten, waarom zou een ander beschermings
middel, op dezelfde grondslagen gevestigd, niet
even rechtvaardig en wettig zijn
Welnu, zulk ecu middel is het voorbehouden
van een zeker, op zijn minst bepaald, aantal
plaatsen, in het onderwijs, aan wereidiijke leer
krachten, aan wereldlijke gemeente en vrije
onderwijzers en onderwijzeressen, aan hen dus
die de huisgezinnen, de familie-gemeenschap
pen vormen of zullen opbouwen.
Mochten die gedachten ingang vinden, zoo
kon misschien in België met minder wantrou
wen worden gekeken naar eene voorgestelde
wet, die, in den grond, volgens ons, goed is, en
zoo zou, met de bevestiging van meer levens
zekerheid voor de wereldlijke onderwijskrach
ten, ook misschien wel vrede of wat minder
oorlog toch, in het land heerschen, op dit zoo
betwist gebied van het schoolvraagstuk.
C4 yt O ln ZWITSERLAND is
V Cl I i fi een failliet van 8,700,000
De Directeur is gevlucht.
Een groote waarheid is Die weinig heeft, kan
niet veel verliezen. Vriend WIPPERSTI uit
Mechelen schrijftIn 't aartsbisdom spreken ze
veel van dat nieuw kaartspel. Uit Aalst wordt
gevraagd den Langen die bij Whipperstie ge-
spijsterd en gekaart heeft, of den Korten. In
BRUSSEL zijn 750 advokaten en 169 discipels...
't Is om verveerd te worden. Te PARIJS
moeten de Bakkers oorlappen dragen, om niet
te vervriezen bij hunnen oven. In 't Zuiden
van NOORWEGEN weten de ouderlingen niet
dat het ooit zoo erg gevrozen heeft 50 graden,
die volstrekt niet buiten moet, blijft binnens
huis. In CHINA is een Encyclopedie van
11 duizend deelen. 2000 geleerden hebben er
aan gewerkt... Een Chinees spreekt zeer weinig
en is een toonbeeld van verduldigheid. Zou
't waar zijn dat de Oogst van appelcienen in
Spanje vervrozen is - Het parlement der
Chineesche REPUBLIEK is ontbonden.
Langs de draadlooze Teiephonie spreekt men
reeds van de Glacelay, in Amerika, met Lefden
in Ierland. Het TESTAMENT van Kardinaal
Rampolla nog niet gevonden is, de Prelaat zou
2 millioen 800,000 lira's rijk zijn. RUSLAND
gaat. 2 milliards leenen. Voor ijzerenwegen
als't zoo is, dan kan't nog al schikken. In
1913 zijn uit Antwerpen 115,061 Emigranten
naar Amerika gevaren, tegen 87,791 in 1912 en
63,922 in 1911. Uit OOSTENDE trekken 12
Visschers naar den Congo.
Voor alle plaatsen en bedieningen, voor Han
del en Wandel, men moet hedendaags Fransch
kennen, de tweede taal van ons Land. Volgens
de nieuwe Schoolwet, zal de Moedertaal het
grondbegin zijn der opvoeding, doch daarn*
van )2k :3toti4 jaar zal 't Fra'sch geleerd
worden aan de Vlaamsche kinderen.
In afwachting zijn er Boeken om Fransch te
leeren zonder Meester, en om meer en meer de
Fransche Taai aan te leeren, namelijk
Boek P'ervaercke, met ortograf, verbiatie en
uitspraak .negende drukin band. eerste deel 3,00
Tweede deel 3 50, elk deel is volledig.
Fransch-Vlaamsch Vlaamsch Fransch, in
band van Fr. Caiewaert 3,5ofr.
Volledig groot Woordenboek 6,oo.
Beste methode om Duitsch te leeren zonder
Meester 3,50 fr.
Beste methode om Engelsch fe leeren zonder
Meester 3,oo fr
Beste methode om Vlaamsch ie leeren zonder
Meester 3,50 fr.
De vrolijke daden van Keizer Karei, (groot
boekdeel) 5,00 fr.
jan De Licht en zijne wreede Rooversbende.
4,oo fr.
De Boeren van Ooien (Uitnemend leutige
verhalen) 1,25 fr.
Levensbeschrijf van den Pastoor van Laps-
ch ure i,25 fr.
Maria van Braband. l,oofr.
Leven van H. Conscience. 1,25 fr.
zijn leven en zijne raadgevingen om door het
Water te verkloeken en te geneeen 0,70
