en Het Land van Aelst Woorden zijn geen oorden Boek- en Papierhandel, Drukkerij, Itiland ('hij,ka, Deur naast den Dender AAN ONZE LEZERS Kristen Demokratie. Zuiver Algemeen Stemrecht BE GASKWESTIE HET EINDE. Een kort en klaar Woord IiONSE Hulde aan Theophiel Van Maelzake. 47' JAARGANG N° 2409 11 April 1919 SnenTBR PIETER DAENS, Prijs 5 ctm. Bureel en Redaktie Lange Zoutstraat, 24, AALST. Men zende alle Briefwisseling vóór Zondag middag. Binnen eakele weken zal De Werkman »p vier kladzijden verschijnen. Van heden af bcginnee wij met aan al enze vroe gere akonnenten van Werkman en Land ven Aalst proefnummers te sturen. Wij hopen dat ze bij allen e»n gaed onthaal zullen genieten en dat onze vroegere lezers, gwien het goed verleden van ons klad, en onze prachtige houding tij dens den oorlog, ons trouw zullen blijven. Langs deze weg vragen wij oak aan deeen die ons nog geld verschuldigd zijn van hun abonnement van 1914 ons hot bedrag per sost ie laten geworden. Wij rekenen op den goeden wil van U allen. De vergrooting van óns blad aal ons ook toelaten meer annoncen te plaatsen. De Werkman is het meest gelezen klad var, Aalst en omliggende, dus aan U, Notarissen, Handelaars, NHvaraars, Butgers of om het even, wie iets heeft aan te kondigen, plaatst uwe ar.uoricen in ons blad, do ruchtbaarheid is verzekerd. Voor de voorwaarden zich te wenden tol M. W" Daens, Werf. De Redactie. D« ouwe Vlaamscbe spreuk Hee goed ondervinden we, heden ireer dan ooit, de grondige waarheid er van Hoort de grooten praten Wat al mooie woorden, ronkende zinnen van heftige gebaren vergezeld. Alles meet en zal g#daan en 'beproefd worden om Btlgië's wonden te hselen, ora het arm* Vlaanderen uit zijn puinen te doea verrijzen, schooner das ooit. Wij lazen en hoerden, gedurende den wapenstilstand honderd maal, duizendmaal en op even veel verschillende toonen hetzelfde liedje zingen... Onze ooren tuiten er neg van... Helaas I 't zijn maar woerden. Vijf maand zijn verstreken sedert de gehate Duitschers ons laad verlieten. WH kijken om ons heen immer bloeden de dor pen uit duizead wonden. Overal ingesiuikte woningen, afgebraBde kerken, vernielde hoeven, Scholen in puiD, opgeblazen bruggen, omgeworpen windmo lens, onbruikbare steenwegen Gezinnen die in kelders woatB, in paarden-, koe- en geiten stallen, in sehuren cn eesten, lijdend bittere koude, slapend in streo, hoei of bladeren Nergens klinkt de helle klank der metserstruweelm nergens hoert ge 't geklop der timmerlieden, noeh het gezaag en gesehaaf der schrijnwerkifs. 't Bifjft overal stil in het verwoeste land, stil en onzeggeüjk treurig als in huis waar een zvraarzieke worstelt tegen den dood die niat lost I... Alles ontbreekt Er zijn geen steenen er is geen kalk, geen ciment. geen hout.. Rn als dat alles arriveeren zal, ds goede God weet wannegr, dan aal er geen werkvolk meer zijn. Inderdaad, de een vóór, de andero na, vertrekken onze werk lui naar Frankrijk. Te Armer.tières wint een me'ser achtien fran prdag ten timmerman eveveel het loon van een aardewerker is vijftien en zestien frank per achturigen dag en voor vijf frank is er goed logies en versterkende kost. Is het dan te verwonderen dat onze ambachtslieden er hee i trekken, en dat zij die erg» ns een eigen onder-dsk vinden hun geringe have opladen en weggaan met vrouw en kinderen om niet meer terug te keeren. Aldus ontvolkt, langzamerhasd maar zeker, de sterkgeteisterde streek. Dat hebben de Fraasehen weeral op ons voorin stede van weken en maanden te beraadslagen 011 den kostelijken ti'd te ver spillen in ledige woordenkramerij, nemen ze een spoedig besluit en gaan er op los Vanwaar komt het geld Daar kunnen wij niet op antwoorden, maar er wordt gearbeid, met koortsigen drift gezwoegd, en dal is het voornaamste. Als in ons landje de honden nog san 't werk zullen te slaan zijn, zullen bij onze zuiderburen de fabrieken draaien en de werk huizen zullen leven en bewegen. Onze fabriekwerkers zullen de wtjk genomen hebben naar het vreemde land en zullen verloren zijn voor onze nationale nijverheid en onze concurrentiekracht... In Mei trekken uit ons dorp meer dan honderd jonge mannen heen om soldaat te worden. Wis zal dan nog blijven Wie zal de dringende herstellingswerken uitvoeren om de streek weer le vend te maken en de afzichtelijke wonden te slui.eu Denkt men er aan van hoogerhand Ongetwijfeld maar er aan denken is niat voldoende, er moet gehandeld worden, 't is tijd, meer dan tijd 1 Zooniet ca1 dc uitwij king op groote schaal aanvangen en zulleauit vele punten geen nieuwe huizen «prijzen om de doodeenvoudige reden dat die gansch nutteloos zullen geworden zijn O, die praters Zij zeiven voeren niets uit en zij die naar hen luisteren arbeiden evenmin I Wanneer komt eens in ons velk, en vooral in oaze bestuurders, die eeht-practische geest die den brui geeft aan al die rhetorika- bloemen en met gezwinden pas recht op het doel afgaat Als dat z^J waar zijn dan zullen we uit onze boeken schrappen de ouwe spreuk woorden zijn geen oorden en haar vervan gen door een andere, strookend met den modernen praclisclien geest. STYN STORMS. Nu hebben we het over Kristen Demokratie. De Kristen De mokratie, zich steunende op de goddelijke leer van Christus en op de voorliefde welk# Hij getoond heeft voor de minderen, be proeft het geluk van den mindere te bewerken, ja te bewerk stelligen en ook onder de menschen meer broederlijkheid te doen heerschen. Voorwaar, eene moei ijke, lastige taak, rijk aan hoon en spot. Om hun doel te bereiken willen ze eerst een zeker getal wetten zien invoeren wet voor ouderdomspensioenen, primes aan de ouders die jonge kinders hebben, op de werkongevallen, tot be vordering van maatschappijen van onderlingen bijstand, Vlaam- sche outwikkeiii g, Vlaamsche leergangen. Vlaamsche vakscho len, Vlaamseh lev in een woord iiet radikaal vlahmsch pro gramma tot verhei,.ug van ons volk, niiuiirmm van dagloon, maximum van arbeidsduur, wetten tot bescherming der kleine boeren en kleine burgers, wetten om den landbouw cn de nijver heid te bftieheim'fn en fc bevorderen, klimmende belasting ep het inkomen, klimmende erfenisrechten, giooterechtOH op alle luxe- artikelen automobielen, paarden, wijB, enz., vermeerdcriug der rechten od de huurwaarde der groote eigendommen en renteniers- huizen Zuiver Algem on Stemrecht voor mannen'en vrouwen, de breedste Evenr V tegenwoordiging van alle belangen in alle b.s'.uie-', "ermeerd ring der rechten op de meubels, weiten op de werkmanswoning n enz.. Dat ailes isechtei niet genoeg zeker, m esten al die wetten gestemd wor en, een groote stap naar het bcov de doei ware gedaan het werkmanslef ware merkelijk ver beterd. Maar dat is niet geHoeg, wij drooraen van eene wereld waar allen, niet alkeH een minimum van welstand zouden bezit ten noodlg om de deugd te beoefenen, doch waar een eder een zekeren welstand zou nebben, waar de jnenschen zouden leven als broeders. En dit zijn we foch 'neefje d ons niet alien zijne zonen genoemd heeft het goddelijk bloed voor al is menschen .niet gevloeid, zijn we allen Biet bestemd veor den hemel Het menschdom moet dus ©p evangelische leest geschoeid wor den, alle menschen zouden leven als broeders, doch dat veronder stelt een zekeren vraad van gelijkheid mee lotte er wel op, we i eweren niet dat allen moeten gelijk zijn. In een fabriek moeten werklieden en een be;,;uurder, de eene is sterken verstandig, de andere ia zwak en mm edreven en zoo zal de eene altijd rijker zijn dan de andere. H.ich waren de menseden met echte broeder lijke gevoelsrs bezitid d m zou man het zoo toch kunnen schik ken. dat her erschil tusïchen de menschen zoo groot niet is als nu dat de verdeeling der maatschappij in standen en klassen verd wijiui dat alle nier sehen leven als b oeders en dat eenieder v.elstaad heeft en burgerlijk ka i leven. Ieder zou eigen ar moe ten zijn van eentschoon, net huisje genoeg verdienen om zich deftig te iciui'cn aankleden, een burgerlijke keuken te doen, zijno kindereu te laten leeren en eene goede opvoeding te geven zich boeke 1 te kunnen aankoopen, in een woord r 1 wat l oodig is om zien lichamelijk en verstandelijk te ontwikkelijk. W" willen onze gedachte nader bepalen door een.voorbeeld. In een huisge in zijn alle kiaders niet even begaafd; de eene doet schitterende zaken, de andere min goed en eer. derde misschien wel slechte zaken. De vadr zal den min begoafde bevoordeelen, de b oeder die sehitterende raken gedaan hyeft zal, als hij een broederlief heeft, dengen. helpen die sleehte zaken ged;an heeft. Ziedair hoe het moet gaan in de maatschappij zij moet de minderen be vo.rdeelen de rijken beiasten en deze lantsten moeten die lasten graag dragen en niet trachten eraante ontsnappenen dat, om dat zij weien dat die iasten moeten dienen om 't lot hunner min gelukkige broeders te verbeter, r:, meer nog, zij moeten vrijwillig van hunnen overvloed iets afnenu n om hunne broeders te helpen, die ondanks de volmaakste wetten, dien onontbeerlijken welstand 1 iet gemeten. (Want de wetten kunnen niet alles voorzien). B-i 't springt in de oogen dat de maatschappij maar dcmokratisch zal zij i voor zooveel zo kriste:' is. Eenigen zullen misschien zeggen die toestand is onmogelijk te verwezentlijken En zien we dan gee kristenen nedefg 'even om aan de armen te kunnen geven Men ondczoekt te Rome tegenwoordig de zaak van twee heeren, die -eer rijk waren en leèfden ais kleine urgers om gansch hHn inkomen aan de ar-uen te kunnen geven. He. is on- noodig zoov r voorbeelden te gaan zoeken, hebben oaze voor mannen, Daens, De Backer, advokaat Van Lange ihaken, hunne fortuin niet geofferd voor 't weizijn van 't vo|k In de eerste tijden van't kristendoin was het eene gewoonte bij de keistenen een gedeelte hunner goederen te verkoopen en de opbreng.-; uit te deelen aan de armen. Zien we hedendaags niet dafcrijke jongelingen en jonge dochters aan weelde, foituin e roem verzaken om heidenen te gaan bekeeren en zieken op -te p .ssen. Daarom is't e:n eerste plicht voor ons allen den katho lieken godsdienst ie verdedigen, te verspreiden, een echte pripa- gand st te zijn va e a- goddelijk en verheven evangelie, dai aan da me sehen laert elkander als broeders te beinii.nen. cn de sa menleving te d 'e-; en te ?aten genieten van onze talenten (1). 0 s werk en on c spaarpenningen. Een plicht is het voor al de werk lieden propaganda te maken by de werklieden en medegezellen opdat 2g zich zouden aansluiten bij de Kristen Demokrmtsn die hun belangen verdedigen. Voor de rijken is het een plicht hunne vrienden de begrippen van broederlijkheid in te prenten en hun te doen v-rstaa» at het een noodzakelijkheid is van kristene liefdadigheid de aak der nederigen voor tc staan D Kristel Volkspartij isopen voor allen, zij verdedigt de be landen van we rkman, kleinen boer en kleinen burger, dat overal en in a les tegenover wien ook. Zij opent ook de plooien harer vlag voor de rijken, bezield met broederlijke gevoe'ens en edel genoeg om hunne privilegiën aan hunne mindere broeders op te offeren. (1) Hoeveel uitvindingen en geheimen, strekkende tot welzijn ven we tenschap en nijver In id, worden niet uit zelfzucht naar het graf medege nomen. Dal zou niet gebeuren waren de menschen bezield met een echt kristen zin. want dan zouden zij beseffen dat Qod het goede, aan de maat schappij gedaan, beloont. Di! groot politick punt van het programma der Kristene Volks partij, gaat eindelijk verwezenlijkt worden. De talrijke jaren ar beid onzer voormannen óm voor het Volk meer gelijkheid in de kiezing ie verkrijgen, zullen weldra bekroond zijn. Demokralen, zuiver Algemeen Stemrecht is Volksmacht, is Volkswette.i, is V <lks mtvoogding, beter broodgewin, beter on derwijs, is da va-transchte kaste, de minderheid in Vlaanderen, vervang n door Vlaamsche Volksjongens. He debatien zijn in de Kamer begonnen: M. Woeste ziet in A'g. St. de onderga 'gvan Kerk en Staat; 't zijn al ijd dezelfde opgestoofde argumenten welke hij tegen alle Volkswetten ge bruikt heeft. Het is de ondergang der oude politiek Woeste, ja.... Minister Van de Velde zegt dat hij féminist is van de eerste ure hij zou het vrouwvolk stillekens aan in het stemrecht op leiden. M. Levie sprak ten voordeele van het Vrouwenstemrecht goed en wel; wij, Krisien D-m kraien, zijn er ook vo r. maar waarom hc >ben ze zoolang gewacht met alleman een st m Om dat ons Werkvolk te dom wns zegden de Sewa der", nu is h?t Vrouwvolk al met et ns slim genoeg, heelt politieke or twik- keling in over loed om neven d~* man hun s'tm uit te biengen Minister Delacr«»x doet een beroep op eenheid.... Minister Delacroix mensch ge moet daar niet te veel uw latifn insteken,tegen de Vlamingen in Vlaanderen zullen ze wel huo partij-politiek In den rak steken, daarop zult gij wel buiten ee rig- uitzonderingen eenheid verkrijgen, maar bet zuiver algem. btcmrecht is wel rechtvaardig, is van staatsbelang, maar 't is te- gen hun partijbelang en zooveei edelheid kunt ge bij oudo poli tieke bedffegers, die m-t meervoudig stemrecht gekonkelfoesd, gezeurd en ander partijen bestolen hebben, n^oit verkrijgen. net zal en moet er komen met of tegen hun goeste I Welnu, wij hoeren er niet meer van spreken. Is de zaak opge lost? Moeten wij de hooge prijzen blijven talen in aeternum? Sr is een fameus verslag oDgemaakt.c m tc bewijzen dat het G >s zelfs nog te goedkoop aan de stad en burgers afgeleverd wordt I! De Gasmaatschappij och arme, het schaap verliest geld aan de levring der gaz, zelfs aan de hooge prijzen dat wij nu betalen moeten... W'-i lacr n met dit advokaten verslag TVtjcischen de uitvoê- ring van het kontrakt 11 die Heide kontraKtanlen, de Gasmaat schappij en de Stad, verbinden. De Maatschappij wil het kon trakt nitt uii oeren; welnu, het Bestuur der Stad, het Schepen- CoHegie zou de burgers moeten aanzetten niet tc betalen en in dien zin het goede voorbeeld geven. Maar r.een, 't is alsof het Schepen College de gasmaatschappij meer in 't haite draagt dan hare ledige stadskas en hare medeburgers. Te Schaarbeek (Brussel) deed zich hetzelfde geval voor. Het Gasbestuur eischte 27 1/2 centiem de kubieke ineter, het kon trakt sprak 13 c. Het Schepenbestuur gaf aan de verbruikers, per plakbrief, de raad niet meer te betalen dan 13 centiemen. De Gas zond kwijtschriften met den verhoogden prijs, ze wer den door eenieder geweigetd. Daarop gaf de maatschappij order I de gasmeters (compteurs) te sluiten. Het schepen college deed opnieuw uitplakken dat degene wiens gasmeter verzegeld werd, zich naar de politie te wenden had om hem terug te doen openen! Het natuurlijk gevolg z.-.l een proces zijn tusschen de gemeente en de gasmaatschappij. Intusschentijd gaat de gasmaatschappij voort met aan de gemeente en burgers gas te leveren. Wij vragen aan het Schepen College van Aalst oezelfde maat regelen toe te passen. Op die manier zullen ze bewijzen het met de belangen der stad goed temeenen. Wij hebbens ons reeds te lang met schoone woorden laten paaien. De gasverbruikers vra gen geen begravingsverslag maar wd de uitvoering van het kontrakt en daarmeê punctum. Heeren Schepenen, w: es de advokaten der stad en niet der vreemde maatschappij; de kwestie zal dan gauw ten voordeele der diepbeproefde burgerij opgelost zijn Het is nu ongeveer een jaar geleden dat de duitsche stormtroe pen door het vijfde engelsche leger renden en de dikke Be<tha haren eersten groet aan de fransche hoofdstad bracht een van de somberste oogenblikken van den w- reMkrijg. Zou het milita rism dan toch zegepralen trots de geweldige krachtinspanning, trots al de g brachte offers van de volkeren De meest optimis tisch gc-stemden voelden den moed in de hielen zinken. Wie had er toen aan durven denken dat nog teen twaalf maan- d n late-, dat machtige leger verslagen zou geweest zijn, Frank rijk en België o'truimd, het duitsche keizerrijK ineer gestort, de ketzerop de vlucht en helaas ook met de overwinning, de roof- zucnt on t- aakt bij-de kampioenen van het recht cn de bescha ving Heel de Entente lijdt nu aan die besmeting ied-r wil het grootst mogelijk stuk van den gevallen vijand wegbrokkelen. De geheimzinnigheid die de beraadslagingen ^n de vredesconferen tie omringt, de lange duur der onderhandelingen hebben geene andere oorzaak als de moeilijkheid om de zoogeze de bijzondere belangen der desineme: den nderling t"t akkoord te brengen en ze in te lijsten in het raam van het Wtlsonsche programma dat ae basis van den vrede vormt of zou moeten vormen. Zot vergaat de geweldigst nvulsie die nod het menschdom bcroeit heeft en het aanschijn van de wereld moest cmtnekeeren ia ee e hatelijke opflakkering van kleinzielig nationalism dat on vermijdelijk in zich de kiemen van toekomende verwikkelingen en rampen medevoert. Br wordt nu wei eens gezegd van goedmeenende katholie ke demokraten daar we in princiep van de partij der Kris ten Dewokraten niet verschillen, is het dom dut we ons lan ger in afgeteekende kampen stellen, er meet toenadering gijn, elk moet van zijn kant een stap doen. Maar dat niet, heer, wij zwenken gesn duimbreed, een Ier moeten wij nog een stap vooruit. Dat do deuren onzer partij open staan ia steeds een feil en hoe meer cr toetreden hoe liever liet liefst nog zien wij de nederigsteu tot ons komen. Ja, w(j hoorden reeds meer Hun eens van katholieke zijde Het programma d< r Daens, De Backer, Lambrec'at, Dr Van de V*>Ido en andere, is het goede on rechtvaardige. Dus is we! onze par'ij de goede en best gesckikste em op vreedzame wijze het Vlaamsche velk tot welzijn eu hooger leven op te voeren. Daarom geen kwes tie kan er zijn van elk een stapje en dan nog elk een voet neen maar wij roepen het tot degenen die door de politiek der bvxaarderspariij enlgoocheld werden Komt tot ons, tot de partij van zuivere en belangloozo demokratie, tot de partij waarin de breedste en verdraagzaamste geest steeds heeft geheerscht en waar ruimte is voor alle vrije en op afhankelij ke utting van gedaehte en van werking. SMEDER (Dit artikel is getrokken uitDe Klok orgaan der Kristene Volksparty voor Ninove en omliggende. Wij bevelen dit blad ten zeerste bij onze Lezers aan. Voor abonnementen zich te wenden Despautcerstraat, 23, Ninove). De oorlog heeft niet alleen door wapens maar ook deor marteling en wee, vele goede vrienden uit ons midden gerukt. In Ronse, tijdens den oorlog, hadden wij het droevig ufstei ven van Theophile Van Maelzako, Voorzitter der Kristene Volkspartij, arr. Audenaarde. Th. Van Maelzake was een werkman, om zoo te zeggen in de fabriek geboren, hjj weefde op tien jarigen ouderdom heeft nooit ter school geweest en op manneliiken ouderdom door zelf onderricht, leerde hü lezen cn schrijven. Hij werd de stichter der Kristene Volkspartij te Ronse Hij was een verkleefde onvermoeibare werker, een utterw iiligo O O ÜL o- 3Q

Digitaal krantenarchief - Stadsarchief Aalst

De Werkman | 1919 | | pagina 1