I
Het Land van Aelst
Boek-
en Papierhandel,
Door Zuid-Vlaanderen.
EEN UITDAGHG.
ÜL
BRIEFWISSELING.
LOOPENDÉ A1EUWS.
a
sr
3
47* JAARGANG
N° 2411 25 April 1919
Stichtbr P1ETER DAENS.
Drukkeiij, Eiland Chipka, Deur naast
Prijs 5 ctm. Abonnemer tprifs 3,50
den Dender
Bureel en Redaktie
Lange Zoutstraat,
24, AALST.
Men zende alle
Briefwisseling vóór
Zondag middag.
Ik lean een fiets en rijd er op les
Naar Vlaanderen gaat het, naar 't erg-gehavende, dieplijdende
land van üverschelde.
De zonne rees in blijde pracht en voorspelt een mooie dag...
Als ik laatst de Schelde zag stuwde ze heur water, heur blonde
wateren, kalm eH statig voort door d? vette, aangeslibde weiden.
Ongebreideld en ongetoomd vloeit ze nu, als een be;gstroom,
haastig heen naar de weide zee... 't Gebruis van heur wa'er, te
gen de ingestorte brug van Kerkhove, kliHkt me reeds uit de verte
tegen... De öngelsche pontonniers hebben een nieuwe brug ge
legd. Er over ik ben in West-Vlaanderen.
't Is hier de streek der groote verwoesting...
De Duitschers hebben den grond voet voor voet verdedigd met
uiterst geringe troepenmacht. De Engelsche kanonnen te Zweve-
gem en in de omstreken opgesteld hebben, gedurende acht dagen
en evenveel nachten, Berchem, Kerkhove, Waarmaarde, Kaster,
Ansegem en Tiegem beschoten en duizenden grana en in die
mooie dorpen geaonden. Waar ge ook de blikken wendt overal
puiaen, overal ruïnen, overal trechters...
Te Kerkhove zijn geen tien huizen meer die er menschelijk
uitilen en toch wonen de lieden er met stroo en planken hebben
ze de grootste gaten dichtgestopt. Het schoone kerkje is gansch
vernield het fraai, zwierig torentje staat nog recht, maar deer
lijk verminkt.
Linksaf, naar Waarmaarde en \velgem toe...
Hier en daar staan schamele houten kruiskens. Daar vond men
de lijken van Engelsche soldaten, in de laatste dagen gesneuveld
en begraven waar ze vielen...
Arme jongens I gevallen op den vooravond van den bepaalden
zege Een diep gevoel van medelijden grijpt ons aan als we die
nederige, verloren graven zien en aan u gedenken.
Drie werklieden, stielemans, met pak en zak en hun alaam
me dankt twee timmerlieden en een metselaar.
Dag, mannen Gij vertrekt
Ja, mijnheer.
En waar gaat het heen
Naar frankrijk
De loonen zijn daar heoger
Justemeat 1 en daar wordt gearbeid... Hier is werk genoeg,
maar er wordt niet gewrocht. Geen geld en geen grondstoffen
't Is jammer genoeg I
Na wachten de werklieden naar werk en binnen enkele we
ken zal het werk naar werklieden wachten 1...
't Is droef 1...
Allo, goede reis en veel geluk I...
Dank u
Ik fiats verder.
Avelgem.
De inwoners weigerden te gehoorzamen, als het bevel der
Duitschers kwam hun have en goed op wagens te laden en de
gemeente te verlaten. Van op de heuvelen van Quaremont wier
pen de Duitsche barbaren gasgranaten in de ongelukkige ge
meente.
Ik ga op het kerkhof. Een huivering grijpt me aan honderden
versche graven toonen de vreeselijkegevolgen der beschieling...
En ze ligge der nie alle begrove, menheere, zegt een moe-
(ierke, der zijn er hetl wa gesteurve te Kortrijk en onderweg
Hoe zoo, moederke
Wel jo Degas hat ui gepakt. 6e kost nog weg maar
na een letje kreegt je 't kwaad en ge gingt deud I... Er zijn no
zieken dervankwalsleraars die der zulle van steurve...
't Is verschrikkelijk I
'kZou 'tgeleuve...
Voort nu en 't eens zoo mooie dorp in...
Kijk wat gat in dien gevel men kan er met een wagen door
rijden. Hier stond een schoonen winkel, waar men boehen
schrijfboeken, registers, pennen, enz., verkochteen brokke var.
een muur bleef nog recht en de drukmach:ene staat er nog, schier
onkenlijk... Het hoekhuis is weg 't andere ook... Hier, dit
gansch doorboord, het inwendige in gruis geslagen een reus
achtige obus is er in gevallen en heeft het alles kort en klein ge
malen. Daar toont men me een heel vernield huis; de heele fa
milie lag in den kelder dood
De kerk is gansch verwoest I
Be schoone kerk...
Hoeveel granaten zijn er niet ingeslagen om zoo'n werk van
lotale vernieling te verwezenlijken
Het station is gansch vernield men timmert er een nieuw en
een trein voor Kortrijk staat onder stoom.
Over den spoorweg staat de eens zoo schoone fabriek God 1
wat ziet er dat ellendig uit.
Opmerkenswaardig is het dat overal de kerken of werden uit
gebrand, of werden vernietigd of zwaar werden beschadigd.
Avelgem, Kerkhove, Berchem hebben geen kerke meer. Schat
ten gingen daar verloren...
En 't droefste nergens wordt een hand lot herste'ling uitge
stoken. overal waart de geest van treurnis en moedeloosheid...
Voort nu naarüotegem en Ingooigem, de woonplaats van pas
toor Hugo Verriest en Stijn Streuvels... STIJNSTORMS.
Denderleeuw Roerende plechtigheid.
Op Dinsdag 15 dezer, greep er hier in onze parochie eene in
drukwekkende plechtigheid plaats.
Onder den toeloop eener talrijke menigte, werd het stoffelijk
overschot van den vlaamschen ijzerheid, OSCAR DE VRIENDT,
gesneuveld op het Oorlogsveld te Zedelghem bij-Staden, op 17
October 11. naar zijne laatste rustplaats gedragen.
De doodkist, omwonden in onze nationale driekleur, werd door
zijne vrienden-soldaten gedragen.
Voorafgegaan door het muziek en kerkelijke overheid, bega"
de lijkstoet zich ter kerke, gevolgd door menig ijzerheid, onz<
burgerlijke overheid en eene talrijke ingetogen menigte.
Onze parochiekerk w;s proppensvol.
Onder het offer speelde de kerkorgel de Brabangonre, De
Vlaamsche Leeuw, ons vlaamsch nationaal lied; «Mijn Vlaande
ren heb ik hartelijk lief en menig ander vlaamsch lied.
Deze mooie liederen die op eenen melodieusen toon werden
uitgevoerd, deden ons vlaamsch minnend hart trillen.
We voelden een traan in ons oog opwellen als 'we aan onze
geliefde moederVlaanderen dachten.
We mijmerden, en in gedachten waren we gindpch verre op
het oorlogsveld, waar ons vlaamsche bioed zoo kwistig vloeide..
We dachten aan onzen vlaamschen vriend Franz Daer.s, waar
van we sinds de eerste dagen van dezen bloedigen wereldoorlog
niets meer vernamen,
We dachten san die duizende vlaamsche helden, die met hun
jeugdig .bloed, het laatste stukje vade-grond drenkten.
l We dachten aah die tallooze d oden, die met den glimlach op
i het wezen en het w ord Vlaanderen» op de lippen, sneuvelden.
1 We dichten aan die held-n, die, ondanks miskenning m ver
volging, immer vol moed en doodsverachting ten strijden togen..
We lachten aan onzen vlaamschen aalmoezenier Priester Van
der Meulen, d'e, cmdathij Vlaanderen hartstochtelijk liefhad,
verbannen werd...
We dachten aan onze v'asinsche houthakkers, aan zoovele
heldin, die om VI anderen leden...
Er ons hart trilde van verontwaardiging wanneer we nagaan
•\athet loon is van zooveel gts:ort bleed; wat het loon is voc
het offer dat het Vlaamsche Vo'k zieh getroostte; wat het loon is
van zoo zeel lijden en miskenning.
En onder de Consecratie smeekten we vurig God, opda'
Hij ons Vlaamsche Volk zou bijs'aan. en ons geliefd Vlaanderen
ou redden van den ondergang; en bij deze vun'ge bede, lazen
we plech'ig, de laatste strooi van het gedicht, dai het doodbeel-
deken van dezen gesneuvelden held versierde
O Heer, het beste bloed der vlaamsche helden
is 't slagveld toevertrouwd, als zaad in 't zand
wil nu dit koUbaar offerbloed vergelden
met rijken oogst van Recht voor Vlaandrenlané
Na de kerkelijke plechtigheid werd onzen betreurden vriend
naar zijne laatste rustp'aats gedragen, waar twee lijkreden wer
den uitgesproken in naam onzer parochie en in naam zijner
vrienden soldaten.
Mannen en vrouwen weenden hun smart reed de gapende
kuil van onz^n held uit en, terwijl het muziek een laatste treur
march a nhief, werd het stoffelijk overschot aan de aards toe
vertrouwd.
Mijmerend verlieten we den doodenakker en prevelden wc
nogmaals een geb d voor de zielelafen's van oBzen vriend en
van zoovele andere vlaamsche helden, die ginds vsrre de eeuwige
rust genieten. 1 zervriend
In Nevetuber werd er van wegens het provinciaal komiteit aan
h-g' westeüjk voedingskumiteit van Aalst, ter kennis gebracht
dat voortaan alle briefwisseling in 't franseh alleen moest ge
schieden. Leden van het plaatselijk komiteit van Aalst kwamen
heftig tegr-n dezen maatregel op en er werd eenparig besloten
tegen deze franskiljonsche delheid te rro'osteeren. Het opmaken
van dit protest wtrd aan Mr Van Sehuylenbergh toevo trouwd,
wij brengen hier openbare hulde aan hem met spoed en kranig
heid heeft hij zich van zijne raak gekweten 1
Sedert hedben wij van het protest neg n ets vernemen.
De lieer Voorzitter, Mr Miserez, in plaats van het protest te
verzenden, is eerst hij Mr Demain te rade geweest, deze had hem
gerustgesteld II!??? Dan is hij naar Gent gegaan waar men hem
gezegd heeft dat er ge n ander gewest, lijk komiteit geprotesteerd
had. Wij doe de nederige opmerking: als al de gewestelijke
komitcib n wtrtren gelijk het komiteit van Aalst, waar twee per
sonen, Mr De W If en Mr Demain, de diktators spelen en bijna
nooit de leden bijeen roepen, het nog al moeileijk zou zijn ee:i
protest op ie maken.
Het plants 1; k konnteit heeft altijd van de briefwisseling m3ar
ed- cl'eliike meded-ieliRgen gekregen het hangt van de wille
keur da- heeren De Wolf en Demain af om te laten weten van d
briefwisseling, hetgeen ze aan de onderdanige komiteitsleden wel
wilder, verteilcn. Verstaat ge nu, beste lezer, wa. rom er te Gent
met meer geprotesteerd werd. Overal zijn de franskiljons de
oazer. van het komiieit en ze behandelen de oveiige leden du
haut d leur grandeur.
De vr nd Jan De Neve heeft verklaard dat hij zich bij de zon
derlinge handelwijze van den heer Miserez niet kon aansluiten
hij eischte het opzenden van het protest van Mr Van Schuylen-
be;gh, alsook een schriftelijke verklaring dat deze aardige han
delwijze zich niet meer zou voordoen.
Als Vlamingen zijn wij reeds lang genoeg gefo: t en bedrogen
geweest Deze zienswijze werd door Mr Kelders warm onder
steund.
Mr Van Schuylenbergh was ongelukkiglijk afwezig, er gaat
hem gevraagd worden zoogoed te zijn een nieuw protest op te
maken.
t Moet amen en uit zijn met die franskiljonsche tirsny in
Vlaanderen Is 't verstaan, Messieurs?
O
2.
55*
2
2-
ciT
a>:
O
"■K
■2U
<t>
(t
3
et
et
O
"Ti
o-
cra
C/5
sT
s
Mynheer de Hoofdopsteller.
Over eenigen tijd werd hier in onze Stad een bedienden sy; cl -
kaat gesticht, dat op enkele weken tijd zijn getal leden zag klim
men tot meer dan 200. Dit getal is nog te klein volgens er hier in
onze stad bedienden zijn, doch het is in alle geval een verheugend
verschijnsel dat zooveel menschen beginnen te begrijpen dat de
redding en den welstand der bedienden afhangt van hunne
samenwerking. Onvereenigd zijn u>y niets en vereenigd zijn wij
alles. Doch wat aan velen misschien ongelooflijk zal voorkon en,
d"t is dat onze vereeniging, waar bedienden van alle politieke
partijen, onpartijdig en broederlijk samenwerken om, naar 't voor
beeld van patroons en werklieden, te zorgen voor lotsverbetering,
da' diezelfde vereeniging nutegengewerkt wordt door bedienden
zelf. Die personen die zich binst di n or.flos binnen gespeeld fteb-
>>e: kunnen liet over 't hert niet Krijgen dat er eene vereeniging
z >u bestaan van bedierden, die niet zou danse gelijk zij fluiten
en w ar de leden enkel zouden goed te keuren hebben wat zij in
hunne alvermogende \erwaa dheid te samen met hunne patroons
zouden beslissen. Die menschen zijn nog altijd van 't g dacht dat
alvorens lid te worden van de eene of andere maatschappij, men
eert f n vooral de toestemming moet vragen van zijne patroons.
Is het kleingeestig en dom genoeg Maar hoe durven zulke per
sonen nogp s'raat verschijnen of onder deoogen hunner ambt
genooten 'enken zij misschien daar door in de hand te werken
hunner patr >ns. Ik geloof het tegendeel. Gelukkiglijk is het ge
tal kort/ic-; ge patroons eene onbeduidende minderheid (une
quantiténégligeable). en heeft de uvergroote meerderheid der
patroons d- ischen hunner bedienden zeer gematigd gevonden
er. vinden zij er geene graten in het bedienden-syndikaat te er
kenden. Is aldus nog 't beste ook, want de patroons en de
werklieden zijn vereenigd elk van hunnen kant en de bedienden
of niemand r wereld is cp 't gedacht gekomen zich daartegen te
verzetten. Waarcm moeten er dan patroons, of personen die
handelen in naam hunner patroonsgevonden worden, die aan
hunne bedienden verbieden deel te maken van een bedienden
sy dikaat ancien aic heeren dan hunne bedienden minder dan
hunne werklieden
Het is flauw en belachelijk als ze denken daarmede onze ver-
cenigi g in den grond te boren. Indien ik in de plaats der be
dienden ware, die zulke «chandelijke miskenning aioeten verdra
gen, ik liet mij seffens inschrijven bij de vakvereeniging der
werklieden en vcklaarde irij solidair met hen, daarmede ware
het dwangmiddeltje van die verwaande heerschappen seffens op
geblazen es die patroons zouden dan hebben wat zij gezocht
hebben.
Wat er ook gebeure, het syndikaat der bedienden staat op vas
ten voet, wij 7ijn aangesloten bij de machtige onpartijdige fede
ratie van België en wij staan dus niet meer alleen in onzen strijd
en indien kortzichtige patroons ons willen legtnwe<ken dan
zullen zij tot hun groot nadeel ondervinden dat de tijd voorbij is,
da> met onzen hoed in d» hard eene smeekende houding
thees ten anremen om verbetering te bekomen, maar dat er
thans langs weerskanten cp fatsoenlijke wijze moet onderhandeld
worden. Wie te en ons is moet maar zien dat hij zich kan van
plan trekken, de bedienden willen in 't vervolg behandeld wor
den als bedienden en niet meer als beielaars.
Een Bediende die zyne vereeniging voor niemand
ter wereld nou verlaten.
Aalst Zaterdag. Koud ijzig weêr, weinig volk op de markt,
in de Molenstraat kwam 'nen boer ptr vtlo, hij trok een peerd
voort. Ze hebben den moordenaar van Smetlede nog niet ge
vonden. Uit Duitschland is er 275 miljoen in gouden geld
voor België aft ezonden, de ministers lachen. Men las onlangs
op den plakbrief van een muilezel verkooping Als de Messieurs
van 't comité binnengetreden zijn zal de muilezelverkooping be
ginnen. De Griep is bijkans verdwenen, er zijn nog veel val
lingen en kinder-ziekten. Toe, jongen, steek uwe tong eens uit,
sprak de geneesheer, toe nog verder de jongen antwoorde Ik
kan niet verder, mijnheer, ze zit van achteren vast. De Volke
renbond heeft veel te liiden van de lardeters en landhongerigen.
De mannen van het comité de Politique Nationale willen met
neweld van Holland grond afnemen, wij zeggen weg met die
mannen, ze zijn de voorbereiders van een nieuwen oorlog.
't Wordt tijd dat xe ons IJzerjongers naar huis laten komen, wij
hebben ze noodig op den akker en op het werk. Weg met alle
militair geweld, wij zijn het beu en de soldaten ook. Aalst-
Zondag. Paschen, alleluia, nog altijd koud, 't zonneken kan
er iet door komen. De oud soldaten hebben geweest manifes
teeren naar Brussel, zij zijn door den koning ontvangen geweest
kontent teruggekeerd. De oud-soldaten zeggen: geen woor
den maar oorden. Te Denderleeuw wonen veel vlaamsche
leeuwen. Ze zeggen dat er veel echtscheidingen gepleten wor
den Zor.der goede zeden
Het hert ontevreden,
Geen rust, maargekwel.
Het leven een hel.
Oorlog, verbeesting der menschen, wees gevloekt I Zeg,
vienden die met zijn paksken nog op de maag licht, gauw te
biechten, hé, er zijn vreemds paters voor de groote brokken.
ftr wordt geklaagd over den opslag der loonen en de ministers 11!
vroeger was hun preé 21,000 fr. en r.u ten minste drie keeren
zooveel. 't Is vele verbeterd met liberale en socialisten minis
ters bi'. Leg ze mij daar, den boer zal 't al betalen. Jan Kom
pas viel van zijnen zolder op den grord Vrouw, riep hij, vrouw,
vrouw, haast u loop en komt eens zien of ik nog kan spreken.
Aalst Maandag Nog altijd noordsche wind. De sleutel-
blnirnek: nsst i n te beven van kou er. 't park staat gereed om
in 't groen, de kleur der Kristen Demokra:ie, gestoken te worden.
- Te Wede is er een eigenaardig calvarie kapelleken, geheel en
an-ch In IJvenboom (spaanrch hout) gesneden, ze moeten het
bewaren. De prachtige, warme, altijd groene ijvenhagen als
ook de witgekalkte nette boerenhuizen verdwijnen, die hagen
groeien te langzaam en ze zetten liever huizen gelijk steenovens,
't moet tegenwoordig allemaal rap gaan, per ottomobiel. De-
mokraten leest Ons \'aderland, het blad onzer IJzermannen.
Een annonce: Men vraagt een bekwaam meisje, die kinderen ver
zorgen en strijke i kan... arme kinderen. Wat is alles nog
duur eetwaren, kleederen, ondergoed. Kobe, Kobe, wat is
dat nu Uw hemd steekt wel een hand ver uit uw broek.
Dit is niets, Mr, 'k wenschte dat er wel twintig ellen uithingen,
?e zoudtn mij goed van pas komen aan den priis van den dag.
Wel gereid. Aalst-Dijnsdag. Gisteren vergadering geweest
van het Vlaamsch Verbond, belangrijke besprekingen en nu
vooruit. De jonge studenten, vlaamsche leeuwen telgen, heb
ben ook vergadering gehouden, ze gingen in de processie met
hun geel vaandel, waarop de zwarte leeuw vreugde danst
Wet rd u, jongens, 't is voor uw volk Gaat er het zonneken
doorgeraken De boerkens zijn aan 't patatten planten Juf
-.rouw D Guchtenaere, g'hebt-u goed gew erd 1 Te Moorsel
komen Liberalen en Beh< uders g ed overe- n Twee handen op
eene g Idbeurs. Chez mui, zei er ne franskiljonsche zeepbaron
zijn de plafonds zoo hoog, dat ik ze nie' kan zien zonder verre
kijker en bij mij. antwoorde er nen Aalsterschen xwanzer, zijn
ze zoo laag dat wij niet anders kunnen eten dan pladeiskens
Ons Muziek heeft naar Erembodegem een goede uitstar» gtdaan,
er was veel volk bijwij wisten niet dat onze Vriend jan zoo
gred dansen kan. Wanneer nog zulke uitstapkens? Veel
Volk in't Lokaal en daarbij plezierig volk. Daarmeê trekken
wii naar Bcthleëm en tot de naaste week. Nog eeist ons avondge
bed Onze Lieve Wouw van Vl a deren, door onzen diepbetreur-
den vri nd, kunstschilder Joë English, zoo prachtig afgebeeld,
bid voor Ons, bid voor ons Volk, bid voor Vlaanderen....
Een paar staaltjes van Vlaamschgezindheid.
Een dezer dagen lazen wij in een Biusselsch blad De hooge-
re overheid heeft bevel gegeven, de Duitsehe geschriften, die nog
geheel het land door te vinden zijn op wegwijzers, enz., te ver-
vangen door Nederlandsche of Fransche opsehriften, daar deze
opschriften aan de werkelijke behceften beantwoorden. Wij t
hopen nu maar, dat men het bevel van de hoogere overheid zal
opvatten zooais 't behoort, namelijk met in de Vlaamsche land- i
streik Nederlandsche en in de Waalsche landstreek Fransche
opschriften te plaatsen.
A\;ar jawel, onze stadsoverheid denkt er anders over, en zoo
kan men aan den Meiboom het prachtige opschrift lezen Ninove
Sens unique Maak u maar niet kwaad, beate vlaamsche men-
sohen, dit is voor ies families cuitivées en les families culti-
vée» par ent les frangais.
En nu nummer twee de gekende Thermogénefabriek van 1
Vorst op Brussel, drukt de aaobeveiiagefl nopens het gebruik j
O
B
N
et
<4
SP
a.
■5
s
3T
o
3"
Cl
53
ft
CL
O
O
2-
o-
O
