HET LAND VAN AELST
Burgemeester Max oulïegl de Vlamingen het recht te beloogen voor de Ver* iaamschins»' van de Gentsche Hoogeschool op
28 Oogst. A A LSI betoogt den 18 September, om 3 uur namiddag, voor de Vervlaamsching van de Gentsche Hooge
school, voor Amnestie, tegen 't Militarisme en als protest tegen het schandalig verbod van een Vlaamschhatend bestuur
tegenover een gansch recbteischend volk.
De Katholieke Eendracht
elders en hier.
De Pensioenen
IETS VOOR OM DE WEEK.
SOLDATENBRIEF
DONDERDAG 25 OOGST 1921
NUMMER 2633
49' JAARGANG
DE WERKMAN
I Tolk der Kristene 1
Arrondissement Aalst
De Waarheid is ons Wapen
Rechtvaardigheid is ons Doel
Stichter PIETER ÖA.EHI®Hoofdopsteller K. L.Vanop den Bosch, Volksvertegenwoordiger.
Abonnementprijs per jaar 7,50; per 6 maanden 3,75 fr.
Op voorhand betaalbaar.
Prijs per nummer 0,15
De katholieke bewaarders voelen stil
aan dat het roer hen ontglipt en doen dan
ook al het mogelijke n onmogelijke om
de verbroken eendracht in hunne rangen
te herstellen en te verstevigen.
De meeningsverschillen die lusschen
de verschillende groepen van de katho
lieke partij in gewone, vöóroorlogsche
dagen heel flauwtjes opdoezelden. ver
dwenen, als bij tooverslag, in woelige
kiezingsdagen, voor het altaar van de
heilige eenheid.
Het noodzakelijk materialisme van den
oorlog heeft echter bij de massa een on
betwistbare invloed nagelaten en den
stoffelijken kant van het levensproblema
naar het voorplan gebracht. Aan deze
kentering was de katholieke partij door
haar samenstelling, meer dan wie ook
onderhevig.
De massa, wiens overtuiging meestal
afhankelijk is van de dwaaste sympathiën
en antipathiën, van een aantal overleve
ringen, en ook van verplichtingen, schat
te de kristene leer niet naar haren inhoud,
maar naar de daden die de zoogezegde
vertegenwoordigers ervan, stelden of ge
steld hadden.
Vandaar uit verminderde voor een
groot deel de gelo ofskracht in de rangen
der slaafsche katholieke volgelingen. Het
ideëele, het programma dat de gemeen
schapsbazis moest zijn van hun partij,
kwam op den achtergrond De stoffelijke
vereischten kwamen in de verschillende
8tandsorganisa'ies gesticht in den
schoot van de katholieke partij zelve
naar voren. Juist daardoor, juist door de
tegenstrijdigheid van standsbelangen,
kwam er eene botsing tusschen de uiters
ten van dezelfde partij.
De hefiige loonstrijd, waar de katho
lieke werklieden-organisaties heug tegen
meug uoui de machtig geworden demo-
kratie werden ingewikkeld, verscherpte
de verhoudingen, verhoogde de vinnig
heid, vergrootte den afstand die onver
mijdelijk vroeg of laat tot een scheuring
leiden moeten zoo er geen kombinatie
gevonden wordt, die altijd ten koste Zal
zijn van de demokratische idee.
We hoeven er aan toe te voegen, dat
de tegenstrijdigheid van gedachten en de
verdediging daarvan in verhouding steeg
met de tegenstrijdigheid van de stoffelij
ke belangen. De eerste kwam tot uiting,
niet alleen in de pers, maar ook in de
Kamer, waar de katholieke partij zich
indeelde in twee afgeteekende groepen,
die over dezelfde onderwerpen, tegen-
overeengestelde meeningen en tegenover-
eengestelde stemmingen uitbrachten.
De verloopen gemeenteverkiezingen
hebben den toestand nog verscherpt en
zullen misschien voor den afloop van de
aanstaande kamerverkiezingen van over
wegend belang zijn.
Antwerpen stelde de Vlaamsch* katho
lieke demokratie een voorbed*.), dat he
laas, door zoo weinigen werd gevolgd,
wat ons terecht denken doet door hoeveel
stoffelijke en zedelijke banden de zooge
zegde katholieke demokratie aan de ka
tholieke bewaarderskliek gebonden ligt.
Seghers-Casteleyn schelden op Van
Cauwelaert om te meest en willen met
hem niet meer op den ijst. Goed I Se
ghers en Casteleyn zullen vast op 't ge
past oogenblik afzien van dergelijke po
litiek, dit met het oog op... hun zetd en
de o zoo heilige eendracht van de katho
lieke partij. Zal Van Cauwelaert nu met
Seghers en konsoorten op een lijst willen
staan We willen neen hopen, we den
ken echter ja. Het eerste zou ons genoe
gen doen, het tweede zou ons echter niet
teleurstellen.
In de oogen van die menschen speelt
nog altijd den alleenheerschersgeest,
die ouwe macht, die toch maar een inge
beelde is of zijn kan op den rug van die
menschen drukt nog altijd de hand van
de hoogere geestelijkheid die de katholie
ke partij boven de kristene leer, die de
ouwe privilegies van een hoop bewaar
ders en volksvijanden boven de kristene
gedachte van naastenliefde stellen.
Zullen ze toch maar,zij verdedigers van
een minima-vlaamsch en minima demo-
kratisch programma, het hoofd in den
schoot leggen
Zullen ze naar het edel voorbeeld van
de zoozeer bekampte, belasterde en ver
volgde voorgangers van de kristen demo
kratische gedachte, voet bij stek houden?
Zullen ze 't verraad plegen lijk zooveel
van hun huidige ldiders, die, uit lafheid
of zwakheid, om stoffelijke of zedelijke
voordeelen zijn achtergebleven op den
weg van vooruitgang, hervorming en
vervolging
Of zullen ze, met één daad, met één
harde zweepslag, een einde stellen aan
't gewetenloos geschacher met de kris
tene leer, aan de uitbuiting en verstom
ping van een gansch volk, aan 't on
rechtvaardig voogdijschap van een aan
tal schijnkristenen, volksvijanden, frans
kiljons, kapitalisten enz.
We willen 't hopen... afwachten...
gelooven kunnen we echter niet.
Over korten tijd gaan de verkiezin
genM. Woeste is hier geweest... om
de kamerverkiezingen van October a.s.
voor te bereiden en tevens oe naar demo
kratie overhellende Vlaamsche katho
lieken een geducht standje te geven.... in
het Fransch.
Onze achtbare burgervader, M. De
Hert, heeft, als stafhouder van de aloude
katholieke partij, te dier gelegenheid, in
de behoorlijke taal van het zuden, sier
lijke bloempjes gestrooid aan het adres
van den ouasten en reaktionairste onder
de reaktionairen.
M. Woeste heeft er gesproken als de
hevigste vijand van alle toegevingen en
hervormingen en als apostel van de ka
tholieke unie.
Z'n woord moet hardgevallen zijn op
't gemoed van de volgelingen van ouJ-
minister Poullet, wien de tegenwoordige
katholieke minderheid, 't verwerpen van
het vrouwenstemrecht als redmiddel te
gen het dreigend gevaar, veroorzaakt
door de toekenning van het algemeen
stemrecht, welwillend worden aangere
kend.
Z'n woord was er een van openbaring
voor de goedgeloovige katholieke Vla
mingen.
Met de eerlijkheid waarmeê de heer
Woeste ook de meest verachtelijke en
achterlijke van z'n meeningen durft ver
dedigen, erkende hij z'n stemming voor
de ellendige lap taalwet als een taktische
toegeving.
Z'n slot viel hard voor de zoogezegde
scheurmakers en verdeelers, warm voor
de heilige eenheid van de katholieke par
tij de unie, die staat bóven alle andere
meeningsverschMen en opvattingen.
De katholieke Vlamingen hebben door
den mond van hun achtbaar gemeente
raadslid en voorzitter van 't katholiek
vlaamsch verbond, den heer Dr J. Schelf
hout, den heer Woeste de hulde gebracht
van onderdanige knechten...
De heer P. Van Schuylenbergh heeft
het klipje behendig omzeild, zonder er
niette min een aanzienlijk deel van z'n
durfk-acht in te schieten. Z'n stilzwijgen
of verzwijgen is na de rede van den 'heer
Woeste als een passief goedkeuren van
deze stelling ofwel verraad tegenover de
demokratie.
Ofwel heeft hij het als kleine kleuter
niet aangedurfd, z'n meeningen tegenover
die van vadertje te stellen, wat niet pleit
voor z'n moed of de sterkte van z'n
overtuiging.
Ofwel is hij nooit anders geweest
dan een opgestelde lokvogel, ten bate
van de konservatieven.
De feiten hebben niet lang op zich la
ten wachten... en onze reeds neergepende
indrukken in 't gelijk gesteld.
In haar nummer van Zondag laatst
breekt De Volksstem onder hoofdar
tikel een lans ten voordeele van het her
stel der eenheid tusschen de Belgische
katholieken. Met het oog daarop komt
zij op voor de «Union Catholique Beige»
aan het hoofd waarvan een bestuur staan
zou, samengesteld uit 24 leden, Vlamin
gen en Walen om de helft.
Reeds deze samenstelling laat af
den aard van de elementen is een be
drog ten nadeele van de Vlamingen. Het
bestuur diende in verhouding te zijn van
het aantal Vlaamsche en Waalsche ver
tegenwoordigers.
We hadden natuurlijk van De Volks
stem niets beter duiven hopen en wen-
schen er daarom voorloopig niet verder
op in te gaan.
Kostelijker en belangrijker is Ons
Volksblad orgaan van de Kristene
Werklieden (alias M. VanSchuylenberg).
In een artikel getiteld De oogea
open en geteekend A. Le Lièvre gaat
deze heftig te keer tegen de roodjes, hun
grootste vijanden Antwerpen zit hem
als een doorn in den voet en laat hij dus
danig onverlet, al meent hij ook dat het
de heeren katholieken erg spijten zal
K. Huysmans voortgeholpen (Red.) te
hebben.
Ook de mogelijkheid van een ministe
rie VandeVelde Destrée Van Cauwelaert-
Heyman wordt er o derzocht, waarbij
het verbreken van de eenheid van de
katholieke p -rtij a s een onvergeeflijke
misdaad (red.) tegenover Godsdienst en
Vaderland wordt betite d.
We begrijpe de heeren katholieken
goed Katholiek vóór al es, zelfs reak-
tionair, franskiljon, schijn-ktistcn voor
socialist Aangenomen.
Aangenomen dat dit naar de woorden
van den heer Le Lièvre een misdaad zou
zijns-.am te gaan met de socialisten...
Maar we vragen hem tevens af welken
naam hij zou geven aan de uitbuiting, de
verdrukking, waardoor de katholieke
bewaardeis ons hebben gemaakt en ge
laten het meest verachterde volk van
West Europa (Pater Stracke).
M. Van Schuylenbergh behandelt in
netzeifde nr de drukbesproken kwestie
van De nieuwe Regeering en loochent
ten stelligste een sameng an van socia
listen en Vlaamsche katholieken.
Dat bewijst dat de heer Van Schuylen
bergh de les van den heer Woeste goed
onthouden heeft en net samenvallen van
die artikels in die twee bladen is niet een
bloot toeval maar veeleer een gegeven
ordewootd.
Hij beaamt de woorden van oud minis
ter Poullet ons Vlaamsch Kristen De-
mokratisch Programma zal niet verwe
zenlijkt worden als de katholieken het
niet doen
Wij zijn echter zoo vrij de achtbare
volksvertegenwoordiger te wijzen ten
eerste, dat zoo het kristen demokra isch
programma niet verwezenlijkt is dit aan
de Katholieken zelf te wijten is ten twee
de, d t hij zelf niet altijd de mee-
nirrg is toegedaan geweest. Er /ijn in het
verleden nog wel woorden, schriften
en daden te vinden die getuigen dat de
redding wel buiten de katholieke partij
diende gezocht, n.l binnen de rangen
van de Kristene Volkspartij.
D<- feiten b-.-wijzen nu, dat de woorden
en schrifte van de Kristene Werk ieden
of Vlaamsche Katho i ken een treurige en
afkeurenswaardige komedie zijn geweest
tegenover goedgeloovige kiezeis. Heel
hun doen en laten is als een opgesteld
kieskraam ten voordeele van de ouwe
pruiken.
Dit handelen kan alleen ons zelve en
onze menschen een bewijs zijn van de
waarheid van onze leer en tevens een
spoorslag voor toekoirstigen strijd.
De rechtvaardigheidswillenden is het
een ving- rwijzmg, eeri gebaar dan hun
verdete handelwijze oikteeren moet tn
zal 1 X.
Is me dat een ell ndige boel I...
En geen hoop op beiernis.
Van overal komen de oudjes aandra
ven Och, mijnheer, 'k heb nog geen
een' getrokken 'k ben vast drie en ze-
ventig werken kan ik niet meer en...
a< hou.Jen zij mij gaarne, toch weet ik
wel dat er wat zou moeten rijzen 1
Och ja hij weet het Gat de strijd om het
leven bi'tei is en vreeselijk hard. dat er
in een huis'met kleine kinderen veel noo
dig is en ve.l ontbreekt en dat een ouwe
sukkelaar er een last bijbrengt, die geduld
wordt maar niet wordt gewenscht.
Kon hij maar zeggen ieder maand,
hier zijn vijftig frank, en met het weinige
knoefelwerk dat hij nog verrichten
kan, zou hij als een mooie hulp worden
aanzien. En weer stelt hij de vraag:
Wanneer betalen ze hun schuld
Wat kunt ge daarop antwoorden De
kiezingen zijn in aantocht en dat zal
veel helpen. Minister Wauters met zijn
beloften dat de pensioenen van in het
beg-n van 21 /ouden worden uitbetaald
om de maand, is er ver van af zijn belofte
te he ben gehouden en..., naar zijn on-
derrichtinge.', wordt er zoo vrekkig op
getreden dat het afnemen van het pensi
oen wel dikwijls aan diefstal gelijkt.
'k Heb maar tweeh -riderd frank pen-
sioen, mijnheer 1 'h Ben een en zeven-
tig en gekreveerd Altijd de boeren
gediend hard gearbeid en bitter wei-
nig gewonnen. Nu halfblind, halfdoof,
opgegeten van rhumatisme van het sla-
pen in mijn ruwe beddekoets, op mijn
harden stroozak in den tochtigen stal.
Ik kan nog over de vierhonderd frank
verdienen met werken, beweren de
groote menheeren. Dat ze me tien frank
gaven om een riem te graven, ik zou ze
niet mogen oprapen in mijn zetel zit-
ten. wat over en weer loopen als een
echte sukkelaar, meer kan ik niet I
Neen, ze zijn niet rechtvaardig. Zij
hebben geknoeid met den armen stak
kerd, armzalig geknoeid en hij komt, ein
de raad, zijn nood klagen.
En zoo zijn honderden, duizenden ge
vallen 1 Wat een mizerie, lieve God, wat
een mizerie I...
Menschen die, hun leven door, met
zwaren arbeid hun pezen hebben ver
rekt, roggenen stuiten hebben gegeten en
immer hebben gekampt met nood en te
genslag f-n die na zoo'n leven van kom
mer en zorg nog geen recht hebben op
't hoogste recht der grijs tams steun in
den ouden dag en medelijden, zooniet
liefde I
Maar wie gelooft aan liefde, wie hoopt
op liefde waar de vuigste politiek den
schepter zwaait
Gij niet, lezer, ik ook niet 1
De wet zelve huldigde een groote on
rechtvaardigheid pensioenen van 600fr.,
van 660 fr. en 720 fr., naar gelang de
armen woonden in kleine, meerdere en
grootere dorpen en steden. Al het andere
in de wet is omtrent op denzelfden leest
geschoeid.
Als 't kiezing is lapt ge de knoeiers dat
op hun wezen. P. Denderman.
1»E BETOOGLVG
De Vlamingen hebben dus verbod ge
kregen te bet ogen voor de Vervlaam
sching van de Gentsche Hoogeschool.
Burgemeester M;<x, de vlaamschhater,
heeft zijn veto gesteld, niet met het oog
op de mogelijke opstootjes, maar uit
franschdolle haat tegen een rechteischend
volk.
Vlaanderen mag dus niet meer betoo
gen in de hoofstad van een land dat het
lastenen verplichtingen oplegt.
De Brusselsche ketjes en nufjes mogen
niet gestoord worden in hun Zondags
stemming door de hopelooze kreten van
een hopelooze massa...
De Brusselsche lui, heeren en dames,
burgertjes en burgeresjes, mogen niet
gewekt worden in hun laten slaap, in
hun heerlijke droom van soirées en dan
cings...
Beulemansstad mag niet voelen den
wil, niet hooren den eisch. niet zien de
macht van een omhoogwillend volk...
De koning, hij die gelijkheid beloofde
in rechte en in feite, nadat 85 o/o Vla
mingen waren gesneuveld, de koning
vooral mag niet herinnerd worden aan
'tgegeven en gebroken woord.
Deze maat'egel heeft ons niet verbaasd,
nog minder teleurgesteld.... Het vat heeft
ge zeven wat het in had en onze radikale
stellingen in 't gelijk gesteld.
We betoogden in Brussel omdat het
eene princiepskwestie gold waarbij geen
schakeeringen, geen meeningsverschillen
dienden in aanmerking te komen. Brus
s^! moest /ijn de machtsuiting van het
heele Vlaamsche Volk die tegenover een
negeere ede kaste, tegenover een negee-
rende p-rs, een onbetwistbare logenstraf
fing zijn m >est
Het verbod bewijst dat de franskiljons
dien uitslag gevreesd hebben...
Maar het bewijst nog veel meer...
Het get ft ons een idee van de immer
hardn kkiger wordende tegenstand tegen
al wat Vlaamsch is, he< geeft ons en
idee van de lange weg t-n moeilijke strijd
die ligt tusschen een betooging en Gent
zelf...
Brussel en Wallonië hand in hand te
gen Vlaanderen...!
Wanneer legt Vlaanderen de goedzak
kigheid af...? Wanneer houdt Vlaanderen
op met da' eeuwig kniebuigen en hoofdje
knikken...? Wanneer houden de Vlamin
gen op goeie vaderlanders te zijn om
wille van de Belgische eenheid....?
Wanneer maakt Vlaanderen een eind
aan de voogdij en meesterschap van het
vijandig Brussel en Wallonië en kookt
zij pot naar eigen keus...
Bmssel gaat dus niet... tenware...
Tenware dat de inricht- rs en al de Vla
mingen spijts alles, met al de fierheid van
een gekrenkt Vlaamschbewustzijn, een
besluit namen '1at hen pas»...!
Tenware dat een Vlanmsche betooging
toch doorging in een land waar spijts de
koninklijke oproep geen slag der Gulden I
Sporen mag eevi-rd, waar Gent niet mag
gr ëischt, terwijl Napoleon endeFransche
nationale feestdag worden gehuldigd. X.
van de Paij, een Antwerpsch machinetip-
per aan z'n vrienden van den atslisr.
Beste mannen,
Stopt uw masjien en leest, tot profijt
en kontentement van den baas.
Daar zijn slechte stielen in de wereld.
Maar ik heb voor het oogenblik den bes
te vast.
't Groot volk gaat voor een maand in
villegiatuur. 'n Volksjongen doet niet ten
onderhij gaat voor een maand naar
Beverloo.
Ik ben dan eerst komen te rijden naar
Gent of Artevelde's parochie zooals in
Tybaert staat. Dan ben ik komen te
gaan naar de kazerne alwaar ik ben ko
men aan te komen op den middag. De
zon scheen hard.
Ik zag er d'oude kennissen van mijn
kompagnie. Ze zegden dat ik leelijk was
ge-worden. Ik zee dat ik was komen te
vrijen. Maar ze zegden dat ik loog en
dat geen enkel maske mij met zoo'n ge
zicht zou willen. Ik ben de leelijkste van
al de polderpatatten, zeggen ze, en
daarbij nog zoo voos als een raap.
Enfeng ik weet er 't mijn van en ons
Toke ook.
Wij kregen dan onzen zak en ons ge
weer. Dat vaart geen klein beetje terug
die piottenbroek voelen scharren... Het
was nog mijn oude broek. Mijn stempel
stond er nog in. Ge kent hem wel, he?
Ik heb hem u dikwijls genoeg laten....
hooren.
Het verschil tusschen een kanon en
een geweer was ik al een beetje vergeten.
Als ik muugte in mijn pollen voel en
ook in mijn schouders, denk ik geen klein
beetje aan mijn masjien. Dat verschil is
nogal groot.
Alles woog te samen 45 kilos. Met
de Paij er bij, zulde gijlie wel zwansen.
Dan zijn we komen te gaan naar de
Sinte Pietersstatie, en komen gestoken te
worden in nen trein, ne salonwagen,
waar kopkussens in liggen van onder de
koeisteert.
Wij zijn komen te rijden 's avonds in
den donkere langs Diest, Aerschot, Ma-
chelen, Dendermonde en eindelijk het
land der gramschap en ellende alwaar
God met schaarschte is omgesprongen
bij het uitdeelen der Natuurschoonheden.
Mannen, dat's maar om te laten zien
dat wij dat zoo schoon kunnen schrijven
ais nen hoofdredakteur, als 't moet zijn.
De klok wijst 3 1/2 uur als wij komen
aan te komen in Beverloo.
Beverloo... Armoede, droefenis.... Be
verloo III
We waren blij dat we er waren, al
dansten we niet en al was 't ginder geen
Antwerpen kermis.
Door 't stofWat stof
Door't zand Wat zand I...
We komen met lamme pollen ons zaks-
ke op te pikken, en wij komen te gaan
naar 't kamp.
Het wordt goed licht. We zijn allemaal
zwart als duivels.
We mochten gaan slapen en verder
voor den heelen dag had uwe Paij ser
vice de Paille I...
De regen komt de aarde te verkwikken
en wij komen onder de stortbaden te
staan.
Het wat r is bij den troep zoo goed
als thuis.
Het kamp zelve? Hoe groot I...
Het zand Wat zand Hoe armmoe
dig II Hoe armzalig II! Hoe droevig lil!
Wij zijn hier met een heel divizie....
Een divizie, ge weet, is zoo een vier
honderd duizend man.
Ge ziet ze nog niet in dees zand.
En wat geld wordt hier verschoten.
Daar zijn ook veel Cafékens.
Elke mensch is een roofdier hier I... Ze
azen allemaal opdepiottenportemonnaies.
En portrettentrekkers.Meerals soldaten.
Die loopen malkander omver. Ze zou
den ook malkander den kop inslagen met
hun kaske en d'oogen uitsteken met hun
stokken. Hier zou voor de Fons nog al
affaire te maken zijn.
Honderden karrekens met snoep, toe-
bak, schrijfbenoodigheden en schoone
postkaarten...
Ge moet eens nen inschrijvingslijst
openen voor mij.
Allez mannen, om te eindigen ga ik
nog maar wat soep eten soep van
Boer sluit uw hekken.
Aan al de mannen 'nen goeien dag.
Totdat ik wat meer tijd kom te hebben.
SUSKE PAIJ.
(Uit Tybaert de Kater