Een Zegepraal
Veroveren en Vernieuwen
HET LAND VAN AELST
HET ACHTEREN WERK
Casper van Zevencote.
De Kamer.
Van alles wat.
Ons tandbouwpraaije.
IETS VOOR OM DE WEEL
Een vuil Blad.
DONDERDAG 6 OCTOBER 1921
NUMMER 2689
49' JAARGANG
DE WERKMAN
Tolk der Kristene Volkspartij van hit
A rrondissemeht Aahi n
De Waarheid is ons Wapen <1
Rechtvaardigheid is ons Daety
Stichter s PIETElt DAEülS Hoofdopsteller s k.-L.Van oi» den Bosch, Volksvertegenwoordiger.
Abonnementprijs per jaar7,50; per 6 maanden 3,75 fr.
Op voorhand betaalbaar.
Prijs pernuraraer 0,15
Eindelijk 1 Het achturenwerk is een
wet geworden en op 't oogenb ik dat deze
regelen verschijnen zal het reeds in voe
ge zijn I
Als demokratische partij juichen we
deze lotsverbetering toe van den wer
kersstand, lotsverbetering waarvoor elk
van de Kristen Demokra'ische leiders en
strijders op de bres hebben gestaan.
Er is in vele kringen een protest opge
gaan, zooals er telkens protest is opge
gaan waar de opkomende demokratie
aan de voorrechten van die kringen heeft
getornd. Er is protest opgegaan tegen
deze hervorming die ten onrechte als een
kind van de socialistische partij wordt
aanzien.
De bezwaren die er tegen oprijzen zijn
dezelfde die oprijzen tegen elke sociale
verbetering en slaan uitteraard meer op
de toepassing dan op het princiep zelve
van de wet.
De grieven die met voorbeelden ge
staafd tegen de eerste zullen ingeroepen
worden zijn slechts van tijdelijken aard.
Elke wet heeft immers deze hinderpalen
ontmoet en al deze hinderpalen te saam
kunnen niet opwegen legen het voordeel
ervan.
Ik vraag me nu eens af waarom de men-
schen 9 of 10 of 12 uur moeten slaven
wanneer er op 8 uur genoeg geproduceerd
wordt. En daarin ligt feitelijk de gronJ
van de kwestie er wordt genoeg voort
gebracht.
In alle industrieën heeft de machiene
menschenarbeid vervangen. De machiene
heeft op minder tijd meer voortgebracht
dan verschillende werklieden saam. Van
daar een noodzakelijke vermindering van
werkuren altijd in verhouding van den
vooruitgang van de techniek. Deze ge
leidelijke vermindering van werkuren
heeft geen algemeene produktieverminde-
ring geschapen.
De konkurentie van de verschillende
grootmogendheden op de wereldmark
ten is er het treffendste bewijs van
Hoeveel krisissen zijn er niet hetgevolg
geweest van de overpr ductie Hoeveel
krisissen/ijn er niet ontstaan door dat
de fatviV-rr:jne waren niet tijdig aan
den man kou üicrgen.
Heeft de overproduktie van een land
niet de uitbreidings- of veroveringspoli
tiek tengevolge. Brengt de uitbreidings-
politiek geen militar. mede dat zijn zucht
naar veroveren beschermen moet? Brengt
de uitbreidingspolitiek geen konflikten
mede die maar al te dikwijls door de
macht van de wapens dienen beslecht,
en waar de arbeiders, de intellectueele
zoowel als de andere, het slachtoffer
worden van hun eigen voortbrengst.
Ik weet best dat de massa van de ar
beiders de zaak nooit van dat standpunt
heeft bekeken. De arbeidersbladen
ook hebben hun menschen nooit langs
dien weg ingelicht en zijn daardoor aan
hun plicht te kort gebleven. Ze hebben
meestal het achturenwerk uitgespeeld als
eene politieke en niet eene sociale kwes
tie en daarom ligt aan hen de schuld zoo
er op dit oogenblik een massa vijandig
staat tegenover eene hervorming die eene
noodzakelijkheid was.
Ik heb zoo bondig mogelijk de nood
zakelijkheid van het achturenwerk van
principieële zijde betoogd en wil de kwes
tie nu ook eens van algemeen mensche-
lijk standpunt beschouwen.
Een werkman is eerst en vooral een
mensch, een mensch met 't zelfde recht
op bestaan op ontwikkeling, op familie
geluk, op leven als om 'teven wie. Het
toeval van zijn geboorte heeft hem tot
werfman gedoemd en hem TOT HIER
TOE alle aanspraak op zijn menschelijke
rechten ontzegd.
Het toeval van zijn geboorte bracht
hem in een krocht, joeg hem als kind
naar de fabriek waar zijn zedelijke opvoe
ding helaas werd voltooid... Ik druk niet
verder op de zaak maar ik vraag me af,
of acht uren arbeid per dag van kinds
been af niet volstaan moeten om aan een
werkman het noodzakelijke fe geve-i om
zichzelf, vrouw en kinderen te SPIJZEN
en OP TE VOEDEN
Er gaat protest op in zekere kringen...
er wordt gediskuteerd, besproken, afge
broken, gespot en zelfs gescholden... de
werklieden zijn dit en dat en nog veel
meer, maar ik weet nog geen enkele die
zijn stand, zijn positie, zijn werk heeft
verlaten om te komen in den stand, in de
positie van den arbeider.
Algemeen Stemrecht was de sleutel
van de hervormingen.
Het achturenweik is er een, één 1
We wac-ten op de ande.e.
Htt werk van den Staat is echter nog
niet volledg. De werkman heeft niet al
leen recht op een mensch waai dig be
staan maar er dienen ook maatregelen
getroffen om hem op te leiden en te ont
wikkelen als mensch. Aan de Staat nu
den werkman gelegenheid te geven.
De wet verplicht den patroon zijn
werklieden een menschwaardig bestaan
te verzekeren, de wet moet desnoods de
werklieden verplichten MENSCHEN TE
WORDEN I
DOOR
Nauwelijks was Karei de Groote van
het wereldtooneel verdwenen of dezes
heerschappij viel ook in duigen. Bij het
ontstaan en ondergaan van die verschil-
Ilge wereldmachten, kunnm we ook een
oegenblik stilstaan en het volgende beden
ken
Met wat doel zijn die wereldmachten,
die groote heerlijkheden, ontstaan Zijn
ze gevormd door het blinde toeval, of
zijn ze geboren geworden naar een vast
geordend plan Een mensch met gezon
de.denkkracht kan niet aannemen dat die
wereldmachten zoo maar door het toeval,
zonder doel, zonder opgave gevormd
werden, om na enkele eeuwen, zonder
doel, zonder opgave weerom te verdwij
nen.
Wij gelooven dat de menschheid met
vaste hand geleid wordt door eene kracht
hoogeralsden mensch. Die kracht is
God. God wil dat de menschheid zich
hernieuwd, dat is tot de erkentenis
komt dat de mensch meer is als stof. Wie
d&t erkent, is een hernieuwde mensch.
Voortdurend heeft God zich in de
menschheid bediend van menschelijke
middelen om den mensch tot erkentenis
te brengen, om hem te vernieuwen.
Doch de mensch heeft het niet begre
pen, heeft de stuwkracht Gods riet ver
staan. Vandaar geboorte en ondergaan
van machtige wereldrijken.
En daar den mensch geen begrip had
voor de stuwkracht Gods, niet verstond
dat hij hernieuwen moest om gelukkig te
zijn, zoo is het menschdom door heel de
geschiedenis heen diep ongelukkig ge
weest. Immer was het leven een wilde
strijd. Oorlogen wisselden oorlogen af,
bloed stroomde In alle hoeken der we
reld. 't Was voortdurend een kampen om
de wereldheerschappij en eene wereld
heerschappij gesteund op bonte macht.
Daarom ook is geen enkele staande ge
bleven.
Wat was de Fransche revolutie in
1789?
Lijk de maatschappij onder de heer*
schappij van het oude Rome rot was, zoo
was zij het in 1789, onder de heerschap
pij der edelen uit de middeleeuwen.Dezes
macht is ondergegaan en de Fransche
revolutie was niets anders dan een po
grng Gods om de mensch, do r mensche
lijke middelen te hernieuwen. Doch hier
weerom verstonden de menschen dat
niet. De omwentelaars die '-'e macht ver
overden, stelden alleen macht en door
hun micht hebben zij veel onrecht afge-
schafi, doch daar zij gee gevoel hadden,
geen liefde, geene erkentenis van de
stuwkracht Gods, zoo is hun werk maar
half werk geweest.
Er was verovering, doch geen hernieu
wing. Nergens in de geschiedenis komt
het onderscheid tusschen veroveren en
\crnieuwen zoo klaar aan den dag dan
tijdens de Fransche revolutie.
Hoe eerlijk was de leuze waarmede
men aanving Vrijheid, Gelijkheid,Broe
derlijkheid I Hoe eerlijk was het te zien
dat met een slag al de voorrechten en
privilegiën der grouten afgeschaft wer
den dat een einde gesteld werd aan de
dolle menschonteerende uitspattingen der
grooten, dat heel den bodem der maat
schappij die stonk van rotheid, werd om
gewoeld, en dat den gekromden rug van
het pro eiariaat werd opgericht Toen
maals geloofden de revolutionnairen dat
zij het geluk aan de menschheid zouden
brengen, dat de strijd van 't leven, die
eeuwen zoo bi iter was geweest, zou ge
milderd worden en dat men met sociale
rechtvaardigheid alleen het geluk der
menschen kon bevestigen.
Hoe heeft men gedwaald I Eerst van
in O'-ze tijd kan men dat juist beourdee-
len.
Door dat de revolutionairen het niet
verstonden te hernieuwen, wekt den ver-
overii'gsljst an den enkeling, die zich
uit alle kracht op het materieele siortte
om voor zich eer. roem, gezag, geld te
gewinnen. We zien de periode van het
kapitalisme zich ontwikkelen als nooit te
voren uit te afgekondigde Broederlijk
heid ontstaat Broederhaat en uit de afge
kondigde Gelijkheid ontsproot de schrik-
kHijkste ongelijkheid.
Men bleef den me sch voort als mate
rie behandelen; om de wille der materie
had men veroverd men had een juk af
geschud, doch daar drukte een nieuw
juk op de schouder.
We gelooven hiermede aan de hand
der geschiedenis aangetoond te hebben
1 Dat de zucht tot veroveren zich van
af den scheppingsdag van het hart der
menschen heeft meester gemaakt
2. Dat de veroveraars immer langs ma
tererle wegen zijn geg ian en het gees
telijke in den mensch hebben verwaar
loosd. Daar is ten allen tijde veroveri' g
gewerst, doch gee" vernieuwing. Door
dat er een vernieuwing was, is de
menschheid ongelukkig gebleven.'
3. Dat er 0"d«-r dc menschen zelfs één
Man is gewees' die hernieuwen wilde, en
hernieuwd heeftJesus. Heel zijn leering
is heme uwii g. Die leering is p acht'g,
het-rlijk ze ha gt in de lucht, maar dat
is juist hare grootheid.
Nu willen we van dit standpunt uit de
gebeurtenissen onzer dagen bespraken.
('t Vervolgt).
Dinsdag 27 September. 't Is zitting
vandaag te 2 uur 's namiddags. Eerst te
2 u 20 wordt de zitting geopend. De
onderscheidene groepen hielden vergade
ringen n we moest** imar wachten tot
die he ren geda n hadden, i dei ijk ver-
li st de oorzitte /.ijn geduld en opent
d- itti g '-a r er zijn t- ei s-kretaris-
sen ee jonge lede worden opg -
trommeld om de afd-eling uit te loten.
Eind' lijk komen de banken vol n de
babbelaars gaan hun gang. Al klopt de
voorzitter dat het hoofd er zeer van doet,
toch willen de jongens niet zwijgen. Hoe
zal er gewerkt worden en wat zal er ge
daan worden Er wordt geroepen, ge
roepen, getierd, gehuild de schreeu
wers hebben nieuwen adem gekregen.
Eindelijk wordt er overeen gekomen dat
dj commissie, die vroeger de provinciale
kFsw.-t O' derzocht. nu weerom het werk
zal doen en v or morgen verslag zal uit
brengen.
Woensdag 28 September te 2 uur na
middag zijn wij er weerom. Seghers is
voor 't vrouwenstemrecht, hij spot met
de socialisten, die er vroeger voor waren
en er nu niet willen van hooren. Hij he
kelt minister Destiée en minister Van de
Velde de socialisten beginnen te roepen.
D-strèe verdedigt zich, maar 't gaat
niet men kan het hem hooren dat hij
een slechte zaak verdedigd.
Minister Van de Velde komt er niet
tusschen, dat is het zuiverste. Woeste
moest ook irts zeggen en herhaalde wat
Seghers aframmelde ook hij is niet op
dreef. Te4 1/2 is't geloopen.
Donderdag zijn de banken wel volzet,
't Is te stemmen te 3 ure. Een amende
ment van Masson en Mechelynk dat het
apparentement per distrkt behoudt,
wordt rangenomen de tw«e linkerzijden
tegen rechts.
Daarop wordt de gansche wet, lijk ze
vroeger door de kamer werd gestemd
a ingenomen.
De ou peetjes kunnen er nu het beste
meedoen, 't Werk >s af en kwart voor vijf
kunnen we 't afstappen I...
Zedenpredikers.
Van zonderling all >o\ tr-ft men wel
soms in Recht en Vrijhei i aan.
Voor een' rein en schooner België»
schrijft de vent en gaat er op 'os op een
wijze die walgen doet. Als het blad met
zulke proza gediend is, beklagen wij de
arme lezers.
Nog de verloven.
In het verslag over de gemeenteraads-
zittig van den 15 Sept-mher spreekt
Techt en V'ijheid van een zomerver
lof van 6 weken.
Het blad heeft er eenvoudig een week
bijgelapt. Het zomuverlof werd immers
j op 5 weken geteld.
Avondscholen.
Wij doen een oproep aan al de jongens
en meisjes van meer dan 14 jaar en die
niet meer naar de dagschool gaan, de
lessen der avondscholen bij te wonen. Er
zullen herhalingscursussen zijn voort
gezette leergangen en bijzondere leergan
gen in de tweede taal.
Er allen heen I
De kennis is het grootste genot en het
kost u alleen de moeite die op te doen.
De toekomst is aan degenen die weten 1
WOESTE
krijgt nen snuif van M Van Schuylen-
bergh Er zijn geen NIEUWE redens
tegen htm. Zijn houding in zake
Vlaamsch en demokratie is MERKE-
LIJK MILDER dan vóór 2 jaar 1
Wat 'n onzin. Immers, Woeste zal het
mogelijke doen om zijn best te doen voor
de verovering van de rechten van het
Vlaamsche volk
Hou-je gezond, vadertje I...
Als antwoord verklaart oompje Woeste
in de Libre Belgique dat hij zich niet
uitsprak voor de vervlaamsching van
Gei 11... Daarmee kunnen de groenkrui-
sers het d"en I
Achturigen werkdag.
Zaterdag 1 October was ons lokaal
verlicht ter gelegenheid van de invoering
van het achturenstelsel. Ook wapperde
de vlag Zaterdag en Zondag op ons lo
kaal.
Naar de Kazerne.
De dienstplichtigen van de klas van
1920 zullen den 5 December aanstaande
ingelijfd worden.
Jongens, denkt er aan 't is nog 10, 12
ei> 13 maand, door de schuld der katho
lieken, liberalen en socialisten.
Huwelijken Geboorten,
Te Aalst wordt er veel getrouwd.
Waar al die paarijes gaan wonen weet
niemand en kan niemand zich indenken.
Toch vermindert het getal geboorten
op ontzettende wijze.
Bouwt nieuwe woningen de redding
ligt alleen c'èfirEr zijn banken en kine
ma's genoeg. Heeren, besteedt nu eens
uw geld beter 1
Datum der Kiezingen.
De Soii en de Li re Belgique
bevat'en inlichtingen over den parlemen
tairen toesta d, die beiden tot het beslu't
k. m n d t ue wetgevende kiezingen ver
moedelijk zullen moeten uitgesteld wor
den tot 13 N jv en uiterlijk tot 20 Nov.
'k Wasop de vergadering der hofbouw-
maatschappij Vooruit door Studie en
Samenwerking op Zondag 18 Septem
ber aanwezig «n 'k hoorde daar een
pracht'g gedacht*uiteenzetten door onzen
ieverigen voorzitter M. Beeckman. Ik
wil er U in dit landbouwpraatje den kor
ten inhoud van mededrelen.
De wind heeft tot tweemaal toe dezen
Zomer ontzaglijke schade aangericht in
de boomgaarden. Een groote hoeveelheid
appels en peren werden met geweld van
de boomen ten gronde geslingerd en
honderden kilo's afval werden er bijeen
verzameld. Wat is er immers eenvoudi
ger, nu er groote schaarschheid heerscht
aan veevoeder, dan dien afval in de voe-
derkrib der koeien uit te gieten liever dan
hem voor een appel en een ei te verven-
ten.
In Landeghem, niet verre van Gent,
daar denken de boeren er anders over.
Daar bestaat een soort samenwerkend
vennootschap dat dezen afval benuttigt
om er azijncider, perendrank, confituur,
gelei, siroop, fruitsuiker, fruitpastei, enz.
van te bereiden.
Wat gezonde onderprodukten men van
dien afval kan vervaardigen I Hoe voor-
deelig zou appel en peercider niet in de
herbergen onze gegiste en gealkooliseer-
de dranken vervangen hoe voordeelig
en met welk een afdrijvenden en zuive-
renden uitslag zou niet onze margarine-
boter vervangen worden door fruitconfi-
tuur, fruitgelei, fruitsiroop, enz. I Ware
*t niet de moeite waard om daar eens
ernstig op na te denken In Landeghem
is dan ook een centrale voor 't verzen
den van 't fruit. En indien ik M. Beeck
man wel begrepen heb dan zou men daar
alle gemak hebben om zijn afval te ver
ruilen tegen een of meer van de onder
produkten van fruit. M. Beeckman heeft
de rol gespeeld van zaaier, maar 'k vraag/
me af zou men hier te Aalst niet kunneri
tot stand brengen wat men, met zoo een
volkomen welslagen, te Landeghem heeft
volbracht De uitvoering van dit /plan
heeft hij misschien aan anderen overge
laten. 't Kan een bron van rijke inkoms
ten daarstellen en aan menig werkélooze
uit de stad nering en tering verschkffen.
Wie waagt den eersten stap
L. Haem^v
Landbouwvoordrachtgevètv
KRIK EN KRAK.
Krik. Woeste staat weer aan den
kop.
Krak. Ja. De pol.
Krik. Niemendalle pol 1 Zonder pol.
Metne pol lag hij in de knollen I
Krak. Hij heeft eeri Vlaamsch brief-
ke afgelezen...
Krik. Ja. Een boerke vroeg of dat
ook nen aktivist was, dat Vadertje,..
Krak. Waarom
Krik. Omdat het zulk 'n schoon
Vlaamsch sprak I
Krak. Ei, ei, ei 1...
Krik. En daarop heeft M. Van
Schuylenberg hem bewierrookt dat va
dertje er van niesde...
Krak. Waarom deed hij dat
Krik. Wat vraag. Hij mocht dan op
Woeste zijn lijst staan...
Krak. En tweede man zijn...
Krik. Zoo gaat den knecht-demo-
kraat met zijn baas den autokraat-graaf..
Krak. naar 't zelfde doel langs den-
zelfden weg.
Krik. 't Volk spannen aan den
wagen van de volksbedriegers.
Krak. Wel gezeid...
Krik. Standsorganisatie I
Krak. Hm I
Krik. Wat niet tot het volk behoort,
tellen we niet meer I
Krak. En mannen als Woeste kun
nen we best missen.
Krik. Hij is niet meer van zijn tijd.
Krak. De benoeming der burge
meesters in 't Aalstersche is zijn werk I
Krik. Potstoemen 1
Krak. Wel ja 1... Vadertje heeft er
een handje van den zot te houden met
't volk...
Krik. 't Volk zal ook den zot hou
den met Vadertje...
Krak. Waarom niet 't Een plezier
is 't ander waard.
Krik. Justement...
Krak. En in gewichtige oogenkllk-
ken geeft Woeste zijn bevelen...
Krik. En de groenkruiser zwqgt en
moet dansen lijk vadertje fluit...
Krak. Toch is hem vrij...
Krik. Ja om te spreken, maar niet
om te stemmen.
Krak. En de uitslag van de kiezing
zal de deur toedoen.
Krik. Voor den neus van Moyersoen.
Krak. Als 't ook niet voor den neus
van M. Van Schuylenberg is.
Krik. Want er wordt geknoeid I Die
mannen hebben trukken in hun botten.
Krak. Als ge dat weet...
Krik. Of ik...
De Volksgazet van Aalst herbegint haar
vuil werk van 1919. Vroeger was De
Denderbode de schande der Belgische
drukpers later werd De Volksstem
door de Volksgazet het vuilblek van
Aalst genoemd. De rolien zijn sedert lang
gekeerd en de polemiek van het liberaal
blad is zoo gemeen geworden dat de libe
ralen zelfs het openlijk afkeuren. Beslis
ten niet, enkele weken geleden, de libe
ralen van Ninove dat ze het blad van
Aalst niet meer verspreiden zouden
De Volksgazet voelt den kaakslag
nietze neemt dat voor 'n kompliment.
Nu is 't op de leiders der Christen Volks
partij dat ze haar zwadder spat. Priester
Daens en Pieter Daens dat waren man
nen uit één stuk I 't Akkoord 1 en wij zijn
er niet weinig fier om. Dat de tegenwoor
dige hoofdmannen niet opwegen tegen
de Daensen, bekennen ze nederig en zon
der moeite of schaamte. Wij weten dat
veel beter dan het riberale blad want
wij hebben die geliefde Leiders gekend.
Een vraag Weet de Volksgazet nog
wat ze schreef over Pieter Daens In
1919 Stuurde mevrouw weduwe Daens
toen. geen kletsend antwoord dat de
Volksgazet niet opnam, omdat het haar
vrijstond dooden te beleedigen en te las
teren
Wat den brief betreft dien zullen we
gerust zien komen. Wij weter. dat het
vuilblek van Aalst dien toch publiceeren
zal als ze het goedvindt of we dat inwil
ligen of niet.
't Zal een nieuwenj)arel zijn aan haar
kroon
Uit de Oude Doos.
Uit De Volksgazet bijzondere uit
gave n° 2, ten tijde van gemeentever
kiezingen
Aan 't hoofd van die lijst staat de naam
van Notaris De Windt en die kenschetst
den heelen lijst Vrij en verdraagzaam, i
De naam van onzen voorman beteekent
Werkzaamheid voor iedereen, onver/
moeibaar streven voor het welzijn der
1 stad, voor de hulp aan alle noodlijdenden,
zijn naam beteekent RECHT EN DE
MOKRATIE.
