IN 'T LAND VAN WAAS
HaSf-weekblad. - Tolk der Kristene Volksparty, Vlaamsche Front
UIT DEN WANMOLEN
Nummer 2278
Zondag 9 December 1923
52-Jaargang
Partij van Vlaamsche JWtio»1a!isteti. P. V. N.
ft^shr/aartSigheitj ens dctl
bit Jhter: Pieter Daent 1
ABONNEMENTEN
ANNONCEN
0,15
KOLEN
HOPPE
PRAATJE
Het g-ouden Kalf
ZOitDEWE TOESTANDEN
Antimilitaristen
DE WERKMAN
De War.rireió is ons wapen f'.
Pet jaar 14 fr.; per 6 maand 7,25 fr.; per 3 maand 3,75 fr.
op voorhand betaaibaar
abonnementen op alle postkantoren, buitenland port meer.
REDAKTLE Hoofdopsteller K.
gewezen Voiksvertegenwoordige
BEHEER S. M. Drukkerij 9:
21, Ondeiwij8straat,
U. Van Opdenbosch,
Postchek: 93175.
Volksverheffing
De prije der annoncen wordt bepaald bij overeenkomst.
Voor alle inlichtingen wende men zich ten bureele.
PRIJS
per nummer
Geen streek in V'lBanderen die door de
natuur met rijker schoonheid werd be
deeld dan het heerlijke door en door
Vlaamsche Waasland. Ook geen schoon
heid die gaver, oorspronkelijker is het
is ais de oerschoonheid door geen men-
schenhanden bezoedeld, de ongerepte
schoonheid van het wicht in de blanke
wieg, van de roos bij haar ontluiken.
Of men, uren en uren lang, de wijde
velden en landouwen doorkruist door
krachtig geboomte omzoomd of men
verre, eindeloos verre die weelde over-
staart van klapperend groen en die rijk
dom van zwellend leven of men wellus
tig luistert naar de vele stemmen die er
klinken, zacht samenvloeien en vormen
als één machtigen klank die schijnt op te
st'jgen uit de borst van een onzicktbaren
reus, ailes is eenig in dat iand waarop
geen bastaardmerk staat gedrukt, in dat
land dat, koppig en dwars, door ailes
heen ZUIVER VLAAMSCH is gebleven.
En, zooals thans, elk viaamschvoelend
rasecht Vlaming op de vraag die hem
wordt gesteld Wie is DE Vlaming, DE
Drager van Vlnandereas volmaaktste be
lichaming antwoorden moet, zonder aar
zelen en spontaan, den naam 30RMS, zoo
duidt hij, tevens, het ideaal- vlaamsche
Waasland, waar dit heerbjke slachtoffer
van franskiljonschen haat het lever.s ieht
zag, aan ais het zinnebeeld van Vlaande-
rens onverwelkte schoonheid.
Hoe vaak stond ik te Temsche, stom
van bewondering, te droomen aan de
stille boorden van de Schelde en was ik,
bij het rijzende 'licht van een glanzenden
dageraad, de diepgeroerde getuige van
een verrukkelijk schouwspelBoven mij,
een geweif van vlekkeloos azuur, badend
ineen zee van goud; aan mijn voet de
rutschende iosu, schitterend i.i ijn i i
rnantentooi en vódr mij, het slapende
Temsche, als eene nemeischoor.e maagd,
harer bevalligheid onbewust, pronkend
en praiend in de sehiilering van zijn kleu
ren, onder de hoede van zijn wakenden
toren; om mij heen langs alle kanten,
eene onovertrefbare natuur van weelde
en rijkdom, wijl, op het spiegelende wa
tervlak, in de treffende stilte van den och
tend, hier en daar zwijgende visschers-
sloepen drijven, en in de hoogstammiae
boomenkruinen, duizenden vogelen zin
gen van leven en liefde.
O, geen taal is bij machte die schoon
heid te schetsen, geen pen kan ze be
schrijven, geen penseel kan ze malen,
omdat zij is de schoonheid die de eeuwige
schoonheid van den Schepper evenaart,
de ideëels schoonheid van het onbezoe
delde schepsel. Maar toch is die schoon
heid specifiek en karakteristiek Vlaam
sche schoonheid, en Vlaamsche schoon
heid alleen
Kijkt rondom u en luistert.
Boven alles wat ademt eti leeft, boven
steden en dorpen, zweeft als het vare de
geest van Vlaanderen; op huizen en stra
ten, op torens én gebouwen staat de
stempel van Vlaanderen gedrukt en, als
de natuur in haar ongerepte Vlaamsche
schoonheid, is de Waassche bevolking
oorspronkelijk Vlaamsen. Zooals men er
vroeger leefde, leeft men er nog. Men
neemt er niet zoo gemakkelijk vreemde
zeden en gewoonten aan, ai heeft het de
Wasenaar tamelijk breed te zijnent en
kent hij, doorgaans, geen ontbering. En
dan, werkzaam is hij, vroolijk en los van
aard; geen logheid bij hem, maar inte
gendeel is hij zwierig en, zeifs ietwat
ijdel. Zelden zai zijn mond een klacht
uiten, veeleer zingt hij bij het werk een
opwekkend liedje. Ja, het wezen manden
makers die, in groep, de wijmen stroo
pen, of klompermakers of smeden of
timmerlui aan den arbeid, immer klinki u
een lustig deuntje tegen.
Maar, gaat de klok aan het luiden,
daarboven in den toren, bij middag of
avondunr, dan staakt en bidt elkeen,
naar oude voorvaderlijke gewoonte, in
getogen het Angelusgebed.
Aan deze vrome gewoonte houden de
menschen in Waasland vast omdat het
zoo altijd was en hel ook niet anders
hoort.
Hoog in de lucht schittert en glanst,
immers, het blinkende Kristikruis en diep
in de harten van allen staat gegrift de
fiere leuze van het Vlaamsche vaderland:
Alles voor Vlaanderen,
Vlaanderen voor Kristus
Dèar, in dat gezegend en gelukkig iand
dat, in 1914, zoovele kloeke zonen ge
laten zag vertrekker, in den dienst van
Recht en Vrijheid doch, eilaas, ze niet
meer weerkeeren zag, in dat land waar
Recht en Vrijheid geen ijdeie woorden
zijn maar vast geankerd liggen, onuit-
wischbaar in de zielen in dat land waar
de striemende aanslagen door België,
thans, tegën dat Récht en die Vrijheid ge
pleegd, snerpend worden gevoeld daar,
ik ben er diep van overtuigd, zullen de
eerste strijders opstaan wanneer liet uur
van Vlaanderen zal zijn geslagen, de
eerste strijders voor den grooten storm
loop, daar ook, zullen de eerste s'scht-
offerr, vallen I
Priester Daens vond er, immers, de
eerste jaren van zijn politiek teven, toen
hij, pas, de groene vlag over Vlaanderen
en de werkersscharen oin Recht en Men-
schelijkheid had opgestoken, zijn knapste
en dapperste volgelingen. Wie nerinnnert
zich niet, inderdaad, den langen, moeie
lijken strijd van CALLAERTS te Temsche
en van zoovele anderen die, met hem, in
de jaren 1890, onverdroten den kamp voor
Vlaanderen en de deinokratie streden
Nu nog, leven zoovele tijdgenooten van
den heiligen volkspriester in Waasland
en wachten ongeduldig naar het oogen-
hiik dat, ook voor hen, het sein van den
onverbiddeliiken strijd zal worden Ge
blazen.
Nu de Kristen Volkspartij hare gians-
periode is ingetreden, nu overal in Vlaan
deren ons woord van liefde en Broeder
schap wordt gehoord en alle naar Recht
en Gerechtigheid dorsiigen de handen
ineen leggen en zich bereid verklaren een
strijdplaats ;n onze rangen te bezetten,
nu roepen wij U, mannen, vrouwen en
jongelieden van het Vrije Vlaamsche en
Kristen Waasland op om het bevrijdings
leger te komen versterken van hen die
DE LiEFDE als het eenige groote ge
neesmiddel erkennen om het rampspoedig
menschdom te behoeden voor het nieuwe
bloedbad dat wordt voorbereid, van hen
die LIEFDE als de eenige weg beschou
wen die leidt naar RECHT en GERECH
TIGHEID, van hen die de OORLOG een
.giU'.ve! t-.-.'i- .ücii - I..-:
misdaad tegen God en de menschheid
gepleegd, van hen hen die VLAANDEREN
uitroepen als hun natuurlijk Vaderland
en er dan ook, geen ander nog duldeu
willen, van hen die de ARBEID verheer
lijken als de schoonste adel en hem be
schouwen als de heerscher in de wereld,
van her, die het arbeidende en eerlijk-
zwoegende volk eene sociale wetgeving
schenken willen, op Liefde, Recht en
Gelijkheid gebouwd, van hen die Vlaan
deren voor goed zullen zuiveren van mili
tarism, franskiljonism, imperialism, kapi-
talism en wiiien medehelpen aan de
spoedige verwezenlijking van internaiio-
nalz menschensolidurit'it
Het Vlaamsch en Kristen Volk van
Waasland sta dus op ui! zijn slaap en
herneme zijne plaats in onze rangen. En
wanneer, samen met onze vrienden Fron-
ters, wij tot u, oude en jonge Daensisten
onzen krachtigen oproep zuilen richten,
rekenen wij er stellig op dat wij ons zul
len mogen verheugen in uwe zeer talrijke
opkomst en wij geestdriftig in U nieuwe
en verjongde krachten zuller. mogen be
groeten die, als wij alles, zelfs het leven,
geven willen aan de verwezenlijking van
onze dierbaarste veizuchtingen in den
dienst van LANDEN VOLK.
X.
De groote bladen die meestal bladen
van kapitalisten zijn, waaronder heel wat
kolenbarons melden met onverholen
vreugde liet groote nieuws dat de kool
mijn te Wintersiag al de andere mijnen
van België in productie overtreft, inder
daad dagelijks worden 3 duizend ton op
gehaald, of 300 wagons ieder van 10
duizend kilogram.
Dat is een heele hoop... kolen en een
heele hooo geld
En zeggen dat de Belgische Kamer die
schatten, ettelijke jaren geleden, heeft
weggeschonken aan smouzen en nooit
genocg'ers waarvan de meesten Fran-
schen waren.
Wat hebben toen onze volksvertegen
woordigers geprotesteerd; nieis afgeteld'
Eu nu hoor ik zoo maar van alle zijden
de vragen klinken Als de voortbrengst
zoo groot is, boe komt er dan geen af
slag?.., Sukkelaars!... omdat we aile-
maal citroenen zijn.
Et Jaspar trekt ei nu duizenden tonnen
uit het Roergebied:'t moet waar zijn, want
hij zegt het zelf.
Niets van afslag. Waarom Omdat
smouzen en joden nooit genoeg hebben
Ter Beurs van Brussel, 5 Decemb. 1923
AALST, 815 fr.; POPERrNGHE, 645.
Rector Cies Australië
pas gesticht of
ten bedreigd het
de samenzwering
he krachten. Zoo
raadlooze dat de
1: een beroep ge-
van rector Cies
;iaag in Australië
De Nolf-universitei
ze wordt langs alle k
is een gecaracferisei
van alle anti-Belgieks
pas meldt ons de
regeering van Austra
daan heeft op d
om de groote koniine
te bekampen
Rector Cit-s, alias dies Heymans, was
als rector van de mif-universiteit de
rechte man op de recht p'aats hij neemt
affronten voor kompli.-ïenten en kreeg
daarom de kompliment n van De Stan
daard
Maar hij is niet alleF een dikhuidig
Belgiekenaar, hij is terzeiverlijd de
wetenschappelijke Attka der konijnen
een waarlijke geesel Gods voor deze
vredelievende knaagdié. en die in Austra
lische oogen maar c-dn gebrek hebben,
namelijk een al te groote voorliefde voor
de talrijke gezinnen, e
De konijr.en-verderfcMjkc kracht van
rector Cies is sedert cG wapenstilstand
ook over de grenzen van zijnen Belgiek
bekend geraakt. Dat licht, die flambeau,
staat niet langer ondet de korenmaat
maar prijkt op den kandelaar en heeft
een nieuwe hoop doen .opkomen in de
harten der Australische hoeren.
Naar men zegt zog- reet r Cies na
den wapenstilstand aan de Belgieksche
regeering een rekening aangeboden heb
ben voor 50.000 könijfiên door hem
geslachtofferd op" het a>taar der weten
schap. Als we aannemen dat rector Cies
gedurende 300 dagen per jaar werkt en
deze 300 vermenigvuldigen door de 4
jaar die de oorlog duurd*?, dan bevinden
we dat rector Cies op deze 1200 dagen
gemiddeld een goeie 40 konijnen noodig
had.
Met reent en reaci: Kuiim-a
hem dus aanroepen als hun schuts
patroon.
Dit nu had de Australische regeering
vernomen en daar dit land door de
konijnen geteisterd wordt heeft ze aan
rector Ci.s u'e vereerende aanbieding
gemaakt on; tegen een flinke bezoldiging
in penden sterling op te treden als redder
des Australischen vaderlands.
Als een voorhistorische held zal rector
Cies ginder ver dus in steden en dorpen
zijn intrede Poen, een partij konijnen
vellen over den eenen schouder en op den
anderen c-en kistje met konijnenvergif.
En als de Australiërs van hun konijnen
verlost zijn en ook een paar universiteiten
willen vergeven, zal rector Cies ook dat
karweitje wel aflappen.
We wenschen aan rector Cies goed
heil en de wind van achteren. TIJL.
Degene die ons blad onder
band ontvangen en zich wen
schen te abonneeren met ingang van 't
nieuwe jaar, hoeven zich slechts bij den
bode, bij het postkantoor of bij de redak-
tie te laten inschrijven.
Denkt om wat er verloren gaat op één
jaar, steunt uwe en orze gedachien door
't steunen onzer pers.
Geef uw blad na lezing voort, aan
vrienden en kennissen.
't Zijn geestige dingen om van te spre
ken.
Elk herinnert zich nog hoe in December
1918 voorde uitstalvensters van de groote
patriotards, waarvan velen ooriogswoe-
keraars waren, bet plakkaatje hing
Geen Duiisehe koopwaar meer
De Engelschen hebben in hun vuist
gelachen over die naïeveteit; zij hebben
gekocht in Duitschlar.d en ons dan weer
verkocht met 200 percent winst.
Intusschen helmen de geldzakken van
over den Rijn, die uit Frankrijk, België
en Engeland opgezocht. Aan groene ta
fels hebben ze zich neergezet en bij schui
menden champagne hebben ze naar mid
delen uitgezien om uit bezwijkende landen
en hongerige massa's nog alles te persen
wat mogelijk was om hun geldhonger te
verzadigen.
Nu gaan ze eenRijnlandsche bank
stichten. Heel wat Belgische banken be
loofden reeds groote kapitalen; ook Fran-
sche doen mee.
Er wordt nu gemeld dat het AA. Phiiip-
son is, die op een bijeenkomst v3ii finan
ciers de Belgische belangen zai vertegen
woordigen.
De groote Belgische palriolards samen
met de gehate moffen.
Ja, maar 't geld heeft geen reuk 1...
Reeds veel is er geschreven en gespro
ken geweest over het vraagstuk van den
woningnood.
Door Staat, Provincie en gemeente is
•:i op dezen weg een grooten stap gedaan
geweest, bijzonderlijk in de mijnstreek
van het Limburgsche.
Maar wat zien wij hier g;Geuren
De goedkoope v. ej krr. -jen,
hier in groot getal gebouwd, worden ten
dienste gesteld van de koolmijn met
andere woorden, de ri ijninrichting heeft er
vrije beschikking over en verhuurt die
aan wien zij wil.
Daarvan maken zi; u.-n vollen gebruik,
zeifs misbruik. In plaats dat men voor
noemde woningen eerst zou ten dienste
stellen van de Beige;:, zien wij den voor
keur geven aan alle g van \reemdeiin-
genen bijzonderlijk aa i Dimschers.
Die vreemdelingen worden hier voor
de streek een ware plaag.
Met het indringerig karakter hun eigen
en aangemoedigd door de vooordeeien
welke zij hier hebben vanwege het mijn-
bestuur, zien wij hep dagelijks loopen
langs de straat iedereen iaslig vallend en
gewapend van kop tot teen met revolvers,
messen en matrakken.
Zelfs in vollen dag gaan zij met het ge
weer op den schouder als wildstrcopers
op den eigendom der mijn en omgeving.
Een Belg, bevonden in het bezit van
een verboden Wdpen, wordt ten strengste
gestraftmaar zij, welke steeds onder
een streng toezicht moesten staan, vcor
de rust van de inwoners der gemeente,
laat men vrijelijk begaan, zelfs moedigt
men aan.
Uit hatgene wij hier zien gebeuren
zou men waarlijk moeten besluiten dat de
bijzonderste aandeelhouders en bestuur
ders hunne fortuin verdiend hebben met
den vijand, anders zouden zij die kerels
"Bëvöorci^lTgèm' HetvTs "gëkënd dlf dén
eersten aandeelhouder zijn naam begint s
met een C.. dat is een goede vaderlan
der zoo ais in het algemeen al de geld
zakken.
Wanneer komt er een einde aan al dat
schreeuwend onrecht ins ons land.
H. H.
Vergeet hst Steunfonds niet
Men schrijft ons uit Ronse
Men hoort veel spreken over de ieger-
wet, maar wie is er eigenlijk de schuld
dat onze jongens 14 of 15 maanden moe
ten dienen
Wie is daar de schuld van
Napebon Uevèze riep luidkeels: Zoo
de wet niet wordt gestemd, neem ik ont
slag En als een bliksem teekenden de
katholieken voor goedkeuring en ver
kochten hun volk uit schrik.
Wat de liberalen deden, weet natuur
lijk iedereen.
En de socialisten? zij die er de wet van
6 of 8 maanden konden doen doorko
men, dat men hen eens vrage, om welke
reden vele hunner volksvertegenwoordi
gers geen dec-1 namen aan die stemming;
dat men eens vrage aan den heer Soudan,
volksvertegenwoordiger van ons arron
dissement, waarom hij afwezig was, want
't is aan de afwezige socialisten ie wijten
dat de verminderde iegerv et is verwor
pen.
Nu wasschen ze zich de handen en
zeggen Aan ons is de schuld niet
Niemand heeft er schuld aan En toe
komende kiezing zullen ze weer hun stok
paardje maken van eene wet met ver
minderden diensttijd.
Om hunne onbehoorlijke handelwijze
zullen aile volksbedriegers eens geroepen
worden om rekenschap te geven.
De ondervinding zal u keren oprecht
te zijn in uwe werking. Een apostel ver
loochende zijnen Heer en Meester, en
daarna bekeerde hij zich. Bij u, socialis
ten, zijn er velen die uwe zaak verloo
chenen in 't geheim en de naaste kiezing
zal uitwijzen, hoevelen er overgegaan zijn
tot dezen die de belangen van het volk
behartigen zooals liet zijn moet.
Het spreekwoord zegt Alle bedrog
duurt maar een tijd en eerlijk duurt het
langst.
Eerlijke lieden uit alle partijen, opent
de oogen en keert ze den rug toe, al de
genen die u verraden hebben bij de stem
ming der militaire wet.
Wij, Kristen Demokraten, mogen vrij
en vrank tot het volk komen. Flet alge
meen belang is de drijfveer van onze han
delwijze en daarom durven we rekenen
op den steun van al dezen die het hart
op de ware plaats dragen.
Kastor.
Lijk het kaf en lijk het graan
Vliegt hier aile nieuws vandaan.
We beieven toch een aardig seizoen.
Vandaag is 't regen
Morgen sneeuw en ijs
Zelfs Snoeck zijn v.eerprofeten
I Geraken er niet .neer uit wijs.
1 v'eei is se lijk de menschen, bromt
stance, ge kunt er ook geen staat op
maken, al zoo min als op ons franksken.
Maar daar moeten toch menschen zijn in
den Beiziiek die verduiveld veel geld
nebben. Als ge dat ziet te Brussel, 'k Heb
c.aa- wantjes voer de vitrien van een
w inkel zien iiggen voor madamekens en
die kostten 145 frank per paar. Niet de
madamekens maar de wantjes. De mada
mekens die van die wantjes dragen zijn
misschien voor minder te koop. En in
n winkel waar ze pelzen verkoopen zag
ik pelzenmantels van 12 duizend frank
en in een winkel waar ze ringen en
snoeren verkoopen zag ik ringen van
40 duizend irank en snoeren van 120
duizend frank. En in winkels waar ze
lekkere fret verkoopen zag ik appelen
van 15 fr. de kilo en vleesch van 70 fr. de
kilo en visch van 200 fr. de kilo. En
zeggen dat er menschen zijn die dat
allegaar kunnen koopen en dat er anderen
zijn die kontent zijn als ze een floeren
plunje kunnen aantrekken en een botei-
ham eten met vet. Maar ge moet niet
verwonderd zijn dat er rijke menschen
zijn. Rijk worden is maar een weet.
ZÏ0 eens in de fabrieken van Over-
pelt. Daar hebben z_e met een kapitaal
van 9 miljoen frank 7 miljoen frank winst
gemaakt. Daar zijn heeren die met sim-
pelijk wat handteekens te zetten 150
duizend frank per jaar verdienen, terwijl
het werkvolk in die fabrieken, waar ze
zich vergiftigen, nauwelijks genoeg ver-
diejit omjtjch behoorlijk te voeden en
maar een vreet. Dat Ondervond meester
Krijtmans ook. Hij vroeg aan Janneken
daar zitten vijf mussehen op een boom
eri ik schiet er twee dood. Hoeveel blijven
er zitten? Geen, zei Janneken. Hoe geen
Vijf min twee is hoeveel. Vijf min twee
is drie meester. Hewe! dan Ja maar
meester als ge schiet blijft er geen een
tnusch zitten dan vliegen de anderen ook
weg. De meester moest janneken gelijk
geven en ik moet dat vrouwken gelijk
geven dat tegen mij zegde dat het toch
wat ver gaat ais ge ziet hoe dat ze tegen
woordig met de beesten omspringen. Te
Brussel, alweer, is 'n eksposizie geweest
van honden en katten, 'k Ben er ne keer
wezen zien met ors Stance omdat we daar
precies langs kwamen toen we van den
denlist kwamen. Katten en honden met
strikskens aan... op floeren kussens...
gewasschen, gekamd... met reukwater
begoten... Effenaf sehand. Maar allee
Zoovelen uit den hoogen wereld
Die hun tijd wat beter gebruiken konden
Dan uren en uren te besteden
Aan t twalet van katten en honden.
'k Moest er bij voegen dat die honden
en katten eksposizie nrinsiepaa! gegeven
wordt voor het geaardbeefue Japan.
Nu ïs er spraak van een ekspo
sizie ie houden van de schoonste meiskens
van Brussel, maar Stance heeft gezegd
dat ik daar niet mag naar gaan. zien. Ze"
zegt we lezen alle dagen in den Onzen
Vader ieid ons niet ia bekoring, en
't mansvolk is toch al onstandvastig
genoeg En 't vrouwvolk doet al wat het
kan om 't mansvolk in bekoring te bren
gen. Zie maar ne keer de mode van de
zijden kousen. Maar 't is er meegedaan
met de zijden kousen.
Ze gaan nu weer, de vrouwen.
Gelijk in grootmoeders dagen
Kousen van wol, warme kousen.
Warme wollen kousen dragen.
Maar ze zullen een beetje meer kosten
dan inden tijd van ons meetje. Zoo is
't toch met alles.
In de Vlaanders, in Gent is er
ook een meetje gestorven Virgenie
Loyfiing, Ze schreef veel romans en ver
tellingen. Haar vader was een Duitscher
van Hanover. Ze werd in 1836 geboren.
Haar voornaamste werken zijn Het
Hoofd van '1 Huis Een dure eed Poli
tieke schetsen Vibeel en Videlineken enz.
Meisjes die aan liefdeverdriet lijden
moeten, Een Dure Eed niet ie2en want
dat is olie op 't vuur. Met de romans is 't
trouwens gelijk met de kampernoeliën
de beste deugen niet.... wordt er wel eens
gezegd. Van liefdeverdriet gesproken...
Loris Munten van Etterbeek had ook
liefdeverdriet en wierp zich onder nen
automobiel en werd natuurlijk plat ge
reden en Marie Sterreveld van Antwer
pen, 18 iaar oud, leed aan die zelfde
kwaa! en sprong in 't water, en aangezien
ze van zwemmen zooveel verstand had
als eeti stokviscb van piano spelen ver
dronk het schaap. Ais Marieken nu eens
