BORMS
Een Socialistisoü oordeel ouer Dr Borms
DrBorms lolz'mürs
Toik der Kristene VolkspartijVlaamsche Front P. V. N.
0,30
Aan Dr Borms
0,30
Dr A. BORMS begint op 8 Februari aan zn 3286ste gevangenisdag
voor de bevrijding van z n volk. We danken en eeren hem om de groote
zedelijke kracht door z n hoog voorbeeld daardoor aan het strijdende
Vlaanderen gegeven.
Een laatste Oorlogsartikel van Dr A. BORMS
Amnestie ofte Vergiffenis
-
Verraad is liet verkoopen van een hoogere liefde
voor een lager doeleinde e. h. cyriel verschaeve.
Bij een Oorlogshulde
57* Jaargang, N'2543 WEEKBLAD Zondag 5 Februari 1928
SDe Waarheid Is onswappr'
nRechtvaardlBheld ontdooi
g Stichter Pieter Daene
PRIJS
per nummer I
ABONNEMENTEN
Far jaar 15,00 fr. per 6 maand 7,50 fr,
op voorhuid baleaJbaar
abonnementen op alle postkantoren, buitenland port meer.
ierK. I
REDAKTIE Hoofdopsteller: fv. L. Van Cpdenbocob,
Volksvertegenwoordiger.!Postchek 93175.
BEHEER: S. M. Drukkerijs" Volksverheffing
14. Onderwijsstraat, 14, AalgL Teiefbon 188
Als de echo's van de minimalistische
argumentatie doordringen tot in uw
cel, Docter, dan moet U weten dat er op
dit oogenblik verwoede pogingen worden
ingespannen door onze tegenstrevers om
een nieuwe held op het schild te
heffen, een naamlooze held, de Ac'i vist.
Het persoonlijk gedrag is ook hier na
melijk de vader van de'theorie
Ze zijn begonnen, om wille van het
Belgisch smeer, niet zich zelf te vetkoo-
pen.
Nu willen ze de prostitutie verheffen
tot een leer, dit bewijst dat het jonge
Vlaanderen hun arrivisme niet bijzonder
edel heeft ge/onden.
De arrivisten vinden het noodig zich te
verdedigen voor het Vlaamsch geweten.
Ze zullen hun pleidooi niet winnen,
hoe behendige advocaten deze arrivisten
ook mogen zijn.
Het geweten van Vlaanderen stelt uwe
daad, uw offer tegenover het verraad
van deze O W ers de uitspraak zal
zija voor U, de arme in de cel, tegen hen,
de rijke knechten van de vijanden van
ons vaderland.
We laten ze bazelen, Borms, over ne
gativisme.
Uw leven van offer en liefde is geen
negatie.
Gij, Borms hebt ans meer gegeven dan
alles wat Van Cauwelaert met zijn tries
tigen stoet van epigonen ons kuonen
schenken.
Gij hebt ons geloof gegeven, de hef
boom die bergen verzet.
Gij hebt door uw voorbeeld bewezen
,dat de inzet van den strijd, de verovering
van ons vaderland, het offer waard is
van een mannenleven.
Honderd jaar was het geleden dat
Vlaanderen zoo een bewijzend voorbeeld
kreeg...
Als ons de moedeloosheid besluipt en
de twijfel Is het wel de moeite waard
om er zoo voor te slaven in zulke ellen
dige voorwaarden staat uw voorbeeld
daar.
Uw olfer is een opwekking van elk
oogenblik.
Waar het gevlei en de verlokking van
de anderen wenkt naar de gemakkelijke
schande van bet berusten in het onrecht,
daar staat gij sedert tien jaar, nooit ont
moedigd en wijst met onwrikbare kop
pigheid op het hooge doelVlaanderen
vrij.
Omdat gij, Borms, de zwaarst getrof
fene, de moedigste zijt geweest, omdat
gij, de tot den grond toe vernederde,
onze steun zijt geweest, daarom, daarom
danken wij u Borms.
Het dankgevoel beheerscht al onze
andere gevoelens op dezen pijnlijken ver
jaardag...
U had het recht ons grimmig toe te
spreken omdat wij zoo lauw en laf zijn
geweest, dat we na tien jaar nog de poor
ten van uw kerker niet hebben kunnen
openwringen.
We zouden uw toorn hebben begrepen
en hebben verdragen.
Maar het eerste woord van ongeduld
in uwen nood moet Vlaanderen nog
hooren.
We voelen ons klein bij uwe kracht,
maar uw bezielend voorbeeld heft ons
boven de eigen zwakheid en van ver
zullen we voort uw voorbeeld volgen.
Deze belofte is ons geschenk op dezen
verjaardag.
Gij zult niet lijden en verdwijnen.
Uw leed zal In Vlaanderen een nieuwe
generatie hebben gewekt.
Tienduizenden ia Vlaanderen ontwa
ken weer tot het besef dat het een eer is
Vlaming te zijn, dat het een schande Is
onzen elge roemrijken naam te verwis
selen voor den naam van een parvenu uit
de '9* eeuw.
Wij zullen ijveren opdat deze tiendui
zenden honderdduizenden worden, opdat
to Vlaanderen een nieuwe koene, held
haftige geest ontwake van wagen en win
nen, uw geest Borms, de geest van het
activisme.
Het activisme was geslagen.
Gij, Borms, hebt van de verslagene de
overwinnaar gemaakt.
Borms we danken u om uw groote
gave.
Borms we zullen In trouw volharden
voor het hoog- ideaal.
Borms Vlaanderen zal dank zij uw
offer leven.
Uw offer zal voort de tienduizenden
bezielen.
Tot over Vlaanderen weerom de zege-
klok zal luiden.
ANNONCEN
De prijs der annoneen wordt bepaald bü overeenkomst
Voor alle inlichtingen wende men zich ten bureeir
PRIJS
per nnmmei
in October 1918 in het acllvisten-dagblad
Het Vlaamsche Nieuws van Antwerpen verschenen.
In het antwoord der Haversche re
geering op de vredesvoorstellen die de
zwager onzer koningin, de Belersche
graaf Törring, op eigen hand aan Belgie
beeft gedaan, lezen wij dat eene der
voorwaarden waaraan Dultscbland zou
vasthouden, is, dat bet amnestie ver
langt voor de burgers die de plannen van
den vijand hebben ondersteund wat
zou beteekenen, voegt Havere eraan toe,
dat Dui'9Chland aan de Belgische regf e
ring een daad van onderworpenheid wil
opdringen.
Reuter heeft daarvan onmiddellijk ge
maakt: Belgie moet amnestie verleenen
aan de menschen die voor Duifschland
in de Vlaamsche kwestie geageerd heb
ben Degenen die met den bezetter handel
hebben gedreven, zelfs in oorlogsartike
len, of dio. *>or hem hebben gewerkt in
hunne nijverheidsinrichtingen en daarmee
ontzaglijke winsten en divldendes hebben
opgestreken, al de oorlogssjacheraars en
woekeraars zullen beschouwd worden
als den vijand niet te hebben gediend
noch met hem te hebben gehandeld
enkel en alleen zal den zondenbok zijn,
naar de bekende fabel waarin de math-
tigsten de schuld van de pest od den
zwaksten leggen
le maudit flamingant,
Ce pelé. ce galeax, ce mèchant régimbanU
Immers, zijn Vlaamsch recht eischen
Wat denkt ge wel En dat in de afwe
zigheid van stiefmoeder België 1 Neen,
enkel de dood kan zoo een euveldaad
uitwisschen en de Belgische keffeikens
eischen dan ook flamingantenbloed.
Welnu wij zijn bereid het hun te ge
ven, als 't moet, maar tegen hoogen
prijs I niet waar, mannen van den Ijzer,
kerels uit de kampen en leden onzer
Wachten
Het Wolf-bureau heeft aangaande de
verklaring van de Haversche ministerie
meegedeeld dat de Duitsche regeering
geenerlei formeel vredesaanbod aan de
Belgische heeft gedaan. Wij aktivisten
kunnen eraan toevoegen dat we niemand
mandaat gegeven hebben, aan wien ook
amnestie voor ons te verzoeken; ja, dat
we er niet in 't minst aan denken die ooit
te vragen. Voor ons is de Haversche
regeering de aartsvijand van Vlaanderen
geworden sedert zij dichter De Clercq
en Dr Jacob broodroofde voor hunne
vlasmschgezlndheid, de Vlaamsche hoo-
geschool verketterde en hare professoren
ontrldderde, priester Van der Meuien
verbande en onze Vlaamsche heiden aan
't front wreedaardig verdrukte omdat
zij Vlamingen willen zijn officieel ver
kondde dat zij, naarmate het grondgebied
I bevrijd wordt (1) alle vervlaamschings-
werk zal sloopen 1 Die regeering erken
nen wij niet meer en we kunnen h»ar dan
ook niets meer vragen, in 't allerminste
I vergiffenis. Zijn bloedvijand vraag* men
geen vergiffenis men vecht met hem tot
het uiterste en als men onderligt zoo blijft
niets over dan va: victls te ondergaan.
Wij hebben overigens aan niemand kwijt
schelding te vragen, immers wij hebben
vóór God en ons geweten niets misdaan
ons eenig vergrijp bij de kwade_i is dat
wij Vlaanderen boven Havere hebben
gesteld en spijt* alles getrouw gebleven
zijn aan ons Vlaamsch vaderland. Zeker,
we weter het, en we hebben het ons geen
oogenblik ontveinsd, wanneer we nu bijna
vier jaar geleden den strijd, op leven en
dood aanbonden Vlaanderen boven alles
dienen, zou door onze regeering en haar
franskiljonschen aanhang met hoog en
landverraad worden gesttmpeld en zoo
we ooit in hare macht vielen zouden wij j
onze trouw aan Moeder Vlaanderen
schrikkelijk boeten. Maar in onze Vlaam
sche volks- en vaderlandsliefde heeft ors
dat geen oogenblik afgeschrikt en dat
hebben wij dan ook heel kalm verklaard
aan wien het hooren wilde, onder andere
aan substituut Parmentier, wanneer hij
mij op 8" Februari 1.1 op bevel der Hee-
ren van Havere kwam aanhouden.
Om dezen strijd te beginnen was een
groote liefde voor Vlaanderen en een on
wankelbare wilskracht noodig het is bij
negen op tien passleven, gebrek daaraan
dat hen afzijdig beeft gehouden. Hun rol
is gemakkelijk voorwaar lukt het, zoo
weten ze dat wij hen niet zullen afstoo-
ten lijden we de neerlaag, zoo kunnen
ze ons steeds verloochenen en zeggen
Non noviZeer behendig, zeker,
maar zullen zij in geweten kunnen gelul
gen dat zij voor Vlaanderen zich Vfcïrum.
plicht gekweten hebben Met ons mag
gebeuren wat wit, wij hebben tot nog toe
gedaan wat menschelijk mogelijk was om
ons Vlaamsche iand en volk in dezen gru
welijken wereldoorlog door den macht-
honger ontketend, van den ondergang te
redden wij deden nooit iets tegen Vlaan
deren, werkten enkel samen met de be
zettende macht, waar het belang van
Vlaanderen zulkselschte, dienden nooit en
zullen nooit rechtstreeks Duitsche plan
nen dienen, maar louter Vlaamsche. We
aasden noch op geld, noch op eer: 'k ben
zoo arm als voor den oorlog, dat weten
al die me kennen en heb meer nog dan
toen, de grootste zorgen om mijn talrijk
gezin te onderhouden van den strijdpost
dien de Vlamingen me toevertrouwden,
kan men zeker zeggen magus onus
quam honos dat het meer last is, dan
eene eereplaats, horzeer het rotsvast
vertrouwen mijner strijdgenoten me ook
vereere.
Anderen rondom ons, die aan goedkoop
patriotardlsme deden, hebben wij intus-
schen zien rijk worden, of ongezonde
populariteit verwerven, met dierlijke
driften bij de ootlogszieke massa op te
zweepen zooals sommige kanselrede
naars zeker op een wenk van hoogerhand
lederen Zondag in de kerk den tempel
van Vrede nochtans - gewoon zijn te
doen.
Franskiljons en passieven hadden zich
maar met den vloed te laten meedrijven
Wij daarentegen hebben een langen tijd
met schaarsche krachten, tegen een ge
weldigen stroom van haat en laster moe
ten varen, maar wij hebben sptjts alles
vol gehouden En sedert ettelijke maan
den, onaangezlen de wisselvallige oor
logskansen en de verachtelijke middelen,
die onze vijanden vooridurend aanwen
den, is de tij volop aan 't keeren en heb
ben wij zooals Gladstone eens zeede
the flowing tide with us het wassend
getyl dat weldra al e hinderpalen weg-
s'eept. Enkel een Fransch Engelsche
militaire diktatuur kan onze volksbewe
ging nog stuiten daarnaar hunkert dan
ook de tegenpartij. Gaat die patriotardi-
sche wensch in vervulling dan noe zullen
vij on'*-n plicht b'ijven »-n ons we
re" »nt dJ-i Harst
ad"rnt >ch? E- ai|en
nen wij u beloven, laffe fr/u-skltjo' s
Dr Auo. Borms.
Uit Hbt Vlaamsche Nieuws
Noem mij den h ld uit het heir dat pal,
Den man der daad met de kracht des storms,
Den vasten vriend met het hart van goud
Onthoud
De held, dien ik nooit vergeten zal,
De vriend van mij van u, van al
Daar is maar één
En elders geen
In Vlaanderland als Borms
aan Dr Aug. Borms
Z'n jas was kaal, hij was dokter
in de letteren. Zoo schreef Multatulie
inlden aanvang zijner minnebrieven.
Deze zin kwam mij in de gedachte,
toen ik las dat Dr Bortns was aange
ftfStaüéa.-' -
Ook hij is, of was der letteren
dokter en., 't is waarachtig waar,
gij allen die hem beschuldigt financieel
geprofiteerd te hebben van het akti-
visme
Z'n jas was kaal too vaak ik dezen
droomer dit groot idealistisch kind
gezien heb, viel het mij op hoe arm
hartig deze man gekleed en geschoeid
v/as. Dat was niet de type van de
staatsruif vreters, niet de type die
zich gaf voor een zaak uit winst of
eigenbelang. Neen, veeleer heeft hij op
mij den indruk gemaakt van een groot
warmbloedig iddalist die zich geeft,
geheel geeft, voor en aan de zaak
waaraan hij zijn leven heeft gewijd. Ik
zie dan ook in Borms, als ik mij niet
vergis, een der grootste, zoo niet de
grootste voorman welke de Vlaamsche
zaak ooit heeft bezeten, die man is
gemaakt van bet hout waaruit men
martelaars, nn pnMfin kflfrt
Daarom geloof ik ook dat hij onbe
schroomd en fier zijn idealen zal dragen
voor de rechters, en dezelve trouw zal
blijven tot in den dood.
Borms schijnt mij toe te behooren
tot het nog zeldzame soort menschen,
die in al hun levensuitingen toonen
ruggegraat te hebben, dat is een per
soonlijkheid te zijn. En alhoewel uw
doel en uw strij 1, mijn doel en mijn
strijd niet is, toch groet ik u, en
wensch u kracht en moed toe, uw
kruis te dragen tot op den top van Gol
gotha
(Aldus schreef het Leuvensche
soc. weekblad Het Volksrecht
in Maart 1919.)
voor het Asstsenhc f van Brabant
in September 1919.
Van die geldzucht is in de
beschuldiging niets, totaal niets over
gebleven. Ik ben armer dan vroeger,
ik bezit niets en moet leven van de
aalmoezen die de goede vrienden wll-
lea geven (ontroering) De bladen die
mij aanvallen moeten bekennen in welk
huis ik woonde, slecht en karig be
meubeld. Dus geen geldzucht. Vrouw
en kinderen leven van aalmoezen.
Maar nu is het eerzucht volgens de
advokaat-generaal gisteren in zijn
rekwis'torium beweerde. Heeren, ik
ben zoo eerzuchtig niet. Ik ben een
nederig man en heb een meisje ge
trouwd uit den nedengen burgerstand,
de dochter van eenen politiekommissa
ris, die de moed heeft gehad 16 kinde
ren voort te brengen. Ook dat verwijt
men mij La filie a'un forgeron Heel
mijn Vlaamschgezindheid, ik wou mij
niet afscheiden van mijn volk, ik wou
geen franskiljon worden zooals vele
anderen. Ik verloochende mijn broe
ders niet, ik was en bleet Vlaming.
Als gij tot twintig of vier eu twintig
jaien naar de school en hoogeschool
zijt geweest dan kunt gij zeggen, ik
spreek nu voldoende Fransch.
Vlaamsch, die gemeenc taal ken ik niet
meerMaar ik heb mij altijd in de
plaats gesteld van die 3.300 000
Vlamingen die slechts raar de lagere
scholen hebben kunnen gian zij kun
nen geen Fransch loeren e hun geest
wordt niet ontwikkeld. Anderen k r en
een soort beeren-Fransch, waarmede
men ze uitlacht. Altijd heh k me in de
plaats gesteld var. die menschen.
En dat heet men geldzucht Ik heb
allen op voorhand gezegd wat hun te
wachten stond, de onzekere toekomst
voorgespiegeld, allen hebben den har
den strijd aanvaard... voor Vlaande
ren II: ook heb veel geofferd, doch ik
deed het met liefde mijn vrouw en
kinderen leven nu van aalmoezen,
mijne twee dochtertjes zijn in een
kostschool besteed en twee zoontjes
zullen ook naar de kostschool gaan,
de twee jongsten blijven bij moeder
afwachten hetgeen met vader gebeuren
zal en zullen zich dan komen vestigen
in de plaats waar ik mijn straf zal
moeten doen. (hij heeft tranen in de
stem). Het is een offer van hooge
liefde voor Vlaanderen, doch moest ik
herbeginnen, geen oogenblik zou ik
aarzelen. Wij wisten, dat wij ons
leven waagden. Alles voor Vlaanderen,
Vlaanderen vóór alles.
Ik heb mijn lot, heel mijn offer licht
gedragen, al is het zeer hard geweest
tot vóór 14 dagen ik heb inderdaad
geheel en gansch het regiem gevolgd
der andere gevangenen. Driemaal
's nachts werden wij door de op ronde
zijnde bewakers, wakker gemaakt.
Sedert eenigen tijd brengen mensch-
lievende Vlamingen mij eenig voedsel.
Mijne vrouw en mijne zes kinderen,
die ik zoo menig werf heb moeten ver-
waarloozen om wille van den Vlaam-
schen strijd, die kunnen mij beschul
digen omdat ik zooveel gedaan heb
voor dien Viaainschen strijd en zoo
weinig voor mijn eigen gezin
En toch, mijne heeren, oraag ik dit
alles, zelfs, opsommive oogenblikken,
met een gevoel van vreug'de.
Want ik bemin mijn Vlaanderen
hartstochtelijk, en om dit ideaal wil ik
dan ook alles offeren.
Zoo gij mij veroordeelc zal ik gedul
dig m de gevangenis wachten tot het
uur waarop het Vlaamsche volk zijn
wil zal doen gelden I
strijdgenootei
gaf De Eet
Maai mei niets boud Ik
t'.'keninc en tnijn eigen per
soon lel ik nlel zoo Ik maar
volbrenp mijn levenstaak...
H. ParusH.d.Ap XX: 24.
Het valt te vreezer, dat wie laterdroge
dokumen'en zal willen uitphilrc om hit
aandeel der teiderde p?rsoo lijkhtden in
Vlaanderen aan de besiisser.de g beurte
nissen, waarvan w ij je bange gHuii.cn
zijn, le berekenen, der. wonderbaren
Invloed van ee" man ais Dr Bo- s op
strijdgenoot en tegenstreven moeilijk na er
wamde zal wetei. te schatten.
We! zulten zij ra opstellen vóór en on
middclhik ra de bezetting in het lian
delsblad verschenen tr 7'.;n KI m >prede
waarin faijnpor.trrerer.de wijze de ge
voelens vertolkte, die toer. zoolang reeds
de ziel van zco me iv Flamingant
praamden, schoone, sprekende getuige-
oiasen blijven van zij-e onrechte vader
landsliefde en kranig vooruittredende»
moed
wikkelde, d r Jongere wel
afgebakend. Maar Borms bl.-ef de door
allen erkende, innig vereerde lei.er,
wiens naam als een w ichtwoord klinkt
en wiens voorbeeld de scharen bezielt.
Aan den adel van z:jn gemoed cleen
hef Dr Borms zijn invloed ie danken.
Heeft Emerson niet gezegd dal de wereld
wordt gedragen door de waarachtigheid
der goede menschen. Voor Vlaanderen is
Borms een echt scbll l geweest In zware
tijden.
De geesten waren vertroebeld en de
gei'e driften opgewekt in de harten Met
de gemeenste verdachtmakingen hoopte
men zedelijk te dooden. wieden krei van
het aotivlaamsche schrikbewind wilde
ontspartelen.
Moeder Vlamd ren had een voorvech
ter noodig wler.8 liefde groot genoeg wes
om voor het opperste offer niet terug te
deinzen wiens idealisme zoo hoog en
zoo re instralend was, dat het slijmerige
slijk der lastertongen er geen vat p ha
Met open vizier zijt ge vooruitgereden,
Borms, alleen. D-; g't-lge pu it?n der
pijlen hebt ge afgebroken en vee! slagen
geweerd. De dagen zijn vaak hard ge
weest. Eq wrapg is de strijd tegen de
moedwillige miskenning en de r-ietsont
ziende zlelegoorhc-id der vijar-den, voor
wie zoo edel een doel nastmfi uit liefde.
Ongebroken, even moedig staat Borms
nog steeds vooraan. Maar niet afteer.
Nevens hem, achter hem rukken d-_
strijdmakkers aan door de hreede bress n
die bij sloeg. Mocht hij ons t:c zege
lelden I
Zondag gaan ze hem vieren !-• Merk-
sem, de rumoerige proietarie-sgMncerte
waarvan de walmende fabrlekrchouwen
rijzen even buiten Antwerpen'* wallen.
Do G--oeninge'wacht zijner woonstede
hepfthet feest op touw gezet Maar a.le
bewuste Vlamingen worden ultgenoo
digd er hartelijk deel aan te nemen.
Dat eindelijk ons een gelegenheid gebo
den wordt eens luii!.- hulde te br< r.g» n n
diepen dank te betuigen aan den pr.-cht
V'ami'ig. B 001» ve-he .gt o s zeer.
Maar onk de M rksem«ch'' Gr^-b r-
wacht, die hare*, voorzitter m» t Irtrl e
aanhankelijkheid ereert en hem e-n
lijfwacht steens v rgezelt, mag deden In
die hulde.
Het is zoo roerend Borms, d or die
geestdriftige volkskinderen oi vuwd,
met fieren stap cn strijdlust!,', te rivn
aanrukken, als hij ergens wc r de gxde
boodfe^ap "*n Vlaanderen'* ij rij.-He
J T-rwtil d m i-ne" mg aaV wr ol-
I briefje* 't Zondi t le dorp - u 'f -r
j spreiden »i|. he-Mrm»n de mets) s m"i
jtiiche-de j.M.I de t-oppep der -r.a't-r-
op hun banlj* cergevutlen. ic- dut
B rms Het v-rh g b-s'iut klinkt «laar
j en triomfantelijk hun Lied oer V'amin
K'" HAGEN.
