Een Koloniaal Schandaal De Legerhervorming De onthullingen van M. Sap in de Koloniale Commissie De gemeenschap voor honderden mlllioenen afgezet Tolk der Kristene Volkspartij-Vlaamscht Front P. V. N. 0,30 Vlaanderen krijgt nul op het rekwest PRIJS oer nummer 57 Jaargang, N' 2459 WEEKBLAD Zondag 3 Juni 1928 D» Waarhald ka ona wapan RtChtvaardlghald ona donl Stichter Pieter Daens ABONNEMENTEN Per jaar 15,00 fr.per 6 maand 7,50 fr. •p oorband ba taal ha ar abonnementen op alle postkantoren, buitenland port o I! REDAKTIE Hoofdopsteller K. L. Van Opdenbosch, Volksvertegenwoordiger. Postcbek93175. BEHEER: S. M. Drukkerij "Volksverheffing.. 14. Onderwijsstraat, 14, Aalst. Telefoon 188 De prijs der t ANNONCEN 'jtn wordt bepaald bij overeenkomst. Voor alle inlichtingen wende men dcb ten bareel» PRIJS per nnrnmer Geen vervlaamsching van het Leger in Vlaanderen We zullen dus vandaag de ontleding voortzetten van het door de regecring ingediende wetsvoorstel op de leger hervorming. Maar vooraf moeten we een vergis sing herstellen die we, voortgaande op de inlichtingen van de Nation beige, in ons vorig artikel hadden begaan: de oudste zoon van elk gezin zal niet 13 maar 12 maand dienen. In verband met de zoogezegde diensttijdverkorting is het ook van be lang volgende bekentenis van het offi- cieuse Parijsche blad Le Temps over te drukken «Wat de diensttijdverkorting be treft, het princiep ervan zal om rede nen van pclitieken aard in de wet wor den ingeschreven. In feite zal alleen een klein gedeelte van het jaarlijksch contingent ervan genieten 30 tot 40 t. h. ten hoogste». Dus om aan de katholieke demo craten toe te laten hun kiezers te be driegen, zal het princiep van de dienst tijdverkorting in de wet worden inge schreven. En de diensttijd zal niet voor 30 a 40 ten honderd op 8 maand worden gebracht maar slechts voor 20 a 25 ten honderd. De andere 75 tot 80 percent zullen twaalf, dertien of veertien maand die nen. En in verband met de legerhervor ming moeten we ook wijzen op de dubbelzinnige houding van de socia listen. Dè paladijnen VSri de zes maand blij- ven zwijgen. Hun pers doet haar beste om de zaak dood te zwijgen. Er wor den geen openbare vergaderingen, geen betoogingen belegd. De socialisten zullen een matte op positie voeren en de hervorming haar beslag laten krijgen. Als het kalf verdronken is, zullen ze dan rond de verkiezingen wat ka baal maken om stemmen te ronselen en na de verkiezingen weerom in het ministerie kruipen om hun aandeel van den koek op te eischen. Dat als inleiding. Hat Vlaamsch in het leger volgens de wet van 1913. Niet alleen het princiep van de diensttijdverkorting zal in de wet worden geschreven, om de katholieke demokraten toe te laten hun kiezers te verschalken. Er wordt nog een ander «princiep» ingeschrevende officieren van het ac tieve leger zulen moeten de twee talen kennen. Maar dat «princiep» is niet nieuw. In de thans in voege zijnde wet van 1913 staat hetzelfde «princiep» ge schreven. Artikel 2 van de in zwang zijnde wet, aldus m. H. Picard in De Schelde van Dinsdag 29 Mei 1.1., schrijft voor dus sedert 15 jaar! dat van af 1 Januari 1917 af, ieder jongmensch, die als leerling op de militaire school wenscht aangenomen te worden, be wijs moet leveren, dat hij Fransch en Nederlandsch kent. met dien ver stande evenwel, dat hij slechts één van beide talen (maar alle lessen wor den in het Fransch gegeven) naar eigen verkiezing grondig dient te kennen en dat, wat de tweede taal be treft de «eerste begrippen» volstaan. Deze «eerste begrippen» moeten, vol gens alinea 3 van het artikel, zoo op gevat worden, dat de recipicndus toch in staat wezc een letterkundig opstel te maken zooals kan vereischt worden van leerlingen van de derde klasse middelbaar onderwijs (klassieke hu maniora en de atheneums). Dezelfde wet. artikel 4 voorziet dat de leerlingen die het Fransch als eer ste taal hebben opgegeven voor het ingangsexamen, zich verder in het Ne derlandsch zullen te bekwamen heb ben... De Vlaamsche leergang omvat 45 lesen van 1 yt uur ieder. Voor de minst vertrouwden met de Nederlandsche taal is er daarenboven nog een vrije les voorzien van 1 y uur eiken Donderdag. Die wet bestaat sedert 15 jaar. Wat heeft ze gegeven? Niets! Waarom? Omdat het in het Bel gisch leger voor een officier een schande is Vlaamsch te kennen. Omdat het Chic staat alleen Fransch tc ken nen. Zelfs de officieren van Vlaamsche afkomst spreken altijd en uitsluitend Fransch en gebaren, wanneer ze eens verplicht zijn Vlaamsch te spreken, dat ze dat alleen kunnen met een sterk Fransch accent. Dat is het resultaat van de wet van 1913 die sedert 15 jaar in voege is. Het nieuwe voorstel zand in de Wat brengt de nieuwe wet om aan dezen toestand een einde te maken? Niets. Vooraan staat het volgende«De be trekkingen tusschen al de militaire overheden c-vengoed als de bevelen zullen in het Fransch geschieden». Zoolang dat gehandhaafd blijft, mo gen zc nog twintig examens voor schrijven voor de kennis van het Ne derlandsch bij de officieren, het zal aan den huidigen toestand zoo goed als niets veranderen. De taal van de officieren zal het Fransch zijn en het Fransch blijven. Leert een vreemde taal op de school leert ze'r zoo goed mogelijk maar komt dan in een milieu waar ge die vreemde taal practisch nooit spreekt of schrijft en na een paar jaar zal je in die vreemde taal nog wel kunnen zeggen «Goeden dag», en «Het is goed weer vandaag» of «Hoe is 't met u?» maar daarmee zal het amen en uit zijn. Een gesprek voeren in die vreem de taal zal je niet meer kunnen, er in schrijven evenmin. Neen, de bepalingen in het nieuwe wetsvoorstel voorzien, zullen aan de resultaten van de militaire wet van 1913 niets veranderen. Men zal nu ook een uitgangsexamen voorschrijven voor het Nederlandsch aan dc onderluitenanten en bij zijn bevordering tot majoor zal de' officier een tweede of is 't een derde exa men moeten afleggen. Maar we herhalendat zal even min aarde aan den dijk brengen als al de vest. Het officieren-milku, lijk het nu is samengesteld, is hoogst^ on gunstig voor onze taal. Er wordt door Belgische officieren onder mekaar of in den huiskring geen Nederlandsch gesproken, het Fransch is de Belgische officierentaai en geen honderd taaiexamens zullen aan dien toestand iets veranderen. Het. milieu zelf moet veranderd wor den. En het nieuwe wetsvoorstel inte gendeel zegtde betrekingen van de militaire overheden zullen in het Fransch geschieden. Het Fransch blijft dus in het Bel gisch leger, lijk trouwens in heel het Belgisch leven «la langue dc cohe sion nationale» de hoofdtaal, de mees teres. Ons taal wordt, als dat niet anders meer gaat, geduld maar slechts als schommelmeid. En dat is zeer logisch van wege den Belgischen eenheidstaal. Er is geen voorbeeld van een een- heidstaat, waar twee talen gelijkbe rechtigd naast mekaar staan. Er bestaat geen voorbeeld van. om dat het niet mogelijk is. Omdat er geen twee zielen in één lichaam kunnen huizen. Dc minimalisten worden telkens ge klopt wanneer ze één punt van hun minimumprogramina willen verwe zenlijken, niet alleen omdat ze zoo plat zijn en enkelen onder hen zoo geldgierig, maar ook en vooral omdat de logika tegen hen is. Ze willen de eenheid van den Bel gischen staat. De eenheid van de Belgische staat duldt geen Vlaamsche universiteit, geen Vlaamsche legerafdeelingen, geen Vlaamsch bestuur, geen Vlaamsch gerecht. De minimalisten willen water en vuur verzoenen. Zc willen bij middel van een Bel gische partij in België de Belgische eenheid breken. Ze kunnen niet. De logika van de feiten is sterker dan zij. Zelfs indien ze tnoedig waren en on baatzuchtig, maar in werkelijkheid .partijgangers van den centralistischen staatsvorm, dan kunnen ze hun mini- mumprogramnia niet verwezenlijken zonder liet eerste punt van hun pro gramma, de Belgische eenheid, te ver nietigen. Ook hier bij de behandeling van de legerkwestie zal dat opnieuw blijken, lijk dat gebleken is bij" het aanvaarden van de Nolfbnrak en van de sanctie- looze bestunrlijke taalwet. l Het voorspel. 24® Mei. Zeer lokaal van de Palais de la Nation te Brussel. Vergadering van de parlementaire koloniale com missie. De heer Sap, katholiek volksverte genwoordiger treedt op als verslagge ver. Hij is zeer plechtig, ziet eenigszins. bleek, is aangedaan: zijn verslag is een tot barsten toe geladen mijn. in staat om het Jasparsche regeering- schip in de lucht en tot gruizelementen te doen springen. De heer Sap heeft zijn verslag laten afdrukken op 32 exemplaren. Er zijn 31 leden van de commissie aanwezig. Elk lid krijgt bij aanvang der zitting één exemplaar maar met de belofte v,an teruggave onmiddellijk bij het einde van de voorlezing ervan door j den heer Sap. De 31 leden van de commissie rei ken na afloop der vergadering hun exemplaar weer over aan den heer Sap. De pers zal dus niet worden inge licht, het land zal niets weten. De leden van de commissie houden bun hart vastde onthullingen door den heer Sap gedaan zijn verschrikke-; lijk. Gelukkig het land zal niets weten. In de commissie zetelen aH;n 4--.'-"* tholieken, socialisten en liberalen en de kopstukken van de drie partijen komen allen even bevuild uit het ver slag te voorschijn. Zij zullen dus zwijgen, niemand zal dus iets weten. Wat een kans dat men de nationa listen uit deze commissie gesloten houdt Nu zal het land niets weten! De honderden gestolen millioenen zijn dus veilig in do brandkasten der dieven. Ook de driemaal heilige partij zal niet worden beklad. De 31 zulen zwijgen Ongelukkig is het 32® exemplaar van het gedrukte verslag zoek geraakt en door een «ongelukkig» toeval in de handen terecht gekomen van Staf De Clercq. Die heeft niet gezwegen. Drie dagen achtereen bracht Dc Schelde ons verbijsterende onthullin gen. Vlaanderen zal dus in elk geval de waarheid weten. De veilheid der Belgische pers. De Schelde publiceerde dus drie da gen achtereen de samenvatting van 't verslag Sap. Daarin wordt bewezen dat de Bel gische Staat voor honderden millioe nen, ja voor milliarden bestolen werd. bestolen precies op dat oogenblik wanneer het land in zware finantieelc moeilijkheden verkeerde. Zonder deze dieven had men niet moeten stabiliseeren aan 175. zonder hen had men kunnen stabiliseeren aan 100jjf nog aan minder. Tien dieven wisten onder mekaar een waarde van bij de twee milliard te verdeelen. Dat alles betoogt en bewijst het ver slag Sap: dat stond drie dagen achter mekaar in De Schelde te lezen. En dc Belgische pers? Zij had niet de hand kunnen leggen op het verslag Sap, maar De Schelde bracht het aan het licht... De Belgische pers heett niet gekikt. De socialistische niet. De liberale niet. De katholieke niet. Wat bewijst dat? Dat de Belgische pers onafhanke lijk is van alle finantieele machten, dat het geld geen vat heeft op de Bel gische pers, dat zc het vaderland dient envers et contre tous en boven alles j dc waarheid lief heeft. Dat bewijst dat de Belgische pers j zoo hoog staat als de Belgische magi- st rat uur. F.n ook de Vlaamsch-belgicistische pers staat even hoog als de Franseh- belgicistischc zustcrorgancn. Zelfs De Standaard waaraan de heer Sap meewerkt, waar hij. als wc goed ingelicht zijn, de lakens uitdeelt, zelfs De Standaard heeft gezwegen. Waarom heeft dc heer San, langs zijn orgaan, niet zijn best gedaan om mede laaiideren te helpen inlichten? Heeft hij dan zijn onthullingen niet gedaan om de waarheid en de eerlijk heid te dienen? Waarom heeft hij dan wel de Bel gische rottering onthuld? Toch niet om zijn deel te eischen, hopen we! Hoe behandelt men in Congo de menschen Er werd door groote dieven veel ge stolen. Dat moet aangeklaagd. Maar die groote dieven om aan hun geld te komen doen ginder in Congo de negers werken in hun mijnen, aan hun wegen. In welke voorwaarden geschiedt die arbeid? De heer Sap schrijft in zijn verslag «dat de negers ondervoed zijn, dat er te kort is aan armen vpor den land bouw omdat de nijverheid alles op- eischt en opslorpt derwijze dat gansch het inhoorlingenleven gedesorgani seerd is». Bij elke bespreking in de Kamer van dc koloniale begrooting komt onze 1 volksvertegenwoordiger de heer Van op den Bosch tusschen om de wijze aan te klagen waarop de negers in Congo te werk worden gesteld. Mhrt iian rivijgen al 4e Pilalussen en de hoofd-Pilatus. dc minister van Koloniën, hij wezc katholiek of libe raal herhaalt«Het is niet waar». Nu blijkt het dat het wel waar is. Nu ze niet meer kunnen zwijgen ko men de tongen los en oudminister Wauters heeft op den Algemecnen Raad van de socialistische partij de kat de bel aangebonden. We citeeren de interessante gege vens uit zijn verslag. Sedert de Belgische bezetting in Congo is de negerbevolking met dc helft verminderd. Op een oppervlakte 82 maal zoo groot als België leven nog 10 a 11 millioen menschen. Hoe worden de arbeidskrachten aangeworven Zij worden opgeëischt. De Belgen hebben en terecht de op- eisching van onze werklieden door de Duitsehers aangeklaagd voor het we reldgeweten. De Belgen doen hetzelfde in Congo. In 1927 waren bij het half millioen (500.000) aldus opgecischte werk krachten. Natuurlijk vernietigt zulk systeem het gezin en gaan de geboorten ge weldig achteruit. Te Kinshasa zijn er 20.000 negers, 2000 vrouwen en 500 kinderen. Men kan die cijfers niet commen- tarieeren in een blad dat ook in de handen komt van onze kinderen maar we vragen aan alle vaders en moeders eens na te denken op de gevolgen van zulke toestanden. De menschen in Congo worden op Anmeedoogende wijze opgeofferd om de dividenden der mijnmaatschappijen te verhoogen. F.r zijn streken waar niet eens ge noeg arbeidskrachten overblijven om het noodige te winnen op de akkers voor liet levensonderhoud van vrou wen. kinderen en grijsaards. Laten wc nog een en ander citeeren uit de rede van Wauters: «Men moet ook de vrijheid van den inboorling eerbiedigen. Zeker men neemt de negers niet meer met de ketting aan den hals, lijk men dat doet met de zwarte militianen, maar er wordt een sterke zedelijke drukking op hen uitgeoefend. «Sommige maatschappijen geven premies aan dc negerhoofden om dc opcisching aan te moedigen. «Het zijn de negerhoofden die druk king uitoefenen om werkkrachten aan dc maatschappijen tc sturen... «Toen de goeverneurs geëischt heb ben dat de opgeëisehte negers behoor lijk gevoed worden, dan waren de nij- vcraars en handelaars van Kinshasa de eersten om daartegen te protestee ren. «De neger die zijn «arbeidscon tract» breekt wofdt in de gevangenis geworpen. «Bijna altijd dienen de plaatselijke administrateurs de belangen van de nijveraars. Doen ze dat niet, dan zijn ze bijna zeker van verplaatst te wor den». De socialist Gelders oefende kritiek uit op het vormen van koloniale maat schappijen door dc socialistische par tij. Maar Le Peuple zegt daar alleen het volgende over«Gelders évoque le dé bat qui a eu lieu rccemment sur les sociétés industrielies du parti et leur participation a des entreprises colo- niales». Dat is alles! En nu moet ons nog iets uit de pen. We schrijven het niet graag, maar we voelen er ons toe verplicht. Waarom klagen tie missionarissen deze zedelijke en lichamelijke moord op tie negerbcvolking niet aan Waarom verbiedt de geestelijke o- verheid ten strengste aan al haar mis sionarissen van daar iets van in het openbaar te verklappen. We weten bij persoonlijke onder vinding, dat velé missionarissen den muilband, die men hen beeft opgezet, met verontwaardiging dragen Bestaan er dan geen vreemde zon den meer? Is «niet beletten, niet overdragen» in sommige gevallen niet zondig? Is deze onwaardige zedelijke mas samoord door de bankiers gepleegd op de weerlooze negerbevolking, geen misdaad? En gij speculeerders op koloniale waarden weet gij dat er zooveel bloed en tranen kleren op uw winsten HET REUZENZAAKJE Compagnie des Grands Lacs (1902) In 1902 werden 12 millioen hectaren Congoleesch grondgebied ter beschik king van de Compagnie des Grands I.acs gesteld om er op te prospectee ren en de eventueel gevonden mijn- gronden uit te baten. Dit gebeurde tegen de volgende voorwaarden. 1) de helft der nettowinsten komen aan den Belgischen Staat. ^2) de Staat krijgt daarenboven nog 47 y t.h. van de winsten die uitgedeeld worden aan de aandeelhouders der Cie. Laten we dat duidelijker maken door een voorbeeld De compagnie maakt 20 millioen winst. Daarvan gaan er vooraf 10 aan den Staat en van de overige tien ko men er nog 47 y t.h. eveneens aan den Staat. Geen slechte zaak dus voor den Staat. Compagnie des Grands Lacs (1921) In 1921 herzien Staat en compagnie deze overeenkomst. De compagnie doet afstand van Iiaar prospectie-t^cht op de 12 millioen hectaren en vergenoegt zich met den vollen eigendom over 400.000 hecta ren. Natuurlijk wist de compagnie toen al welke dc meest voordeelilp gron den waren. Ze liet de voor haar waar- delooze gronden varen en behield al- leen de Waardevolle mijnvelden. maar ditmaal hi vollen eigendom. De maatschappij had dus niets weg- I gegeven. Toch kreeg zc in ruil van den Bel gischen Staat een schitterend ge schenk: de Staat zag af van zijn 50 t.h. vooruit op de nettowinsten. Dus bij een winst van 20 millioen zou de Staat niet 10 millioen vooruit meer krijgen maar slechts nog 47 y naast de andere aandeelhouders. Keert de compagnie niets uit. dan krijgt de Staat niets. Waar de rechten van den Staat op winsten der Cie, voor 1921, van 50 tot 70 t.h. bedroegen, kunnen zij in dc voordeeligste veronderstelling maar tot 77 p.h. meer beloopen, doch zij kunnen ook herleid worden tot... nul! F.n hier komt nog wat anders bij. Gedurende de 5 eerste jaren is de Cie volstrekt meester. De mijnen die zij vindt moeten haar toegestaan worden en zij kan ze zelf uitbaten of laten uitbaten door een of meer filialen. Deze filialen steekt zc naar goeddun ken ineen en behoudt er zich de voor deden voor die haar believen, alhoe wel het gemeenschappelijk belang van den Staat en de Cïe vereischen dat in de «filialen» het maximum voordeden sou den toegekend worden aan de moedermaatschappij! (Voor den Staat is zulks wel waar, doch niet noodzake lijk voor dc moedermaatschappij en de filialen. N. v. d. S.) Na deze eerste periode is de Cie niet meer volstrekt meester, anderen kun nen nhast hnar komen mijnen opzoe ken en indien zij er vinden en er de concessie van krijgen, wordt de tus- schenkomst der Cie en haar aandeel in de winsten automatisch geregeld door de mijnwetgeving van Katanga. De Cie zal alleen nog het recht hebben 20 t.h. te onderschrijven van het kapi taal van elke maatschappij en rich moeten tevreden stellen met 12 tot 50 t.h. of 12 tot 60 t.h. der uitgekeerde winsten. La compagnie minière des Grands Lacs (1923) Ziehier nu een geval van toepassing der nieuwe conventie van 1921. In December 1923. buiten de tus- schcnkoiust en zonder weten van het Parlement, den Kolonialen Rand en van de aandeelhouders der Cie des Grands I«acs werd er door een finan tieele groep, niet een kapitaal van 10 miljoen, opgericht, la Cie minière «les Grands Lacs.. De Cie des Grands I.acs, met toestemming «Ier Regecring. maakt haar een gedeelte over van haar maatschappelijk bezit en de standrc- peieiv «kt Ci«- ïtlinwktc. waarin Ce voor waarden tier nverdracht voorkomen in aft. 5 wofdën goedgekeurd bij Ko ninklijk Besluit. De Cie des Grands Lacs heeft zon der eenige bijzondere vergoeding, de voordeelcu van haar uitsluitend recht laten vallen, zij heeft overgelaten, zich vergenoegende inet dc teruggave der onkosten, de vruchten van hare mijnopzockingen, waarvan men reeds in 192! wist. dat Zc* met welgehtkkcn waren bekroond. Zij heeft zich ontdaan van al dc voordeelen die zij bezat en zulks ten bate eener maatschappij qu'on ap- pele socicté filiale, zegt op suave wijze de, heer Sap maar in dewelke zij enkel het minimum rechten heeft vast gesteld door de mijnwetgeving van Katanga De staat «lie. in dc Cie des Grands I.acs, de volstrekte meerderheid der stemmen bezitmoet tusschenkomen voor 47 y t.h. in de uigekcerdc wins ten. die geïnteresseerd is in de winsten niet alleen voor wat aangaat het deel dat aan de Schatkist moet toekomen, maar nog door den waarborg van in tresten aic hem beloofd zijn en uit «•urzake waarvan hij reeds buitenge wone voorschotten heeft gedaan. die Staat heeft laten gebeuren heeft niet geprotesteerd en alles goedgekeurd De verklaring van deze vrijgevig heid dcriptompagnie des Grands I.acs. tegenover de Compagnie minière des Grands I.acs? Het zijn natuurlijk dezelfde men schen die in de twee vennootschappen de winsten in hun zak sj*Ien De Compagnie des Grands Lars moest ook na 1921 nog 47 y. t.h. van haar winsten aan den Staat afstaan. De Compagnie minière «les Grands Lacs moet dat niet. Begrepen Dg -Compagnie in infer*'dt* Grands I.acs neeft vijfduizend stichter*-aan deden Uitgegeven. De Compagifie des GratldS Lacs die 20 t.h. van 't kapitaal inschreef der minière kreeg cr 1000 de andere 4000 bleven in de zakken van de nieuwe groep. ?e,r^lnister van Ko,«»«en gaf in Jul# 1927 toelating om de 5000 stich- tersaandec len tot 500.000 honderdsten van aandeden te herleiden om de beufSspACtilatie aan te moedigen In Ju lé 1927 stonden die op «ie »>enrs gekwoteerd voor een gczamcliik be drag van 2 milliard 150 millioen. Volgen* dc conventie van 1902 moesten er daarvan 70 t b aan den Staat komen of 1 milliard 505 millioen. Volgens de conventie van l"_'l nog 47 y t.h. aan den Staat of 1 milljard en 21 millioen 250 duizend frank Maar «lank aan dc combinatie met de minière zakt het aandeel van den Staat op 11 fr. 52 t.h. Maar laten we gerust zijn de rest is in goede handen, in de handen van flinke bankiers die daarmee «le Bel-

Digitaal krantenarchief - Stadsarchief Aalst

De Werkman | 1928 | | pagina 1