HANDEN AF!
0,30
Front P. V. N.
Op 11 Juli gedenkt ge
BORMS
door het storten van uwen penning voor
het Bormsfonds
11 JULI 1928
De-heer Van Cauwelaert
op den rooster
Stichter Pieter Daen
57 Jaargang, N' 2464 WEEKBLAD
Tolk der Kristene Volkspartij-Vlaamsche
PRIJS ABONNEMENTEN
per nummer ^*®r j«*r 15,00 fr.per 6 maand 7,50 fr.
OQft *P roorhmwé betaalbaar
jOU abonnementen op alle postkantoren, buitenland port meer.
PRIJS
per aummei
Zondeg 8 Juli 1928
REDAKTIE Hoofdopsteller K. L. Van Opconbosch,
Volksvertegenwoordiger. Postchek93175.
BEHEER: S. M. Drukkerij Volksverheffing
14, Onderwij «straat, 14, Aal*-. Telefoon 188
ANNONCEN
De prijs der annoncen wordt bepaald bij overeenkomst.
Voor alle inlichtingen wende men rich ten baredt.
Nu zes maand geleden, werd een
groot offensief geopend ten bate van
het Bormsfonds, met het resultaat dat
sedertdien zoowat honderdduizend fr.
werden ingezameld.
Er wordt mij nu gevraagd, dat ik
ook een hand zou uitsteken, nu er op
de groote trom moet geroffeld, ten
hate van de tweede honderdduizend
franks. Ik heb alle redenen om gaarne
aan dit verzoek een gunstig gevolg te
geven, geen enkele om er afwijzend
tegenover te staan.
Is een kleine persoonlijke herinne
ring toegelaten? Zij zal er misschien
toe bijdragen om hier en daar eenig
misverstand op te ruimen.
Het was op den dag van Borms'
aanhouding, dat ik mij voornam een
poging te wagen om het steeds was»
send getij der patriotardische furie te
keer te gaan. Ik droeg nog mijn sol
datenplunje. Sedert een paar maand
had ik mij links en rechts laten ver
tellen hoe het hier tijdens den oorlog
was toegegaan in bijzonderheden
natuurlijk, want algemeenheden wa
ren mij bekend. Vrienden, voor wier
onbaatzuchtigheid ik durfde borg
staan, waren ofwèl uitgeweken ofwèl
gebroodroofd ofwèl in de gevangenis
opgesloten en het gevangenisre
giem van heden is hemelsch vergele
ken bij dit van 1918-1919.
Onder degenen, door wie ik mij liet
inlichten, waren er die schuld wierpen
op het activisme. Ik dacht steeds aan
de Engelsche leuze: Right or wrong,
it's my coutrv. En daar viel niet te
aarzelen: Gelijk of ongelijk, zij zijn
onze medestrijders 1 Vanaf het oogen-
hlik, dat wij geen redelijke schuld in
het activisme erkennen, dan heeft heel
dit gebazel over dit of dat verkeerds
of niet verkeerds geen belang meer.
Alleen de toekomst komt in aanmer
king. En wij worden er niet sterker
door wanneer wij in ons eigen vleesch
snijden, en medestrijders van ons af-
stooten omdat deze meer speciaal tot
mikpunt zijn geworden van onze vij
anden.
Het was een benarde toestand. Er
werd te vergeefs gewacht op een
schijn van een Vlaamsch contra-offen
sief. Er heerschte algerrreene schuw
heid en ontreddering. Toen het bericht
kwam, dat Borms te Brussel was aan
gehouden wat werd er toen al niet
gekletst over Borms, die door zijn
eigen beste vrienden in de handen van
liet gerecht zou zijn overgeleverd ge
worden! begreep ik voor mijn part,
dat er met langer mocht getalmd wor
den. Het was nu of nooit het oogen-
blik om dc zoo lang verwachte en
reeds ontworpen Vlaamsch nationale
partij te Antwerpen te doen stichten,
de partij die in de eerste plaats om het
Vlaamsch belang zou bestaan,, cn dit
als een element van gisting in dc Bel
gische politiek zou brengen. De feiten
hebben intusschen bewezen, dat niets
zoozeer gevreesd wordt door de Bel
gische politici als de zelfstandige
Vlaamsch Nationale partij en dat
niets zoo de Vlaamsch Nationale ge
dachte wakker cn levendig heeft ge
houden. Het debat b. v. over de amnes
tie-kwestie, dat déze week door onzen
vriend De Clercq werd uitgelokt en
dat van zeer groot belang zal blijken
te zijn, is een treffend bewijs voor de
ontzaglijke rol die een Vlaamsch na
tionale partij heeft te vervullen.
Niets heeft trouwens zoozèer het
offer van Borms nader tot de massa
gebracht, als deze partij van het VI.
Nationaal solidarisme.
Want het offer van Borms vereischt
organisatie. Men heeft wel eens ge
zegd, dat Vlamingen geboren anar
chisten zijn. En daar is zeer veel waar
heid in. Wij zijn een tuchteloos volk
Maar ondanks alles komt daarin toch
een keering. Zoo is er dan ook, na een
langen sukkelgang, eindelijk een
Bormsfonds ontstaan dat, zooals hoo-
ger medegedeeld, ziin eerste honderd
duizend franks heeft ingezameld.
Zeer velen weten -echter nog niet
precies wat het Bormsfonds is. Het
weze daarom herhaald, dat het hier
een blijvend fonds betreft, waarvan de
intresten tijdens Borsms- leven aan
hem en zijn familie worden uitge
keerd, vermits Borms, ook na in vrij
heid te zijn gesteld, zich nog in een
moeilijken toestand zal bevinden. En
mochten de omstandigheden zich
soms anders voordoen dan wordt ge
vreesd, of mocht er later verandering
in komen, dan zullen de intresten aan
Vlaamsche werken ten goede worden
gebracht. Hierom alleen reeds ver
dient het Bormsfonds alle vertrouwen.
Het Bormsfonds heeft ook ccn^wet-
tig erkend beheer, dat regelmatig over
het gebruik van de gelden verslag
moet uitbrengen en daardoor vanzelf
aan de algemeene controle is on
derworpen. Orde, regelmatigheid, con
trole zijn immers het alpha en omega
der organisatie
In alle opzichten verdient dus het
Bormsfonds ook in zijn beroep op de
tweede honderdduizend te worden ge
steund Uit de wijze waarop wij op
dit beroep ingaan zal weldra blijken
dat u ij VOOR BORMS MEER OVER
HEBBEN DAN WOORDEN. De nieu
we inzameling zal een manifestatie
zijn van Vlaamsch solidariteitsgevoel.
Dat niemand op dit appel ontbrekc.
h. v. r
BEREIDT U VOOR OM 11 JULI
TE VIEREN.
De minimalisten die op dezen dag
den slag op den Groeninghekouter zul
len herdenken spelen tegenover hun
volgelingen de lafste komedie die
denkbaar is op 11 Juli 1302 stond
Vlaanderen in 't gelid om ten koste
van leven en goed de zelfstandigheid
van het Vlaamsche graafschap tegen
het zuidelijk imperialisme te verdedi
gen.
Op het oogenblik dat de minimalis
tische leiders het spreekgestoelte be
stijgen om voor hun toehoorders den
lof van het oude Vlaanderen en de
noodzakelijkheid van Vlaanderens her
wording te betoogen, hebben allen die
verantwoordelijkheid dragen zich ver
bonden om de bevrijdingsdaad van
1302 te verloochenen, om Vlaanderens
volledige zelfstandigheid voor tal van
jaren achteruit te stellen De heele
Katholieke Vlaamsche Kamergroep is
bereid gevonden om de militaire wets
voorstellen te stemmen die van Vlaan
deren een Fransch wingewest ofte ver
lengstuk moet maken.
Dank zij de lafheid van de Katho
lieke VI. Kamergroep zal het Fransch
imperialistisch militarisme datgene
veroveren wat het vruchteloos zoovele
keeren met de wapens in de hand heeft
beproefd.
De minimalisten hebben 't recht ver
beurd nog 11 Juli 1302 te herdenken.
Hun herdenking is een onteering
van de beteekenis die wij als een kost
bare relikwie bewaren.
Op 11 Juli moet onze leuze zijn
HANDEN AF VAN DEZE DAG
HANDEN AF VAN DAT HEER
LIJKE VERLEDEN,
HANDEN AF
En 11 Juli 1928 moet staan overal
in een teeken van scherp verzet tegen
de Belgische politiek die geen andere
is dan de trouwste voortzetting van
de leliaertspolitiek van 1302.
Wat we ook inrichten, wat we ook
doen, overal moeten we nadruk leggen
op het gevaar dat dreigt uit de mili
taire wetsvoorstellen die langs Brus
sel om uit Parijs worden gedikteerd.
11 Juli 1928 is geen feestdag, geen
gelegenheid tot vroolijk samenzijn
11 Juli 1928 moet staan, overal, in
het teeken van den bit tersten strijd.
Strijd tegen de vreemde dwinge
landij.
Strijd tegen Brussel.
Strijd vooral tegen de onverschillig
heid en de bangheid die schuilt in
Vlaamsche harten.
11 Juli is een nationale dag, een dag
die ook zou geweest zijn zonder 1302,
omdat het de belijdenis is in het
«Vlaanderen is ons Vaderland».
11 Juli is een nationale dag die moet
staan in een teeken van bitteren strijd
tegen wat ons nationaal bestaan be
dreigt, tegen wat het «Vlaanderen aan
de Vlamingen» in den weg staat.
De huidige regeeringsvoorstellen
wijzen op er is geen andere keuze
België of Vlaanderen dienen.
Er is geen verzoening mogelijk tus-
schen België of Vlaanderen als Vader-
land.
Wij hebben Vlaanderen gekozen.
De minimalisten kiezen België.
Er is geen gemeens tusschen hen en
ons en daarom zeggen we nogmaals
HANDEN AF
Onze vriend Staf De Clercq heeft
Donderdag 28 Juni den heer Van Cau
welaert eindelijk weten te dwingen het
masker af te werpen.
Men mag gerust zeggen dat de bur
gemeester van Antwerpen ditmaal de
volgzaamheid jegens een kabinet, dat
nochtans elke seconde van zijn leven
dank aan hèm, heeft gedreven tot een
punt. waar'ze van naatn verandert, cn
eenvoudig alleen nog knechtschap ver
dient te hecten.
Wat vroeg de Vlaamsch-nationalis-
tische voorman
Niet meer dan dat de indieners van
het amnestie-voorstel er bij de re-
geering zouden op aandringen, dat dit
vooratel'nog voor het verlof zou in
behandeling' komen.
Wordt trouwens in de memorie van
toelichting, die dat voorstel vooraf
gaat, niet betoogd dat het tijd is. hoog
tijd, de verbittering, die de politieke
vervolgingen van na den oorlog in het
land hebben gewekt, weg te nemen?
Hebben dc minimalistische bladen, is
op alle minimalistische propaganda-
meetings dat liedje niet op alle tonen
gezongen
Ln wat antwoordde nu de heer Van
Cauwelaert
1. Dat het zijn PERSOONLIJKE
wensch was dat het voorstel nog dezen
zomer uit de baan gerake. Zijn PER
SOONLIJKE wensch De heer Van
Cauwelaert durft dus niet eens te spre
ken uit naam van zijn groep Is hij
dan geen leider meer van die groep
Of is bet amnestievraagstuk nu ook
al voor degenen die zich noemen cn
etnen de «verwezcnlijkers» van de
laamsche verzuchtingen... een vrije
I. west ie gc worden, waartegenover ie-
•h f"T TrïvSOOUl»!JK. Iici -i.inJpuiii
inneemt dat hij verkiest of... dat zijn
PERSOONLIJKE belangen het best
vrijwaart j
- «Lr zijn maar twee uitwegen: of-
wel zal de regeering een standpunt
aannemen, en dan is de tijd aangebro-
broken; ofwel zal zij de zaak aan het I
parlement overlaten, cn DAN BE-
HOORT HET AAN DE KAMER den
tijd cn de wijze der bespreking te be-
Natuurlijk. natuurlijk. Dat wist
iedereen, ook zonder het uit den mond
van den heer Van Cauwelaert te moe
ten vernemen. Maar de vraag is, hoe
veel tijd de minimalistische verzame
laars van niet gehouden verkiezings-
en andere beloften de regeering nog
gunnen om «een standpunt aan te ne
men». D.w.z. hoelang ze zich ervan
zullen laten weerhouden hun macht
te gebruiken om den Vlaamschen
volkswil door te zetten, onder voor
wendsel van te wachten op iets...
waarvan ze volstrekt niet weten hoe
het er zal uit zien, dat ze zelfs waar
schijnlijk vierkant zullen moeten ver
werpen, willen ze hun gegeven woord
getrouw blijven.
Want. wie zegt dat het standpunt
«lat de regeering dan zal «aannemen»,
door de lamingen zal kunnen wor
den bijgetreden? De samenstelling van
ons tegenwoordig ministerieel team,
lat feit dat een Janson het departe
ment van justicic beheert, wettigt zelfs
de vrees, ja, de quasi-zekerheid van
lu-t tegenovergestelde. Het staat zoo
goed als vast dat. wanneer ook, om
dc amnestie zelfs om de geminima
liseerde amnestie, waarmee men op dc
laamsche banken van dc rechterzijde
vrede neemt zal moeten gevochten
worden tegen dc reactionaire en frans-
kiljonschc kliek waarvoor zij, die die
kliek de wet konden stellen als ze
wilden, zoo deemoedig het hoofd bo
gen, buigen en zullen buigen. Alles
kotnt dus neer op het oogenblik op de
omstandigheden, waarin die strijd
wordt aangegaan. De heer Van Cau
welaert had de keus. Het hing van
hem ai tc beslissen dat slag zou wor
den geleverd terwijl hij zijn tegenpar
tij nog in zijn macht heeft en hij haar,
in ruil van wat ze van hem verwacht,
kon dwingen tot een capitulatie. Dat
ware een eerlijke toepassing geweest
van de hooggeroemde minimalistische
takttck, en wc hadden ze als dusdanig
kunnen erkennen, al aanvaarden wc
die taktick niet. De regeering wil de
militaire ontwerpen gestemd krijgen
vóór het parlementair verlof. Daar
voor heeft ze de minimalisten noodig.
Welnu, als de minimalisten zich dan
toch politiek te koop stellen, dan kon
den ze zich best voor een deel laten
betalen met wat tenslotte een voldoe
ning zou zijn van den mecst-actueelen,
den brandendsten Vlaamschen volks-
eisch.
En dat zelfs, dat zelfs, wou dc heer
an Cauwelaert niet.
Het derde argument was ons reeds
bekend: «hoe groot onze wensch ook
zij om de amnestie-kwestie zoo spoe
dig mogelijk opgelost te krijgen, wil
len wij toch bij deze gelegenheid niet
le speelbal van de oppositie worden».
Maar wel:, de speelbal van dc anti-
-i_.IIt
Vlaamsche hof- cn regeerings-cama-
ilia, zouden we Jaar dadelijk wiiicn
op antwoorden, of zooals de heer Bou-
chery zei:
i U weigert, mijnheer Van Cau-
wclaert, op te treden ten voordeele
van de amnestie, die door de Vla-
rningen wordt gevraagd, maar U zijt
«bereid om het legcrontwerp te bc-
spreken, dat door de Vlamingen
wordt verworpen
F.n er is mcér.
De burgemeester van Antwerpen
verwijt dc sociaal-democraten vroeger
de amnestie te hebben gesaboteerd.
Laat zijn. Hij verdenkt er hen wel
licht van dat in de toekomst weer te
zullen doen, als dat in hun politiek
kraam tc pas komt. Laat allemaal zijn.
Dat is echter de zaak niet. De zaak
is, dat de heer Vatl Cauwelaert er de
amnestie niet door kriigt zonder den
steun ofwel van de franskiljons uit
het katholieke en het liberale kamp,
ofwel van de sociaal-democraten. De
eersten kan hij tot het verlecnen van
dien steun dwingen en hij wil niet.
De laatsten vragen niet beter dan met
hem, thans de amnestie te stemmen.
En hij weigert weer.
WaaromWelke belangen staan
toch op het spel, die hem dan ontwa
penen. juist nu, als hij maar heeft toe
tc slaan? Belangen van hoogere orde?
Men tioeme er ons één, dat ZELFS
van een minimalistisch standpunt, die
volledige, onvoorwaardelijke overga
ve wettigt!
En dus dringt het besluit zich op:
een hoogere liefde wordt weer eens
verloochend om wille van lagere doel
einden.
Priester Cvriel Verschaeve heeft,
voor de rechtbank, die Borms ter dood
veroordeelde, voor dergelijke verloo
chening een hard, maar w&ar woord
gevonden.
De h. Van Cauwelaert had tot plicht,
persoonlijk incident een uitweg ge
zocht uit zijn hachelijke positie Staf
De Clercq zou hem hebben aangeval
len tijdens zijn afwezigheid, en wel,
terwijl hij in den loop van het debat,
de Kamer had verlaten. Onze vriend
bevestigt integendeel dat, terwijl hij
zijn onthouding motivecrend. het mo
reel portret van de «trekpaarden van
het Vlaamsche Belgicisme» «chctste,
dezer leider aan dc ministerbank te
praten stond.-
Ons is het om het even.
Dc h. Van amvektert had tot plicht,
uit elementaire beleefdheid, het debat,
dat met een verzoek tot hem was in
gezet. tot het einde bij te wonen En
deed hij dat niet, dan bewijst dat al
leen... ilat het hem een beetje te warm
begon te Worden: Het zou al tc ge
makkelijk zijn. moest iemand, die de
pretentie heeft het Vlaamsche volk te
vertegenwoordigen»zich aan de ver
antwoording voor zijn daden kunnen
onttreken, door... op den loop te gaan
Ondcrtusschen telde Dr Borms in
zijn gevangeniscel zijn 3428rt dag Dc
heer Van Cauwelaert ral 't nog wèl
eens Toor Hem opnemen; als er geen
gevaar voor bestaat dar het Hem iets
zou kunnen baten.
