t-ZPv
WEEfBLAD
Het Surongo-Schandaal
der Krisfcene Volkspartij-Vluamschc Front P. V. N.
0,30
0,30
Bii de nieuwe legerwetGansch het Vlaamsche volk - wij zeggen het volk en niet
de schuimers - wil Vlaamsche legerafdeeiingen, opdat den Vlaming ten minste een
beetje menschelijk zou behandeld worden bij het leger.
Het volk, dat genoeg gebloed en betaald heeft,^wil ontwapening.
JKatholieke Vlaamsche Landsbond en kristen Werkliedensyndikaten stemmen moties voor zesmaan-
dendienst en vlaamsche divisies. Het beletng van Vlaanderen eischt zulks. Maar vrat scheelt aan de manda
tarissen van dien Landsbond en die Syndikaten het belang- van hun menschen NIETS
Eerst hun eigen profijt en dan het belang van de groote geldmaatschappijen en van
de Belgiseh-Fransche oorlogspartij, op wier bevel onze propere Vlaamsche Belgicisten
en zoogezegde katholieke Demokraten hun volk verkoopen endeveren
DE B ó.LE:AN-VREDE
Bij het internationaal Congres
der Socialisten te Brussel-
Amnestie en anti-militarisme
Uit onzen Pijlkoker
57 Jaargang, N' 2470
Zondsg 19 Augustus 1928
j Dt Waar hold lu on» .«ape i
'Rechtvaardiphsio on» rfi
Stichter Pi eter Daens
f.-- I i; nn—uiii»L.'JWMWIVH JRÜ1'
?RUS
ABONNEMENTEN
ia<u 15.00 fr. per 6 maand 7.50 fr.
REDAkTIEs Hoofdopttsliej K. L. Van Opdeobo=ch.
Volkzvertegenwooïcigtr Poatchak 9317S.
ANNONCEN
De prijs der eononreu wordt bepaskl bij overeenkoose:
PKlJS
per O: uitrei
oanouae»*-* o - alle posttceotoren, buitenland port en eer.
BEHEER S. M. Drukkerij Volksverheffing
'4, Onderwijsstraat, 14, Aalst. Telefoon 188
Voor alle inlichtingen «end? men rich tec l
Woensdag avond, 8 Oogst 1.1. is
/cried *n (ie Kroatische boerenleider,
e.'an Raditch, in zijn landhuis .e
Zagreb.
Hij stierf aan de gevolgen van «'e
v. ..den oog/I in het parleme.it
te Belgrado op 20 Juni 1928 toen drie
K; ..arische voiksvertegenv/oordige s
im ergeschoten wtrden door ten Ser-
- ch volks vertegenwoofdiger, Putri-
Patchitc'n.
twee lotgenoot eh van Stefan ki-
kcÏ! waren dadelijk' bezweken Ra-
V c'~. zelf heeft een doodstrijd van
t twee maand gekend.
'.we sensalionneele aanslag heeft
iml ens de oogen van gansch F.uropa
i «heerlijke» gevolgen gevestigd
.et Verdrag van Versailles
X -ts is in dit opzicht welsprekender
ar. het leven zelf van den vermoorden
:lrvatenleider,
In 1918 toen Kroatië bij Servië werd
gevoegd, protesteerde hij tegen deze
annexatie en begon hij zijn politieke
actie als separatistisch republikein. In
't begin van 't jaar 1919 werd hij aan
gehouden en bleef gevangen tot Fe
bruari 1920.
*n 1922 legde hij voor de conferentie
e Genua een memorandum neer over
ile Kroatische eischcn. In 1923 en 1924
<ieed hij een propagandareis door Eu-
pa en betuigde te Moskou de instem
ming van zijn partij met de Boeren-
imernationale.
in' 1925 gaf hij zijn separatistische
\ctie op cn trad met vier partijgenoo-
,.ju in 'n Scrbo-Kroatisch coalitie-mi-
erie Maar lang duurde het niet
hij itizag dat er met de .Serviërs
peen garen te spinnen was Hij ging
veerom in de oppositie en sloot op
i() November 1927 met Pribitchevitsch
i verbond van boeren en demokra-
dat den beslisscnden strijd begon
voöv de erkenning der Kroatische
eischen.
De aanslag op hem en zijn vrienden
gepleegd in het Servisch parlement
w.v hei toeken van de bes'issende
breuk lusschen Kroaten en Serviërs.
Voor Zelfbestuur.
De inzet van den Servisch-Kroati-
sche strijd is niet de volledige zelf
standigheid, wel zelfbestuur.
Serviërs en Kroaten spreken een
zelfde taal maar de twee volksdcelen
hebben in de moderne tijden zeer ver
schillende lotgevallen gekend.
De Serviërs, na lang onder Turksche
heerschappij te hebben geleefd zijn er
in den loop van de 19° eeuw in geslaagd
zich onafhankelijk te maken.
De Kroaten integendeel leefden in
Oostenrijk en hebben de kultuuront-
wikkeling van West-Europa meege
maakt: ze zijn beschaafder en meer
ontwikkeld dan de Serviërs.
Ongelukkig werd bij de samenstel
ling van de Zuid-Slavischen Staat in
1918 geen rekening gehouden met de
zen toestand. De nieuwe Staat werd
naar het streng centralistisch model
gebouwd en al de leidende plaatsen
kwamen in de handen van Serviërs.
Deze Serviërs, een ruw Balkanvolk.
hebben n et de noodige soepelhe-d aan
den dag gelegd bij hunnen Staats-
Oouwze hebben de Kroaten eerder
als ovcrwonnelingen dan als broeders
behandeld.
Dc gevolgen van deze kortzichtige
politiek zijn alles behalve geruststel
lend.
Wraak roept weerwraak.
De moord op Stefan Raditch is niet
onbeantwoord gebleven.
In den nacht van 4 op 5 Oogst werd
de Servische journalist Ristovitch te
Zagreb, de Kroatische hoofdstad, neer-
geschoren door een Kroatisch spour-
:un. Jozef Choenitch.
i, .-ïovüch had in zijn brad de poli
tieke moord op de Kroatische parle
mentsleden opgehemeld.
Der. avond Voor den moord zat hij
in een koffiehuis te Zagreb Daar werd
hij herkend door een groep jonge Kro-
a1 t stokslagen buitengedre-
ver,.
Aan het hoofd gekwetst werd hij ter
verpleging naar het hospitaal gevoerd,
waar de arts slechts een niets bedui
dende wonde aan het hoofd te verbin
den had.
Na verpleging wilde Ristovitch zich
naar het politiecommissariaat begeven
maar buiten werd hij opgewacht door
e- 'i nIr.! jongelieden.
Een van hen sprong op den journa
list toe en loste zeven revolverschoten
in zijn richting. Zonder een woord te
uiten zakte de getroffene in mekaar
hij was op slag dood.
Vlaanderen en het
Verdrag van Versailles.
De Kroatische kwestie is een van de
vele lonten die het Balkansch busk.uit-
inagazijn in de lucht kunnen doen vlie
gen, een van de vele enormiteiten
waarmee het Verdrag van Versailles
Europa gezegend heeft
Hen van de vele... want daarnaast
blijven de Italiaansch-Servische naij
ver, de Macedonische kwestie, het
vraagstuk van de Dobroedscha. de
weerwraaklust van Bulgarije, de hin-
nenlandsche toestanden van Roemenië
enz., enz.
En niet alleen de Balkan is een
kruidje-roer-mij-niet gebleven; maar
het noodlottig Verdrag heeft over heel
Europa haarden van oorlog aan het
smeulen gezet.
Welnu, om dat Verdrag, dat vloekt
tegen de Europeesche werkelijkheid,
toch in stand te houden wordt ook
het Belgisch leger door Frankrijk her
vormd.
Onze Vlaamsche jongens zullen mede
eer vele jaren verloopen zijn opge
roepen wc rden om de Fransche opper
heerschappij gesteund 'op Versailles in
stand te houden.
Wij, Vlaamsche Nationalisten, wij
weigeren hardnekkig mee te doen aan
deze misdaad tegen Vlaanderen.
Er was middel om van deze leger-
horvorming gebruik te maken voor de
bevrijding van Vlaanderen uit de
green der noodlottige imperialistische
politiek van Frankrijk.
Om Vlaanderen te bevrijden, om de
Belgische Staat uit de Fransche
machtsfeer te rukken hadden we al
leen noodig Vlaamsche legerdivisies
en Vlaamsche officieren.
Hid Van Cauwelaert zijn volk nist
varraden, da* konden we au die VJ.
legerdivisies eu die Yleawschs efficie-
ren kriigea
Nooit is de toestaad voor Vlaaade-
ren zoo gunstig geweest.
Inderdaad, de regeeringsmeerder-
heid is samengesteld uit 76 katholie
ken en 22 liberalen. Op die 76 katholie
ken zijn er naar men ons verzekerd
heeft diep in de veertig leden van
de Katli. VI. Kamergroep en van de
kath. demokratischc groep, zoodat we
mogen aannemen dat dc Vlamingen dc
helft van de regeeringsmeerderheid
uitmaken.
En de parlementaire toestand is zoo
dat Jaspar op straffe van dood voor
zijn ministerie geen acht man van
de Kath. Kamergroep kan missen.
De toestand is dus zoo gunstig als
hij in België denkbaar is: de Vlamin
gen vormen de helft van de ministe-
rieele meerderheid.
En toch...
Fransch blijft dc commandotaai.
Kransch blijft het militair onderwijs
in de opleiding van de oftici .ren
Fransch 1'iift het heheey n hg,
leger. i A
Fransen tMit het reserveKadc:'.
Fransch blijft de geest van het leger.
In andere woorden het Belgisch le
ger blijft een gewillig werktuig in de
handen van de Franco-belgischc poli
tiek.
En eenmaal zal er Vlaamsch bloed
vloeien om de Fransche hegemonie
■ver Europa in stand te houden wat
indruischt tegen elk Vlaamsch cn Ne-
derlandsch belang.
En waarom zal dit Vlaamsch bloed
vergoten worden tegen Vlaanderen?
Omdat Vlaanderen verraden wordt
door hen die voorgeven Vlaanderen te
dienen
De verraders van de Kath. Vlaain-
r-.iu Katoergr- »ep
De zeer stichtende onthullingen van
den heer verslaggever Sap. nopens den
zwendel Belgische Staat-Compagnie
Chemins de fer Haut Congo aux
Grands Lacs, hadden wel een deeltje
van het doek opgelicht, maar daar
was nog zooveel in 't duister geble
ven. Men had wel een van de strijd-
paarden der Société Générale de Bel-
gique uit den vergeethoek gehaald,
maar «Je anderen waren zorgvuldig op
*t achterplan gebleven. We zullen ons
vergenoegen over nummer twee. na
melijk de Intertropical Comfina een
beetje daglicht te werpen.
De Intertropical Comfina ontving
van wege het Coloniaal bestuur op
datum van 8 April l'>25 eene mijnver-
gunning. welke haar werd bevestigd
bij koninklijk besluit van 21 Oogst
1925. Om de uitbating van deze ver
kregen concessie te verzekeren werd
nu op 18 Oktober 1927 eene filiale ge
sticht met name Minière du Surongo»
en aan deze nieuw geborene vennoot
schap werd met toelating van 't Mi
nisterie van Koloniën den eigendom
der vergunning van 5 April 1925 over
gedragen. En nu gaat de finantieelc
dans beginnen
Het kapitaal der nieuw gestichte ven
nootschap. bestaat uit 250.000 aandee-
len van 100 fr. elk. dus 25.000.000 fr.
waaronder er 25.000 aandeelen zijn
met meervoudig stemrecht, 't is te 1
zeggen, aandeelen met vijf stemmen,
de andere 225.000 hebben recht op
ééne stem. Terzelfdertijd worden
175.000 aandeelen «Serie B» gescha
pen en aan het beheer der Koloniën,
dat wil zeggen, de Belgische Staat,
overhandigd, in uitvoering van de be
sluiten bevat in de vergunningsakte.
Voegen we er aan toe dat de Staat,
volgens de overeenkomst hierboven
vernoemd, recht heeft op het onder-
schrijvingsrecht van 20 t. h. van elke
mogelijke kapitaalsverhooging.
Op 't eerste zicht zal men zeggen,
de Staat heeft daar nu toch geen
slechte zaak aangedaanmaar zie de
Staat bezit wel die 175.000 aandeelen
die in de winstverdeeling tusschenko-
men, volgens de bijzondere mijnwet
geving in voege in Katanga en daar
bij het bovenvernoemd onderschrij-
vingsrecht, maar van controol is er
geen spraak. Er zetelen noch afge
vaardigden van het Koloniaal bsstuur
in den raad van het beheer. noch ia
het college va* toerichters der *taet-
echappijde Staat is wel de grootste
aandeelhouder, heeft wel de meeste
belangen maar heeft niets te zeggen
i nhet beheer der onderneming.
En nu komt de tweede phase
J Er gebeurt eene publieke uitgifte
die loopt over 66.000 kapiïaalsaandee-
len van de 250.000 bestaande.
De groep «Société Générale-Inlertr. -
picale Comfina» houd er 184.000 voor
hem over. En zoo we nu de minste
beurskoers nemen het zij 1200, welke
deze aandeelen «Minière du Surongo»
si.ids ze de offieieuse of officicele
markt werden.verhandeld, dan zien we
dat deze finantieele groep ruim de eom
van 200.000.000 frank aan deze verhan
deling verdiende, i
Wij bemerken dat de maat
schappij «Minière du Surongo» werd
gesticht den 18n October 1927, dat
enkel eene publieke uitgifte geschied
de van een deel van het kapitaal, dat
bij de stichting 39174 aandeelen aan
de moedermaatschappij werden toe
gekend en dat deze volgens de wet op
dc naamlooze maatschappijen, niet
verhandelbaar zijn, en dus ook niet
mogen ter officicele kwoteering ter
beurze toegelaten dan enkel acht da
gen na het verschijnen der tweede ba-
lansrekeningdat er geene enkel bilan
is verschenen, en niet tegenstaande
dat alles sinds Maart 1928, dus zes
maand na dc stichting zien we dat ter
beurze van Brussel 250.000 aandeelen
«Minière du Surongo» gekwotcerd
zijn.
Waar zijn de gewone waarborgen
gebleven die men in dusdanig geval
veretscht
F.n de zaak waarvan sprake is be
treft mijnuitbatingen en in 't bijzon
der «goudmijnen».
We hebben in de uiteenzetting ge
zien groote belangen van den Staat
er kan dus onmogelijk beweerd wor
den dat de Staat met al het gebeurde
niets te zien had. en enkel goedkeu
rend mocht toekijken. De geweldige
speculatie die aan de Société Générale-
Intertropical Comfina financiers toe
liet de som van 200 inillioen uit de
zakken van het goedgeloovige publiek
te kloppen, werd door de verantwoor
delijke personen van het Koloniaal be
heer toegelaten en het eerste woord
van afkeuring cn de eerste wenk tot
voorzichtigheid hoeft nog te komen.
Of moeten we besluiten dat de Staats
lui die het bewind op dit oogenblik in
handen hebben, voor het Koloniaal
portefeuille hebben gespeculeerd cn
dat op der. rug van het publiek, in het
vooruitzicht van toekomende kapi-
taalsvarhoogingen. De stilzwijgend
heid die van de zijde van het beheer
der colonic, de verantwoordelijke mi
nister inbegrepen, algemeene regel is
gebleken, levert nu wel het meest
doortastende bewijs van het prijs ge
ven van het algemeen belang aan de
private voordeelen van enkele naam
looze vennootschappen.
Ken vol ie week lang hebbc-i: so
cialistische leiders vergaderd te
Brussel in internationaal congres
geredevoerd.
Een drietal van de behandelde the
ma's interesseeren ons. Vlamingen,
zeer bijzonder
De vrijheid van de kleine volken.
De amnestie.
I 'fi Sti*trniitni isnic V
De woord vii door Belgische cn
vreemde socialistische leiders daar
over uitgesproken zijn zeer schoon
jammer dat de houding van dc Bel
gische socialisten niet in éénklank is
De vrijheid van de kleine volken. 1
Ook Vlaanderen is ren kleine natie.
Die kleine natie word: verdrukt dour j
een meerden id van Walen en frans-
kiljons.
Welke houding nemen de Waalsche
socialisten aan tegenover de verdrukte
Vlaamsche natie?
7e sluiten, telkens een e'sch door de i
Vlamingen wordt gesteld, een bond ge-
nootschap niet de hatelijkste reaction-
naire elementen de franskiljons
om laanderen in de verdrukking te
houden.
Vlaanderen eischte een eigen hooge-
school in de volkstaal door de ver-
vlaamschir.g van de Gentsche univer- 1
siteit.
Wat hebben de Branquarts Huhins,
Troclets enz., gedaan?
7e hebben geweigerd.
Wat moeten we dan denken over
J hun groote woorden betreffende de
j vrijheid van dc kleine volken?
Dat ze zelf niet gejooven in die
woordendat ze comedie spelen.
De Amnestie.
Niet alleen in Rusland of in Italië
of in Roemenie worden menschen ver
volgd om politieke redenen.
Ook in België gebeurt dat.
Dc Brouckère, de verwoede Brus-
selsche franskiljon, die ook socialist
beweert te zijn. zegde op het congres:
«II n'est pas unc scule region id
meme oii les socialistes ne doivent
hitter pour I'anmistie. Er is geen
land en zelfs hier in Belgic
waar de socialisten niet strijden voor
amnestie».
De Belgische socialisten strijden
voor amnestie!
Het is moeilijk om niet giftig te
worden wanneer iemand als De Br. u-
Wc zouden hij dit alles kunnen voe
gen dar de «Minière du Surongo» voor
kapitaalsaandeelen, dc hcurskapitali-
seering bereikt van 325.0f0.000 fr voor
een kapitaal van 25.000000 fr. cn dat
met een netto winst van 2.500.000 tr
het zij een tiende van het gestorte ka
pitaal, er ten hoogste een winstuit-
keering zij van 5.80 per aandeel, het
geen een prijs van rond de 120 fr. ten
hoogste zou wettigen.
W ie wordt hier schandelijk bedrogen
met toelating van de grootste aan
deelhouder. die het portefeuille van
Koloniën, dus de Staat is
F.n nu om te sluiten, wie verder wil
onderzoeken, die zocke eens naar dc
naam der beheerders der Intertropical
Comfina-Société Générale, en die heeft
het einde van eene stichtende geschie
denis uit de Belgische Koloniale poli
tiek en finantie.
legt.
Wa
«e i'wUG. I/ 'vs v -V'.'.'
commissie die lie: wetsvoorstel
Cauwelaert heeft onderzocht?
Dc drie Waalsche sucialistcn he
Hun anti-militarisnv
En het gaat met hun anti-
U\Vas hun 1 zsnia'an<1 ei 1 voor
Neen.' in plaats san een c
oe'fetu/heid waarbij al 'de'knapen
op de school soldaatje zouden moge
spelen? En wie heeft hun svstcem va
oorlog uitbreekt is het te laat én dat
is waar.
Al die declamaties over algemeene
geval van oorlog is onzin.
cheeren de menschen want ze kunnen
niet anders.
Dc oorlog moet anders bestreden
iitaristischc actie voor ontwapening
Hebben de Belgische socialisten dat
leder onbevooroordeeld mensch
moet antwoorden neen.
Het militair accoord met Frankrijk
werd door Vandcrvelde verdedigd al»
door Hymans.
I)e h> .uding van de Belgische socia-
2e hebben niets gedaan om het Bel
gisch militarisme te breidelen
politiek zal rijp zijn en de oorlog
weerom «laar. zullen ze insqu'aubou
^Ze 'spelen* comedie
de de
Nog altijd een VI. Oud-atrijder in d«
Belgische gevangenis.
H. Vos schrijft in «De Schelde»
heer Hevman, than* Mini
Wij kennen op dit ooger
een Vlaming, oud-strijder
elke genademaatregel stand-.
jLt vandaag is het vijf j
