r7ï
BraDanpanne-inclilenisn
Tolk der Kristene Volkgr. ^laamscht. Fïom P.V.N.
0,30
-''•.30
Bij den aanvang eener bespreking waar, het eens zijnde over het doe', wj
het met eens zijn over de middelen en de methode.
Aalst-Diksmuide-Antwerp-r 11
Hoe heel anders klinkt ze dan op hunne meetings
Be inhoud van het pact
Joepie is Soldaat
57 Jaargang, N- 2472 WEEKB <AD Zondag 2 Sept mber 1928
jöi Waai haid la on* va|i.n|
i .irölBhalo unn.
Stirbte» Pieter Daens
PR! K
ABONNEMENTEN
r ;aar 15,00 fv. por 6 ztaand 7,50 fr
c-5 ToorbKild b*teail:?jr
.iboancEo^aeAn op alle poatk-sotoron, buiteniauofi port raeer.
REDAKTIE Hoofdoptfal'\'nz- - - -r>.
olkavercegenvo^rd-goI* h*?k «3y
BEHEER: 5. M. Drukke Volk» ver heffiug
14 Oodefv.-ifotraRt. M A* He. - Telefoon 188
AN NON'
der anncncen wo-dt S
'-V>r 'i-atbifi-:: «reodr
su! L»u '.^ierftcnkona*!
pF MS
M. VANUEVELDE, geweten socialistische minister, verklaarde ir, de Kamer on ,9 |u|i 192s h s
den aanvang der bespreking van de militaire wetsvoorstellen j
i! WlW f'j-railitarisrae der socialisten gevaren? dat anti-milita. isme dat zij op al hunne ue.
tings als het fijnste lokaal gobruiken om de goegemeente te bedotten.
In dezelfde rede (zich richtende tot Jaspar)
J De Belgische pers is tot een akelige
ontdekking gekomen.
J Ze geleek op den struisvogel, die den
kop in het zand begraaft ais hij den
jager ziet komen en meent, door dat
moedwilig niet-willen-zien. het gevaar
Dezworcn te hebben.
Ook de Belgische pers zag den
r' hen jager komen, maar ze
ik verhaast mij te zeggen dat, indien er kwestie geweest was de vermindering van diensttijd tot 8
maanden te verordenen met verdaging tot in 1931 van de volledige hervorming, een akkoord tusschen !img
ons mncrpinlr 7nu ynn ctauipovi van geruststellende leugens
Kr is geen Vlaamsche jager.
De Vlaamsche Beweging?
ons mogelijk zou zijn geweest.
Ziedaar
Zij waren bereidde zes maanden te laten varen tot in. 1931, intusschen toelatende dat men, or cl a
de mom van de achtmaanden gansch het volk en het land militariseerde.
Ziedaar de taal der socialisten in de Kamer
TWEE
Een VI na msch-nationale betoog ine
van het Vlaamsche volk zelf.
Maar de Ijzerbedevaart zit it
laamsche handennog kon men der
halve i v.ijfelen of het teeken wel ten
volle betrouwbaar was.
7at er niet te veel kunstmatig
Het pact behelst slechts drie artike
len een inleiding, de tekst en schik
kingen voor bekrachtiging.
1 .Inleiding. Met diep besef van
den grooten plicht, die op haar rust,
pin bij te dragen to«; het welzijn van
't menschdomovertuigd dat het
oogenblik is gek .mén om beslist den
oorlog uil te bannen als werktuig van
/nationale politiek, teneinde de vreed
zame en ic ndschappelijke betrekkin-
gén t'- lu-;. - .1, rhe II.-- cmriff 'de
volken bestaanovertuigd, dat al de
a jranderingen in hun onderlinge over
eenkomsten uitsluitend moeten wor
den verkregen door vreedzame midde-
lén e:i tot stand moeten worden ge
bracht in orde en vrede, en dat al de
Mogendheden, die het pakt teekenen
en voortaan zouden pogen haar natio
nale belangen te dienen door het ont
ketenen van een oorlog, zouden moe
ten worden verstoken van de voordee-
len, c'ie in het tegenwoordig verdrag
besloten liggenhopende, dat al de
andere natiën der wereld, aangemoe
digd door haar voorbeeld, zullen deel
nemen aan deze menschlievende po
gingen, en. zich aansluitende bij dit
verdrag zoodra dit in werking is ge
treden, hare volken in staat zullen
stellen om voordeel te trekken uit de
bepalingen, die het bevat, aldus de be
schaafde natiën der wereld vereeni-
gende op het standpunt dat de oorlog
pioet uitgebannen blijven.
2. Bepalingen. Artikel één. De
hooge coiiiiacteerende partijen ver
klaren plechtig, in naam van haar re
spectieve volken, rjat zij veroordeelen
het gebruik van den oorlog ais middel
tot regeling van de internationale ge
schillen. en dat zij hem in hun onder
linge betrekkingen uitbannen als
werktuig van nationale politiek.
Artikel 2. De hooge contraetee-
rende partijen erkennen, dat de rege- 1
ling of de oplossing van al de geschil
len of con flikten, welken oorsprong zij
ook mogen hebben, die onder haar
zouden kunnen rijzen, nooit moeten
worden beproefd tenzij door vroed- j
game middelen.
I Scb&Ungen. 3. liet tegen
woordig \crdrag zal worden geratifi
ceerd door de hooge contracteerende
partijen, en onder haar in werking
{reden zoodra de verschillende ratifi-
vatiö-oprkondep zijp ingediend.
t
Om te gelooven in de hechte waarde
van het pact hebben de verantwoorde
lijke staatslieden, lijk dat heet, al te
veel achterdeurtjes aangebracht waar- 0
langs God Mars nog altijd op het we- j zit vol schietgaten en
reldtooneel kan verschijnen.
Zoo vestigen we hier alvast de aan
dacht op twee belangrijke verklarin
gen van twee der voornaamste onder
kenaars. de Amerikaan Kellog zelf f
Hier verraadt Hymans de gejieimi
bedoeling van de Fransche diplomat»
bij een «verbanning van den oorlog». u
het is bedoeld als een soort herve
zekering voor het verdrag van V,
sailles.
Wij begrijpen dan. ook best de see;
tische beschouwing van den «Dai'
Herald»
«Het pact lijk het nu voor ons ligfl
is een vredesverdrag gemaakt met d«|
toestemming der oorlogsvoerders He®
'olang de
stond niet.
Ifet Vlaamsch-nationalisme? Enke
le dwaze jongens zonder invloed
En de Belgische pers vatte haar oor
deel saam in de lapidaire volzin «11
n'y a d'agité que les agitateurs»
Dat Schreven en herschreven ze te
pas en ten onpas tot zij het zelf ge
loofden.
Maar intusschen naderde de Vlaam
sche jager.
Die Vlaamsche jager die de Bel-
'gische struisvogel zal «eeriepgen. dat
is de Vlaamsch Nationale gedachte.
Merkt wel, ik zeg gedachte niet al-
!cen partijDiksiuuide en Antwerpen
hebben bewezen dat de gedachte groeit
over elke j»artij heen.
I de ,f-uve'^Waii. C ambc r dan ze spreken?.
/.no ,i rrtp
openingen niet toegemetst zijn, zal be*
een belangrijk document blijven, doos
de wereldopinie opgedrongen aan
staatslieden, die in de practijk. a'.tijcE
eneigd zijn om anders te handelen
Stresemann te Berlijn.
Zoo verklaarde Kellogg op 29 April"f
voor de Amerikaansche Verceniging j
voor Internationaal Recht, dat zijn f Dat inderdaad de wereld,
verdrag het recht op wettige vert'.edi- al optreedt voor den
ging der staten onaangeroerd laat en
dat c-H:e staat bevoegd is om te oor
detien o? hij zich in zulk geval bevindt.
Als men dat aanneemt dan was het
ons inziens heelemaal overbodig al dat
gewag te maken rond het Kellogg-pact
vermits deze verklaring van Kellogg
zelf het beroofd van ongeveer zijn to
tale waaide.
België, een kleine staat van zeven
miliioen inwoners, is bezig een leger
in te richten dat in oorlogstijd een
miliioen man zal bedragen.
Maar... het is een zuiver defensief
leger natuurlijk.
H<
Zelfs de officieuse kranten die be
taald worden om alles heel goed te
vinden wat de officieele meesters van
den dag uitrichten, zijn eerder spaar
zaam met hun dooi den band dithy-
ramhische lofspraken en de bladen die
niet verbonden zijn aan een regeering
hebben wel een woord van waardee
ring voor de goede gevoelens waar-
Iet sluit een geheim militair ac-
coord met Frankrijk.
Maar... het is een 2uiver defensief
accoord natuurlijk.
De Belgische minister van oorlog
die men vgor de gelegenheid heeft
herdoopt in minister van landsverdedi-
ging een defensieve minister van
oorlog dus spreekt nu reeds in Vre
destijd van «aviations amies» wat na
tuurlijk veronderstelt «aviations enne-
mies».
Hn Belgi': is niet de eenige vasaal-
staat van de sterkst gemilitariseerde
staat van het oogenblik, Frankrijk.
Naast België blijven Polen en Tje-
chië... om alleen die twee te noemen.
Is heel iie misdadige bewapening
enkel en alleen gericht op defensieve
doeleinden r
Maar er
van Kellog
Ook Camberlaifl heeft het pact ge
ïnterpreteerd en wel precies dat recht
op wettige zelfverdediging.
Op 19 Mei verklaarde de Engejaohu
minister y; n |miui,latK}$chc zaken dat
het Kngelsche Rijk zekere streken (b.
v. op den weg naar Indië) van vitaal
belang voor het rijk beschouwt en da»
t bet zich bij een aanval daarop in staat
j van wettige zelfverdediging zou ach-
j ten.
J Eaten Frankrijk. Italië en Duitsch-
land elk op zijn beurt zoo met een
j interpretatie komen van Ijun recht op
wettige zelfverdediging en wat prac-
meer dan de verklaring
■mie over-
crede en de ver
zoening der volken heeft het bezoek
door den Duitschen minister Strese
mann aan Parijs gebracht ter gelegen
heid der onderteekening wel ecnigs-
zins bewezen.
Sedert de oorlog van 1870 was er
geen Duitsch officieel bezoek te Parijs
geweest.
Hoe zou de bevolking Stresemann
begroeten
Mogen we den correspondent van
de zeer Franschgenegen «Telegraaf»
gelooven, dan moet dat onthaal v::j
goed zijn geweest.
Inderdaad de Parijsche correspon- i
dent van deze Hoilandsche krant 1
schrijft
«Nauwelijks had de minister de hali
betreden of de menigte, die slechts j
met groote moeite door de politie te
ruggehouden kon worden, hield spoilt-
aan een demonstratie voor Stresemann
en den vrede. «\'ive Stresemann!»!
«Yive la^ paix!» weerklonk telkens
weer... Eenige opgeschoten jongens,
waarschijnlijk door nationalistisch^ j
jeugdorganisaties daarheen gezonden.
trachtten wel door fluiten en joelen
een wanklank te veroorzaken, doch zij
werden weldra door de verontwaar
digde menigte, die haar gejuich ver-!
dubbelde, tot zwijgen gebracht.
Ook op het groote plein voor het j
station, dat rijk met vlaggen was ver-f
sierd. had zich lam vmw de aankomst
van dfji t.em ccn ontzaglijke menigte
verzameld; de j*jlitie slaagde er ter
nauwernood in, het verkeer raandt te
houden. Op het hreede trottoir, waar
voor vele auto'j stonden te wachten,
onj Stresemann en zijn gevolg naar
het Duitsche gezantschap te brengen,
stonden honderden samengepakt.
Toen Streseman verscheen, braken
de personen, die daar stonden, in
geestdriftige ovaties los. Het cordon
der politie werd verbreken en onder
geestdriftig hoera-geroep drong het
publiek naar den auto van den Duit-
schen gezant, waarin Stresemann en
de gezant
genomen.
Het is gedurende cn na den oorlog
en strijd geweest op leven en dood
an Vlaanderen: de Belgische gedach-
e. de Vlaamsche gedachte.
den oorlog was deze strijd niet
dit oof
nschcr
er? Wa
Wij die
antwoorden
ren reeds o\
groeit Vlnn
met den dag
Maar de kleininoedigci
twijfelên.
Poen kwam Antwcij.c
Deze betooging zat nu
in slagen een Belgisch kl
ven aan deze laamsche
De jeugd is de toekom
het blijken of die toekon
of Belgisch zou zijn.
En we hebben de proe
Wa
is Vlaai
ik en
lelfstand:
op de so
Bel»
scher
c Belgische gedach
g cu sterk, ver waar.
gde zich niet
Hier km
en uitsluits'
Inderdaad
nun ergernis.en hun spijt.
Maar de liberale pérs heeft het in
hun plaats gedaan.
Eu zegt niet«Hun auticlericalisme
nectt hen verblind».
i!e bciuorh.ï Brl^'isch-rcac-
u.'iinair uitgevallen, hadden die
laamsche jongens keer keer bra-
en dat de
Hocsch hadden plaats I ste. deze die
>-• m.'.' -e
orgvuldig ontweek.
Maar Augustus 191
schijnbare sluimerende
dachte zeer sterk was
als heel Vlaanderen in
En de oorlog drcigd»
de alleenheerschappij t<
Vlaanderen.
Nog herinner ik me een passaj
Strcuvels' oorlogsdagboek.
deze auteur laat opmer
log aan België het leve
ken.
Dat was eenigszms onjuist; de
school, de kerk, de kazerne, het lands
I—stmsr enz., enz hadden sedert vele
jaren ongestoord hun veroverings-
werk kunnen-voort zet ten. Vlaanderen
was onb -wust Belgisch geworden. De
oorlog bracht de gelegenheid aan de
Belgische idee' om te bewijzen hoe
sterk ze ecworden was in Vlaanderen.
Zou zc'dank zij den oorlog haar ver-
overingswerk niet voltooien
Dat gevaar Vlaanderen overwoe
kerd door België heeft het activis
me bezworen.
Dat zal m i. de groote verdienste
van hei activisme blijven: het heeft
den tegenstand tegen de zedelijke ver
overing van Vlaanderen door België
zoo niet ingeleid dan toch zeker vou
de eerste maal sedert 1S30
georganiseerd.
hu het. AVcil- van het activhme
iUCQk bij den wapenstilstand werk van
duur.
Niettegenstaande de scherpste ver
volging kon de in 1918 schijnbaar op
permachtige Belgische idee den klei
nen David niet definitief neerslaan.
De laamsche gedachte bleef in le
ven en zette, ongeacht de vervolgin
gen, den strijd voort op leven en dood.
Nog zijn geen tien jaar voorbij en
het bewijs is geleverd dat niet alleen
de Belgische woekerplant den Vla am-
schen eisch niet zal verstikken en
overwoekeren, maar dat stam en kruin
van den gezonden boom fier cn
grootsch de lucht instreven.
Dat bewijs heeft het jaar 1928 ge
bracht.
Eerst de betoogir
AALST EN OOSTENDE.
heeft
;ehad r
rs. Jas,
>odig ^cci
hier komt precies het Aalster
Irabanqonnc-incident bij te pas
21 Juli hadden de «Vrais a
..mi aliDvT-7i-'nu**
t V f
ïewofs dat die
rale kranten geen j,e
rteii hebl -n ce-
wagen en er werd gebakeiéid
Belgische ge
speeld.
i ad.
en zoo goed
Maar er is nu in dc
bctooging geen
Dc 1. Naiiuiiaiisten te Aal-t b.
ijn greep had.
enkele brabanconne
angche\en
ten een elude te maken aan det i
ze voor goed
De Belgische vlag
eest ge met veel
lotje.
verzekeren in
geduld opsjK>ren als
•en heugenis uit
mug -
voor een stil
JCS ge rose r-
ronsje waar
olksiied.
l'.u urn?
rlmaug
men die het nationalisme
stellen, zelfs boven den
i. of die liet stellen benede
«Moge in 1930 patfer de auspiciën
van Chrf-ü-.-Kuiiiinr «|e vor|,m.
duig van J.V.K.A. mei A.C.J.B. Mue
ller Vlaanderen en Wallonië elkander
omhelzen in de opwelling van cenzelf-
oelBelgië
België zal
urlijk,
Ie Markt davcrdei
istants hadden hu
slikt.
an Christt
lus tracht
het (tact «Ijn onü».n ,e dX j door
ns zeer ben IG
in Aalstdc eer-
it, was de betoo-
.1 i iging der voorhoede, der stormtroepen,
net was den chauffeur van den auto Tir- - -
heeft maar maken zich overigens zeer
weinig illusies over de practische ge
volgen ervan.
Zeer gevat liet «De Schelde» ver
leden Woensdag opmerken
«Gister. 28 Oogst, was het juist 15
i.tar geleden dat het Vredespaleis te
's Gravcnhage plechtig geopend werd.
«Met eens. een jaar daarna, brak de
groote weupldoorlog los
«W at i*t beA ijzen konat dat de
volkeren zich jui* dan het meest hoc-
«ien moeten wanneer 't luidst over
vrede eff volkerenrecht gepalaberd
wordt».
Daar z:t zeker heel wat waarheid
in deze schampere opmerkhig cn we
zijn heelemaal niet geneigd om de
waarde van het Kellogg-pact voor den
vrede te overschatten.
ben
frouwens leest aandachtig volgende
verklaring van den Belgischen onder
teekenaar minister Hymans, den man
van de anti-hollandsche annexatie-
campagne en ge zult zeker gesticht
zijn.
Hij verklaarde dat de plechtigheid
een uitstekende indruk op hem had ge-
maakt. «Trouwens hoe kon het an-
De teket ia maar «en zedalijke
verbintenis, doch de waarde vau too
n stap mag niet worde* onderschat
De h. Hymans beschouwt het pact
als een kostbare waarborg te meer
j voor den vaede.
I Het schept een gunstige atmosfeer
voor hel verdrag van Versailles. «Wij
j hebben hier te doen met een soort van
I herverzekering
banen, die onder
voortdurend geroep van «Eeve Strese
mann!» «Eeve de vrede!» den auto
bleven omringen. Nieuwe juichkreten
I weerklonken, toen de auto over het
j breede stationsplein reed cn onver-
moeit] dankte de minister voor de hem
f gebrachte hulde».
Een te nauwe politieke samenwer
king tusschen de twee groote Staten
'an West-Europa kon wel eens ge
vaarlijk worden voor de kleinen die
aan hun deur wonen, dat geven we
graag toe, doch begroeten we hoopvol
deze ontspanning tusschen de twee
volken die sedert Napoleon zoo her
haaldelijk tegen mekaar in zijn ge
stormd, want is dc vrede tusschen die
t twee eenigszins bedenkelijk voor ons,
oorlog tusschen hen is het nog veel
j meer.
izend betoogers voor Vlaan
deren tegen België.
Zij dragen het geweldigste deel van
den strijd, zij slaah de bressen, zij
overrompelen de vijandelijke stcllin
gen.
Zn ontzien niets, of niemand.
Maar stormtroepen zonder leger
achter zich, wat kunnen die?
En dat was dc vraag die kleinmoe-
digcn bij herhaling stelden: «Gij rukt
vooruit, dat is iets, maar volgt het
volk ls er contact tusschen u cn het
Daar heeft vooreerst Diksm.nde met
de Ijzerbedevaart op geantwoord
Hr.nderduizcnd lamingen verga
dert onder hun eigen zinnebeeld, de
Vlaamsche leeuwenvlag, met een eigen
doel. hulde aan de Vlaamsche dooden.
Geen betooging van een Vlaamsch-
nationalistische partij, zeker niet.
Maar veel meer dan dat.
Ook dat
De Belg
erplant v
sctie pceen rn
i akker, de B
n den Vlaams
neten uit den
ilgische woe-
chen boom.
in al die zaken is ei
deugtdc tegen wot
!k sla twee keer terug en
e tijd
maar
Leest op "de laatste blaJzijde
ons nieuw Mengelwerk
door Pol Varens.
Hierin zal men een staalken
aam effen, ho men met onze
Vlaamsche jongens omspringt bij
het Bdgiscn leger.
