Hst BelRisoh eijhtiis
103 Volksvertegenwoordigers op de 187 hebben bij de laatste verkiezing hun
woord gegeven den zesmaandendienst na te streven en te stemmen.
Toen dit voorstel op 10 September bij wijze van amendement in de Kamer voor
kwam, bekwamlhet slechts 6 stemmen, waaronder 5 van tie Vlaamsch nationalisti
sche afgevaardigden.
Tegen de nieuw gestemde
legerwetten.
Het verraad derVlaamsche
Belgicisten.
Uit onzen Pijlkoker
Tolk der Kristent Volkspartij-Vlaamsche Front P.V.N.
0,30
Een Letterkundig Eeuwfeest
iB'-Am-lA
PRUS
r nummer
'•3i
£a£l>vr,-
57 Ja&rgaug, Nr 2474 WEEKBLAD Wonting 16 Sept mber 1928
ID* Waarheid
Rachtvaardlgh
Stichter
ABONNEMENTEN
Per jur 15,00 fr. per 6 maand 7,50 fr.
mp voorbad bataaibaar
-boor.ementen op alle postkantoren, buitenland port meer.
REDAKT1E Hoofdops-ell X. L. Vu Opdscbotck,
Volkcvartegoc. wooraigcr. P««tc;.tk 93175.
BEHEER 5. M. Dr-jkke: (j Volitaverheffing
14. Oadsrwijs straat, '4. A T.-^fnos 188
ANNONCEN PRIJS
prijs der annonce» wordt bepaald bij overeenirotnat. eer nrtrunei
Voor alle Inlichtingen wende mets tlcfc W tmrae'- 0,30
WAT DE NIEUWE I.EGERWET
ZOOAL BETEEKENT.
Men weet dat de legerwetten voor
een groot deel althans, gestemd zijn.
De zoogezegde Vlaamsche Kristen
Demokrater hebben dus voor de xoo-
veelste maai hun volk aan den Franco-
Belgischen vijand geleverd
Zij zullen wel trachten hun laiaardij
te verbergen achter allerlei schijnre
dens.
De echte beieekcnis ven de nieuwe
'e**.-cwetten zt.lien rij echter niet uit-
eèn*oggèn.'
Vv'ij h-ben altijd ons volk op de
bo de gebracht.
Eerst en vooral hebben wij op het
ergste ge,vezen n. 1. dat die legerwet -
te uitvoering zijn der bepalingen van
hi- geheim Franco-Belgisch militair
ve. 'cond dat den Vlainschen levenswil
moet wurgen.
Tevens maken wij den Vlamingen,
dat zuinige werkzame volk, bekend,
wat aan geldverspilling en vermiHta-
rLzeering die wetten na zich zullen
slepen.
Ziehier onder veel andere wat gene
raal Gallet «Chef de file» van de ge- I
n. :<igde legerkommisaie, die het voor- j
sp,was van de nu gestemde leger-
weltcn, verklaarde zoo de milittire
her inrichting er doorkomt, (wat nu j
met het verraad der Vlaamsche Bel- j
gicisten geschiedt)
Er ten minste, en om te beginnen,
voor de legerinrichting, 800 miljoen
frank vandoen waren
He": vepslag var. den legerstaf werd
bekrachtigd op die kommissie, waarin
onze propere Vlaamsche Belgicis- j
ten zaten, om ja te knikken en dit ver
slag besluit dat
Al de geweren dienen vernieuwd
Automatieke pistolen met groote
doordringingskracht in overgroot ge
tal noodig zijn.
De geweer-mitral ieu zen moeten
vernieuwd
De machiengeweren gansch in orde
gesteld en aangevuld.
Ten minste driemaal zooveel kanon
nen moeten er komen als er tans zijn.
Veel tanks moeten er bijkomen. Er
zijn er maar 49 en dit is zeggen die
heeren NIETS.
ten in bet oud-ijzer en vervangen wor
den door meer nieuwe.
Het gerij van al de troepen moet
verdriedubbeld worden alsmede het
aantal gasmaskers en het materiaal
der genietroepen.
Wat de vliegdienst betreft, deze be
staat ongeveer niet.
In andere woorden, de stemming
van de legerwet beteekent
Een ontzagelijke geldverspilling
De militariseering van gansch het
land ten dienste van Frankrijk;
En bovenal, de onvermijdelijke oor
log, die binnen enkele jaren de Vlaam
sche jongens naar het slagveld zal
sleuren, ten bate dei- groot-Fransoh-
Belgische politiek.
Vlamingen overweegt
Voegt uw protest, uw daad bij de
onze!
Wordt Vlaamsch Nationalist zooals
zooveel duizenden anderen
Denkt aan de toekomst en aan de
uitkomst t
Zal Vlaanderen bezwijken of Bel
gië
Van u hangt bet af
vreedzaam voortHoe is het mogelijk,
dat ik deze oneindige, onbegren «Ie
ruimte niet eerder heb opgemerkt? Ja.
alles is ijdel, alles is teleurstelling, be
halve dathEn God /ij geloofd voor
deze rust; voor deze kalmte!...»
Het eerste deel van dezen lijvige:*
roman 1600 bladzijden bveiu v
ons te Persburg in 1805. De Russisch-
Oostenrijksche coalitie tegen Napo
leon is in aantocht. Maar het mon
daine salonleven gaat zijn vollen gang.
F.n wij maken kennis met de hoofd
figuren van het verhaal, de schampere
prins Andreas Rolkowsky, de goed
moedige Peter Besockhof. die het
goede wil maar het kwade doet, het
sympathieke gezin der Rostovs met
de kinderen Nicolaas, Xatacha en Pe-
tia, de oude vorst Rolkowsky. een
achtieneeuwsche zonderling.de Koe-
raginX. Boris Drochetzkoï. Dolegho-
vene. Maar weldra komt de oorlog
opzetten en we vervoegen met prins
Andreas en Xicolaas Rostov het Rus
sische leger in Oostenrijk.
De nederlaag van Auslerliiz en de
terugtocht der kussen. Eu weer hehr
plots de inval der fransche legerben
den heel dit vreedzaam bedrijf over
hoop zet en Moskou in vlaiftmen opL
gaat.
Door dit grootsche wereldgebeuren
zien wij het levenslot zich afspelen
van Andreas en Peter en de velen, die
leven met hen en rond hen.
De meeste boeken legt men na le
zing terzijde om ze nooit meer op te
nemen. Oorlog en Vrede is een van die
zeldzame meesterwerken die men
steeds weer kan lezen en herlezen.
De tijding dat de Vlaamsche natio
nalisten van Aalst een tentoonstelling
bereiden van het Nederlandsche boek
heeft me plezier gedaan.
liet is goed dat zij. die steeds heb
ben getoond oog te hebben voor de
noodzakelijkheid voor het Vlaamsch
nationalisme om deel te nemen aan de
christelijke sociale acticL hiermede be
wijzen d it ij ook belang stellen in
de intellectueele toekomst van het
Vlaamsche vaderland.
Helaas, het hoek in Vlaanderen is
nog een weeldeartikel. In hoevele hui
zen, zelfs van hoogcschoolgediplo-
meerden. vindt men een fatsoenlikc
bibliotheek. De schampere opmerking
van Persyn heeft nog niet veel van
haar actualiteit verloren: hij 3e bur-
gerluidjes heeft de kelderbibliotheek
nog altijd den voorrang!
F,n met de openbare boekerijen is
het al niet veel beter gesteld.
Ik heb me vóór enkele jaren de
moeite getroost even een statistiek te
maken van het aantal jaarlijksche uit-
leeningcn gedaan door de boekerijen
opgericht door Davids- en Willems
fonds. Het was een bespottelijk cij
fer. En nochtans, enkele grootere ste
den niet te na gesproken, bestaan er
in Vlaanderen geen andere bibliothe
ken, waar de man in de straat boeken
kan ontleenen.
Ik denk dat er in dit opzicht, even
als wat betreft de uitgeverij 'n Vlaan
deren, wel een verbetering is te be
speuren.
Moge het Aalstersche initiatief een
prikkel zijn in de goede richting.
Xa deze inleiding en gezien hooger-
vermeld initiatief durf ik het aan een
t.ogenblik aandacht te vragen voor een j
letterkundig eeuwfeest van eersten
rang-
Vóór honderd jaren kwam in een
Russisch dorpje de groote schrijver
graaf Leo Tolstoi ter wereld.
Met Gogol, Toergeniev en Dosto-
jefski heeft Tolstoï de Russische let
terkunde glansrijk toegang verschaft
tot de wereldlitteratuur.
Op de hem eigene ruiterlijke wijze
i heeft Knut Hamsen den draak gesto-
ken met Tolstoi's manier om als pro
feet te willen optreden. Maar wie leest
heden ten dage nog zijn beleerende
proza?
Neen, Tolstoï leefden zal blijven
leven door zijn scheppend werk. door
zijn novellen en volksverhalen en
vooral door zijn twee grootsch opge-
zette romans, Anna Karenina en Oor
log en Vrede.
I Oorlog en Vrede is een heele wereld.
Het staat tot de meeste romans als
een .symphonic van Beethoven tol
een bladzijde van Grieg.
Ilier geen schoonschrijverij, maar
het levende leven, al de gamma's van
het menschelijk gemoed van het scher
zo der levenslustige onbezonnen jeugd
tot het andante religioso van het ont
luikende leven en van den naderenden
dood. x
Prins Andreas ligt geveld op het
slagveld te Austerlitz: «Welk een
kalmte, welk een vrede!» dacht hij.
«.Hoe anders is het nu. dan toen ik
voortsnelde, toen wij allen schreeu-
wend voortsneldenhoe anders dan
toen die verschrikte, mannen elkander
het bezit van den aanzetter betwist
ten Hoe geheel andéts drijven deze
wolkjes in het eindelooze luchtruim
De heer Huy-mans -poseert graag
a!< gematigde. Of de oorzaak van die
pose te zoeken is in zijn intiemen aan
leg dan H in zijn verlangen om rai-
nistrabel te blijven, wie zal dit uit
maken. Maar niettegenstaande die ge -
matigheid speelt 't sarcasme aan den
gewezen minister van kunsten en we
tenschappen soms parten. Als de lust
hem bekruipt om een scherp woord
te zeggen, dan krijgt de gematigheid
vaak een deuk.
Zoo was het ook toen de heer Huvs-
mans. naar aanleiding van een debat
over de buitenlandsche politiek, België
in politiek opzicht 'n succursaal noem
de van Frankrijk. Hij vergat er even
wel bij te voegen dat zijn socialistische
partijgenooten zich door geen enkele
partij of fractie den loef laten afste
ken wanneer het gaat over vive-la-
France-politiek.
België heeft zich nooit kunnen ont
maken van de vetiuin originis die
kleeft op zijn geboorte. De Belgische
omwenteling was een triomf voor dc
Fransche politiek, waar trouwens dc
Fransche agenten in niet geringe ma
te de hand hadden. En voor menige
patriot en held van 1830 was het ide
aal zich te verliezen in den schoot van
«la nièrc-patrie», het groote Fransche
vaderland. Toen echter John Buil een
grendel schoof tusschen dit al te min
ziek buurpaar en de koning van
Frankrijk zelfs geen prins durfde af
te staan voor den Brnsselschen troon,
moesten ze het te Brussel voor lief
nemen met een Kngelschgezinde vorst
van over den Rijn. A défaut dc grives
on mange des merles. Zij kregen een
fransche koningin en ze stopten leger
en ministerie vol met echte, onver-
valschte patriotten van bezuiden Quié-
vrain.
Sedertdien is de liefde van de fran
sche regeering voor het noorderbuur
tje nog af en toe tot gloeihitte ge
naderd. En onder Napoleon III kwam
liet, niettegenstaande de gewaarborg
de neutraliteit en de ^heiligheid der
verdragen, tot een voorstcllctje aan
Bismarck om de Belgische brok samen
op te beuzeleneen fransch-pruissisch
vriendschapsmaal
Mij dunkt dat die feitjes, die lacy
niet tot oude geschiedenis behuoren,
zouden moeten volstaan om e$n Bel
gischen patriot op zijn hoede te stel
len tegenover het Zuiden.
Er is echter in België steeds een
i«i! ;i dc sa Fi.mce gew-.-c De liberale
partij heeft die strekking trachten te
monopolisecren. Maar dc andere
staatspartijen, de Waa'sche fracties
ervan ten minste, doen aan de blauw
tjes een geduchte concurrentie. Voor
die menschen was 1914 ten buiten
kansje. Tot een tolverceniging hebben
•ij bet. niettegenstaande de bemoei
ingen van de Quai d'Orsay. niet kun
nen brengen. Maar Albert de Belgique
'ie door niemand voor een politieken
oogvlieger wordt versleten, heeft de
gelegenheid om de fransche partij in
't gevlei te komen niet laten vooibij-
met een militair akkoord. Het is
«en onschuldig akkoordje, en zuiver
technisch stukje. België behoudt i n
volledige vrijheid en/, enz.
Maar als wij zien dat de Fim»sche
mvloc.i kennen \an dc .fransche pers
*i België en de uitbund
:an Brussel en Wallomë d.»o lijk'.
die vrijliéW voor Be!,- ,m K b- j
Sedert la-1, afsluiten v;;:i dit geheim j
militair akkoord gaat dc f lansehe po -
jiaganda onafgebroken door. Geen in- I
huldiging van een oorlogsgedenktee
ken in Wallonië of de nflïïtaire ver
tegen wnon'.igers an -Frankrijk zijn!
aanwezig. Het blad der Belgische na- j
tionalïsten en officieren, de Nation J
BH:;e. li.i.ilt haar buitenlandsche poli-
tick bij Jacques de Bainville van de i
Action Era >;aise. In de Urusselsche
gek veel"'. omgekeerde verhouding
Luik krijgt telkens weer anvallen van
delirium patrioticuin wanneer het de
Marseillaise in zijn oorgaten krijgt.
F,n tegen dien hartstocht hebben de
Vlamingen de gelatineuse aannianin-,
eer vi. icht: ,heid van den heer
Ifos-.e Jr stellen en het proza-zon-
<ler-de-werkcn van «De Standaard».
Het nieuwe militair statuut is maar
te begrijpen ia het kader van het
franscH-beigisch akkoord.
Frankrijk wijzigt zijn legerstatuut
•n richt rten op tegen Duitschland.
De Iran-. 1 e staf gevit 'n wenk en het
Belgische hulphuis is blij te gehoor
zamen.
De Luikerforten die na den oorlog
als nutteloos niet heropgericht wer
den. worden steeds uit naam van die-
elfde ocrlogswctenschap. heropge
bouwd. Minister de Broqucville ver
klaart dat wij ons niet hoeven te he
sommeren om de verdediging van
Luxemburg en «ie Vlaamschge/.inden
van de katholieke Viamnsche Kamer-
groep stemmen de legerwet van de
Broqueville, die dc beschermer is van
«le Nati >n Beige, het blad wiens afge
vaardigden-beheerders tc Parijs zit-
Och ja, wanneer het gaat over «Ie
voor- en nadeelen van het nieuwe lc-
erstatuut. zwijgen de Vlaamschge-
inden Belgicisten als vermoord over
bet militair akkoord, omdat zij weten
dat dit hun veroordccling is
Het nieuwe legerstatuut bewijst dat
laauderen niet langer zijn hoop mag
bouwen on Van Cauwelaert eii( con-
- «orten. Moest eensdaags het militair
akkoord ons een oorlog op den nek
ha'.cn. dan zal Van Cauwelaert het
l<-yalisnie prediken en niettegenstrian-
le hij ill zijn hart weten zal dat dé
irancophiele Belgische politiek de oor-
wak i-, van «1c ramp, zal hij de Vla
mingen aanzetten dapper te strijden
voor den stief-staat. waarschijnlijk in
de hoop op een nieuwe koninklijke be
lofte.
De Vlaamsche nationalisten moeten
veder en steeds weder er op wijzen
hoe de Belgische politick on- overle
vert in ieder gewapend conflikt tus-
-.chen de eeuwenoude vijanden die
Frankrijk en Duitschland zijn.
Om hun ministrabiliteit niet t«' ver-
maar nog geen tijd heeft gcv.'r.dm om
zijne belofte van rechtsherstel in te
lossen.
SOCIALISTEN
Uw leider» hebben uw handteekens gevraagd voor den zeamaanden-
dienst.
GL» .MOET uw leiders vragen w/uu-om ze
i t_:i EERSTE niet rechtgestaan zijn om de naamafroeping te vragen
amendement waarbij den ZESMAANDENDIENST OP DON-
DI'.RDAG 10 SEPTEMBER WERD VOORGESTELD.
TEN TWaEDE.l waarom do tocWktUche voiliaocrletonwoordigara
zen hebt en onthuu oen bij dit voorstel waavoor alleen
5 VLAAMSCHE NATIONALISTEN c„ 1 kommuni.l
hebben gestemd.
H - dc bevelen in 't leger overgezet
worden.
1. De kapitein tiau den Ie sergeant
nay r Gelijk gij weet. is er morgen
V. a lil; iiilv .'bigeu gebeurt. J'.aat «ie
narineu vertrekken te 5 uur. in veld-
v naar he ócfcnmgsplein. Zij zul-
'i i l.l/aaui VersH-ijnsd kur.uen
h-neii ik zal hun den noodiggn uitleg
\w: l-.uli. n In regent zal er niets
b i a' laat dun dc mannen naar
c.uit «bv weck Op bevel van den
zal er morgen, te 5 uur. zons-
luisferin.r ziin. in veldtenue. met
li'.leg var: b a kapitein, hetgeen niet
i'.c «lai.en gebeurt. Bij regenachtig
vc'lci er niets te zien zijn buiten,
.r «Lui /al «Ie nsvetiHffStering
3. - Dc sciqc der week aan den
.aal der w-.ck Opl-evel van «len
itei sc-.rgt u eer vroeg te 5 uur,
ipcning dei zonsverduistering. Dc j
de zaal den
en.
a .tal «Ier weck aan den
gen te 5 uur. zal «lc ka
doen verduisteren in
egenachtig weder in de
ion weder in de zaal,
lc dagen gebeurt,
laten onder elkander in
reen te 5 uur zal de
luc, den kapitein doen
iet uitleg, hetgeen niet
De voornaamheid der Belgische
socialisten.
Wij geven hier een staaltje van het
verbeven proza van M 1 Chalmet.
.Iksvertegcnwordiger. in «Vooruit»
(«raaf Carton de Wiart schrijft in
«l.e Soir» artikels waarin hij de socia-
listeu als 'n gevaar voor 's lands vei-
Ügh.-id afscltildcrt maar houdt in «le
K-u:; w bakkes toe en zet er hem te
kijken a's 'n kind dat. na buiten zijn
i i'i hei l ecu verkeerde plaats te
hel i edaan. zich gaat zetten en
k Heb 't ik -niet geweest».
Is dut dc ,oede manier om het volk
op te vodden???
Vindevoghel en Catteeuw.
Wc hebben er vroeger reeds op ge-
«lat katholiek«Icinvkftl-
:i-«'he volk ei tegenwo irdiger.s zSch
bij nu :ide van het A C. W. en ook |>eT-
so .nlii!, hadden uitgesproken voor den
zesmaandendienst.
VolktveitegfUwoordiger Catteeuw
stennle dergelijke motie in «len ge-
mcfMiteraad va: Kortrijk en volksvert.
ghel stelde zelf een motie
voor de zes maand, zonder écn dag
moer. voor in den gemeenteraad van
Wa;: 1:1 n «leze leiders bezweken
in de Kamer.
Is het omdat M. Van dc Vijver de
laatste voor de vraag heeft gesteld of
ij n wel tot de rechterzijde be-
De ze maand van de socialisten.
Ernest -s.i
I- bet da.-.rv.N.r dat de handteekens
verden geronseld?
Hoeveel socialisten er aanwezig
Mren
■r 1. 1. werden cr vcrschilende stem-
in:^;! gehouden.
X..: ie:i er aan «le«i
..-.ii de lc oteniming: 'ol socialisten
- 3e 59 socialisten:
3e 56 socialisten
4e 5?» socialisten
5e 47 socialisten;
45 s,-ei ah «ten.
n warcfl bij de laatste -.'temming af-
't Gaat goed.
Dc Sportwereld «leclt mede dat. bij
een te Gits gehouden velokoer-, voor
het katnpiocnscliap van Wcst-\'laan-
deren. het aldaar gevraagde muziek
weigerde de bral>an«;onnc te -,|>elen
wij! bet publick. s|Mjntaan, dc Vlaam
sche Leeuw adnhi'-f
Dat is zeker teekenend voor wat de
gemoedstoestand der West-Vlaam
sche bevolking betreft.
De militaire wetten en de socialisten
Het eer*te lcg« rwetsvoorstel is er
'door' De geweldi;;-zware militaire
verplichtingen aan «le Vlamingen op
gedrongen ia het vooruitzicht van den
nakenden oorlog in den dienst van «in
zeil vijand Frankrijk, zijn nu ren feit.
liet is «le schuld der Vlaamsch-chris-
dernokraten. «!:t tegen hun wil en
tegen hunne beloften in, le hebben la
ten gebeuren.
Het is niet minder ondanks den
schijn, - aan de socialisten te w ijten,
die met de macht waarover ze beschik
ken, «leze wetsvoorstellen konden en
kunnen kelderen.
De macht hebben ze niet w illen, niet
durven gebruiken omdat enkelen hun
ner leiders zoo s|>oedig mogelijk weer
minister willen worden.
De helgiscke socialisten willen een
sterk leger om hun vaderland Belgie
te verdedigen Van der Velde heeft
het verklaard in de Kamer dat zij het
over den grond der zaak eens waren
met «Ir reggering. dat het verschil tus
schen hunne meening en die der re
geering slechts in de keuze der midde
len gelegen was.
Waar is het fameuze «Proletariërs
aller Landen vercenigt U!» gevaren?
I)e helgische socialdemokrntie is be
reid de kapitalistische helgische maat-
schappij tc verdedigen.
Ken doorgedreven, afdoende verzet
tegen die militaire wet s voort tellen,
waartegen zij roepen hebben zij niet
eens durven aanpakken, omdat zij
len uit dc baan konden ruinen
Verscheidene hunner
vooraanstaande mannen gingen op
reis of met verlof tijdens de bespre
king.
Mathieu: nam verlof.
Pierard vertrok naar Amerika
Van der Velde de «chef» is naar
Zuid-Anierika <ip reis Al hare plechti
ge antimilitaristische besluiten op «lc
internationale o ngresscn genomen,
lapt dr helgische social-democratic aan
hare zolen. Dat men het ,ntboude
Heeft de socialutiache partij zich
werkcüjk ingespannen om de massa in
be zeginiz te brengen tegen de mili
taire regeringsvoorstellen
Waar bleef Kaar straatcampagna
Waar bleven haar manifestaties
