Voor wanneer
sportmeetingen?
HOE HARTELIJK 01 BELGISCHE VLU5M-
TELMGEN IN 1914 IN HOLLAND WERDEN
ONTVANGEN
Cor Wals heeft werk, en
vooral in het buitenland
WEET GIJ?
'J
Een familie-krant
René Gabriels is ongedeerd
Nieuws van Kaers,
Hendrickx, De Lathouwer,
de De Loor's, Michaux, enz.
Vissers kon bijtijds België
bereiken, na den Omloop
van Katalonië
Een vergelijking met de ontvangst in Frankrijk in 1940
HET ALGEMEEN NIEUWS DONDERDAG 6 JUNI 1940
SPORTNIEUWS
In Holland wordt gevoetbald en
worden koersen betwist
In België is het een kwestie
van dagen
Ook in België wordt het leven genormali
seerd. Een normaal leven, dat sluit dan in
zich en vooral hier te lande het gewoon
dagelijksch leven met sportmeetingen en al
zijn vertakkingen, zooals vergaderingen,
sportavonden, enz.
Het leven eischt zijn rechten op, zouden
we haast kunnen zeggen. Eén van die rech
ten, waarop de massa aanspraak maakt, is
de uitoefening van sporten, het wezen dan
velokoersen, voetbalwedstrijden, boks- of
worstelkampen en dies meer.
De praktische Hollander heert ons trou
wens het voorbeeld gegeven. Vorige week, ja
vorige week reeds, werden in Holland ver
schillende velodromwedstrijden betwist eil
volgens ingekomen berichten zou er zelfs een
baamvedstrijd, de ronde van Amsterdam ge
reden geweest zijn. We vernamen verder dooi
de radio, dat er meerdere voetbalwedstrijden
gspeeld werden en dat er een zeer kokette
opkomst vastgesteld werd.
We kunnen zulks een verheugend ver
schijnsel noemen. Hoe eerder het leven zijn
klassiek uitzicht terug krijgt, hoe meer ook
het gruwelijk oorlogsspook gemanteld wordt.
Naar het voorbeeld van
1914-1918
Zij die deze regelen lezen, zullen er zich
wellicht niet veel van herinneren, omdat een
groot percent der sportrubrieklezers, tot de
half-jongere of jongere generaties behooren.
Zij die echter in 1914 reeds aan sport deden
we moeten er ons helaas ook bijrekenen
zij die dus reeds van jaren zijn, weten wel
licht nog. hoe in Vlaanderen b. v. Cesar De
Baets den scepter zwaaide, in de oorlogsja
ren. Vooral op Gentbrugge was De Klêen
onklopbaar en hoe dikwijls hebben honder
den sportliefhebbers, tijdens de zwoele zomer
avonden hun geestdrift uitgeschreeuwd,
wanneer Cesar lijk een zwaan over de piste
zweefde, ter verovering van een ronde voor
sprong. Want destijds waren de koppelkoer-
sen nog niet in de mode en bestond de hoofd
schotel bijna altijd, uit een koers op eigen
kracht.
En in het Antwerpsche was het de padde
stoel-vlug opkomende Alois De Graeve, die
op Garden-City, de menschen begeesterde
tegen de Tyck's, Bamps, enz. Ook de ploeg
De Belder-Verbercht (het Bakkerke van Niel)
maakte te dien tijde opgeld. Het was een
uiterst gevaarlijke ekiep ook.
In het Brabantsche bestond toen nog de
pist van Linthout. Te Brussel ging men zelfs
zoover, een zesdagenkoers in te richten. Alle
dagen werd er zes uur gereden en weet ge
wie eindoverwinnaar werd Van Hauwaert-
Van Bever Ziehier trouwens den volledigen
uitslag dier eenigste oorlogszesdagen.
1. Van Hauwaert-J. Van Bever;
2. R. V. d. Berghe-Spiessens;
3. M. Buysse-V. d. Velde:
4. Leviennois-Van Inghelgem;
5. Otto-Desmedt;
6. Rielens-Vandaele.
Die Desmedt was een Brusselsch mekanie-
ker, de latere ploegmaat van Louis Eyckmans,
een buitengewoon treinlooper, die later het
uurrekord van België op zijn naam bracht.
En die Vandaele was niemand anders dan
Jef Xandaele, baankampioen van België, een
crack uit de omstreken van Moeskroen. die
heel den oorlog politieagent geweest is, te
Brussel.
Boks- en worstelkampen
Vooral Brussel en Antwerpen hebben tij
dens den vorigen oorlog een zeer bedrijvig
boks- en woistelleven gekend. Toch mag Ant
werpen gerust aan de spits gesteld worden
en dat natuurlijk omdat er op dat oogen-
blik daar juist, verschillende lokale vedet
ten, uit den grond werden gestampt,
Jef De Paus, de latere zwaargewichtkam
pioen van België, en Piet Hobin. die vijf ja
ren kampioen van Europa zou bl'jven en ne
gen nationale wereldtitels zou winnen, lever
den in de Sporting-Halle beroemd gebleven
gevechten.
En Laurent. Gerstmans, die in 1914 be
roepsworstelaar geworden was, omdat er ab
soluut geen liefhebbers-tegenstrevers meer te
vinden waren, leverde in de oorlogsjaren ge
vechten, vooral met den beroemden Omer de
Bouillon, die thans nog met verteedering
door de getrouwen van de mat worden aan
gehaald.
Laurent werd een eerste maal gevloerd in
Grieksch-Romeinschen stijl, na 1 u. 15 min.
Enkele weken later nam hij zijn weerwraak,
na een uur 20 min.
De beslissing draaide uit op een match
nul. Omer zoowel als Laurent waren twee
faire en hardnekkige worstelaars en ze be
sloten een tweede beslissende reeks aan te
nemen Ze duurde 3 u. 20 minuten en toen
werd de strijd stil gelegd, zonder dat een
der worstelaars erin gelukt geweest was, zijn
tegenstrevers op beide schouders te spijke
ren.
Brussel en Luik moest zich ontberen, van
Cor Wals, die tijdens den voorbijen winter,
vooral veel in het buitenland gereden heeft,
heeft thans weer opnieuw veel vraag. Hij
teekende dertien kontrakten in Duitschland
alleen. Het is zelfs niet onmogelijk, dat hij
er zich voor een tijdje zal vestigen, om las
tige en kostelijke verplaatsingen te voorko
men.
Wals bevindt zich op dit oogenblik in extra
conditie. Eigenlijk heeft hij de oefening
nooit onderbroken. De kontrakten die hij te
vervullen heeft, zijn van allerlei aard, zoo
wel stayerskoersen als ploeg- en individueele
wedstrijden
Ook Jan Pynenburg, die er niet aan denkt
het rijden vaarwel te zeggen, heeft de oefe
ning hernomen en zit met meerdere kontrak
ten op zak, vooral op Hollandsche banen.
Wat Slaats betreft, die zich te Buenos-
Aires bevindt daarvan konden we tot nog
toe geen nieuws krijgen.
...wanneer men begonnen is
met het slijpen van den
diamant
De Bruggeling Lodewijk van Ber-
ghén, levend in de tweede helft der
I5e eeuw, werd langen tijd beschouwd
als de uitvinder van het diamantslij-
yen, maar ten onrechte, zooals de na-
vorschingen der laatste jaren hebben
uitgewezen. Immers, onder de juwee-
len van Lodewijk, hertog van Anjou,
levend tusschen de jaren 1360 en 1407,
werden reeds geslepen diamanten aan
getroffen. De kunst van het slijpen
maakte vooral vorderingen in het jaar
1407, dank zij de begaafdheid van een
gewoon werkmanHerman genaamd,
wiens methode geperfectionneerd loer
den door bovenvermelden Lodewijk
van Berghén.
Eduard Marshall in Arizona, is de oprich
ter van een familiekrant met een heel aar-
digen oorsprong en ontwikkeling. Mr. Mar
shall was vader van 13 gehuwde zonen, die
hij eenige jaren niet
had geschreven, noch
gezien. Toen besloot
hij d<)or middel van
een orief, die hij ver
veelvoudigde op een
hectograaf, hen al
len eens te vertellen
hoe het met hem
ging. Het resultaat
was. dat hij van ver
schillende zonen ant
woord kreeg, waarbij
van eenige het ver
zoek cm met deze
manier van infor-
meeren door te gaan
en uit te breiden met inlichtingen over de
geheele familie. Hij werd dus een soort fa
milieredacteur en op bepaalde tijden zorg
den alle familieleden er voor, dat de kopij
voor het volgende nummer in het bezit van
papa was. Deze primitieve circulaires groei
den uit tot een regelmatig verschijnende
courant Marshall's Family Journal waarvan
de oplage van maand toi maand toenam en
tegenwoordig ook gekocht en gelezen wordt
door menschen, die niets te maken hebber,
met de familie Marshall, maar eenvoudig om
dat het een prettige krant is.
+-++
René Gabriëls, die ook verplichtend uitge
weken was hij viel tusschen de kategorie
van 16-35 jaren heeft enkelé hachelijke
standjes meegemaakt in Vlaanderen, o.a. te
Deinze, waar hij in zeer benarde positie's
heeft gezeten.
Gelukkig is alles goed afgeloopen, en heeft
hij door toedoen van een zeer hoog geplaatst
Duitsch officier, Antwerpen kunnen berei
ken.
Gabriëls is reeds volledig herzet van al zijn
emoties en zal eerlang de oefening her
nemen.
Constant Le Marin, die op dat oogenblik
reeds in de Karpathen in Oostenrijk vocht,
met het Belgisch expeditiegroepje, dat naar
Rusland gezonden werd en waar Constant
trouwens, een zeer zware kniewonde opliep.
Op dit oogenblik leven we nu in nagenoeg
dezelfde omstandigheden als in 1914. Ge zult
het zien nog enkele weken, en het sportle
ven herneemt zijn rechten.
We kunnen niet anders dan het goedkeu
ren, omdat, voor onze menschen, sport een
onontbeerlijke behoefte geworden is en om
dat ze onvermijdelijk een welgekomen afwis
seling zal brengen, op al het naargeestige,
van den oorlogstijd.
Het meeste deel onzer gekende renners, is
ofwel gesneuveld ofwel... gefusiljeerd Ware
het niet zoo treurig, het zou plezierig zijn.
Enfin, ook zij, zoowel aks zooveel letterkun
digen en kunstenaars, hebben den tol moe
ten betalen, van hun eigen beroemdheid.
Gekende personaliteiten vallen natuurlijk
altijd eerst als slachtoffer hunner beroemd
heid.
Karei Kaers is blakend van gezondheid
Spijtig genoeg is zijn villa te Merksem lee-
lijk gehavend uit... den strijd gekomen. Het
moet bij Karei treurig gesteld geweest zijn
Gelukkig dat de overheid spoedig ingegrepen
heeft, of ei ware wellicht nog weinig van
over gebleven.
Mon De Lathouwer, die met gebroken
schouderblad was weggebracht, Albert
Hendrickx, de twee De Loor's en zooveel an
dere renners, ook Stanneke Lauwers, bevin
den zich te Brasschaat Polygoon en stellen
het opperbest. Ook Willy Michaux is gaaf
en gezond.
Volgens de algemeene berichten, zal de wie
lersport slechts geringe verliezen te betreu
ren hebben.
De vluchtelingen, hier bedoeld, kwamen
meest uit Belgisch-Limburg en aangren
zende streken. Maar de val van Antwerpen
in October 1914 en de hernieuwde instroo
ming van vreemdelingen stelde de regee
ring nog voor geheel andere eischen en pro
blemen. Zij begreep dat ten volle en had
daarom nog vóór de verovering van Antwer
pen aan alle commissarissen der koningin
de opdracht gegeven om zooveel mogelijk in
alle gemeenten de mogelijkheid van onder
dak voor de vreemdelingen te scheppen. Dat
was noodig, omdat anders de zuidelijke pro
vinciën overstelpt zouden worden en blijven
met onoverzienbare drommen van Belgen,
waarvoor men onmogelijk ter plaatse zou
kunnen zorgen: het was dus noodzakelijk
deze groepen over het geheele land te ver
spreiden. Hoe noodzakelijk dat was, bleek al
spoedig, toen den 7 October en volgende da
gen de Belgen bij troepen over onze grenzen
kwamen. Het was een schier eindelooze
stroom, die zich over wegen en velden van
Noord-Brabant en Zeeuwsch-Vlaanderen uit
stortte en het verkeer volkomen in de war
bracht; men schatte het aantal der ramp
zalige Belgische vluchtelingen in die veel
bewogen dagen in Noord-Brabant op een
half-millioen, in Zeeuwsch-Vlaanderen op
iets minder. De bevolking in twee provincies
werd dus op korten termijn met niet minder
dan bijna een millioen menschen vermeer
derd: vooral Berg-op-Zoom en Rozendaal
waren nn weinige dagen meer dan over-
gevuld. Een geluk bij een ongeluk was het,
dat ook een geheele kolonie Belgische spoor
wegambtenaren op bevel der Belgische re
geering naar het Nederlandsche grondgebied
de wijk nam: op gelijk bevel namen zij een
groot deel van het rollend materiaal mede.
De bedoeling was duidelijk genoeg: de Bel
gische regeering wilde zooveel mogelijk man
nen en materiaal aan de Duitsche vijanden
onttrekken om deze den opmarsch en later
de administratie en het bestuur van het ver
overde land niet al te gemakkelijk te maken.
Een en ander ander kwam Nederland bij de
verzorging van de Belgische vluchtelingen
goed te pas: door de elf Belgische locomo
tieven met vijf tot zeshonderd spoorwagens,
bediend door Belgisch personeel zelf, kon de
verspreiding der vluchtelingen over het. ge
heele land zeer worden vergemakkelijkt.
Maar natuurlijk bleef het vervoer van deze
tienduizenden menschen ook aan de Neder
landsche spoorwegen zeer zware eischen
stellen; geen wonder, dat in deze dagen het
spoorwegverkeer hier en daar wel eens in de
war liep.
Goede hulp hebben de autoriteiten in deze
overstelpend drukke dagen ook verkregen
van de gemobiliseerde krijgsmacht, die in
het zuiden des lands was geconcentreerd en
dus op de drukke punten onmiddellijk be
schikbaar was. Materieel konden de militaire
autoriteiten zorgen voor brood en andere
levensmiddelen, voor dekens en andere dek
king; ook bij het vervoer der vluchtelingen
bewezen de militairen goede diensten en na
tuurlijk in het algemeen voor de handhaving
der orde in de overvolle steden en dorpen.
Men krijgt daarvan een denkbeeld, als men
zich herinnert, dat Bergen-op-Zoom met
16,500 inwoners werd bezet met 100,000
vluchtelingen: Aardenburg had 25,000 Bel
gen, waarvan er 10,000 bleven. Axel had op
momenten 30,000 vreemdelingen te verwer
ken. Zoo was het eigenlijk overal.
Men herinnert zich nog, dat Ritservelde,
Van Espenhout en Ward je Vissers, bezig wa
ren, den Omloop van Katalonië te betwisten
toen de oorlog uitbrak.
Niettegenstaande alle moeilijkheden, werd
de Omloop toch voortgezet. Van Espenhoufc
won trouwens den zevenden rit nog, nadat
hij behendig opgetrokken geweest was, door
Vissers. De drie Belgen eindigden op de
eereplaatsen. De officieele uitslag kunnen
we niet meedeelen, omdat hij door de inrich
ters niet meer officieel kor meegedeeld wor
den.
Het werd toen een kwestie van leven en
dood voor de Eelgische ienners om terug Bel
gië te bereiken. Toch gelukte het hen.
Vissers was reeds te Brasschaat, vóór den
aftocht van het Belgisch leger. Ward en zijn
familie zijn thans reeds terug te Brasschaat
en niettegenstaande hij aan huis en meube
len zeer ^eel schade heefr geleden, is zijn
moraal niet geschokt
Ward denkt er ernstig aan, eerlang ?e gaan
stayeven. Dit jaar ai eszins nog.
Wij nemen van Mr. Van Zanten een citaat
over uit het verslag van het provinciale
comité van Zeeland dat den toestand dei-
eerste weken bijzonder duidelijk weergeeft:
De wegen raakten opgepropt met de
vluchtende massa's: de grensdorpen vulden
zich tot geen plaatsje onbezet en al maar
hooger op stuwden zich de' menschen-
stroomen, tot zij bij Walsoorde en Temeuzen
den oever der Schelde bereikten en niet ver
der konden. Booten voeren overkropt vol
over; naar de vrachtbetaling werd niet meer
gevraagd, maar duizenden moesten terug
gewezen worden op de landingsplaatsen. In
middels voeren honderden schepen, stoom-
booten en rijnaken en Belgische spitsen de
Wester-Schelde af, allen opgepropt met
vluchtelingen, en zochten een veilige lig
plaats *te Hansweert, Terneuzen, Vlissingen
en andere havens. In Zeeuwsch-Vlaandc-ren
ontstond aldra groote nood; de communica
tiemiddelen over de Schelde lieten niet toe
onmiddellijk daarin afdoende te voorzien en
wanhopend liet de toestand zich zelfs aan
zien, toen de booten in beslag werden ge
nomen voor de overname en intemeering der
Belgische en Engelsche militairen. In die
dagen zijn langs Clinge, St. Janssteen, Koe
wacht en Sas van Gent ruim vijf en een half
honderd duizend vluchtelingen binnengeko
men en indien dan toch haast geen enkele
dier honderd duizenden waarlijk gebrek
heeft geleden, dan is dat te danken
aan de geheele bevolking, die huis en hof,
provisiekast en voorraadschuur ter beschik
king stelde van de vluchtelingen.
Zoo was het in Zeeuwsch-Vlaanderen: zoo
was het in Noord-Brabant; zoo was het
overal, waar de Belgische vluchtelingen aan
kwamen en werden ondergebracht. Wij zagen
boven, dat het van den aanvang af doel
matig werd geoordeeld en ook stellig nood
zakelijk was de Belgen over geheel ons
grondgebied te verpreiden. Dat is ook ge
beurd: de volgende cijfers geven daarvan
een denkbeeld. Omstreeks half October was
aan 719,000 vluchtelingen huisvesting ver
leend in 831 van de 1120 gemeenten van ons
vaderland, waarvan aan 410,000 in 176 ge
meenten van Noord-Brabant, 156,000 in 103
gemeenten van Zeeland, 57,000 in 122 ge
meenten van Zuid-Holland, 34,000 in 90 ge
meenten van Noord-Holland, 28,750 in 96 ge
meenten van Limburg, 12,800 in 66 gemeen
ten van Gelderland, minder dan tienduizend
in elk der overige provincies.
Uit deze cijfers blijkt tweeërlei. Vooreerst
zijn de zuidelijke gewesten, met name Noord-
Brabant. en Zeeland, het zwaarst belast ge
bleven met vluchtelingen; naar het noorden
nam de dichtheid der Belgische bevolking
geleidelijk af. Ten andere is het duidelijk,
dat het getal der vreemdelingen reeds half
October 1914 met ongeveer een vierde was
verminderd. Dat was een natuurlijk gevolg
van een even natuurlijke oorzaak, het ophou
den der paniek, die honderdduizenden Belgen
de grenzen over had gedreven. Wie 't karak
ter van een paniek vermag te doorgronden,
kan zich den aard en het karakter van den
Belgischen schrik begrijpen, toen de Duit-
schers hun woonplaatsen begonnen te run
deren. België had gedurende meer dan tacïn
tig jaar geen oorlogsgeweld op zijn ipQOd-
gebicd aanschouwd: een duidelijke vöomel-
hng had men daarvan niet.
(Wordt voortgezet)
