De overgang over de
Somme
Hos Riise! viel
Nederland als bezet
gebied
Nieuws uit Nederland
Hoe hij afgedwongen werd
Na straatgevechten
De arbsidsdieüslplicht in
Noorwegen
Hel werk van wederopbouw
DE BEGRAFENIS
PLECHTIGHEDEN VAN
Z. Exc. Mgr. LEGRAIVE
TE MECHELEN
De vooruitzichten voor het
hotel- en cafébedrijf in
Nederland
De mogeljke reconstructie
der regeering in
Denemarken
Afdanking van Spanjaarden
ta Gibraltar
De beginselen der wederzijdsche
actie als uitgangspunt
Wat niet gefotografeerd mag
worden
De groenten-export van Neder
land naar Duitschland
Ordnungspolizei in Nederland
a^===!55= 3
De Belgische Koningin-
moeder te Maastricht
Koning Haakon met zijn
ministers in Engeland
Amerikaansche bases ia
Brazilië
Uitbuiting van Belgische
vluchtelingen in Frankrijk
Uitbetaling van Staats
pensioenen
De Noren zullen verder
vechten in het buitenland
Vreeselijke roofmoord
te Hasselt
It HET ALGEMEEN NIEUWS it, VRIJDAI
Om half vijf in den ochtend, aldus een be
schrijving in de Kölnische Zeitung komt
het uurwerk van de geweldige organisatie
tot het overschrijden van de Somme op gang.
Tusschen Amiens en Abbeville staat een aan
tal actieve divisies tot den aanval gereed,
Zuid-Duitsche soldaten, die twee jaar ge
diend hebben en in Polen hun sporen ver
dienden. Achter hen is de artillerie opge
bouwd stuk naast stuk, batterijen van alle
kalibers, afweergeschut en dat van de infan
terie.
De verkenners zijn tot den stroom vooruit-
gestormd en hebben met spoed hun brug ge
slagen. Als ze bezig zijn planken voor de
achter hen opdringende troepen te leggen,
breekt het vuur van de overzij stormachtig
los. In den looppas komt het voetvolk nog
goed over. Daarop begint een verbitterd ge
vecht van huis tot huis, het zijn vooral ne
gersoldaten, die uit deuren en kelderramen,
achter boomen en hagen schieten. Overal be
vinden zich verdachte machinegeweernesten,
die het veld ervoor bestrijken en ook de brug
onder vuur nemen.
Op dat. oogenblik breekt het Duitsche ge
schut met verwoestende kracht los. Van alle
hoogten dreunt en bliksemt het. In het dal
staan granaat- en mijnenwerpers, die hun
projectielen over den stroom werpen. Aan
gene zijde langs de steile flanken aan de
boschzoomen en in de plaatseri, waar de stel
lingen van de tegenstanders de vorige dagen
nauwkeurig verkend werden, stijgt een zwart
bruine rook op. De Franschen wijken lang
zaam uit hun afweerlinie. Als achterste in
de diepe rij Duitsche batterijen nemen de
stukken zwaar geschut de Fransche artille
riestellingen en de aehterwaartsche verbin
dingen onder vuur.
Aan den overgang van de Somme heeft de
Infanterie nog een zware taak. Elk huis moet
doorzocht, elke tuin met struiken en hagen
zorgvuldi/r nagesnuffeld worden. Op de we
gen dreigen mijnen en hinderlagen van waar
uit handgranaten worden geworpen. Lang
zaam. maar gestadig baant de troep zich
een weg. In het dreunen van de Duitsche
granaten mengt zich het ratelen van de
machinegeweren. Het razende taktaktak van
de Duitsche geweerschoten knalt en dwars
daardoor vervullen hospitaalsoldaten hun
plicht, terwijl over de noodbrug mannen en
zware houwitsers naderen
Er druppelen nu berichten door, die be
schrijven, hoe Rijsel gevallen is. In den och
tend van den 28sten Mei waren de terug
trekkende Franschen in de huizenzee van de
stad verdwenen. Toen maakten de achtervol
gers zich voor straatgevechten op. In drie
colonnes rukten ze voorwaarts.
Af en toe knalt als een zweepslag een schot
door de verlaten straten. Verkenningsafdee
lingen dringen in het binnenste van de stad.
Hier wordt de tegenstand sterker, straat na
straat moet gezuiverd en genomen worden.
Om een nuttelooze verwoesting te vermijden.'
d;e onafwendbaar zou worden wanneer bij
het. voortduren van den strijd in de straten
zwaardere wapens moeten worden ingezet,
stelt de Duitsche bevelhebber zich met de
prefect en de burgemeester in verbinding.
Beiden verzekeren zoowel van den Franschen
a's den Engelschen commandant de toezeg
ging ontvangen te hebben, dat de stad niet
verdedigd zou worden. De burgemeester, al
dus een oorlogscorrespondent van de Kölni
sche Zeitung wil daarom in een duidelijk
als voertuig van een parlementariër herken
baren auto naar de Fransche linie gaan,
maar onderweg moet hij voor het vuur terug
De strijd duurt dus voort.
Tegen twaalf uur van den middag, is de
Place de la République, het hart van Rijsel.
bezet. Terwijl vlakbij nog geweersalvo's knal
len. wordt op de prefectuur een hakenkruis-
vlag geheschen. De strijd om het bezit van
de citadel is nogal heftig geworden. In dien
tusschentijd wagen burgers zich tot twee of
drie honderd meter achter het front om
van die actie getuige te zijn
De nacht blijft onrustig, in het geknetter
van het geweervuur mengt zich het gebulder
van kanonnen, want in de Zuidelijke voor
steden wordt nog hardnekkig gestreden. Dan
besluit de Fransche bevelvoerder zich over
te geven 4.000 man capituleeren.
De leider der Noorsche regeeringscommis-
sie, Christensen. heeft te Oslo voor de radio
gesproken over de invoering van den vrijwil-
ligen arbeidsdienst voor de Noorsche jeugd.
Hij eischte solidariteit van alle klassen en
partijen zonder uitzondering, in loyale samen
werking met de Duitsche overheid. Juist de
Noorsche jeugd dient een groet, vrijwillig
offer, te brengen om aan de thans gestelde
eischen der levensmiddelen- er» brandstoffen-
productie te voldoen. Organisatorische bij
zonderheden over den arbeidsdienst zullen in
de komende dagen bekend gemaakt worden.
Rijkscommissaris Terhoven, aldus Christen
sen. heeft terecht betoogd, dat juist wat be
treft het weder op de been helpen der Noor
sche volkshuishouding en het werk van den
wederopbouw, er geen verschil bestaat tus
schen het streven der Duitsche overheid en
een ware vaderlandslievende houding van het
Noorsche volk. Er dient aan te worden her
innerd, dat deze samenwerking met de Duit
sche overheid ingevolge den van Noorsche
zijde geuiten wensch en op grond van de
Noorsche wetgeving tot stand is gekomen.
I 14 JUNI 1943 1 1
Vrijdag 14 Juni, te 11 uur (Torenuur)
voormiddag zal in de Metropolitane kerk van
Sint-Rombouts, te Mechelen, de plechtige
lijkdienst worden gehouden ter nagedachte
nis van Z. Ex. Mgr. Lodewijk-Josephus Le-
graive, titelvoerend Bisschop van Parnassus
en eere-Hulpbisschop en Vicaris-GcLeraal van
van Z. Em. Kardinaal Van Roey
Het stoffelijk overschot van Mgr. Legraive
die overleed te Ganshoren (Brussel), ten
huize van den Z. E. H. Kan. Barette, pas
toor der Basiliek van Koekelberg, zal te de
zer gelegenheid naar Mechelen worden ge
bracht en na afloop van den zieledienst wor
den ter aarde besteld op het gewijd kerkhof
van Sint-Libertus-Neckerspoel (Mechelen).
De vereeniging heeft plaats in de kerk.
Priesters en geloovigen worden uitgenoo-
digd talrijk de lijkplechtigheden van Mgr.
Legraive bij te wonen.
Een verslaggever van het A. N. P. heeft
aan den heer A. W. Volmer, vice-voorzit ter
van Horecaf en vice-voorzitter der afdeel ing
Amsterdam, de vraag voorgelegd, hoe de
vooruitzichten in het hotel-, café- en restau
rantbedrijf zijn.
Een vraag, die. naar de meening van den
heer Volmer, op dit oogenblik nog moeilijk
te beantwoorden is. Het spreekt vanzelf, dat
het bedrijf een moeilijken tijd doormaakt,
maar er zijn vele lichtpunten en met groote
kracht wordt in onze kringen aldus de
heer Volmer gewerkt, om de zaken weer
zooveel mogelijk te doen floreeren. Een eerste
lichtpunt is wel, dat wij van de Duitsche
autoriteiten de grootst mogelijke medewer
king ondervinden, een medewerking die wij
op hoogen prijs stellen.
De eerste paar dagen van de bezetting was
het cafébezoek teruggeloopen tot ongeveer
een kwart. Dit is een schatting op grond van
de cijfers in mijn eigen bedrijf. Thans en
dat is weer een zeer verheugend verschijnsel
is dit bezoek weer opgeloopen tot ruim
twee derden.
Wat de vacantieweken getreft, hopen wij,
dat zeer veel Nederlanders toch hun plannen
ten uitvoer zullen brengen. Onze hotelhou
ders, zoowel in .de stad als op het land. zijn
klaar om veel gasten te ontvangen. Tot nu
loe hebben we van de distributiemaatregelen
nog weinig last. Van hoogerhand heeft men
ingezien, dat de bestaansmogelijkheid van
het hotel-, café- en restaurantbedrijf niet in
gevaar gebracht mogen worden. Natuurlijk
zijn er op het oogenblik zaken, die personeel
hebben moeien ontslaan, maar het seizoen
werk. dat altijd veel geschoold personeel
vraagt, zal naar ik hoop veel goed maken.
Aan de opleving heeft ook de bezetting
haar aandeel. In de zaken, die niet in gebruik
zijn van het bezettingsleger, vertoont ook
het aantal logeergasten een stijging. Natuur
lijk speelt ook het herstel van de verbindin
gen daarbij een rol.
Donderdag vergadert de afdeeling Amster
dam van Horecaf. Dan zullen o.nr plannen
worden beraamd om hulp te verleenen aan
Rotterdam, waar vele collega's zwaar zijn
getroffen.
Door hard werken, samenwerking en over
leg zullen wij door de moeilijkheden heen
komen, aldus de heer Volmer.
De National Tidende schrijft over de
door de conservatieven nagestreefde recon
structie van de regeering, dat de tegenwoor
dige regeling, zooals zij begin April door de
regeering werd getroffen, door een duur
zame regeling moet worden vervangen. Minis
ter van Staat Stauniog heeft de keus. -zoo
schrijft het blad verder, of een werkelijke
regiering van nationale aaneensluiting te
vormen of terug te keeren tot den vroegeren
toestand van een kabinet bestaande uit radi
calen en sociaal-democraten.
Wanneer Stauning gelooft, dat het be
stuursapparaat beter en zonder wrijving za!
functionneeren, indien hij weer uitsluitend
steunt op een zekere meerderheid, die hii in
de beide kamers van den Rijksdag heeft, dan
zal niemand hem hierin verhinderen. Doch
indien hij wenscht, dat de oppositie deel
neemt aan de regeeringsverantwoordelijkheid.
dan moet hij een regeering van nationale
aaneensluiting vormen. (D. N. B.)
MADRID, 12 Juni. Volgens een nieuws
bericht uit Gioraltar, worden ter plaatse alle
Spanjaarden, die wegens hun nationale op
vattingen aangeschreven stonden, zonder uit
zondering afgedankt. De Politie heeft ver
sterkingen bekomen en is nu met snelvuren-
de revolvers uitgerust. Zij zoekt in de be-
drijfsondernemmgen en werkplaatsen, als
mede in dc huizen, naar personen die geen
toelating tot verblijf in Gibraltar bezitten.
Aan een beschouwing in Het Volkont-
leenen wij de volgende passages
Eertijds gold de opvatting, dat de bezetter
over bezet gebied asl heer en meester kon
beschikken. Het is zelfs voorgekomen, dat een
bezet gebied werd verkocht, terwijl ook wel
van de bevolking een eed van trouw jegens
den bezetter werd gevorderd. De groei van
de idee van het internationaal recht, samen
met een tegeiijk wassend begrip van natio
nale waardigheid, heeft echter geleid tot het
stellen van regelen voor de verhouding tus
schen de bezettende mogendheid en de be
volking. die de beztting heft te ondergaan,
waarbij beginselen van wederzijdsche ach
ting als uitgangspunt zijn genomen.
Wij mogen constateeren, dat het blijkbaar
de bedoeling is van de bezettende Duitsche
overheden in ons land. om deze beginselen
als richtsnoer te kiezen voor het door hen te
voeren beleid. De nieuwe verordening van
den Rijkscommissaris betreffende de uitoefe
ning van de regeeringsbevoegdheden in Ne
derland legt hiervan, geheel aansluitend bij
de grondgedachten van de door hem. bij zijn
ambtsaanvaarding afgekondigde proclama
tie. een duidelijk getuigenis af. Gelijk trou
wens ook de omstandigheid, dat de toelich
ting op deze verordening weret opgedragen
aan dr Rabl. een Duitsch rechtsgeleerde, die
aan de Leidsche Universiteit en aan de Aca
demie voor Internationaal Recht te 's-Gra-
venhage heeft gestudeerd, een erkenning in
houdt voor dc plaats, die het land van Gro-
tius in de sfeer van het internationale recht
inneemt.
De verschrikkingen, die een bezet gebied
nog tot in de negentiende eeuw toe plachten
te treffen, zullen aan ons land gelukkig be
spaard blijven, dank zij het feit. dat het
Duitsche bestuur de Haagsche Conventie van
1907 tot richtsnoer heeft gekozen en deze.
blijkens de gedane aankondigingen, in rui
men geest wenscht toe te passen. Het tijde
lijk verlies van zijn zelfstandigheid blijft
voor een volk. met nationalen zin. te allen
tijde een leed. Laten wij nos er echter in
verheugen, dat de Duitsche overheden er
blijkbaar naar streven, dit leed, naar ver
mogen te verzachten.
Het «Handelsblad» besluit een artikel al
dus
De Duitsche jurist, dr Rabl heeft gister
avond nadrukkelijk verklaard, dat de bedoe
ling aan Duitsche zijde is geweest om zoo
min mogelijk rechten van de afwezige Kroon
over te hevelen, en om zooveel mogelijk de
bestaande Nederlandsche rechtstoestanden
en rchtsnormen, de Nederlandsche ambtelij
ke instanties, alsook de Nederlandsche tra
dities en cultuur te eerbiedigen Vandaar
aldus werd in ons ochtendblad gemeld, «dat
men ook niet een omschakeling beoogde van
de liberale levensbeginselen, die in het be
zette gebied steeds hebben gegolden.
Wij nemen aan dat hier met liberale le
vensbeginselen bedoeld zijn de beginselen
van verdraagzaamheid en geestelijke "vrijheid
die de grootste bouwers van onze Nederland
sche natie door de eeuwen heen, en les van
partijen, steeds hebben voorgestaan. Inder
daad zal de ordelijke en eerlijke arbeid van
den wederopbouw in Nederland de beste kan
sen van slagen hebben, wanneer ons volk in
het bezit wordt gelaten van zijn dierbaarste
geestelijke waarden. Voor hetgeen ons onder
de moeilijke omstandigheden van het oogen
blik aan waren eerbied voor onzen volksaard
zal worden geschonken, zal Nederland op
recht en diep gevoelig zijn.
Vanwege den Duitschen militairen bevel
hebber wordt nog eens het volgende ter al-
gemeene kennis gebracht.
Zonder uitdrukkelijke toestemming van de
Duitsche militaire overheden is het niet toe
gestaan
1. Opnemingen te maken van militaire wer
ken en werktuigen van de Duitsche weer
macht; 2. Opnemingen van de Duitsche weer
macht, zoowel aks afbeeldingen van door
krijgshandelingen verwoeste steden, dorpen,
vlekken, bruggen, enz., te verkoopen, te ver
spreiden of op andere wijze in omloop te
brengen.
Deze maatregel Ls van toepassing od ieder,
die zich met het maken van opnemingen in
welken vorm ook bezig houdt, en beperkt
zich bijgevolg niet tot fotografen, persfoto
graven. of instellingen.
BETALING TEGEN MINIMUMPRIJS
Hoewel na het herstel van de spoorwegver
bindingen groote hoeveelheden groenten uit
het Westland naar Duitschland zijn gezon
den. geschiedde dit op risico van de exporl
teurs, waarbij nog niets naders bekend kon
worden gemaakt over de betaling Thans heb
ben de exporteurs bericht ontvangen clat de
betaling over den export in de week van
20-26 Mei aan het einde van de loopende
week tegemoet kan worden gezien. Alle ge-
exporteerde producten zijn uit de markt ge
nomen tegen den minimumprijs, welke na
den oorlog door de Nede. Groenten- en Fruit-
centrlae werd vastgesteld. Hierbij moet wor
den opgemerkt, dat van de meeste producten
de minimumprijs ongeveer hef dubbele be
draagt van den minimumprijs 1939.
Maandag heeft de Ned. Groenten- en Fruit-
centraie de minimumprijzen van tomaten en
bloemkool iets verlaagd, in verband met den
stiicenden aanvoer van deze producten.
Eenige dagen geleden is een groot contin-
Naar men Maandagavond aan de Nieuw*
Rotterdamsche Courant meedeelde uit Maas»
tricht, heeft de Belgische Koningin-Moedel
Elisabeth gisteren aldaar een bezoek go.
bracht aan de gewonde Belgische soldaten,
die daar verpleegd worden.
H?t Duitsche Nieuwsbureau verneemt uit
Londen, dat daar officieel bekend is ge
maakt. dat de koning van Noorwegen en da
leden van de Noorsche regeering-Nygaards-
vold zich in Engeland bevinden.
Volgens de New York Daily Mirror
onderhandelt het departement var. Buicen-
landsche Zaken op het oogenblik met Brazilië
over het inrichten van een luchtbasis en van
een vlootbasis der Vereenigde Staten in het
noorden van Brazilië. Tevens overweegt do
Amerikaansche luchtmacht luchtvaartdes
kundigen naar Brazilië te sturen, teneinde
eenrezijds Braziliaansche vliegers op te lei
den. anderzijds luchthavens in Noord-Brazi-
lië te verbeteren en desnoods toegankelijk to
maken voor het Amerikaansche leger.
Deze bozrgdheid voor Brazilië komt voort
uit de jongste boodschap van president Roo
sevelt. waarin gewezen werd op den korten
afstand tusschen West-Afrika en de Brazi
liaansche kust .(D. N. B.)
De Populaire keert zich tegen de uit
buiting van Belgische vluchtelingen cte-n*
Franschen. De aankomst in massa van vluch
telingen in bepaalde provinciesteden, schrijft
het blad. hebben alle prijzen van levensmid
delen snel omhoog gejaagd. Voorts zijn ook
dc huurprijzen, die reeds bij het begin van
den oorlog in verschillende provincieplaatsen
op abnormale wijze gestegen zijn. opnieuw
omhoog gegaan. De meeste vluchtelingen of
geëvacueerden moeten in de open lucht ver
blijven. omdat zij geen onderdak vinden.
Deze uitbuiting, zoo besluit het blad, verwekt
onder de vluchtelingen en geëvacueerden een
beklagenswaardigen gemoedstoestand.
Volgens een mededeeling. bekomen op het
bureel der staatspensioenen. Hertogstraat,
Brussel, zal op 25 of 26 Juni een regeling ge
troffen worden tot uitbetaling der staatspen
sioenen, door bemiddeling der Ontvangers
van de rechtstreeksche belastingen in de ge
meenten. Het bedrag is tot hiertoe nog niet
vastgesteld.
OSLO. 12 Juni. Het bevel van de vroe
gere Noorsche regeering aan Noorsche solda
ten in andere landen voor Engeland verder
te strijden. heefi m de pers en bij het pu
bliek diepe verantwoordiging uitgelokt. Het
Nieuwsblad Frit* Folk bemerk* dat met
de vlucht van de vroegere reger-ring een d -r
duisterste hoofdstukken van de Noorsche ge
schiedenis werd besloten Maar daarbij
blijft het niet, zoo gaat het blad verder,
want door de jongste misdaad van de regee
ring Nygaardsveld. werden Noordsche solda
ten als kannonvleesch voor Engeland ont
voerd.
In den nacht van Maandag op Dinsdag
werd te Hasselt een vreeselijke roofmooid
gepleegd.
Op het gehucht Kiewit woonden in een
klem boerenhuisje de broeder en zuster Me
ten samen, beiden rond de 70 jaar oud.
's Nachts zijn kerels de woning binnenge
drongen en hebben de vrouw, na ze een prop
in den mond te hebben gestoken, gewurgd.
Uit de eerste vaststellingen bleek dat"hei hier
een roofmoord betrof, daar alle kasten en
laden doorzocht waren. Vroeg in den morgen
werd door de stedelijke politie een ijverig
onderzoek ingesteld, dat tot een goeden uit
slag heeft geleid. Er werden twee kerels op
geleid. die na eerst hardnekkig gzwegen te
hebben, nadien bekentenissen aflgden.
Het zijn de genaamden Achten. Louis, van
Zonhoven 20 jaar oud. en Polders. Jan-Jozef,
van Heusden. 17 jaar oud.
Het parket zet het onderzoek voort.
gent van de Duitsche zg. Ordnungpolizei in
Nederland aangekomen. Een compagnie van
deze politie (die kenbaar is aan haar gio ne
uniform) heeft bij de intrede van den Rijks,
commissaris rijksminister Seyss-Inquart als
eerewacht op het Binnenhof dienst gedaan.
Het contingent heeft ook een muziekka[>ei
bij zich. die o.a. op Scheveningen reeds ver
schillende malen concerten heeft gegewn.
welke groote belangstelling hebben getrokken.
