KasiderfaoelRj
Peter Patawel Eiufeens
Een episode
uit de Romeinsche
geschiedenis
Hoe Saat gaa! U te bed?
^9
9
De krijger en de bedelaar of
hoe de rollen kunnen omge
keerd worden of
Wie niet sterk is moet slim zijn
of. zoek zelf maar...
m.
Raden in de toekomst
10.
Het mooiste speelgoed
Melkpoeder
Goochelen
Sprinkhansnzeep
HET ALGEMEEN NIEUWS WOENSDAG 17 JULI 1940.
(Vervolg en slot.)
IV.
WEER NAAR VLAANDEREN.
Eindelijk heeft ook het heimwee Rubens
te pakken. Hij voelt dat hij los moet van al
het Italiaansche, het Romeinsche, zelfs het
Grieksche dat hij steeds moet kopieeren. In
zijn laatste schilderijen gaat hij meer zijn
eigen weg, hij schildert gezonde blozende
menschen. zooals wij ze dagelijks zien. Het
beeld van zijn moeder zweeft voor zijn geest.
Rubens wil zich vrij uiten en zijn Vlaamsch
accent treft opvallend Hij vertrekt dan
ook in 1608 naar Antwerpen.
Pieter-Pauwel Rubens was weldra een graag
geziene gast in Antwerpen, zoowel als te
Brussel. Zijn beste vrienden waren Otto
Venius, zijn leermeester, welke toen hofschil
der was van Aartshertog Albrecht; Balthazar
Moretus. de vriend van uit zijn kinderjaren;
de geleerde Jan Brant, stadsgriffier te Ant
werpen. met wiens dochter Isabella, alhoe
wel zij eenige jaren jonger was, Rubens in
October 1609 huwde. Voor haar liet hij in
1611 een prachtig huis bouwen (het Rubens
huis te Antwerpen), dat weldra de verzamel
plaats was van alle vooraanstaande perso
nen. Bestellingen kwamen regelmatig toe.
Als voornaamste werken schilderde hij hier
De Kruisrechting voor Ste Walburgiskerk,
De Slag der Amazonen voor O L. Vrou-
wekerk. het portret van burgemeester Rockox.
Het laatst Oordeel De Val der Ge-
doemden De Hemelvaart der Gelukzali
gen De Wonderbare Vischvangst De
Verloren Zoon Kristus aan het Kruis
enz.
Zoo talrijk waren de bestellingen, dat hij
zijn schilderijen in serie moest laten afwer
ken; wie goed betaalt krijgt eigen werk. wie
minder betaalt krijgt een doek in zijn werk
huizen vervaardigt. Zijn helpers voeren zijn
bevelen uit Jan Breugel of de Vloeren Breu-
gel brengt de bloemen aan op de schilderij
en, Frans Snijders schildert dieren en vruch
ten, Jan Wildens zorgt voor de landschap
pen, de achtergronden alles volgens de schet
sen of aanduidingen van Rubens. De voorna
me bestellingen werkt hij zelf af met Antoon
Van Dijck. zijn besten leerling.
In 1622 wenschte Maria de Medici een der
groote zalen van het Luxembourg te laten
versieren met een reeks schilderijen, waarin
haar levensloop zou afgebeeld staan. Rubens
werd naar Parijs geroepen. Die schilderijen
bevinden zich nu in het Louvre Nadat de
eerste zaal voltooid was. kwam de 'gewezen
koningin op de gedachte er een tweede, ter
verheerlijking van wijlen haar gemaal. Hen
drik IV. te laten schilderen Rubens werd
hier weder toe aangeduid en had er reeds
zes groote stukken voor aangelegd, toen in
1630. de oneenigheid opnieuw tusschen Maria
de Medici en haar zoon losbrak, en de bal
lingschap der koningin dit werk voor immer
kwam onderbreken.
DIPLOMATIEKE ZENDINGEN IN PARIJS,
DEN HAAG EN SPANJE.
Door zijn omgang met allerlei groote ge
zaghebbende edellieden zou Rubens een be
langrijke rol spelen als bemiddelaar tusschen
den koning van Spanje en dien van Enge
land, tusschen de Spaansche en de onafhan
kelijke Nederlanden Hij maakte in 1625 te
Parijs kennis met den Hertog van Bucking
ham en schilderde zijn ruitersbeeld. In het
gevolg van den hertog trof Rubens een schil
der aan. Gerbier, die het beroep van kunste
naar en staatsman uitoefende In 1627 kwam
Gerbier naar Brussel met een brief van Bu
ckingham. voor Rubens, waarin voorgesteld
werd een wapenstilstand af te sluiten tus
schen Engeland en Spanje. Rubens bracht
dit voorstel aan de Infante en deze aan den
Koning over. Een weinig latev bevond Ger
bier zich in Den Haag, toen Rubens vroeg
om hem in Holland te ontmoeten, ten einde
over den vrede te ondcrhandelen.Zij kwamen
hijeen... In 1628 werd Rubens aan het Hof
van Spanje geroepen. De koninklijke raad
hoorde hem en besloot de onderhandelingen
met Engeland voort te zetten.
ZIJN ZENDING NAAR ENGELAND.
Rubens' vertrek naar Engeland gebeurde
zoo spoedig, dat hem den tijd niet gelaten
werd om langs Italië, dat hij gaarne nog eens
zou weergezien hebber terug te keeren.
Hij verliet Madrid in 1628 en ging naar
Duinkerken waar hij inscheepte. Gedurende
den ti.id, dien hij aan het hof van Filips had
doorgebracht, schilderde hij de portretten
van heel de koninklijke familie en andere
tot een getal van 40. De koning benoemde
hem tot secretaris van den geheimen Raad
der Nederlanden en vereerde hem met een
kostelijken diamanten ring. In 1624 had hij
hem tot den adelstand verheven. Rubens
werd door den koning van Engeland met
heuschheid ontvangen. Karei I sloeg hem tot
ridder en verrijkte zijn wapen met een stuk,
aan hét koninklijk blazoen ontleend. Hij
schonk hem het zwaard, dat hij bij die plech
tigheid gebruikt had, en ook een diamanten
ring, dien hij droeg, alsook een hoedband
met diamanten versierd en een gouden ket
ting. De Hoogeschool van Cambridge had
hem tot doctor in de wijsbegeerte uitgeroe
pen Overal, in Spanje zoowel als in Enge
land, werd de grootheid van cien Vlaamschen
diplomaat geroemd.
ZIJN GROOTSCHE WERKEN
IN ANTWERPEN.
Al die zendingen waren een goede afleiding
voor het verdriet, dat Rubens ondervonden
had bij het afsterven van zijn geliefde vrouw,
Isabella Brant op 20 Juni 1626. De pest, die
toen te Antwerpen heerschte. had ook deze
vrouw niet gespaard. Op 6 December 1630
gaat Rubens een tweede huwelijk aan met de
jonge. Helena. Four ment. Op de schilderijen
na dat jaar door Rubens afgemaakt, ziet men
telkens zijn jonge echtgenoote afgebeeld. He
lena Fourment is h^t model geweest, waar
naar Rubens veel godinnen heeft geschilderd,
die op zijn mythologisch stukken voorkomen.
Twintig portretten van Helena Fourment
bleven bewaard. Geen schilder was zoo
vruchtbaar als Rubens. Daarvan getuigen
meer dan 1308 doeken, -waarvan sommige een
sublieme hoogte bereiken.
Zijn werken zijn verspreid te Madrid, Wee-
nen, Parijs. Munchen, Berlijn, Keulen, Mi-
aan, Windsor, Dusseldorf, Londen, Dresden,
Blenheim, Buckingham, Den Haag, Amster
dam, Leningrad, Rijsel, Weimar, Stockholm.
Zijn omgang met edellieden en vorsten.
Albert en Isabella bezochten zelfs zijn werk
plaats, maakte hem niet hoogmoedig. Niette
genstaande hij vloeiend vijf talen sprak, be
hield hij zijn voorkeur aan zijn moedertaal,
het Nederlandsch. Graag ging hij onbekend
arme schilders bezoeken, die hij dan met geld
en raad bijstond. Meer dan eens werkte hij
een deel hunner doeken verder af. De vijan
dige aanvallen beantwoordde hij met welda-
40
den- Men beschuldigde hem eens geen dieren
of landschappen te kunnen weergeven on
middellijk begon hij prachtige jachten te
•schilderen Men zei. dat zijn vrouwenfiguren
te stoffelijk waren en hij maakte een Hemel
vaart van Maria, waardig van een Velasquez.
Zoo ontwapende het genie de kritiek.
DOOD VAN PETER PAUWEL RUBENS.
Den 30en Mei 1640 overleed Rubens in zijn
huis te Antwerpen, waar hij «net plechtigheid
begraven werd in de St. Jacobskerk.
EEN GROOT VLAMING.
Het leven van Rubens getuigt dat een ras
echte Vlaming een wereldfiguur kan worden
en dat een Vlaamsche cosmopoliet gerust
met zijn eigen afkomst en met zijn eigen
taal kan voor den dag komen. Rubens heeft
op een grootsche wijze het Vlaamsche volk
gediend. Hij leefde tusschen de groeten der
aarde, maar hij vergat zijn eigen klein volk
niet dat groot is in zijn kultureele offensie
ven het offensief onzer Vlaamsche schilders
om wereldmusea te veroveren, het offensief
onzer bouwkundigen om wereldsteden te ver
fraaien, het offensief onzer toondichters om
wereldpaleizen en vervoering te brengen, het
offensief onzer missionarissen om wereld-
deelen voor 't geloof te winnen.
Ook Rubens heeft aan zulk een vredesof
fensief medegeholpen. Hij is een der onzen.
Wij zijn fier op onzen Peter Pauwel Rubens.
Marietje heeft een hoepel,
Een popje en een bal
Een hond ie cn een zandkar,
Vijf stuks dus in getal.
Marietje heeft een buurtje
De kleine lieve Neel,
Zij heeft maar één stuk speelgoed,
Dat scheelt dus wel heel veel.
Maar Neeltje heeft een broertje,
Van zeven maanden oud,
Wat zij nog niet wil ruilen,
Voor héél, héélhéél veel goud.
£en broertje, dat is speelgoed,
Zoon echte fijne pop,
Die kraaien kan en spart'len
En dansen hop, hop, hop I
Melkpoeder blijft ongeveer een jaar goed.
de moeilijkheid zit hierbij in het ranzig wor
den van het aanwezige melkvet. Practisch in
de huishouding is het echter in hooge -mate,
omdat men niet meer van hét poeder in heet
water behoeft op ie lossen dan strikt noo-
dig is.
Wie zou niet graag helderziend willen
zijn? bent het, met geen andere hulpmid
delen dan uw horloge. Breng uw huisgenoo-
ten en vrienden in verbazing, door het met
feillooze zekerheid aan te kondigen, hoe laat
ze van pian zijn, vanavond naar bed te gaan
of hoe lat zij de volgende ochtend op willen
staan.
Wij geven een voorbeeld. Stel het is 2 uur
op het oogenolik dat u uw helderziend be
wijzen wilt (deelen van uren vervallen, dus
wij rekenen net volle aantal uren). Uw
vriend wil de volgende morgen om 8 uur op
staan. Hij neemt dit getal in gedachte, maar
zegt het u niet hard-op. Uw helderziendheid
zal het immers an het licht brengen. U in
strueert hem echter, in stilte en voor zichzelf
tot 14 te tellen, te beginnen bij de 2 (het
cijfer van net uur, dat het horloge aanwijst)
en met als eerste cijfer het getal, dat hij in
zijn gedachte nam, dus 8. Het tellen geschiedt
tegen de richting van de wijzers in. Let eens
op. of het cijfer 14, dat uw helderziendheid
aangaf, niet juist op het horloge het uur
aanwijst, waarop uw vriend wil opstaan! En
toch heeft hij u het getal 8 niet genoemd
het getal 2, waar hij begon te tellen, is onaf
hankelijk van uw wil en het getal 14 hebt u
hem onafhankelijk opgegeven. Hoe kan dat?
De teekening verduidelijkt onze bedoelin
gen. U ziet er op, hoe u telen moet en hoe
in het door ons gestelde geval de resultaten
zijn.
Neem de proef eens met een andere geval.
Het is 4 uur en iemand neemt in gedachten,
dat hij om 11 uur naar bed wil. U geeft hem
het getal 16 op. Hij telfis1 stiltfe/:fcegc>Vf de
wijzers in en met de gekozen 11 op.hét.ciifer
4 van het horloge beginnend, tot 16. Dan
wijst 16 heb uur van zijn naar-bed-gaan aan;
11 uur.
Alle wijsheid schuilt hierin, dat u het aan
tal uren, die net horloge aanwijst, vermeer
dert- met 12. Dan komt het altijd uit. Is het
3 uur, dan is uw aanwijzende getal 15, is het
9 uur, dan moet geteld worden tot 21, enz.
Heel gemakkelijk! Luister Ge neemt 'n
glas half vol inkt, en zet dit voor u op tafel.
Aan het publiek laat ge nu een witte
kaart zien en dompelt die dan in de vloeistof.
Natuurlijk komt de kaart er gedeeltelijk
zwart uit. Nu gooit ge er een zakdoek over
en neemt hem dan weer af. In plaats van
inkt is er nu zuiver water in.
Ik zal u een verklaring geven.
Het glas dat op tafel geplaatst is, bevat
water; alleen hebt ge aan de binnenzijde
tegen het glas zwarte zijde geplakt tot op de
hoogte van het wateroppervlak, dat daardoor
zelfs van dichtbij gezien, inkt schijnt te zijn.
De kaart die ge gebruik is aan een zijde
voor een gedeelte zwart gemaakt. Vóór ge
hem in de vloeistof dompelt, laat ge de met
zwart gemaakte zijde zien. Wanneer ge hem
er uithaalt is hij een halve slag omgekeerd,
zoodat de zwarte kant naar voren komt.
Als ge den zakdoek van het glas neemt,
pakt ge tegelijk de zijde weg, die aan den
binnenkant in het glas zit, zoodat er zuiver
water overblijft.
Sprinkhanen zijn erg schadelijke dieren. Ze
vliegen in zwermen van millioenen stuks
vooral boven Afrika in het rond en waar ze
neerstrijken, olijft geen grassprietje staande.
Ze vreten namelijk letterlijk alles kaal, zoo-
da' de landbouwer, die bezoek van zulk een
zwerm krijgt, in een oogwenk zijn geheele
oogst heeft verloren.
De geleerden hebben evenwel ontdefct, dat
sprinkhanen echter ook nuttig kunnen zijn.
Men kan er namelijk een soort vet van be
reiden. dat tot zeep wordt Verwerkt, zoodat
ge u dan met echte sprtnkhanenzeep kuurt
wasschen.
