Dood van
Pastor Daens
TOLK DER CHRISTENE VOLKSPARTIJ
De lijkplechtigheden
Zondag 23 Juni 1907
't Bla- 5 centiemen
14* Jaar N' 25
HET RECHT
Voor God en Volkl
Alles voor VlaanderenI
Vlaanderen voor Christus!
Inschrijvingsprijs voor Balgenland
Een jaar fr. 3.oo. Negen maanden fr. 2-25
Zfs maanden fr. 1.75 Drie maanden fr. z.oo
Voor buiten het land, de vrachtloon daarbij.
Hoofdopsteller H. PLANCQUAERT.
Men schrijft in ten burcele van dit blad en bij alle postmeesters en brieven dragers
Alles moet vrachtvrij gestuurd worden naar M. Planrquaert of naar het bureel van bet blad
COUPUREKEI, BRUGGE
AAN KONDIGINGEN
Bekendmakingen, per dtukregel fr. o.a5
I Reclames, cp de 4* bladsijdc. 0.45
3e 0.55
Bijzondere voorwaarden voor notarissen, aaak-
waarnemers. Afsla* voor herhaalde invoeging.
De man die sedert zoovele jaren, de
leider, de hoofdman der Belgische
Democraten is geweest, is dus van
's werelds tooneel verdwenen.
Priester Daens Wie herinnert
zich niet zijn verschijnen Welke ver
wondering, welke begeestering bij het
arme volk van Vlaanderen. Hij sprak
van redding... redding in den nacht...
redding in de afgrijselijkste slavernij
En 't volk stroomde toe. Grijsaards,
vrouwen, kinderen, zieken, ja, allen,
allen wilden Priester Daens hooren en
zien. Waar hij kwam stroomden de
ongelukkigen te samen, juist of de
plaats waar hij spreken zou een oord
van redding geweest ware.
En wie heeft de volkeren niet zien
luisteren met gespannen aandacht, met
tranen in de oogen, den pastoor toe
juichende die hen van zulke heerlijke
dagen sprak
Dat was het ontwaken der demo
cratie. De lach op de lippen der maagd.
Doch deze verduisterde onder de schan
delijkste vervolgingen en die gevierde
held werd een voorwerp van schimp en
laster bij de grooten.
Doch bij het volk stond hij in eer.
Het volK van Vlaanderen beluinde hem,
het volk aanbad hem.. Nog éAn naam
klonk lief voor de mannen 't Was de
naam van pastoor Daens De vrouwen
verheerlijkten hem, de kinderen kenden
geen ander liedje dan van priester
Daens en wie heeft de moeders niet
bezig gehoord het Vival priester Daens
aan hunne kleintjes te leeren die nog
in de wieg lagen I
Ja pastoor Daens, ge hebt de harten
der jeugd veroverd ge hebt een helder
licht over Vlaanderen geworpen en het
volk een vrijer bestaan en hooger leven
geschonken. En dat is veel gedaan
En uw loon, o waarde Wat is
uw loon?
Heel België, heel Europa weet het
gij hebt het loon der volkshelden ont
vangen Vervolging, armoede, martel
dood
Waarom moest gij gaan vóór uw
ideaal, de eenige zucht uws harten,
zegepraalde? 't Was voorzeker hard
voor U, uwe zonen alleen te moeten
laten, midden valschheid en bedrog?
't Was voorzeker hard voor U, uwe
verdrukkers te hooren bazuinen, dat
uw ideaal, uwe partij, met uwen dood
ook sterven zou
Arme leider Arme vader Mis
schien hebt gij getreurd, over uwe
democratie... Doch, neen,... uwe zonen
zullen U wreken In naam der jeugd,
der vlaamsche jeugd, die gij ontwaken
deedt, zweeren wij uwen strijd te ver
eeuwigen
De tijden zullen uwen naam niet
uitvagen, want zoo lang ons 't harte
zal kloppen, zullen wij de vijanden van
't volk uwen naam wijzen, naam die
spreekt van heldenmoed, en de schur
ken zal doen beven
Onze kinderen zullen we nog immer
van inde wieg uwen naam laten zingen,
naam zonder vlek, zuiver als 't gelaat
der lelie
In de hevigste stormen, in 't heetste
van den strijd zal hij op onze lippen
zweven en ons de krachten van den
leeuw schenken
Neen, priester Daens, niet nutteloos
zijt ge gevallen, niet nutteloos heeft
uwe stem Vlaanderen doorschald gij
hebt genoeg gedaan, genoeg gewrocht,
ge hebt moed genoeg gehad de licht
baak te wijzen waar redding gloorde
en op die lichtbaak trekken uwe zonen
af en terugkeeren doen we nimmer.
Rust zacht, edele leider wij, de
vlaamsche jeugd, zullen u wreken, dit
zweeren wij bij uw graf. Uw ideaal, o,
onsterfelijke held, zal zegepralen of
zoo niet, zal de jeugd van Vlaanderen
sneuvelen in den strijd En dat zal ze
nietBlauwvoet.
Maandag morgeDom 9 ure, had te Aalst de
droevige plechtigheid plaats der begraving van
Priester Daens, den volksgezindea priester,
die gedurende zoo vele jaren zijn leven,
gezondheid, fortuin en eer opofferde voor
't lijdende menschdom.
Enkel de werkers- en burgersklas was aan
wezig. De rijke standen van beide partijen,
zoowel liberalen als katholieken, onthielden
zich. In het geheel twee gekende katholieken
van gansch Aalst, zijn het lijk komen groeten,
zoo verklaarde de familie ons nadien. Eene
afveerdiging van de linkerzijde der Kamers was
aanwezig aan 't sterfhuis. Van de rechterzijde
waren zij thuis gebleven.
De lijkstoet was indrukwekkend.
Eene haag van volk stond van beide kanten
de straten, van aan 't sterfhuis tot aan de kerk.
Wat vooral de aandacht trok, waren de
dichte drommen werkstakers, die eerbiediglijk
neerknielden en weenden.
Duizende menschen volgden den stoet. Voorop
ging de geestelijkheid, daarna de overblijfselen
van priester Daens in den lijkwagen, de
familie, de vlaggen der christene democraten
van de Volksbonden van Aalst en Ninove, de
democraten van Aalst en partijgangers ui': alle
hneken van het land. De duurbare overledene
h.ad gevraagd zoo f. ovnndig v>ogel.;ik h 7 «n
te worden. Uit die woorden had de geesteitjis-
heid van Aalst het besluit genomen dat er noch
muziek, vlag of iets anders in den lijkstoet
mocht voorkomen. De familie Daens stond toi:
het muziek thuis te laten, doch hield er stellig:
aan dat de vlaggen den stoet zouden volgen.
Aan de kerk gekomen, moesten de vlaggen
buiten blijven, dit op bevel van den Eerw.
Heer Deken. De groep van Ninove wilde nog-
thans hare vlag niet verlaten en zegde Indien
onze vlag in de kerk niet aanveerd wordt,
blijven wij er ook buiten.
Die weigering der vaandels in de kerk deed
ons een droevig voorval te Brugge herinneren,
waar de geestelijkheid ook de vlaggen der
christene democraten in de kerk verbood op de
begraving van een onzer dierbare en werk
zame stichters, en eenige dagen nadien bij de
begraving van een liberaal liet men al de
liberale en andere vlaggen in de kerk aan den
autaar plaatsen. Er was zelfs een waarop er
stond Klauwaart en Geus.
Het verbod te Aalst gegeven zijnde, had de
broeder van pastor Daens een briefke aan den
eerw. heer Deken geschreven, waarin hij zegde
dat de toegang der vlaggen in zijne kerk toege
laten waren van de dompers, de waterratten en
vele andere bonden, die niet het minste geloof
belijden, en het enkel tegen de arme christene
democraten was dat hij die afkeurensweerdige
maatregel nam.
In de kerk Daar stood de lijkbaar, heel
eenvoudig met zes keersen. Rechts en links de
familie gansch de kerk proppensvol met volk.
Aan de offerande, die zeer lang duurde, be
merkten wij niemand anders dan christen demo
craten en een 6 tal geestelijken. De arme
moeders hadden er bijzonder aan gehouden
daar tegenwoordig te ziju. Nog eens zooals in
den lijkstoet prijkten de katholieken van Aalst
door hunne afwezigheid. Naar men ons ver
zekert, was er enkel een gekende katholiek die
ten offer kwam en 't was dan nog hem die
't lijden van de beproefde familie kwam ver
meerderen. Immers 't was uit de pen van dien
Phariseër, dat eens het lied vloeide tegen den
afgestorvene, waarin bet hemeltergend en
schandalig vers voorkwam Dat men priester
Daens moest aan den hoogsten boom van
Vlaanderen hangen. Hadden wij in bet binnen
ste van dat hert kunnen lezen op dien oogen-
blik, wij hadden daar misschien nog het vuur
van den baat kunnen vinden dat die persoon
de familie Daens toedraagt. En daar op dien
stond, op dien droevigen oogenblik kwam hij
hem vertoonen 1
Tot het einde van den lijkdienst bleef de
kerk opgepropt met volk.
Na den dienst ^rerd de stoet gevormd, die
onzen geachten volkspriester naar zijne laatste
rustplaats moest geleiden. Voorop de vlaggen,
dan den lijkwagen, de familie cn de vrienden,
waaronder priester Fonteyne, Plancquaert,
Gilliard, Weekers, Beun, Minnebo, Stoumon,
Lontings, enz. enz. vele afgeveerdigden uit alle
gemeenten en hoekje* van 't land, ook al de
democraten van Aalst en Ninove met huone
leiders en voorzitters cn ook vrienden en
strijders uit den omtrek die uren en uren te voet
waren gekomen om een laatste hulde aan hunnen
goeden vriend te betoonen.
Dj sto-t rond de i5oo personen tel'end",
toog zoo in stilte, door de straten van Aalst
eene halveuur ver naar't kerkhof. In den stoet
nog eens niet een kathoiiek te zien. Enkel
2 priesters van Aalst, die de familie opleiden
en die daarvoor betaald worden.
Op het kerkhof gekomen werden de gewone
ceremoniëQ door een priester gedaan. Niet eene
rede werd er uitgesproken opdat alles tot het
einde toe kalm en rustig zou gebleven zijn.
Doch vooraleer de kist werd bijgezet ia 't graf,
nam de zeer bedroefde vriend Petrus Daens bet
woord en met weenende stem bedankte hij die
talrijke menigte in dezer voege
Vrienden en Parlijgenooten,
Vooraleer de laatste overblijfselen van mijnen
dierbaren broeder in 't graf zullen nederdalen,
houd ik er aan u alleD, die van eind en ver zijt
gekomen om hem eene laatste hulde te brengen,
uit der harte te bedanken, gij betuigt door uwe
zoo talrijke opkomst, dat er in het hart van
de democraten dankbaarheid en liefde schuilt
voor dezen, die voor 't volk geleden en gestreden
en alles opgeofferd heeft. Ik houd er aan u een
woordje over zijne laatste uren te zeggen. Is de
levensbaan van mijn geliefden broeder, woelig
en bitter geweest, zijne laatste stonden en zijne
dood zijn zeer zoet en zacht geweest. Hij ver
langde met zijnen Heer cn Meester te zijn en
van de banden des levens ontbonden te worden.
'Hij ontsliep zeer zacbt in den Heer. Dat is de
loon en de troost, die G)d aan de democraten
geeft na eeac harde vervolging en wreede
marteling in hun leven. Hij is arm, zeer arm
gestorven niet een cent hebben wij van hem
gevonden, alles gaf hij weg aan de armen en
judUucu, Cu, wVj iwii VS*.
zijn goed herten m:delijden voor zijnen even-
mensch de kroon der gelukzaligen van den
lieer zal ontvaDgen hebben. Het leven van
mijn broeder met al de zoet- cn bitterheden zal
ik beschrijven in alle recht cn waarheid en
alles wat cr gebeurd is tot op zijne laatste
stervensuur, dit zal het blijvend aandenken zijn
van hem die wij allen zoo lief hadden.
En nu, beste vrienden, laat ons samen een
Vader Ons bidden voor de zielrust van Priester
Daens.
Eenen aandoenlijken stond, misschien wel den
gevoeligstcn die ik in mijn leven zag, gebeurde
daar. Die 1500 menschen knielden allen neer
en al weenende las Petrus Daens luidop een
On\en Vader die door het volk werd beant
woord. Men moest daar een hart van steen
hebben om bij zulk schouwspel niet bewogen
te zijn.
Daarna verliet de menigte in de grootste stil
te het doodenveld cn begaf zich naar 't lokaal
der christene democraten.
M. Petrus Daens weigerde het rijtuig dat
hem aan 't kerkhof wachtte, zeggende dat hij
zijne vrienden te voet vergezelde.
Het lokaal was stampvol. Iedereen was nog
onder den indruk der ontroering toen de
heer Weekers van Boom, het woord nam,
zeggende tot de menigte van niet meer te
weenen of droef te zijn, deze dag, is geen dag
van rouw, maar ceu dag van overwinning, van
zegepraal en glorie. Priester Daens, na een
leven van onuitsprekelijk lijden, van vervol
ging, schimp, haat en spotternij in den naam
der rechtveerdigheid verdragen te hebben,
heeft heden zijn eeuwig loon ontvangen bij den
Oppersten aller, loon die hem hier op aarde
geweigerd is geworden. .Waarom treuren, wan
neer we weten dat onze leider in glorie en
heerlijkheid is opgenomen r -
Verders spreekt hij over eene nieuwe rich
ting die zou moeten genomen worden, 't Iè aan
ons, democraten, de taak den godsdienst uit de
maatschappelijke zaken te houden. De gods
dienst moet veel hooger staan. Hij wordt ge
bruikt in alle lage politieke zaken, er wordt mtê
geschermd en gestreden, en dat is noodlottig.
De godsdienst moet heclcmaal privaat worden,
onafhankelijk van politiek. De bewaarders
hebben het reebt niet zich katholiek te noemen,
en in naam van godsdienst andere geloofsge-
nooten te bestrijden. Wij zullen voortaan gods
dienstig zijn als voorheen, trouwe zonen der
kerk, doch in plaats van christene democraten,
zullen we vrije democraten wezen I (Donde
rende toejuichingen.)
Daarna nam M. P. Daens het woord. In
eene prachtige rede zette hij het werk der be
waarders uiteen, bewees hoe schandig ze
handelden zelf op den morgend der begraving.
Verders sprak hij over de laatste stonden van
Priester Daens en hoe hij zegde nooit met de
katholieken saam te gaan. Toen sprak hij van
De Backer, van Smid Lambrccht, wiens por
tret onder het spreken aan de muur werd opge
hangen. Dat waren de helden der democratie
die gevallen waren in den edelen kamp I (Alge-
meene ontroering. De vrouwen weenen luide).
En ik, zoo gaat M. Daens voort, ik ook
word oud. Nog eenige jaren en 'ic zal ook van
's were'dstooned verdwijnen, doch ik hoop,
vooraleer te sterven, het leven mijns broeders,
het leven van Priester Daens te schrijven. Ik
weet allts goed van over 10, 20 fi 3o jaar, ik
weet wat de bewaarders gedaan hebben met
mijn broeder, en dat zal ik scbrijveD. ff et leven
van Priester Daens zal mijn testament zijn 1
(Torjuichingen).
Daarna spreekt M. Lontings in naam der
democraten van Limburg. Priester Daens is
gestorven, doch niet de democratie. Deze zal
niet sterven, kan niet sterven, want dan ook
zou het geloof moeten te niet gaan en dat kan
niet vergaan.
Daarna handelt hij over het lijden van
Priester Daens. Had hij gewild alles was voor
hem eer, roem, titels, de groote wereld zou
hem gevierd hebben, doch dat alles heeft bij
versmaad, wou geen roem, gcene eer, noch
titels, maar was de vervolgde en gelasterde der
grooten en martelaar van 't arme volk. (Dave
rende toejuichingen). Neen, nu geniet hij geen
roem, doch de naam van Priester Daens zal
niet verloren gaan. Hij is een man der tijden,
een man der geschiedenis, hij is een tweede
Artevelde I (Toejuichingen).
Het is onmogelijk deze prachtige rede in
haar geheel mede te deelen. Z:ggen we enkel
dat ze den diepsten indruk maakte, en aan de
aanhoorders vele tranen ontwrong.
Bij het optreden van Priester Fonteyce,
ontviel menigeen een traan en daarop volgde
eene diepe stilte.
Vrienden, sprak hij, in het uur van werken
en strijden waren wij altijd samen, zij aan zij,
en in het uur van lijden en dood zijn wij het
heden ook. Gevoelige slagen kwamen ons op-
gevoeligste gegeven te worden. Hem, de baan
breker, de leider, het hoofd van ons allen is
naar de eeuwigheid. Met hem gaan in 't graf,
een zee van tranen en leed, een berg van mod
der en laster en met dit alles, ligt bij hem ook
onze liefde, onze genegenheid, onze rechtzin
nigste dankbaarheid. O, goede en lieve vriend
Priester Daens, wat was uwe misdaad, wat was
de mijne Ons Heere vroeg medelijden voor
zijne arme verstooteliogen en de zucht van
Hem voor die lijdende massa, hebben wij tot
in 't diepste van ons hart en onze ziel gevoeld,
en dat was onze misdaad. Ehwel, Heere en
Meester, die daar aan bet kruis hangt, 't was
dan ook uwe misdaad die wij volgden ca
daarom ook heeft men u gekruisigd.
Vrienden,spreken kan ik niet meer, mijn hert
bloedt als ik aan zulke bittere levensbaan denk
van Priester Daens; maar ontmoedigd zijn wij
niet. Priester Daens heeft een reuzenwerk be
gonnen en wij zullen het voltrekken. Van uit
zijn graf roept ons de stem toe Voltrek het
werk dat ik met \ooveel opofferingen cn lijden
begonnen heb. En dit zullen wrij I Verdwijnen
kunnen wij niet I Want verdwijnen wij dan
verdwijnt met ons de christene rechtveerdighciJ
voor dewelke wij alles opgeofferd hebben cn m
de toekomst nog zullen opofferen.
Zoo liep die zoo droeve dag ten einde.
Als blijvend aandenken van Priester DaeDS
werd aan de vrienden het volgende rouwge-
dachtenisken uitgedeeld, dat op 10 duizend
gedrukt werd en in al de huizen van Aalst
werd besteld Ziehier den inhoud
Lam Gods dat wegneemt de zonden der wereld
ontferm U onzer.
CHRISTENE GEDACHTENIS j
PRIESTER DAENS1
OUD-VOLKSVERTEGENWOORDIGER
VAN AALST EN BRUSSEL
geboren te Aalst den 18 december r8Jp en aldaar
jeer godvruchtiglijk overleden den 14 juli ipo",
versterkt door da Sacramenten.
Dc Heer heeft het gezworen en het zal Hem I
niet berouwen Gij zijt Priester in eeuwigheid, j
naar die mate is Jesus borg geworden van een
beter Verbond. H. 7. V. 72 en a3.
Paulus aan de Hebreers). j
Gij zult den Heer uwen God beminnen uit
geheel uw hart. uit geheel uwe ziel, uit al uwe
krachten. Dit is het eerste en het grootste gebod.
En het tweede, gelijk aan 't eerste uwen naaste
beminnen als u zeiven.
{De Zaligmaker aan de Fari;e*rs I
Gijlieden kunt God niet dienen en de Rijkdom
men {De Zaligmaker aan de Discipelen).
Strijdt voor de rechtveerdigheid in den naam
uwer ziel strijdt voor de rechtveerdigheid tot
ter dood. {Eed. aJ).
Slaaf noch bedelaar mag de Arbeider zijn, hij
moet een vrij en welvarend man wezen.
Woorden van Priester Daens).
ES'S
