Geöenkteeken van E. H. Daens
Openbare Inschrijving
's Menschen denkwijze
Aan de jeugd
De zaak van Dendermonde
Thielt
Brief uit Denderhautem
N inove
VOOR HBT
Op algemeene aanvraag werd oogenblikke-
lijk een besluit genomen om op bet graf van
Priester Daens als blijk van dankbaarheid
jegens hem, in naam der christene volkpartij
en zijne duizende vrienden een gedenkteeken
te plaatsen.
Een comiteit is gevormd en bestaat uit
Voorzitter: E. H. Fonteyne, Solvijnstr. 5g,
Antwerpen.
Schatbewaarder Karei Weekers, Maikt,
Boom.
Secretarissen voor 't Walenland De heer
A. Stoumon, 19, Akademiestraat, Luik.
Voor 't Vlaamschk land Bern. Minnebo,
gemeenteraadslid, Peperstraat, 40, Brugge.
Al de vrienden van Priester Daens, de voor
zitters van bonden of kriDgen, die begeeren
inschrijvingslij sten te ontvangen, kunnen ze
bekomen bij de secretarissen hierboven ver
meld.
Alle gifted mogen gestuurd worden aan de
leden van bovengenoemd comiteit of aan de
hoofdmannen en voorzitters van de bonden der
partij.
We willen eens 'n woordje spreken
over iets waar er zich bitter weinig aan
verstaan, over iets waarover men rede
neert en verwonderd is en dat nogtans
dagelijks zich voordoet, namelijk de
verandering van 's menschen denkwijze.
We spreken in breeden algemeenen
zin.
Elke mensch kiescht zich eene ge
dachte over het maatschappelijk leven
of liever in den geest van eiken mensch
ontstaat eene gedachte zonder hij het
soms weet, eene gedachte die hem be-
heerscht, zijne driften stilt ofwel ze op
wekt.
Naar die gedachte schikt zich de
mensch in zijn doen en laten.
Deze speelt, gene drinkt, een andere
leeft als een dier, een vierde maakt
politiek, een vijfde studeert, een zesde
moordt, een zevendelief koost de wapens
en galons, een achtste veracht alles en
sluit zich in een klooster tusschen vier
stomme murenZooveel menschen,
zooveel denkwijzen 't Is of de natuur
anders niets te scheppen had de denk
wijze des menschen.
Vandaag wil niemand zijne gedachte
maar niet veriaten liever de dood dan
zijne denkwijze te keeren, dat is nu
toch onmogelijk
En morgen 1... Deze speelt niet
meer, gene houdt op van drinken, de
andere leeft zedig, de politieker wenscht
den strijd vaarwel, de student smijt zijn
boeken door 't venster, de moordenaar
trekt de boetpij aan, de militair breekt
z'n sabel en de kloosterling werpt de
kap over d'haag en trouwt 'n jonge
blonde.
Slechts één dag, slechts één uur lag
er tusschen en als bij tooverslag zijn die
gedachten gekeerd.
't Beeld waar men gisteren voor
knielde en vol ontroering de handen tot
ophief en aanbad, dat zelfde beeld ver
brijzelt men heden en met verachting
bespuwt men de overblijfsels.
Dergelijk toeval, dat nogtans bijna
dagelijks en in ieders omgeving gebeurt,
verwekt een storm van verwondering bij
de eenvoudige menschen.
Piet roept: Hoe kan 't gebeuren
Jan klaagt de wereld staat op z'n
einde Klaas zal X of Z 'n klopping
geven tusschen vier oogen, want 't gaat
hem persoonlijk aan.
Wat Nu durft hij wit zeggen wat
hij gisteren zwart noemde l ib Hij heeft
zijn speelmakkers verraden, ofwel in
d'herberg de flesschen van tafel ge
smeten, of de politiek onteerd, of de
wetenschap bespot, of de militaire eer
geschonden, of God gelasterd... en Jaak
voleindt Zekerlijk hij verdient 'n
klopping.
Dook gaat verder en spreekt de af
grijselijkste verwenschingen uit, noemt
hem lafaard, verrader, oumensch enz.
De verstandige mensch zegt.niets 1
Hij haalt eventjes de schouders op
want hij kent den mensch een weinig,
en hem komt zoo iets natuurlijker voor,
alhoewel het hem pijnigt de verlooche
ning eener goede gedachte soms.
Het keeren der denkwijze grijpt
plaats op twee verschillige manieren.
Stoffelijk en zedelijk.
Clovis werd Christen uit hoop op
overwinning, op roem ten tijde der
inkwisitie verloochenden vele ketters
hunne denkwijze, en kleefden 't katho-
licism aan uit vrees voor straf.
Zulke gedachtenveranderinger lat .11
zich nogal gemakkelijk verstaan dete
die dan plaats grijpen op zedelijk gf
bied, waar slechts de wil bestaat, u
geen baatzucht noch dwang is t
daar waar men niet wijs uit wordt
Dat is moeilijker om op te loss»
Eene gedachte ontstaat in den -t-
in de hersenen.
Een kind zal denken naarmate me:
deze of gene gedachte in zijn geest ^rent
Pas ter wereld en men is al bezig me:
in de hersenen van 't wichtje gedachte:
te drukken. De hersenen, die bevel
voeren over heel 't lichaam, gewennen
zich aan die indrukken, en naarmate
't kind grooter wordt, herkaatsen de
hersenen die gedachten over heel 't
lichaam en 't kind handelt ingevolge,
omdat het niet anders kan. Vandaar de
groote moeilijkheid als men gedwongen
is korrekt tegen zijne denkwijze te han
delen.
Het gehoor, het gezicht, het gevoelen
helpen mede om meerdere gedachten
in de hersenen te doen ontstaan.
Moeder heeft 't kind leeren bidden
en van God gesproken. Bij 't zien der
bliksemflitsen, bij 't hooren desdonders
zal 't kind rillen en de handen vouwen.
Moeder sprak van bovennatuurlijke
dingen, donder en bliksem is voor 't
kind onverstaanbaar, dus vermeerderen
de indrukken der hersenen.
Vader is dronkaard, of dief, ofwel
fraaie burger zeer katholiek ofwel ge
heel goddeloos en naturialist 't kind
ook zal zoo zijn.
't Gedrag des vaders legt de indruk
ken van dronkenschap, dieverij, fraai
heid, katholicisme of naturialisme in
den geest van z'n kind en doen er zich
geene toevallen voor dan zal 't kind de
baan zijns vaders bewandelen.
Het hooren van één woord doet soms
eene gedachte bij 't kind, en ook bij den
volwassene, ontstaan.
Hooren, zien, voelen dat alles vormt
gedachten en werkt op de hersenen, her
vormt hen, kneedt hen en geeft hen
eene bepaalde richting.
Bepaalde richting, want ja, de wer
king der hersenen zijn heelemaal ge
richt volgens de ont van gene indrukken
Vandaar dat men soms voor eene ge-
JbxAfty js&rtva rrfA
Waren nu die indrukken slecht di.ti
denkt de mensch slecht, alhoewe' H
meent het goede voor te hebben hij
ook zou voor die slechte gedachte ster
ven willen.
De eene wil op een slagveld sterven,
vernielend en moordend, m nochtans
de gezonde rede veracht elke afschuwe
lijkheden.
Waren de eerste indrukken goed, de
mensch is goed als er geene voorval
len gebeuren die die goede indrukken
uitvagen.
Hoe worden de gedachten, de indruk
ken, de ka rakters, nu hervormt en om
gekeerd
Lijk het hooren, zien, en voelen eene
gedachte vormt, zoo ook kan zulks eene
oudegedachte hervormen en veranderen.
De dronkaard, of dief, of moordenaar
zal hervormd worden door de taal van
z'n kindje, door den blik eener vrouw,
door de stem eens stervenden broeders
of vaders de vroegere indrukken der
hersenen ondergaan een schok en door
dien schok worden de oude verbeel
dingen uitgevaagd en nieuwe winnen
veld.
De kus eener vrouw is voldoende
voor den krijgsman om hem 't wapeji
weg doen te smijten nogtans zijn een-
ige zucht was strijden.
De glimlach der maagd vernietigt de
loopbaan eens students, alhoewel hij
vroeger vrouwen en wereld eenwigen
haat toezwoer en slechts het leven kende
op z'n studiekamer tusschen hoopen
boeken.
Eén klank, één blik uit de wereld
doet den kloosterling ontvluchten al
hoewel z'n hart brandde voor boete en
versterving.
De persoon voortgejaagd, voortge-
zweept door die nieuwe gedachten, die
nieuwe indrukken zijner hersenen, han
delt ingevolge, en de wereld, de een
voudige menschen, niets wetende, noch
voelend, staan verbaasd als ze een per
soon ontmoeten die heden verbrijzelt
wat hij gisteren nog aanbad.
En dan gaat het lafaard Hoe is 't
mogelijk Hij verdient den dood
De wijze mensch zwijgt. Hij weet dat
het gestel te ontroeren is door eene
nietigheid door een lied, door een
traan, door een lach, door een gevaar,
door ellende, door een stond moede-
'cosheid, door 'n sombere weergestelte-
nis, door een natuurverschijnsel, door
een regel geschrift, ja, zelfs door 'n
oopje verf saamgebracht op een doek
et wat schakeeringen, door 'n tooneel
aar men huichelend bidt en smeekt,
bemint, veracht, vervloekt en zegent.
Daar de hersenen dat geheime zijn,
dat onuitlegbare, zoo zijn ze gemakke
lijk te ontstellen, en 't zijn die ont
roeringen of schokken die den zedelijken
ommekeer in 's menschen denkwijze
te weeg brengen.
Daar de eene mensch meer ontroert
dan de andere, zoo ook is de eene
vaster in gedachten dan de andere.
Ieders denkwijze moet worden ge
huldigd en geëerbiedigd, daar allen
toch denken het goede voor te hebben.
Hij weze aristokraat of demokraat,
christen of goddeloos, immer en altijd
Eerbied
Men kan voor zijne denkwijze strijden
en sterven en ook anderen eerbiedigen.
Vooraleer te sluiten, voegen wij er
nog bij
Hij, die kan begrijpen welke nietig
heid 's menschen denkwijze kan om-
stooten, zal zich niet ontstellen als zijn
vriend hem alleen laat in den strijd en
de vroegere leer verloochent.
Hij gaat kalm zijn gang, moedig,
even fier, even dapper zooals 't past aan
een trouwen soldaat van plicht en
waarheid. Bert Blauwvoet.
Ik wil hier eenige woorden tot de jongelingen
sturen.
In de huidige dagen werkt en zwoegt ieder
vooruitziende mensch, om zijnen toestand te
verbeterenIn de verschillige standen der samen
leving, is het eene woeling om hooger en hooger
te stijgen.
De jongelingen der bezittende klasse, op
weinige uitzonderingen na, slijten een vadsig
en zwierig jong leven, omdat de middelen, die
hunne ouders bezitten, hun toelaat, de toekomst
zonder kommer of angst te gemoet te zien.
Doch geheel verschillend is de toestand van
de jongelingen van ons arbeidende volk. Immers
van in de jongelingsjaren worden zij naar de
verpestende fabrieken gedreven om de lasten
van t huishouden te helpen vezcsehtcz, aange-
v—- --id--..', -e Air j is, om ous de noo-
dige kennissen voor der strijd van t leven en
de geleerdheid aan te schaffen.
Ziet eens rondom u, hoe wij als verstoote-
lingen in de maatschappij behandeld worden
in ons eigen land, van in onze prilste jeugd zijn
wij, gelijk ten tijde van 't Romeinsche Keizer
rijk, als slaven voor het kapitaal bestemd.
Ons volk heeft men op het voorhoofd ge
brandmerkt gij zult de knieval doen voor het
gouden kalf, het kapitaal.
Aan ons van in de wieg, vergt men de be
lofte van volkomene onderwerping aan ons lot.
Hebt gij daar jongelingen reeds op nagedacht
Voelt gij jongelingen geenen wrok in uw hart
ontkiemen van vermaledijding voor de huidige
samenleving Bruischt uw bloed in uwe aders
niet, als gij overweegt dat er in de wereld weel
de en genot genoeg is, om ons al werkende een
deftig bestaan te verschaffen Voelt gij niet, de
zweepslagen der werkende klasse in volle aan
gezicht aangedaandoor de opeenstapeling
van die overgroote fortuinen, gewonnen op het
zweet van het arbeidende volk
Voelt gij niet, de prillende armoede van onze
kleine broeders en zusters, vrienden en bloed
verwanten
Jongelingen, een zware plicht weegt op u. Ik
twijfel geen oogenblik of uw besluit staat vast.
Gij zult den strijd voor het levensbestaan
voeren.
Gij zult degelederen uwer strijdende makkers
vervoegen.
Zweert met mij, getrouwheid aan de groene
vlag, vooruit voor een beter bestaan, vooruit,
voor de vrijmaking van ons arbeidende volk,
J. B. Maerheid.
Laat ons hopen dat die kwestie zal
vereffend worden ter bevrediging der
democraten.
De gezonde rede en het recht vragen
zulks.
Wij zullen nog eenige dagen wachten
alvorens verder te bespreken.
C. Moeyaert.
Aan de westvlaamsche
Volksvertegenwoordigers
Slechts enkele weken scheiden ons van den
dag, dat de vennootschap der westvlaamsche
spoorwegen, mits de overeengekomen voor
waarden, afstand zal moeten doen aan den
Staat, van hare ijzerwegen, lokomotieven,
reizigers- en goederenwagens, gebouwen, in
een woord van gansch haren boedel.
Wij driDgen hardnekkig bij de volksverte
genwoordigers aller denkwijzen aan, opdat zij
■ie belangen der werklieden thans in dienst der
maatschappij, niet uit 't oog zouden verliezen,
voor wat betreft dagloon of jaarwedde, pen
sioen, regelmatige verhooging. enz.
Verders hopen wij dat, reeds van den eersten
dag, de Thielsche afgevaardigden er zullen aan
houden de noodzakelijkheid doen uitschijnen
van 't inrichtën van sneltreinen, van een dubbel
spoor, eener statie, eener behoorlijke en gerie-
vige schuilplaats voor koopwaren, alsook een
overgangsbrugsken over de spoorbaan, tusschen
de oude statiestraat en de steenwegen naar
Wachten en Marialoop.
Langs deze twee kalsijden, in den omtrek
der statie hebben wij in de laatste jaren als eene
nieuwe voorstad uit den grond zien rijz»n. Wij
kennen daar twee mecanieke verwerijen en
talrijke werkmanswoningen, wier getal gestadig
toeneemt.
Het verkeer tusschen den nieuwen wijk en
den Thielschen bouwkring groeit iederen dag
in belangrijkheid aan. En er valt niet te looche
nen, dat heen en weer gaan der treinen somtijds
de voortgangers verplicht lapge wijlen te wach
ten, bij de gesloten barrieren. Veel kleintjes
maken een groot, zeggen onze vlaamsche huis
moeders en t' einde 't jaar kan dit wachten
een gevoelig verlies uitmaken voor talrijke
werklieden en deze, de Patriote zelve heeft het
moeten bekennen, winnen toch zoo bitter
weinig. Vindex.
REDAKTIE,
't Gaat hier en overal met groote schreden
vooruit, het volk krijgt kennis van zijn toestand
hoe meer het met elkander in aanraking komt.
Men schrijft al jaren en jaren om hier op onze
gemeente nen armen tram te krijgen, iets wat
meer dan broodnoodig is en voorzeker niet te
moeilijk te bekomen zou zijn, indien er om
'n paar centen karakter en wilskracht in onze
notabelen stak.
Advokaat De Backer schreef en herschreef
om toch ons oü peêkens los te peuteren uit de
schelp waarin ze verroest zitten, maar 't er
sneden daar geen messen op, 't was allemaal
boter aan de galg gekletst. Maar bü hooren wij
van wat anders, de menschen beginnen te
gevoelen dat ze 'nen tram niet meer kunnen
missen en dat onze gemeentebazen er maar
altijd onverschillig aan blijven.
De eigene trompetdragers van de woesten
zullen gaan op hun poot spelen, 'k Zei al dat
het over 'n paar weken hier dompersfeeste was
en van hun werkende leden waren er die daar
voor hun vertrek hadden uitgesteld naar den
vreemde en... hein, redaktie, als weder ver
gelding en weergunste vroegen, die werkjongens
tegen het naaste jaar... nen tram... noch min
noch meer. En ze moesten hem hebben of...
zegden ze. En achter dien of komt nog en
ik geloof wel dat die mannen die dat zegden
met de bloote handen niet aan te pakken zijn.
't Is goed ze mogen wel nen.nijper op den
neus hebben en hen doen buigen of bersten,
maar zeg ik, of het onze brave burgervaders,
die nü zoolang al zónder t. am de pataten ueb-
ben zien uitdoen, over hun hart zullen krijgen
en tegen heug en meug dien tram moeten zien
rijden waarmee het werkvolk nog meer naar
den vreemde zou trekken en waarop, o, Cupido.
zoo veel onbetamelijke dingen gebeuren, zei
een van onze kopstukken, die de zaak in den
grond onderzocht had.
Wij zullen er nu van zwijgen van de tram
kwestie, 'k zal alleen zeggen dat we nooit het
geluk zullen hebben nen buurtspoorweg te
bekomen als we die mannen waar d'onver-
schilligheid en domheid rondloopt die er niet
in kan, van het gemeentehuis Diet kletsen,
'k Zal in 't kort u het eenigste en radikaalste
middel eens aanhalen om die c kadodders het
hazenpad doen kiezen gelijk 'n kudde ver
schrikte patrijzen.
Voor dees week moet ik nog van iets anders
spreken. In de gemeentewet is het uitdoen en
het doen kuischen van waterloopen en beken
van de bevoegdheid der gemeenteo verheid en
de beek, welke beneden de wijken Dael en
Vondelen loopt, is bijna toegestroomd, zoodat
het water nog moeilijk kan loopen en er
moerassen maakt. De meerschen die er aan
palen worden slechter en brengen nu niets meer
op. Of moeten de poelen nog grooter worden
Advies aan onzen raadsheer uit den Dael. Of-
moeten er om het hem opmerkzaam te maken
er eerst wetteraarkens ontstaan en hem
pikken als hij naar de zitting gaat Wij hopen
dat het zoover niet zal komen en bevel zal
gegeven worden om de beek, welke een meter
en half breed en een meter diep moet zijn, uit
te doen. Wij gelooven dat op zulke gevallen
onze gekozenen, toch ten minste een waakzaam
oog zullen houden, ofwel zal het altijd de taak
zijn van Boerke Snel.
De wielrijdersbetooging, ingericht in onze
stad door den algemeenen wielrijdersbond van
Oost-Vlaanderen, is volkomen gelukt en mag
onder alle opzichten schitterend genoemd wor
den. Meer dan 1200 wielrijders van de omlig
gende gemeenten waren opgekomen en de
veloclubs van Denderwindeke, Neygem, Aspe-
laere, Eyghem, Goyck, Pollaere, Voorde,
Oultre, Denderhautem, Welle en verschillige
andere zetten dit feest pracht en luister bij.
De stoet wierd gevormd op het Statieplein en
doortrok de voornaamste straten der stad om
rond 4 uren aan het stadhuis te komen. De
afgevaardigden der kringen werden op het
stadhuis ontvangen, waar de petities aan den
senateur Van Vreckem en den volksvertegen
woordiger Rens werden overhandigd door de
voorzitters en secretarissen der wielrijders-
maatschappijen. De senateur hield eene aan
spraak tot de afgevaardigden, waarin hij zegde
volkomen ingenomen te zijn met de eischen
der wielrijders en dat alles wel met een kleintje
seffens zou 'verbeterd worden. Volksvertegen,
woordiger Rens moedigde de wielrijdersclubs
