Prophetie
Niet geheel juist
Een beetje schijnheilig
M. Arthur Buysse opgepastl
Vlaamsche Gazet
Aalst
Na lijden komt verblijden
DE SENAAT
Propagandacomiteit
voor Weezenhuizen
Tliielt
bij de laatste gemeentekiezingen van 1400
stemmen vielen op 85o III
En te Lebbeke? De liberalen bekwamen nog
het derde der stemmen, terwijl zij vroeger
soms de meerderheid hadden. En te Baesrode
en te Appels liberalen geklopt.
Er is nog een liberaal bestuur in 't arron
dissement te Cherscamp, doch moesten de
demokraten er de band afdoen, 't lag er ook.
Dc liberale partij kan niet vooruit in Vlaan
deren zij is te kleingeestig, te oneerlijk, te
weinig volksgezind. Voor iemand die 't arron
dissement kent, is 't zonneklaar dat het arron
dissement Dendermonde hoogstens 6,000 libe
ralen en 2,000 socialisten telt 1 (In 19 o,
hadden liberalen en s ocialisten te samen maar
5,75o stemmen), en hoeveel honderden, mis
schien duizenden matige liberalen gaan er niet
voor de demokraten stemmen of wel een wit
briefje insteken om 't wille van de oneerlijke
handelwijze van Van Damme en van de liberale
associatie
Daarom demokraten moed 1
Wij zijn altijd eerlijk geweest en wij zullen
het altijd blijven. Doch altijd zullen wij onver
biddelijk zijo jegens wie ons bedriegt.
M. Van Damme heeft ons bedrogen, de libe
rale associatie heeft ons bedrogen.
Zij moeten gestraft wordenWerkt, en werkt
met ons; slecbts eerlijke partijen kunnen 't land
nuttig zijn.
Leve de christene demokraten. Weg met den
woordverbreker Van Damme, de oneer der
liberale partij. Denderaar.
Ik heb aan M. Van Damme voorspeld dat
de liberalen zelve hem zouden veracht hebben.
Dit wordt reeds waarheid. Verleden Vrijdag
op de beurs waren er te Gent een gansche
groep liberalen, die publiek M. Van Damme
afkeurden en wenschten dat hij zou vallen.
Wacht eens wat later omtrent de kiezing.
En dan als wij onmiddellijk op Yperen zullen
vallen?
M. Nolf, die toekomenden keer als kandidaat
zal vervangen worden door M. Lippens van
Gent (dat is reeds beslist), heeft nog i5oo
stemmen te veel. Zijn opvolger zal er binnen
twee jaren i5oo te kort hebben en dat dank
aan de oneerlijkheid der liberalen van Dender -
monde.
Onthoudt dit goed, Heeren liberalen.
H. Pl.
M. Ducatillon beweerde te Denderbelle dat
het was omdat hij schreef in 't Laatste Nieuws,
dat hij uit de partij gezet was.
Reeds toen hadden wij hem doen opmerken
dat het onze partij belachelijk maken was met
aan 't hoofd te willen staan eener partij en in
liberalejjazetten.ónsteEcjye zün
Doch ïfegfe
'waters wii g2
zijne pÜTOj J5?iSv!?^)pen als
redacteur van het hoofdorgaan der socialisten
en wat zagen wij M. Ducatillon stelde zich
aan als kandidaat om die plaats, 't Is dan dat
de partij gezegd heeftMei wie meent die heer
te lacheD, en men heeft hem aan de deur gezet.
Sedert vier jaren had M. Ducatillon niets
meer gedaan voor de partij zelfs had hij ze te
Brussel in 't bedoken bekampt, omdat men
hem de tweede plaats op de lijst niet had
willen geven. Wij willen mannen uit een stuk.
M. Vtrcauteren heeft in zijn meeting twee
maal gesproken over christelijkheid men zou
gezegd hebben, dat hij en de liberalen van
Dendermonde christelijker zijn dan de geloo-
vigen zelve.
Waarom hemelen de liberalen dan de kloos-
tervervolgiug in Vrankrijk op M. Van Damme
sprak ook zoo over vier jaren en wat zegde
hij in de kamers de politiek van Combes is
de goede politiek. Uw woordbrekerij, heeren
liberalen, heeft u reeds genoeg verlaagd in de
oogen van alle eerlijke menschen, gaat ge du
nog de schijoheiligaards er bij spelen.
H. Plancquaert.
De Poll der liberale associatie van Gent
heeft een nieuwen kandidaat onthuldden heer
Boddaert Henri (pour les dames) een wel
gekend vrijmetselaar, zeer wel, zeer goed, en
zeer goed gekend in de stad.
M. Buysse, past op een eerste logieman,
M. Mechelynck, minister van fioantien voor
het toekomstig liberaal ministerie van 't jaar
een, is reeds over uwen rug gesprongen
M. Boddaert met behulp der loge zal 't zelfde
doen; ge moet er niet aan twijfelen, M. Arthur
gij zult 4e kandidaat blijven, 't is te zeggen
dat ge kans hebt van gekozen te zijn binnen
twintig jaren.
Van de eerste maal komt M. Boddaert vijfde
uit den Poll, doch hij staat zijn vijfde plaats
af aan de kandidaten van den buiten. Hoe
edelmoedig hé, een plaats afstaan waar ge toch
niet kunt gekozen worden 1 Welke baatzuch
tigheid 111
Doch als door 't een of 't ander toeval de
derde plaats eens zal openvallen, dan zal het
iets anders zijn. Tegen M. Boddaert (Henri)
kan M. Buysse niet op. Aan al de kiezers zal
M. Boddaert een tx-jmplaar zenden van zijn
reisje naar Spanje.'t Is zoo schoon geschreven,
er is maar iets in vergeten uit welke deur hij
naar de statie gevlogen is om een specialen
trein te commandeeren voor Madrid, 't Is
oprecht spijtig, M. Henri, als ge iets schrijft
ge moet beginnen van het begin, vooral als dit
begin zoo interessant is.
Wat zoude uw boek succes gehad hebben bij
1
de gevoelige harten van onze stad. Wat is de
liberale lijst tcch prachtig II Als we eens tijd u
hebben zullen wij ze eens analyseeren. Verax.
Beste Vrienden, gelooft toch geen woord
van 't geen de Vlaamsche Ga\et en 't Laatste
Nieuws over Dendermonde schrijven. Ze
liegt dat het klettert. Van nu reeds zijn de
liberalen het herte in.
De liberalen willen 't kiezerskorps wijs
maken dat zij kaDS hebben van 2 zetels cte ver
overen. Dat is volstrekt onmogelijk. Liberalen
en socialisten hebben samen 14.200 stemmen.
Zij zouden er moeten minstens x8.000 hebben
om twee gekozenen te hebben. Dan zou geen
enkel liberaal mogen weigeren voor de liberale-
socialistische lijst te stemmen. Nu gewoonlijk
verlaten tien per honderd der liberalen hunne
partij als er kartel gemaakt wordt met de socia
listen zie de kiezing van Dendermonde in
1900 en deze van Sint-Nikolaas in 1904.
Hoe kunt ge dan aannemen dat niet enkel ai
de liberalen voor de kartellijst zullen stemmen,
maar zelfs dat er 4.000 demokraten op 9 5oo,
't is te zeggen omtrent de helft, voor de libe
ralen gaan stemmen Dat is belachelijk.
't Verstandigste voor liberalen en socialisten
die niet willen dat een katholiek gekozen
worde, is van de lijst der demokraten te ver
sterken met hen eenige honderde stemmen te
geven. De kartellijst zal toch in alle geval drij
duizend tot vier duizend stemmen te veel hebben.
Dat is de ware en eenige praktische taktiek.
In 1900 hadden de liberalen en socialisten
elk afzonderlijk strijdende 10.700 stemmen. De
kartel in 1904 bekwam 9.400 stemmen.
In 1894 waren er 8.100 liberale stemmen te
Dendermonde. De kartellijst bekwam ia 1900,
5,75o stemmen.
Nog enkele dagen scheiden ons van de wet
gevende verkiezingen. IedereeD, ouderlingen,
jongelingen tot zelfs vrouwen en kinderen, elk
in zijnen huiselijken kriDg spreekt al eens, hoe
en ten wiens gunste 't kiezerskorps gaat stem
men. ZOO I hoort men spreken, ZOO I hoort
men schimpen, ZOO I hoort men aanvallen,
werkerslaven ondereen krakeelen, spotten,
vechten aleens, en tieren in herbergen, op
straat, in werkhuizen, en fabrieken. Ik ben
katholiek ik ben liberaal ik ben democraat,
of socialist, enz.
Zijt gij werkman, boer, neringdoener, of in
een woord onder de werkersmassa medege-
rekend, die oplossing is niet moeilijk, dit
*u eens belwijzen 1 'AV an Deer htph de
voor al de belgische parlementsleden plaats
Wie stemde den datum dier kiezing Wanneer
en wie der tegenwoordige parlementsleden
wijzigen, stemmen, oi. maken wetsbepalingen
ten voordeele der werklieden Wanneer en wie
maakt wetten ten voordeele van 't kapitaal
Wij, werkers, wij maken de macht van 'tvolk,
wij bezitten de kracht om te werken, wij ook
moeten de plicht op ons nemen om mannen te
kiezen die willen werken voor ons bestaan als
schepselen Gods.Stemt maar voor de katholieke
bewaarders, stemt maar voor de liberale kapita
listen, zij zullen ons lot, ons arme of miskende
toestanden verbeteren, ons doen zwoegen en
slaven, doen wroeten en zweeten, ons doen
buigen en kruipen voor hun voeten. Dcor
hunne schuld, van 10en 12 jaar naar de fabriek,
naar den boerenstal, naar den werkwinkel, 20
jaar geworden de miütiewet dwingt ons de
de schoonste jaren onzer jeugd te gaan slijten
in die vervloekte pestholen voor hen, die
intusschen zich vrij van het soldatenjuk kunnen
koopen; nogmaals alle Belgen zijn gelijk voor
de wet waarom die ongelijkheid onder die
stemmenverdeeling WIJ, arbeiders hebben
één stemmeken ZIJ, hebben er vier. De
werklieden, die naar 't fransche een bestaan
moeten gaan zoeken, die hunne kloeke gezond
heid moeten gaan te pande stellen, om hunne
eigene huisbazen of grondeigenaars te kunnen
betalen, verliezen hun stemrecht, want de
kiezing is gesteld op 't einde der maand Mei,
als 5o,ooo menschen in den vreemde de centjes
gaan verdienen, waarmeê zij den guren winter
in 't vaderland kunnen overbrengen.
Gaan wij blijven lijden, vrienden, aan die
plaag van ongelijkheid Gaan wij voort op die
baan die ons leidt naar armoe en verdrukking 1
Aan ons moet 't ordewoord zijn hand aan hand
en gewerkt voor vrijmaking van ons en leve de
kristene volkspartij. Ronse. C. H.
Zitting van woensdag 8 April
REFERENDUM
Men gaat over tot de bespreking over de
inaanmerkingneming van het wetsvoorstel van
M. Hanrez, vragende dat het belgisch kiezers
korps, bij middel van een referendum, uit
spraak zou doen over de kwestie der overname
van Cougo.
M. Hanrez ontwikkelt zijn voorstel. Het
referendum, door hem voorgesteld, is niet zoo
als men er reeds in andere landen gezien heeft,
't is te zeggen dat de bevolking van het land,
door eene openbare stemming, eene gestemde
wet goed of afkeurt. Neen er is hier maar
kwestie aan het belgisch kiezerskorps te vragen:
i° of het voor Belgie noodig is den Congo over
te nemen met gebruik te maken der rechten,
door het koninklijk testament van 2 augusti
1889 en door de overeenkomsten welke dit
testament volledigen, gegeven 2* of de over
name van Congo onderworpen kan zijn aan de
voorwaarden, die aangeduid zijn in het trak-
taat van 5 maart 1908. Alhoewel vijandig aan
het meervoudig stemrecht, zegt spreker, wil ik j
nogtans niet vragen dat men voor de stemming
gebruik zou maken van het zuiver algemeen
stemrecht. Ik wil gaarne toegeven dat men door
het meervoudig stemrecht late oordeelen, alhoe
wel men aldus zeker is dat het juist de hoogero
standen zijn die het overwicht zullen hebben.
Doch, er moet gezorgd worden dat in ieder
arrondissement een zeker getal kiezers het recht
hebben getuigen aan te stellen voor den gang
van de kiezing en van de stemopneming.
M. Hanrez verklaart verder dat de gedachte
aan dit referendum bij hem opgekomen is, toen
hij zag dat de regeering de overname van
Congo kost wat kost wil doordrijven. Die
overname kan schadelijk zijn aan onze onaf
hankelijkheid zij kan ons in moeilijkheden
brengen met de naburige landen, met dewelke
wij thans zulke goede betrekkingen onder
houden. Daarbij, men weet nog niet eens of de
Congo ons voordeel zal opleveren, 't is bewezen
dat de caoutchoucoogst merkelijk verminderd
is, evenals de voortbrengst van andere gewas
sen.
Men zegt ons In Congo zijn er rijke mijnen
van allerlei delfstoffen. Dat alles is goed en
wel onze landgenooten weten dat er hier in
België onlangs ook koollagen ontdekt zijn in
Limburg. Men begon aanstonds de weerde te
schatten, welke volgens de berekeningen mil
jarden bedraagt. Doch, dat is nu reeds jaren
geleden cn tot hiertoe is er nog geen enkele
belg die voordeel getrokken heeft uit de
nieuwe ontdekking. Zoo zal het in Congo
hetzelfde zijn de rijkdommen kunnen bestaan
onder den grond, doch men zal jaren en jaren
moeten wachten om aan de uitbating te kun
nen beginnen. De Congo is eene kwestie welke
aan België honderden miljoenen gaat kosten.
Wij weten wat er van is als men ons komt
zeggen dat zal maar zooveel kosten gewoon
lijk als het te laat is, zien wij dat men ons beet
gehad heeft. Bewijs daarvan het koninklijk
paleis te Brussel, dat maar 41/2 miljoen ging
kosten, niets meer welnu, men heeft nu reeds
het zesde miljoen opgeëten en het paleis staat
er nog niet 1
Ten slotte zegt M. Hanrez dat België geen
enkel voorrecht heeft in Congo. Men laat België
de zorg over, het zwarte land gansch in te
richten op degelijki n voet als al dc kosten
zullen gedaan zijn, dan zal de concurrencie
komen van de andere kolonies en België zal er
aan zijn voor zijne moeite en voor een groot
deel van zijn geld. Tot hiertoe leefden wij in
ons land in vrede wat zal het zijn als men
den Congj overneemt De toekomst zal het
ons leeren doch in dit laatste geval zou er een
dag kunnen komen waarop België zijne onbe
zonnenheid bitter zou kunnen betreuren.
M. Vande Walle zegt dat bij een overtuigd
partijganger is van de overname van Congo.
Niettemin is hij ook partijganger van het refe-
fsndum, en vindt dat de Congo er hoegenaamd
iiet zal door lijden. Diti referendum zou moeten
"geschieden buiten allen partijgeest, omdat er in
zulke belangrijke kwestie geene spraak mag zijn
van politiek, nog min van personen. Ik zal,
vervolgt spreker, mijne collegas niet volgen als
zij beweeren dat de tegenwoordige Kamers geen
mandaat hebben om de kwestie op te lossen.
Volgens mij hebben zij niet alleen het recht,
maar is het ook hun plicht, want men mag niet
langer talmen om bezit te nemen van eene
kolonie, welke geroepen is om een over
wegenden invloed uit te oefenen op den belgi-
schen handel en nijverheid.
Het referemdum, zegt M. Vande Walle ver
volgens is volgens mij noodig alleen om te
weten wat het algemeen gevoelen is stoutweg
mag men de kiezers oproepen. Allen zullen zich
ten voordeele van de overname verklaren,
alhoewel zekere dagbladen allerlei bewijsredens
aanvoeren, zelfs de meest ongegronde, om de
bevolking vijandig te maken aan de overname.
De Belgen hebben door hun werk, door hunne
volharding, door hunne krachtdadigheid, recht
verkregen rang te nemen tusschen de bijzonder
ste landen met kolonies. Laat ons dus zonder
vrees den uitslag van het referendum afwach
ten de overname van Congo zal zonder den
minsten twijfel zegevierend uit de stembus
komen.
M. Schollaert, minister van binnenlandsche
zaken, zegt dat de regeering zich verzet tegen
de inaanmerkingneming van het wetvoorstel.
M. Hanrez heeft vooral voor doel de bespreking
over Congo zoolang mogelijk achteruit te
houden, omdat hij effen af vijandig is aan de
overname. Als wij het referemdum toelieten, en
het volk zich voor de overname zou verklaren,
dan ;nog zou M. Hanrez er tegen zijn en weer
andere stokken in het wiel zien te steken.
M. Hanrez vraagt dat de kiezers zouden ant
woorden op twee vragen welke hij zelf stelt. Is
dat een referendum Neen dat is effenaf een
onderzoek, een parlementair onderzoek, eene
ondervraging. Zijn de vragen, door M. Hanrez
gesteld, wel geschikt om het oordeel der kiezers
te kennen over de overname van Congo
Hoegenaamd niet overigens, de grondwet laat
niet toe dat men de kiezers ondervrage over een
wetsvoorstel dat in het parlement ter bespreking
voorgelegd wordt. Maar al te dikwijls vergeet
men zulks gansch deze bespreking ware ver
meden geworden indien de voorsteller rekening
gehouden hadde van het artikel der grondwet.
M. Schollaert bedankt vervolgens M. Vande
Walle voor zijne verklaring dat de Kamers het
recht hebben de Congokwestie thans reeds op
te lossen. Daarin had M. Vande Walle gelijk
wij hebben het recht tot de bespreking over te
gaan in de Kamer en, 't is juist daarom, dat
wij van ons recht willen gebruik maken. Ik
vraag dus aan den Senaat, zegt M. de Minister:
welken uitslag zou het referendum opleveren
Ik ben, evenals M. Vande Walle, van gevoelen
dat de groote meerderheid van 't land zou
stemmen voor de overname. Dus, als men dat
erkent, waarom dan het referendum vragen
Laat ons dan onafhankelijk blijven, wezen wij
volkomen rechtzinning, stemmen wij elk volgens
ons geweten, voor het welzijn van ons land.
Dien moed is men verplicht te hebben als men
een openbaar mandaat vervuld buiten den
wil der kiezers heeft men nog zijn eigen wil, die
zeker en vast mag en moet meetellen. Als ik
mij tegen het referendum verklaar is zulks
alleenlijk omdat het niet logiek is en door de
Grondwet verbodea wordt, en ook omdat men
geene stokken in het wiel moet steken, daar
waar het niet noodig is. (Zeer wel 1 rechts.)
M. Schollaert zegt vervolgens dat M. Hanrez
tot die groep behoort welke zich altijd het
meest tegen de koloniale politiek verklaard
heeft. Zoo verblind is hij dat hij zelfs beweert
dat de regeeriag nooit duidelijk uitleggingen
durfde geven over de voo-waarden der over
name. Welnu, dat is onjuist, iedereen weet
zulks in de commissie der XVII, in de dag
bladen, in de verslagen uitgedeeld in de Kamer
en overgenomen door de dagbladen, heeft men
genoegzame uitleggingen gevonden. Wat dient
er meer gedaan te worden Gansch de belgische
bevolking kent het voor en het tegen dat men
ons dus niet beschuldige uitleg te weigeren.
Het is juist omdat het belgisch volk eens is
op de overname, dat men ze thans moe: door-
drij*ren. Ik ben overtuigd dat de Senaat dit
gevoelen zal dealen en niet dulden dat men den
gang der zaken nog zal willen vertragen. (Zeer
wel, rechts).
M. Goblet d'Alviella zegt dat het land tot
hier toe zoo rustig was, dat het waarlijk een
lust is in België te leven. Vindt men misschien
dat die rust te lang geduurd heeft, daar men
ons nu iets op den hals wil schuiven dat zeer
gevaarlijk kan worden voor het land Spreker
zegt dat hij hoegenaamd niet tegen de over
name van Congo is, doch niet in de voor
waarden welke nu gesteld worden. Het land is
niet bij machte de aangegane verplichtingen na
te leven, die zijn gansch boven zijne krachten,
't Is juist daarom dat al de kiezers van België
hun gevoelen zouden moeten doen kennen, om
te weten of zij al of niet hun vaderland in
gevaar willen laten brengen.
M. Vandenpeerebo jm Da rechterzijde is
het volkomen eens om de regeering te onder
steunen. Het voorstel van M. Hanrez is
ongrondwettelijk het is dus redelijk dat men
er de inaanmerking van weigert. Overigens
het voorstel van M. Hanrez is veel te laat
gekomen de Kamer heeft reeds de kwestie
der overname van Congo in handen. Moest het
gevraagde referendum toegestaan worden
moest de uitslag gansch tegen Congo zijn, dan
nog zou de bespreking in de kamer doorgaan,
aangezien het voorstel neergelegd is op het
bureel. Ea nog zou de overname gestemd wor
den door alle partijgangers, trots het gevoelen
van hunne kiezers en niettegenstaande zij hun
mandaat zouden kunnen verliezen. Dus, nog
maals, de meerderheid van den senaat weigert
de inaanmerking neming van het voorstel
Hanrez. (Zeer welrechts.)
M. Wiener vraagt ook dat men het kiezers
korps zou laten uitspraak doen over de kwestie
der overname. In dat geval zou men 't gevoelen
kennen van de officiers en van al de heldhaftige
mannen;die sedert jaren werken aan 't bescha
vingswerk in Congo.
Vroeger heeft men wel referendums toege
laten waarom zou men dat nu niet meer
kunnen Overigens, er zijn in Congo al te veel
zaken waarover wij te weinig weten, om zoo
maar vlakaf, zonder de minste raadplegipg oazèr
kiezers, ons gevoelen te doen over kennen.
De inaanmerking neming van het voorstel
Hanrez wordt verworpen met 47 stemmen tegen
20 en 1 onthouding.
De zitting wordt ten 5 ure i5 geheven.
Woensdag, 8-4-08.
Waarde Heer,
In uw blad van 5 April 11. stelt ge mij
voor als schrijver eener beoordeeling over
A. Sevens' werk r Schoolmeester sDe bespre
kingen onder de rubriek van letteren Waar
van ge eenige regels hebt ontleend, worden
geschreven door J. d. C. De rubriek van let
teren 1 moet ge niet verwarren met de rubriek
Idcën over letterkunde Alleen, wat onder
deze laatste verscheen, is van mij. Ik verzoek u
dus uwe vergissing in het eerstvolgende num
mer van uw blad mede te deèlen.
R. Hardeman. S. J.
Minderbroedersstraat, ix, Leuven,
Op zondag 12 April om 11 ure voormiddag,
in den Gouden Hoorn, Simon Stevinplaats, te
Brugge, vergadering van de afgeveerdigden der
brugsche maatschappijen, met het doel
Onmiddelijke vorming van een werkdadig
propaganda-komiteit, met het oog op de
mogelijke stichting van twee gemeentelijke
weezenhuizen te Brugge.
'T BEGIN... VAN 'T EINDE III
Wij komen uit goede bron te vernemen, als
dat De Wel Edele Heer Fritz Boone, uit
tredend bestuurlid der Handboogmaatschappij
0 De Vrede op eene bijzondere en buiten
gewone manier, zij a ontslag als bestuurlid
van hoogergemelde maatschappij, Zondag
laatstleden per brief heeft gegeven! 1
Gij moet weten, die Wel Edele en Hoog
geachte Fril{, maakt sedert eenige jaren deel
van het bestuur van hoogergemelde maat*
schappij, ea iedereen die in Thielt woont en
leeft, weet maar al te wel, dat al wat Boone is,
altijd, overal en in alles, het haantje van 't kot
willen zvn'' Bij zooverre, dat de menschen
indien ze 't wilden gelooven, zouden moeten
dacsen en springen gelijk zij schuifelen I
Ja, het gaat zelf zooverre, dat Fritz zich
inbeeldt dat hij onderburgemcester .islll
