De kwestie van den Congo
TOLK DER CHRISTENE VOLKSPARTIJ
De politiek van
't Ministerie
a) koolmijnen
DE CHRISTENE
VOLKSPARTIJ
Zondag 19 April 1908
't Blad 5 centiemen
15" jaar Nr 16
HET RECHT
Vo&r Qoé en Volkl
Alles voor Vlaanderenl
Vlaanderen voor Christus1
Inschrijvingsprijs voor Belgenland
Een jaar fr. 3.oo. Negen maanden fr. 2-25
Zes maanden fr. 1.75 Drie maanden fr. 1.00
Voor buiten het land, de vrachtloon daarbij.
Hoofdopsteller H. PLANCQUAERT.
Men schrijft in ten bureele van dit blad en bij alle postmeesters en brievendragers
Alles moet vrachtvrij gestuurd worden naar het bureel van het blad
COUPUREREI, BRUGGE
AANKONDIGINGEN
i Bekendmakingen, per drukregelfr. o.a5
j Reclamen, op de 4* bladzijde. b 0.45
9 3* 0.55
Bijzondere voorwaarden voor notarissen, zaak*
I waarnemers. Afslag voor herhaalde invoeging.
i
Hoe meer fouten men bedrijft hoe
onbeschaamder men roept dat men
weldoet.
Zoo handelen ook de verdedigers van
't ministerie. Sedert i83o heeft nooit
een bestuur zulke groote fouten opge
stapeld als dit.
I. 't Hiift zijn beloften gebroken en de
lasten vermeerderd
't Beloofde vermindering van krijgs
lasten deze zijn met een derde ver
meerderd. De forten van de Maas alleen i
slorpten 80 millioen op, en verleden
jaar komt het ministerie 100 millioen
uit te steken voor de uitbreiding der j
versterkingen van Antwerpen. Deze I
100 millioen zullen als naar gewoonte
groeien tot 25o millioen. De dienst
werd van 10 jaar tot i3 en zelfs tot
i5 jaar verlengd.
Belastingen Al de nieuwe belas
tingen door de behouders gestemd
wegen op het volk genever, douane
rechten en vergunningsrecht. De
ni,euwe vergunningswet zal nogmaals
de ledige schatkist moeten vullen.
Een groot getal werkmanshuizen,
die vroeger geen grondbelasting betaal
den, werden op de rol gebracht. De
openbare schuld van Belgie is tot
3,3oo millioen gestegen.' We betalen
110 millioen 's jaars aan intresten voor
de Staatsschuld alleen. Deze schuld
verhoogt regelmatig met 100 tot 120
millioenen 's jaars. De finantiëele markt
is zoodanig opgepropt met Belgisch
papier dat onze Belgische schuldbrie
ven van 99 fr. tot q3 fr. 80 gedaald zijn
en alzoo de fortuin van kleine burgerij,
kleine boeren en werklieden met 160
millioenen verminderd hebben.
En nog altijd spreekt men van
nieuwe forten (Brussel volgens onze
generaals moet nu versterkt worden) en
men begint te gewagen van eenige
oorlogschepen om den Congo te ver
dedigen
Om geen nieuwe schuldbrieven te
moeten uitgeven heeft de minister van
finantiën 40 millioen geleend tegen
4 °/0 aan fransche bankiers en onze
Belgische rentehouders geven ze maar
drij
II. 't Heeft onrecht gepleegd
In onze Kempen liggen volgens Le
Patriote en volgens Mgr Keesen voor
80 milliards kolen.
Wat heeft het belgisch Staatsbestuur
gedaan
Het heeft ze onder vorm van ver
gunningen weggegeven aan maatschap
pijen van rijke geld verschieters.
Het ministerie weet nogthans dat
kolenmijnen veel opbrengen. Het kapi
taal der koolmijnen van Belgie en
Vrankrijk is sedert vijftig jaren meer
dan 5 malen aan de geldverschieters
terug gegeven, en niettegenstaande dat
zijn sommige aktien nog tien en twintig,
sommige tot honderd en eenige zelfs
duidend maal zooveel waard als ze in
't begin gekost hebben, bij yoorbeeld
die van Wasmes, Anzin en Courrières.
Dat weet ons bestuur en 't is daarom
juist dat zij ze weggegeven hebben aan
vrienden en kennissen, die ons volks
vertegenwoordigers en ministers com
missarissen en bestuurders zullen
maken van die maatschappijen en voor
hun verraad jegens het land hun hooge
traktementen zullen geven.
Waarom heeft Belgie niet gedaan
zooals Duitschland nu doet en zooals
Holland het doet een groot deel der
mijnen aan hem gehouden. Belgie heeft
millioenen tonnen (ton is 1000 kilos) laat hij den overschot. Nooit kan de
kolen noodig voor zijn ijzerenwegen, 5 Congo eene goede kolonie worden,
besturen en paketbooten. Bij iedere! 1. De Congo is bewoond door wilde
aanbesteding wordt het voor minstens ^.volkeren die geen noodwendigheden
I fr. de. ton bestolen, omdat de kool- hebben zij hebben kleederen noch
I
bazen samenspannen. In strenge winters
zou het aan de armbesturen aan kosten-
den prijs kolen hebben kunnen lev -ren
en met de winsten zou het de lasten
hebben kunnen verminderen. Doch dat
mag niet.
En als Belgie de mijnen zelve niet
wilde expioiteeren, waarom deed het
niet lijk de koning doet in den Congo
de maatschappijen krijgen slechts de
toelating om de rijkdommen van den
Congo te ontginnen op voorwaarde dat
zij de helft of het derde der aktien aan
den Congostaat afstaan. Zoo hadde de
Belgische Staat ten minste zijn deel der
winsten genoten nu is alles wegge
geven aan eenige liberale en katholieke
familien. Het wegschenken der kool
mijnen aan de 'rijke finantiers van
Belgie is de grootste diefstal van de\e
eeuw. 't Is eene ongehoorde schande,
die daarom slechts weinig ophef maakt,
omdat ons volk teveel aan zijn politieke
partijen verslaafd is.
b) STEMRECHT
Tegen wie bestaan er onrechten
Tegen de zwakken. Wilt ge min on
recht, wat moet ge doen De zwakken
schoenen, noch ge weefsels noodig.
2. De negers werken maar gedwon- j
gen. Zij brengen dus niets voort dus j
nooit kan de handel zich daar sterk
uitbreiden.
5. De Europeanen kunnen er niet j
blijven.
4. Een kolonie levert altijd gevaar op
van oorlog. Spreekt men niet reeds dat
wij oorlogschepen zullen noodig hebben
Wat moest men gedaan hebben met
het geld van den Congo Handels
scholen, landbouwscholen en volks
scholen stichten, 't Is ons volk dat men
geleerd, goed afgericht en fel moet
maken. 't Vervolgt.
gelden die wij op het ministerie behaald heb-
beD ten voordeele van het volk.
(i Of wel de regeering zal kost wat het
kosten wil, hare wetten willen doen stemmen,
en de rechterzijde zal ze werkelijk aannemen.
Maar dan hebben wij in den onvoldoenden tijd
en in het gebrek aan inlichtingen eene reden
om de katholieke afgeveerdigden alleen te
laten JA stemmen, en om bijgevolg de volle
verant woordelijkheid van geheel dat waagstuk
op hen alleen te laten rusten, b
Hoe schoon zullen dan de liberalen dien
sprong in de duisternis ten hunnen voordeele
kunnen benuttigen
De wijsheid en de voorzichtigheid in de
politiek vragen dat wij geheel de zaak met
omzichtigheid zouden aanvatten, en dat wij den
mond der kiezers niet zouden stoppen, met de
grootste en de belangrijkste wet, die sedert
i83o te berde gekomen is, zonder hun toedoen
en zonder ze zelfs eens geraadpleegd te hebben,
in volle vlucht af te haspelen.
Dat de regeering zelf eens verklare dat zij de
Kamers vrij zal laten, ja of neen, de congo-
leesche bespreking voor de kiezing te eindigen
volgers hunne beliefteDan zal zij in de
strikken niet vallen en eenen grooten dienst aan
de katholieke zaak bewezen hebben.
Volgens gezaghebbende mannen in
Engeland beweren moet die zaak bin
nen de drie maanden geregeld zijn, of
Engeland en de Amerikaansche Ver-
eenigde Staten komen tusschen.
Dit zou de haast uitleggen, waarmee
de belgische ministers de Congozaak
uit de voeten willen "ïnaken.
Zoo juist voor de kiezingen zal het
versterken. Daar ligt de reden om de-' den behoudsgezinden geen voardeel
welke algemeen stemrecht goed is. De
rijke standen hebben door hun geld,
hun goed, hun meerdere geleerdheid
kolossaal veel voor bij de kleine boeren
en burgers tn werklieden. Met zuiver
algemeen stemrecht zouden de land
bouwers en werklieden versterken en
zoo beter hun recht bekomen.
Daarom zijn de behouders voe r de
drij en vier stemmen.
Evenredige vertegenwoordiging.
Een machtig middel om misbruiken te
vermijden dat is van in alle besturen
menschen te brengen van verschillende
partijeD. Dit bekomt men door de
E. V. Daarom wil het behoudersbestuur
van geen E. V. voor de gemeente en
de provintie weten. Ook ziet eens in
hoeveel gemeenten er misbruiken be
staan
En in de provintie De schulden
der provintie zijn verdubbeld sedert
tien jaren 't jaarlijksch verteer is ver-
drijdubbeld en de provintiale lasten
ook. Daarom zijn wij voor algemeen
stemrecht met E. V. Het tegenwoordig
bestuur wil daar niet van weten omdat
die hervormingen te rechtvaardig zijn.
c) DE CONGO
Wat gaan de behouders doen Hem
overnemen tegen slechte voorwaarden
de koning en niet Belgie blijft er de
oppermeester. Het toezicht aan de Bel
gische Kamers verleend is onvoldoende.
Waarom moeten wij 140 millioenen
den 24 Mei aanstaande.
Dat begrijpen sommige katholieke
gazetten, die verlegen zijn van de
stemming.
Ten bewijze het volgende artikel,
dat wij deze week in een hunner lazen
OPGEPAST
Het plan der liberalen en der socialisten
voor al hetgeen de overname van den Congo
aangaat, wordt hoe langer hoe duidelijker zij
willen de ministers bij het vuur zetten en ze
door hunne dubbelzinnige handelwijze op eene
reusachtige manier foppen. Ter zelfder tijde
begeeren zij geheel de verantwoordelijkheid der
overname op de katholieke partij alleen tc
laten wegen, om na de kiezing de kastanjen,
die wij uit het vuur zouden gehaald hebben,
voor zich zelf te behouden en ze op hun gemak
op te smullen.
Opgevast bijgevolg 1 Anders vallen wij in
hunne looze strikken.
Ziehier hoe het spel der liberalen ineen zit.
Eenige heeren der linkerzijde, doch op verre
na niet allen, geven luidruchtig hunne goed
keuring aan de congoleesche wetten, die door
de regeering voorgesteld zijn en zoo doende,
moedigen zij de katholieke ministers aan om
de bespreking en het stemmen van het traktaat
en van de koloniale wet te bespoedigen, en nog
voor de kiezingen van mei af te haspelen.
Alzoo heeft M. Hymans zich ten volle ééns
verklaard met de leden der rechterzijde, die de
Congopolitiek ondersteunen.
Van den anderen kant weten die heeren zeer
goed dat de overname van Congo een gevaar
lijk vraagstuk is, dat d.-; j immerlijkste gevolgen
voor België zou kunnen medeslepen, cn bijge
volg dat hunne kiezers hun die congolievende
politiek misschien duur zouden doen bekoc.p.n.
Wat nu gedaan, om ter zelfder tijde de noodige
voorzorgen te nemen ten opzichte hunner
betalen om iets dat ons toekomt en j kiezers, en ook" om de katholieke partij voor
dat ons nog veel honderde millioenen
gaat kosten
De oorlog tegen de Herreros, een
klein volk van Zuid-Afrika, heeft aan
de Duitschers 1 milliard gekost en
acht duizend soldaten.
Kan zoo iets ook niet in den Congo
voorvallen De koning heeft er milli
oenen vergaard ja, maar hoe Met de
dertig millioenen menschen, die er
wonen, voor hem als slaven te doen
werken. Met honderd duizende negers
zijn door overdaad van werk gestorven,
zoodanig dat gansch de beschaafde
wereld aan Belgie's koning schande
spreekt. Doch zal 't Belgisch volk dat
stelsel voorts kunnen voeren Neen,
want de andere landen verklaren luid
dat zij het niet zullen dulden.
De koning is met 't beste weg ons
goed in verlegenheid te brengen
Die liberale heeren spelen daarvoor eene
dubbele rol, trekken een dubbel gezicht, en
spreken eene dubbele taal. Drijft uw congo-
leesch voorstel door, zoo zeggen zij aan de
katholieke ministers, gij weet dat gij op ons
moogt rekenen, en dat wij ook voor den Congo
zijn.
Onder malkander echter zeggen zij
Alhoewel wij ons als voordeelig aan den Congo
gebaren, zullen wij tcch voor de regecring Diet
stemmen, onder voorwendsel dat wij nog niet
- volkomen ingelicht zijn, en dat wij voor de
kiezing den noodigen tijd niet hebben om de
zaak grondig te bespreken. Een van twee
dingen zal dan gebeuren. Of wel de ministers
zullen er inderdaad niet in lukken dc congo
leesche kwestie in de korte weken, die ons nog
van de kiezing afscheiden, volgens bunnen zin
op te lossen en dan zullen %vij ons voor de
kiezers als de ware v. rdedigers van de belgische
belangen kunnen voorstellen, en als vrienden
van betere en volledige inlichtingen. Wij
zullen dat als eene eerste victorie kunnen laten
De kiesstrijd is daar. Als er eene partij is die
voor 't kiezerskorps mag verschijnen met opge
heven voorhoofd is het wel de christene volks*
partij.
Veertien jaren strijdt zij. Welk democraat
heeft een persoonlijk voordeel bij gewonnen
Rijkdommen mee vergaard Zelfs een karig
bestaan mee verworven Geen.
Onze strijd is een lange kruisweg geweest
van vervolging, miskenning en lijden.
Menigmalen werden wij onthaald op het
gehuil cn de verwenschingen van deze zelve
die wij eene helpende hand kwamen reiken.
Ons volk onderwijzen op politiek gebied
zijn geest tot hiertoe verslaafd aan deze zeive,
die vijand waren van zijn vooruitgang en zijn
welzijn, den blinddoek outnemen het vrij
onafhankelijk maken en door versterking van
zijn wil en zijn karakter hem de kracht geven
om den strijd met ons te voeren voor de verbe
tering der werkende standen dat wilde de
christene volkspartij, niet door geweld, niet
door nijdige ophitsing jegens de gelukkigen der
wereld, maar langs wettelijken en zedelijken
weg door onderrichting cn geredeneerd ge
bruik van 't stemrecht.
Wie heeft er jaar uit jaar in de verholenste
hoekjes van Vlaanderen doorloopen om 't goede
woord te gaan verkondigen De christen
demokraat.
Wie heeft er gestudeerd en geschreven om
't volk op zijn beurt iets te kunnen leeren De
christen democraat.
Wie heeft er aan onze oude menschen de
pensioenwet van Duitschland leeren kennen
Aan ons buiten werkvolk de diiitsche wet op
de ongevallen, de ziekte De christen demo
kraat.
En meer dan eens heeft hij door zijn
geduldige propaganda, den katholieken behou
der de vrees op het lijf gejaagd en hen genoopt,
niet uit litfde, doch minstens uit belang toe te
geven en eeDige brokskens verbetering ten ge
schenke aan 't volk.
En onze volksvertegenwoordigers Waren
zij niet altijd op de bres voor het volk Haal
een enkel woord aan, door hen gesproken en
dat niet luidde ten gunste van lanibouwer
kleinen burger of werkman
Wie deed den trein afslaan voor de fransch-
mans Wie vroeg gestadig voor hen konsuls
die vlaamsch zouden kennen om hen in Vrank
rijk b j te staan
Wie sprak er ten voordeele der hoppeboeren
van Brabant
Wie vroeg er een goed vlaamsch landbouw
onderwijs zoo noodzakelijk aan onze boeren
Wie protesteerde in de Kamers als de boeren
ergens te veel schade leden van het wild
Wie stond op de bres om werkmanstreinen
te bekomen op gepaste uren voor den werk
man
Wie protesteerde er tegen alle nieuwe ver
hooging van krijgslasten
Wie verdedigde er de belangen der toeko
mende wcrkmenschen van de koolmijnen van
Limburg
Wie klaagde met verontwaardiging den 00-
gchoorden diefstal aan van de milliards in
Limburg onder vorm van kolen in den grond
bedoLetJ, en schandelijk verdeeld ondereen
dertigtal rijke familiën
Onze christen demccratische volksvertegen
woordigers. Dikwijls alleen stonden zij man
moedig op de bres en boden zonder vrees het
hoofd aan de overmacht der behouders.
Geen kruisen, geen ridderorden, geen eerc-
