Th.ielt
GEDENKPLAAT
te Zeebrugge
WAEREGEM.
staan met den toon van eigenwaan,
waarmee zij spreken en schrijven.
Alleen mocht echter Dr D.elany niet
blijven. Al de Jezuïeten moeten mee
den Calvarieberg op. Hoort de veroor
deeling van colonel Maurice Moore,
die in Hooger Leven wordt voorgesteld
de volgende woorden uitgalmendDe
Jezuïeten zijn een cosmopolitisch gezel
schap, dat ijvert voor het katholiek
geloof zonder aanzien der nationali
teit. Ongetwijfeld, zoomin als andere
geestelijke ordenzoomin als de Roomsch
Katholieke Kerk zelf, is de Jezuïeten
orde uitsluitend bestemd voor één
provincie, of één land. Zij gevoelt den
drang, waarvan reeds de H. Augusti-
nus sprak den drang der liefde, die
de grenzen harer werkzaamheid steeds
verder wil uitzetten dilatentur spatia
charitatis. Maar het is geenszins waar,
dat die geest der liefde, die katholieke
geest, of van de Jezuïeten zei ven, of
van anderen het offer vraagt van hun
nationaliteits-gevoel. Kinderen van één
gezelschap blijven zij, in alle landen,
de zonen van bun afzonderlijk vader
land, met de plichten en de rechten
daaraan verbonden. En waar men die
mocht krenken, zullen ook zij het fier
verzet laten hooren Wij zijn zonen
van den lande Civis Romanus sum.
Sommige lieden van de Gaelic
League beelden zich in, zoo meent
Mgr Clancy, dat Ierland lijdende is aan
een aanval van Anglomanie, en daarom
willen zij het bull-dosen met
geweld medicijnen ter genezing inpom
pen zooals de Amerikanen doen met
zieke runderen maar zelf handelen zij
alsof ze geslagen waren met razernij
in den vorm van Anglophobie Het
Episcopaat heelt dan ook niet geluisterd
naar de bedreigingen van die lieden.
Daar pas brachten ons de Engelsche
nieuwsbladen het besluit van de Iersche
bisschoppen aangaande het hier bespro
ken onderwerp. Het is te lang om het
nu hier mee te deelen dat kan, zoo
men begeert, de volgende week ge
schieden. In alle geval het luidt ont
kennend Wij zien uit, zoo zeggen
de bisschoppen, naar den dag, dat de
Iersche taal wederom overal in het land
zal gesproken worden...
Nu is het te hopen dat daarmee de
bedreigingen zullen ophouden en de
opgestoken vuisten zullen neergaan,
opdat de nieuwe Universiteit niet
wederom worde voor het Iersche volk
een ijdele gunst.
J. Van Mierlo Sr, S. J.
NIEUWE LASTEN
Heel zonderling mag het heeten, maar toch
is het waar, dat de Gazette van Thielt het
leggen van nieuwe lasten door het katholiek
gemeentebestuur niet afloochent, en zelfs niet
langer verzwijgt.
Die lasten zijn sinds verscheidene maanden
gestemd, en dit was tcch wel een bijzonder
nieuws, alles behalve aangenaam, 't is waar
maar juist om dien reden nog gewichtiger voor
hare lezers.
Wij hebben dezen katholieken koeke, be
streden en bekampt, zooveel het in onze macht
lag. Ophefmakende plakbrieven werden op alle
hoeken der straten uitgehangen, en de tolk der
katholieke partij bleef zoo stom als een visch.
De Gazette wist waarom de laatste daadzaak
van den heer Boones bestuur, kon niet ver
dedigd worden I
Doch langer zwijgen was niet meer mogelijk;
de lastenbefalers zullen binnen enkele weken
hunne lastenbricven ontvangen en dan zullen
boeren en r.eringdoeners kunnen bestatigen hoe
de katho'ieke gemeenteraadsleden, door hen
gekozen, aan hen gedacht hebben en welke
belooning zij voor hen voorbehouden hebben.
De Gazette tracht die lasten, door de katho
lieke raadshecren, erinbegrepen haar hoofd
opsteller, gestemd, te veischoonen. En om dit
doel te bereiken, komt zij op den voorgrond
met tweederlei reden. Als eene jonge lieflijke
deerne eene pert uitmeet, en deswegens door
hare ouders bekeven wordt, zal zij nog al dik
wijls zich verontschuldigen met te zeggen
Vader en moeder, wees zou goed mij vergiffe
nis te schenken het is de eerste maal mijns
levens, en 't en zal niet meer gebeuren, i Zoo
ook handelt de Gazette van Thielt.
Lastenbetalers, roept zij de Thieltenaars toe,
ge moet het de katholieken vergeven, welke
die lasten op u hebben gelegd 't is toch in de
laatste 20 jaar maar de eerste maal, dat er
n buiten een taks op de nieuwe herbergen, en
nieuwe gemeentelijke lasten gelegd worden.
De Gazette vergeet er bij te voegen, dat dit
niet belet heeft, dat het inkomen der stad,
wegens lasten van allerleien aard, nogthans
tamelijk is toegenomen.
Het gemeentefonds is aangegroeid.
Hondeide nieuwe huizen rezen uit den
grond en brengen lasten op.
Meer namen zijn opgeschreven in de abonne-
mentsrol en andere zijn opgeslagen.
En daar de stad voor 20 jaar nog geene
tien duizend inwoners telde, en er nu bij de
12 duizend zijn, zoo denken wij dat onze stad
in eene hoogere reeks aangebracht staat, en dat
bijgevolg de lasten en opcentiemen insgelijks
een hooger cijfer bereiken als vroeger.
Wij vinden dat het fransche spreekwoord
qui s'excuse, s'accuse (Wie zich veront
schuldigt, bekent zijne plichtigheid) hier hare
toepassing vindt.
Overigens, eenieder weet, dat met pateel
stukken men niet veel kan verrichten lasten
moéten er noodzakelijk bestaan en wil men
morgen nieuwe lasten leggen, daar zullen wij
niet t gen opkomen, aan eene dubbele voor
waarde, 't is dat $ij eerst en vooral de\e tref
fen, die kunnen betalen en ten tweede, dat \ij
gerechtveerdigd worden, bij voorbeeld door
eene leening, aangegaan met het doel, eene
reeks gekende, nuttige en wel bestudeerde
openbare werken ten uitvoer te brengen.
Doch daarop kunnen de huidige nieuwe
lasten, door de katholieken gestemd, c'e minste
aanspraak niet maken. De Gazette van Thielt
heeft schoon op te sommen al wat er gedaan
werd haar schrijven zelf bevestigt dat het
katholiek gemeentebestuur de openbare werken
verzuimde, en dit zullen wij in ons volge-
artikel bewijzen.
Tooneelnieuws
Puik en heerlijk, voorwaar, mag de vertoo
ning heeten ons verleden Zondag door het
Roosje Gheblayt in 't Wilde geschonken.
De ruime zaal en de gaanderijen van den
Schouwburg zaten proppensvol en aan geest
drift heeft het niet ontbroken.
De heeren Verschoore, Catry en Claeys
houden zich aan het haar. Zij blijven voorts de
tooneelkunst beoefenen op eene wijze die echte
tooneelspelers van beroep jaloersch zou maken.
De heer Wattyn is verscheidene sporten hooger
geklommen. Zijne rol was tamelijk zwaar en
voor een jaar hadde hij er nog niet mogen aan
denken deze te vervullen. Hij heeft zich heer
lijk uit den slag getrokken nog eenige jaren
vlijtige, ernstige en neerstige oefening, en hij zal
bij de beste mogen gerangschikt worden.
De jonge juffer Vandiedonckt verdient aller
lof. Daar kan iets uitgroeien dat wonderbaar is.
In de mindere rollen zijn de heeren Declercq,
Decroix, Vinckier en Bardoel niet ten achter
gebleven om aan gansch het stuk eenen goeden
zeer goeden samenhang te verschaffen.
Mevrouwen Berodes en Gilbert (deze laatste
ia vervanging van mevrouw Daenens, die op
het laatste oogenblik belet was) hebben vol
komen aan de verwachting van het talrijk en
kunstminnend publiek beantwoord -
Ea nu drukken wij de hoop uit, dat onze
aloude Thieltsche Rederijkerskamer ons toe
komende tooneeljaar iets puik zal aanbieden.
Zij beschikt over eene schaar allerbeste tooneel
spelers, speelsters e kinderen. Zij behoeft
maar te willen om telkenmale volk te moeten
weigeren
De miskenning van Baron de Maere
door 't gemeentebestuur, in het weg
laten van zijnen naam op de gedenk
plaat welke te Zeebrugge zal geplaatst
worden, heeft de tongen der Brugge
lingen los gemaakt.
Het artikel van 't Vrije Woord van
Zondag, dat door duizenden Brugge-
lingen werd gelezen, verwierf een
ongehoorden bijval en alle dankbare
Bruggelingen waren het eens om te
bekennen dat het stedelijk bestuur een
grooten misstap had begaan en dat de
miskenning van Baron de Maere moest
hersteld worden.
Alle mogelijke pogingen werden door
het collegie aangewend om de zaak te
verduisteren en te verzwijgen. Na
eenige gemeenteraadsleden die had
den willen M. Minnebo ondersteunen
in den gemeenteraad het slot op den
mond te hebben gezet, bebben zij nu
verbod gegeven aan hunne plaatselijke
politieke en onpartijdige bladen over
de zaak te schrijven. (Waar is nu die
onafhankelijkheid van Burgerwelzijn
en 't Handelsblad die vroeger de Maere
lof en eere toezwaaiden en denkmalen
en standbeelden voor hem voegen
Enkel de Palrie officieële moniteur
van 't schepencollegie, roert de zaak
aan. Dit blad immers zal de ruchtbaar
heid niet ver drijven, want zij blijft ver
van 't volk, dat van die schandige mis
kenning van denweldoener van Brugge,
niets mag weten. En om den misstap
te verrechtveerdigen en te verschoonen
komt de Patrie voor den dag met de
huldebetooging van 1907 op 't graf van
Baron de Maere en drukt de redevoe
ring door burgemeester Visart, ter dier
gelegenheid afgelezen.
Omdat men daar op dit graf hulde
bracht aan hem die men in zijn leven
reeds miskend had, was er geen de
minste reden om hem later opnieuw te
miskennen met hem onweerdig te
achten aan 't nageslacht te laten kennen
als de man die Brugge wilde herop-
beuren door eene Zeehaven, en door
aanhoudendheid en werkzaamheid erin
gelukte.
Wat zou men zeggen van een kind
dat eens zijn vader liefhad en dankbaar
was om de groote diensten door hem
bewezen, en dan later, uit jaloezie of
vrijwillige miskenning, hem niet meer
weerdig achtte hem als vader te erken
nen. Dat het een ondankbaar kind is,
niet waar
Ehwel zoo handelt het stedelijk
bestuur va:i Biugge.
Op het graf van M. de Maere, sprak
burgemeester A. Visart, gedurende de
inhuldigingsfeesten eene lofrede uit,
waarin wij onder andere, de volgende
zinsneden in vinden
Hij die er de Held van is, heeft
recht aan al onze hulde.
Wat geluk indien hij de verwe
zenlijking zou gezien hebben van
zijn gedacht, dat zijn leven bezig
hield.
't Is M. de Maere die ons dit punt
aangeduid heeft, het eenigste waar
eene diepe haven kon gebouwd
worden.
Het grootsche werk dat heden
uitgevoerd is, is dus de verwezent-
lijking van 't geniaal gedacht van
M. de Maere.
Brugge-Zeehaven zou een schoone
droom gebleven zijn, eene ijdele
hoop, indien M. de Maere daar niet
geweest was, om er de voorstaan
der en dè verdediger van te zijn.
Hij was tweemaal de oorsprong
cn de Vader van Brugge-Zeehaven.
En zoo voorts.
En nogthans, nu 2 jaar later, mag
zijn naam daar niet aangewezen worden
op de haven te Zeebrugge, als de ont
werper en onvermoeibare kamper van
Brugge-Zeehaven
Kan men ondankbaarder te werke
gaan dan op zulke wijze eenen zoo
verdienstelijken man te miskennen en
te willen in den vergeethoek schuiven,
opdat andere de kroon van zijn werk
zouden kunnen op hun hoofd gezet
worden
Ja, indien men de redevoering van
burgemeester Visau afgelezen in 1907,
op 't graf van Zaliger Baron de Maere,
aan 't volk ter lezing gaf en dat het dan
moest hooren dat het zelfde stedelijk
bestuur den naam van dien man weg
laat op de gedenkplaat aan die haven
een algemeene kreet van verontweerdi-
ging zou oprijzen en het volk zou geen
harde woorden genoeg hebben voor de
ondankbaren.
Doch, nog altoos kan die misstap
hersteld worden, en wij verzekeren dat
de zaak nog meer dan eens op de dag
orde van den gemeenteraad zal ge
bracht worden, tot dat er eindelijk aan
de plicht van dankbaarheid zal gevolg
gegeven zijn door eene gedenkplaat aan
de Maere den vader van Brugge-Zee
haven. Een dankbare Bruggeling.
BRUGGE
Verslag over den toestand
der Brugsche Afdeellngen
Zondag hield de Christea Volksbond eene
zeer nuttige en belangrijke vergadering in ons
lokaal het Volkshuis Garenmarkt.
Een kort overzicht over de werking van den
bond werd gedaan door de voorzitter. Hij
sprak bijzonderlijk over de vaste inrichting en
de voordeelen welke de Volksbond in het ver-
loopen jaar bewezen heeft.
De inkomsten en uitgaven van het verloopen
jaar werden bekend gemaakt en vervolgens
2 afgeveerdigden aangeduid om de afdeelingen
van Brugge te vertegenwoordigen op 't Partij
congres dat op Zondag 14 Februari te Dender
leeuw zal gehouden worden.
Daarna werden de ledenkaarten voor 't jaar
1909 aan de leden besteld.
Vervolgens werd verslag gegeven over den
toestand van den Democratischen Ziekenbond,
onze maatschappij van onderlingen bijstand,
gesticht den 3 April 1897 en die thans 101
leden telt.
De inkomsten beliepen in 1908 tot 645.49
frauk en in uitgaven tot 490.65 fr. Het bezit
van den bond op 3i December laatst, bedroeg
2i52.8ofr. er is een vooruitgang op het ver
loopen jaar, van 154,84 fr.
De ondersteuningen van Staat en Provincie
beliepen tot 54 ff
Den toestand van deze afdeeling is zeer
bloeiend en zij bewijst aan hare leden veel
dieDSten-
Dan gaf de voorzitter van de Spaarmaat-
schappij verslag over de werking dezer afdee
ling. Hij meldde dat er dezen winter aan
de i5o leden n5 duist kilo kolen werden ge
leverd aan 1,15 fr. de 5o kilo.
Aan eenige leden werden ook aardappelen
besteld.
De stortingen der leden beliepen tot 2664.68
fraDk. Er is een overschot op de inkomsten en
uitgaven van 3,14 fr.
't Vorig jaar weiden 58 duist kilo kolen ge
leverd dus is het zakencijfer verdubbeld.
Met Maart begint men opnieuw te sparen en
wij kunnen de partijgenooten niet genoeg aan
wakkeren van deze nuttige instelling deel te
maken.
Na deze verheugende mededeelingen nam de
verslaggever der Jonge Wacht en Propaganda-
club het woord en vermelde de bijzonderste
werkzaamheden der onvermoeibare jongelings-
kring. Ziehier eenige voorname punten uit dit
merkweerdig en nauwkeurig verslag
In 4 maanden verzamelden zij meer dan
200 fr. voor den strijdpsnning alle maande
werden door de Jonge Wacht, 10 duist strijd
bladen, onder den titel van De Democraat,
in het arrondissement uitgedeeld; 10 duizend
nummers van het propagandablad De Bloedwet
werden in het Vlaamsche land uitgedeeld ver-
schillige meetingen werden in de omliggende
gemeenten van Brugge gegeven, enz.
Onder het bestuur van den Volksbond en
onder de leiding van de Jonge Wacht, is er in
het Volkshuis eene kostelooze boekenzaal inge
richt, waar een óootal boeken van allen aard
tc bekomen zijn den Zondag van 11 1/2 tot
1 ure. Ingang vrij en kosteloos.
Eene andere groep, deze van de Trompet-
tersclub komt weer in volle leven en onder de
leiding van den wakkeren leermeester worden
wekelijksche oefeningen gehouden die zeer wel
bijgewoond worden.
De toestand onzer afdeelingen is dus onder
alle oogpunt genomen, zeer bevredigend. Wij
houden eraan dit verslag te drukkeu, om de
vrienden gerust te stellen die zouden door onze
tegenstrevers wijs gemaakt worden dat onze
instellingen in ijver en werkzaamheid vermin
deren. Het bovenstaande verslag is het bewijs
van het tegenovergestelde. Partijgenooten aan
het werk voor den vooruitgang der volksgezinde
gedachten. De Verslaggever,
Bern. Minnebo.
Sedert Mr Plancquaert met eenige zijner
vrienden hier eenige keeren op Waeregem is
geweest en Het Recht regelmatig eiken zondag
na de misse wordt verkocht, is er blijkbaar
alreeds eene gansche verandering, eene geheele
omkeering ontstaan in Waeregem. Verschei
dene malen is er in Het Recht alreeds gehan
deld geweest over den toestand der werkende
klasse over de schandelijke uitbuiting der werk
lieden door de fabriekanten die op den buiten
meer dan in de steden vrijen teugel heeft daar
de werklieden in Waeregem nog in de grootste
onverschilligheid verkeeren en volstrekt onver -
eenigd zijn. De fabriekanten maken daarvan
gebruik om zoovele mogelijk kleine loonen te
betalen, om vele uren per dag te doen werken
zoodanig dat de menschen bijkans geen tijd
hebben om een boterham te eten, om kinderen
en vrouwen in hunne fabrieken op te nemen die
het werk der mannen verrichten tegen een be-
spottelijken loon enz... ineen woord om alle
meoschelijkheid en wetten te overschreiden ten
bate hunner fortuin.
Welnu, zoolang er hier op Waeregem geen
blad verscheen dat het volk kwam spreken over
zijnen teestand dat de menschen kwam voor
oogen leggen hoe zij de speelbal zijn der rijke
werkgevers was er niet één katholiek van
Waeregem die zich bekommerde om het lot der
werkenden menigte dat kon hem weinig schelen
dat de menschen zich dood beulden en huisge
zin honger en koude leed, zij zouden toch wel
voor de katholieke partij blijven stemmen heb
ben want die menschen wisten van niets beters.
Maar nu dat zij meenden dat wij, demokraten,
het volk van Waeregem zouden komen spreken
hebben over de verceniging dat wij de werk-
menschen zouden doen inzien hebben dat zij
alleenstaande, niets vermogen tegen de veree-
nigde fabriekanten, nu komen zij, katholieken,
ook uit hunne schelp gekropen uit vrees dat al
het volk naar de kristene demokra'cen zou over-
geloopen hebben.
Verleden zondag zijn twee mannen van Gent
hier het woord komen voeren voor het syndi-
kaat der kristene textielbewerkers. Zij spraken
juist over de noodzakelijkheid der vakvereeni-
ging als de kristene demokraten het doen,
zoodanig dat de menschen die daarover niet zijn
ingelicht zouden denken dat het demokraten
zijn der vrije kristene volkspartij. Hoe jammer
dat die mannen niet vrij zijn, dat zij den moed
niet hebben zich los te rukken uit de klauwen
der rijke katholieke opperbazen dat zij voort
durend willen blijven leven onder het gezag,
onder den invloed, onder den dwang van de
katholieke rijkemenschenpartij en dus ook de
werkmenschen die zich bij hun aansluiten er
rechtstreeks aan verbinden. Terstond kan men
daar ook de overtuiging van opdoen hier in
Waeregem al wat maar katholiek is verzet
zich da ir weinig tegen de geestelijkheid heb
ben zij niet op den nek omdat deze weten dat
zulks het eenige middel is om het volk nog
eenigen tijd gedeeltelijk voor de rijke katholieke
partij te blijven behouden.
Van den eersten oogenblik krijgen die man
nen eene der schoonste zalen van Waeregem,
terwijl de vrije demokraten, die zich van de
slavernij der rijke menschen hebben vrij ge
maakt, moeten zoeken weken op weken, maan
den op maanden vooraleer een herberg te vin
den die ons in zijne herberg durft laten komen
spreken.
In alle geval het volk moet zich vereenigen,
alleen staande zal het meer en meer worden
uitgebuit en in armoede en slavernij vervallen.
Binnen kort zullen de demokraten met Mr
Plancquaert voor het volk van Waeregem eene
meeting komen geven over de noodzakelijkheid
der vereeniging, en daar benevens het verschil
doen uitschijnen dat bestaat tusschen de ver
schillende vakvereenigingen.
R. V.
