Partij-Vergaderingen
JAN VLEM1NX
DESSELGEM
DEERLIJK
Gedenkt den Strijdpenning
Antwerpsche Kempen
Schandelijke houding r vlasbazen
tegenover de werklieden
Op het einde van verleden zomer gaven de
demokraten alhier eene nieeting over de vak-
vereenigingen der vlasbewerkers. Er waren
nogal eenige menschen, Joch in evenredigheid
van het getal vlaswerke.'? die er hier in het
omliggende zijn liet de opkomst veel te
wenschen uit oorzaak d*t de menschen daags
voordien bedreigd geweest waren zoo zij er
gezien waren van den maandag zonder werk
gesteld te zijn, en deze die nog waren opge
komen, de stoutste, dier^en zich toch nog niet
laten opschrijven tot hit stichten eener vakver-
vereeniging van vlaswerkers.
Korten tijd daarna begon de pastoor der
parochie met eenige andere -th /iieken eene
vakvereeniging te stichten, overtuigd als zij
waren dat zoo zij zelf dezen weg niet insloegen
al het werkvolk voor de katholieke partij ver
loren liep. Nu, dat vi d niet al te goed in den
smaak der bazen vlaslfendelaars, maar het volk
aangezien de pastoor hier aan 't hoofd stond,
was toch wat stouter cm zich te laten inschrijven
dan het geweest wa-j met de christen demo
craten. Toch trachtten de vlasbazen ze te ver
nietigen, langzamerhand met hunne werklieden
te bedreigen enz., w'parin een zekere persoon
de kroon spant boveP alle andere. Door aan
houdende bedreigingen van zonder werk ge
steld te worden w'aren bijkans geene zijner
werklieden meer djè nog ia de vakvereeniging
betaalden, toen hij over een drietal weken een
zwingelaar, die zich koppig hield en de vakver
eeniging niet wdde verlaten, zijn werk afnam.
Door het bestuur der vereeniging wierd deze
onverdraapzaarrie baas verplicht dien werkman
zijne acht dagen te betalen, die volgden op den
opzeg van zijn Verk. Terwijl nu deze acht
dagen verliepen was hij aanveerd bij een ander
vlashandelaar.
Zich zelf vereenigingen om de belangen van
hunnen handel te bespreken, zich onderling
verstaan om zoo kleine ioonen mogelijk te
betalen aan hunne werklieden, dat doen de
vlashandelaars, terwijl zij niet dulden dat de
werkmenschen zich vereenigigen om het middel
te vinden voor hun deugdelijk en lastig gezond-
heidskrenkend werk een loon te bekomen die
hun kan toelaten als mensch te leven met hun
huisgezin. Daarenboven hebben vlas werkers nog
vele andere onrechtveerdigheden te lijden.
Talrijke vlashandelaars .houden herberg of
winkel, of beiden te gelijk of hebben familie
leden, zoons of dochters die dit bedrijf uit
oefenen. Wie nu het meest geld verteert in die
herberg of het meest koopt in dien winkel
krijgt het beste vlas te zwingelen en bekomt in
de fabriek de beste planken. Zelf gaat het zoo
verre dat er gebruik maken van den zaterdag
avond te betalen in de herberg of in een achter
keuken van den winkel om de menschen zede
lijk te verplichten een deel van hun weekloon te
verteeren of in den winkel te laten.
Hetgeen nu verleden zaterdag is voorgevallen
dient steeds als getuige van hetgeen wij hier,
alsook nog voordezen hebben aangehaald, Die
zelfde vlasfabriekant, die eenige weken ge
leden een zijner werklieden er van doorzon 1
omdat hij deel maakte van de vakvereeniging,
wierd in overtreding genomen terwijl hij bezig
was zijne werklieden te betalen in de herberg
van een lid zijner familie, door de gendarmen
van Waereghem die, bij toeval ofwel over de
zaak verwittigd, juist de herberg binnen
kwamen.
§§;De vakvereeniging die bier op Desselgem
bestaat is ingericht dank aan de demokraten
die hier het eerst daarover kwamen spreken,
want vroeger bekommerde men zich niet over
't lot der werklieden, men stond liever goed
met de bazen.
Zoo de demokraten maar aanhouden te
werken langs deze streek zullen zij met de
toekomende kiezing machtig vele stemmen be
komen van de werklieden. Dat M. PiaDcquaert
aanstaande zomer maar soms eens afkome langs
de leie, zooals wij vernemen dat hij het van
z'nne is te doen, hij zal zijn werk niet vruchte-
loo* doen. Een democraat.
De socialisten willen zich eens inlaten met
de kristene demokraten van Deerlijk. Welnu,
als die jongens daar vermaak in vinden dat zij
zich maar nu en dan eens trachten te verzetten,
wij demokraten, van onzen kant hebben meer
dan de helft van de leute voor ons deel. Even
wel, zij het ons toegelaten te zeggen dat het
maar aardig staat voor ernstige menschen,
waarvoor zij altijd willen doorgaan, zoo glad
weg den neus in een andermans zaken te willen
steken. Wij demokraten, bekreunen ons niet
om de zaken der socialisten en wij raden hen
aan daarin ons voorbeeld te volgen en hunne
zaken te bcreddereD, daar zullen zij niets dan
gemak bij vinden.
Zij beweren dat wij te weinig de werkende
klasse verdedigen, en om hunne bewering te
staven spreken zij van een demokraat die tijdens
de werkstaking van verleden zomer bij M. Van-
denberghe zich veel te stil zou gedragen hebben.
Welnu, dat bij de socialisten altijd alles onbe-
zonen en met overdreven geweld moet ge
schieden, dat men moet tempeesten en lawijd
maken vooraleer als krachtdadigen goeden
socialist te kunnen doorgaan, dat weten wij, en
dat weten alle menschen die eeDigzinds met
de socialisten bekend zijn Doch, of dat wel het
gepaste middel is tot verovering van 's werk-
mans recht en loon, dat betwisten wij.
Wij demokraten houden aan verstandige
bezadigheid, aan kalme krachtdadigheid, en wij
zijn er fier over dat de socialisten zelf moeten
bekennen dat onze partijgenooten zich ver
standig hebben gedragen daar waar zulks van
hen niet gezeid worden.
Wij zouden te weinig de werklieden verde
digen en te weinig de grieven aanklagen die in
de fabrieken bestaan. Welnu, lang reeds voor
aleer de socialisten te Deerlijk waren binnen
gebroken zooals zij boffen, hebben wij menig
maal gehandeld over de lage loonen die te
Deerlijk werden betaald aan de fabriekwerkers,
niet alleenlijk bij M. Vandenberghe, maar ook
elders waar de dagloonen maar twee frauk be
dragen aan de daguurwerklieden en die daaren
boven in tijde dat het werk ontbreekt moeten
't huis blijven zonder werk en schier zonder
eten.
Ware het niet de groote onverschilligheid
der werklieden aangaande hun levenstoestand,
sinds lang zouden zij vereenigd zijn en de
fabriekanten hunne cisehen mogen stellen.
De socialisten spreken van jaloerschheid der
democraten. Weineen, de demokraten hebben
de socialisten in Deerlijk niets te benijden.
zijn. Doch, vele democraten die overtuigd
zijn van het schoone hunner partij, denken te
veel dat de menschen vanzelf zullen democraat
worden. Immers waarop hebben de socialisten
hier te wijzen in Deerlijk Op eenige afgevallen
liberale pluimen die er fier op zijn 's zondags
geene mis te hooren 1 En omdat zij uit de kerk
blijven, alhoewel zij niet weten waarom zij er
uit blijven, zijn het natuurlijk goede socialisten.
Wij democraten, houden staande dat wij
goede kristene menschen kunnen blijven en
leizeifdertijd onze rechten en onze belaDgen
als werkman kunnen verdedigen beter nog dan
de socialisten. R. Vanderschelden.
B- Degene die zich willen laten in
schrijven als lid van de vrije vakvereeniging,
kunnen zich wenden tot Remi Vanderschelden,
eiken zondag morgend na de tweede mis in
't lobaal der demokraten ob de plaats.
Jonge Wacht van Brugge
Alle Zaterdagen, van 9 tot xo ure, vergade
ring der Jonge Wacht.
Iedere Maandag om 8 ure, sprekersbond.
Alle
;en van 11 i;a tot 12 112 ure
's middags, openbare volksbibliotheek in het
Volkshuis, Garenmarkt.
Zondag, om 10 ure 's morgens Herhaling
voor de Trompettersclub.
GENT
Dinsdag 14 Februari, vergadering van het
comiteit. Dagorde Maatregelen voor den
Arrondissementsbond,
\Vij doen een vurigen oproep tot de vrien
den. Allen hebben beloofd minstens een nieuw
lid mede te brengen wij moeten allen ons
woord houden. Talrijk, zeer talrijk moeten wij
opkomen. Dit geeft moed en vertrouwen. We
moeten minstens met 5o aanwezig zijn en onze
bond moet minstens 100 leden tellen.
Üm iedereen toe te laten aanwezig te zijn,
hebben wij besloten de vergadering 's namid
dags te houden om 2 i[2 ure.
Dus eersten Zondag van Maart, vergadering
van den arrondissementsbond te Gent, in het
Ho te de Russie aan de statie.
Arrondissamentsbond van Kortrijk
Op Zondag 21 Februari 1909, om 91/2 ure
voormiddag, bijzondere maandvergadering, in
het hoofdlokaal Prins Baudewijn Groote
Markt, te Kortrijk.
Dagorde 1. Nazicht der kas en algemeene
rekening. 2. Kiezing van de schatbewaarder.
3. Bijdrage der bonden. 4. Uitgave van
een Maandblad. 5. Meetings en propaganda
middels.
Al de afgeveerdigden en vrienden worden
stellig verwacht op aanzoek van den hoofdman.
MEENEN
Vergadering voor de Propagandisten op
Zondag 14 Februari, om 3 ure namiddag, bij
Favored, Scbanstraat, Barakken. Alleman
op post. Opletten I wij beginnen juist om 9 ure.
Dagorde: 1. Toestand der kas. 2, Kiezing
van een nieuw bestuur. 3". Andere belang
rijke punten. Het Bestuur.
Deerlijk
Op Zondag 21 Februari, om 5 ure namiddag
vergadering voor den propagandakricg bij
Henri Caveye, in Prins Boudewijn, op de
plaats.
Dat jaloerschheid tenTndere'zijde^ duTbiJdé I di ^orde: V Aanduiding van drie afgeveer-
socialisten zelve, kan worden vastgesteld, zie- 'g
daar de waarheid. Zij weten dat onze bladen
op zijn minst genomen het drijdubbcl ia getal
worden verkocht Gan de hunne dat onze bond
talrijke leden telt en van maand tot maand aan
groeit, iets waarop zij in 't geheel niet kunnen
wijzen, en dat maakt hun nijdig en jaloersch.
Bezaten de democraten in alle gemeenten den
iever om aanhoudend te werken voor hunne
partij zooals deze van Deerlijk, de socialisten
zouden het ons nog meer benijden en jaloersch
len voor den arrondissementsbond. 2. De
propaganda in het omliggende. Het Bestuur.
Beveren-Desselghem
De vrienden die wekelijks het blad begeeren
kunnen het bekomen bij Odiel Verstraete, van
den Zaterdag morgen en den Zondag te Des-
selghem na de 2e mis. De vrienden van Des-
selghem die naar de 2e mis niet kunnen komen
en wekelijks het blad begeeren kunnen den
verkooper eene plaats aanwijzen waar hij het
ter hunner beschikking kan leggen.
Alle giften hoe klein ook, worden in dank
ontvangen bij Remi Vanderschelden te Deerlijk.
De winner van het groot lot. M. Noir-
falise, de verkensbeenhouwer van Chênée, die
het groot lot van 100,000 frank der tentoon
stelling van Brussel gewonnen heeft, is 47 jaar
oud, doch ziet er veel jonger uit De echtge-
nooten Noirfalise-Gardisalle zijn sinds twintig
jaren te Cbênée gevestigd. M. Vanden Smal-
men, bouwmeester van hovinren, gehecht aan
de tentoonstelling, en te Brussel wonend, is
gehuwd met de zuster van mad. Noirfalise.
De beenhouwer kocht gewoonlijk gansche
reeksen loten van tentoonstellingen. Tijdens de
tentoonstelling van Luik had hij voor 80 frank
biljetten gekocht. Dit maal bezat hij maar een
enkel biljetje, dat bij, zooals men weet, van
zijuen zoon, die briefdrager is, over drie maan
den gekocht had. De gelukkige winner zal stil
zijnen handel voortzetten. Dinsdag verklaarde
hij aan zijne vrienden Het is niet omdat ik
thans negentig duizend frank bezit, dat ik mij
rijk waan I Zijn eenig plan voor de toekomst
is nu een peerd te koopen om de bestellingen
bij zijne kalanten rond te voeren.
Turnhout. Het groot Liefdadigheids
feest, verleden zondag, gegeven In den spie-
ïl met medewerking van het beroemd
Koninklijk muziekgezelschap J. K. Kesch
van Tilbry, uitermate goed gelukt, de maat
schappij heeft een uitstekend en verrukkelijk
Concert uitgevoerd, een talrijk en uitgelezen
publiek vervulde de ruime zaal van n Den spie
gel het feest, ten voordeele van den schame-
len armen gegeven, heeft de belangrijke som
van io5o fr. opgebracht.
Onze inboorling E. H. Hendrik De Vocht,
doctor in Wijsbegeerte en Letteren, professeur
aan het St Pieters Collegie en den Ecole Com-
merciale Conculaire et Coloniale, der Universi
teit van Leuven, verleden week voorden Jurij
van het Gouvernement een der twee studie
beurzen (4000 fr.) heeft behaald. Hartelijk
proficiat aan den hekroonden laureaat, wiens
eer terugstraalt op zijne geboortestad Turnhout.
- Op 14 en 28 Februari, 7.14 en 21 Maart,
zal de kundige en bekwame hofbouwbendigen
Ed. De Bruyne, telkens om 11 ure voormiddag
in de lokalen van Stads-Meisjesschool Gemeen-
straat, alhier door de zorgen van het verdien
stelijk Kruidkundige genootschap Dodcenea.»
Alle liefhebbers, damen en heeren, zijn vrien-
de uitgenoodigd.
3o MENGELWERK
EEN VERHAAL
uit den tijd der Opkomst der Christene Democraten
in Vlaanderen.
De burgemeester had verscheidene kinderen een zijner
zonen deed zijn studiën voor doktoor en zou weldra in staat ge
weest zijn hem te vervangen. Doch voor een jaar had zich een
jonge geneesheer te Volxem geplaatst en alzoo de klienteel, die
vroeger groot was, eenigzins verdeeld en verbrokkeld.
Weet ge wel wie onze jonge doktoor is vroeg hij zonder
nogthans de oogen te durven opslaan.
De jonge doktoor, gromde de pastoor.
Als er iemand uit de burgerij Jan Vlemim zal-steunen,
't zal hij zijn. Hij is nog al dikwijls met Vleminx in gezelschap
hij heeft voor hem veel genegenheid en wat hij in Leuven was
weet iedereen.
Van Boschvoorde scheen in 't geheel niet onthutst door
't geen de burgemeester zegde de pastoor wel.
De jonge doktoor, hernam de burgemeester, nu en dan
de oogen eens opslaande, was te Leuven altijd een haantje
vooruit. Hij was gekend als bezield met vooruitstrevende om
niet te zeggen met revolutionaire gedachten, onder voorwendsel
van vlaamschgezindheid dierf hij zelfs in 't publiek bisschoppen
en priesters aanraoden en 't slot van een zijner redevoeringen op
een studentenvergadering wordt nog dikwijls onder studenten
herinnerd.
Was het zoo erg dan burgemeester, vroeg de pastoor.
De burgemeester fronsde het voorhoofd, en zijn drij
makkers beurtelings beziende, zegde hij, bedenkelijk met het
voorhoofd knikkend.
Ja, zeer erg.
Allons done gromdede pastoor.
Op Van Boschvoorde schenen de woorden van den burge
meester nog altijd weinig indruk te maken.
Er was spraak van 't katholiek vlaamsch volk, dat volgens
hem zoo laf was in 't verdedigen van zijn taalrechten, van de
bisschoppen, en ook van den koning. >1
Ik wensch, zoo eindigde hij zijn redevoering, aan ons
lafhertig volk van Vlaanderen een half millioen kozakken om het
met de hielen te verpletteren en het domme hoofd in den modder
te duwen aan ons franschgezinde bisschoppen en kloosters nen
Napoleon om hun hoogmoedigen verraderskop tot in 't zand te
doen buigen en onzen koning om zijn smeerig gedrag nen kolos
salen'k zal uit eerbied voor u 't woord niet uitspreken doch
't lu.dt al verre lijk 't fransch woord beschaving.
De burgemeester keek op om te zien welk uitwerksel die
vreeselijke woorden op zijn toehoorders hadden gemaakt, 't Was
weinig aanmoedigend voor hem. Van Boschvoorde bleef onbe
weeglijk de pastoor bromde wat tusschen de tanden en Wouters
loeg dat hij schokte.
Hoeveel pinten bruinen had hij dan wel binnen, burge
meester en hoe laat was het i Studenteuklap, burgemeester,
studentenklap. 'k Had het nog erger verwacht, 'k Meende dat er
bommen en dynamiet gingen tusschenkomen, en Wouters
lachte nogmaals doch met een lach die wel wat gemaakt kon zijn.
Als hij gehoord had dat de jonge doktoor nen vriend was van
Jan VlemiDX had hij genegenheid voor hem gevoeld. Hij wilde
door zijn lachen den indruk der woorden van den burgemeester
op den pastoor verminderen en verdooven.
«Ja studentenpraat, gromde de pastoor, doch voor een
student der katholieke Hoogeschool zeer misplaatst.
«Ja misplaatste woorden, zatten klap drinkpartijen,
voegde Van Bosch voorde er bij.
De burgemeester had zijn doel gemist hij wilde vooral bij
Van Boschvoorde 't vermoeden doen ontstaan dat de jonge dok
toor, de mededinger van hem en later van zijn zoon, ten minste
een bedoken demokraat kon zijn of worden. Doch Van Bosch
voorde kende den jongen doktoor te goed. Wie was hij De
jonge doktoor was de zoon van een welstellenden burger. Hij
had gestudeerd te Leuven en had er met een of twee jaren ver
traging zijn studiën voltrokken. Hij had er zeer veel pinten
Bruinen, Pieterman en Jack-op binnengeslikt veel gevreid met
Leuvensche maaske's en pachterskens van den omtrek zonder
eigentlijk een losbandig leven te leiden.
Hij was echter meer dan eens grof en plat, meer dan 't een
katholiek student betaamde, in gesprekken waar kwestie was van
vrouwen of liefde en verders lijk of het maar al te veel bij een
groot deel der katholieke studenten het walgelijk gebruik is, hij
had er veel gevloekt, in oogenblikken van dronkenschap of van
ruzie, dikwijls op schromelijke en afschuwelijke wijze gevloekt.
Toen hij studeerde was nooit 't verheven gedacht voor zijn geest
gekomen welk machtig middel de wetenschap hem ter hand
ging stellen om medemenschen te helpen en nuttig te zijn. Hij
zag in zijn diploma's niets anders dan een middel om zich een
positie te maken hij studeerde dan ook niet om te weten maar
om zijn exaam te passeer en.
Hij was echter hevig vlaamschgezind 't geen hij bewees
door hevige redevoeringen en ook als er ruzie ontstond tusschen
Vlaamsche en Waalsche studenten, met bijzonder hard op deze te
kloppen.
Doch dat de jonge doktoor eens op een vlaamsche gemeente,
voor zijn vlaamsch, voor zijn nationaliteit of voor welk gedacht
ook tegen eenig machtig man vooral tegen den priester zou dur
ven opkomen, o dat was iets anders. Van Boschvoorde wist
reeds lang dat er van den vroeger zoo hevig vlaamschgezinden
student niets te vreezen was.
Immers de jonge doktoor had zijn studiën gedaan in een
bisschoppelijk kollegie. Hij had er latijn, grieksch, enz., geleerd;
opvoeding had hij er eigentlijk niet ontvangen. Wat kenden
professors van vijf, zes en twintig jaren, die eenige jaren vroeger
voor 't grootste deel in een midden leefden dat zelve geen opvoe
ding genoten had, wat kenden die menschen van 't hart en
't karakter van den mensch
Wie in zijn eigen huis geen opvoeding kreeg loopt groot
gevaar er weinig in onze kollegien bij te winnen ge hebt veel
meer kans een deel te verliezen van deze die gij bij uwe ouders
ontvangen hebt.
Ver van karakters te vormen, was gansch de leiding der
leerlingen gericht op 't breken, 't vernietigen van 't karakter
men moest vooral gehoorzamen.
In Leuven, daar was meer vrijheid, men mocht er veel
drinken en zich goed amuseeren, en te Leuven mocht men nog
al vrij zijn meening zeggen.
Doch eens op Volxem zag de jonge doktoor weldra dat hij
wederom op een soort kollegie was drinken en brassen mocht
men er wel doen, maar vrij sprekeD dat was iets anders dat kon
hier duur kosten de gansche toekomst kon er van afhangen.
En voor een volk, voor een ideaal zijn leven slachtofferen, waar
had men hem dat geleerd
Buigen, zwijgen, onder 't laf voorwendsel van 't belang der
katholieke partij en van den godsdienst medehuilen met deze die
Vlaanderen verachten, en onder den voet hielden, dat was hier
het plan. En de jonge doktoor, wiens vroegere vlammende
vlaamschgezinde redevoeringen een hardnekkigen vlaamschen
kampioen voorspelden, werd een waardig lid van dien karakter -
loozen Vlaamschen middenstand, zonder ideaal, zonder gevoelen
voor taal of volk, zonder zucht naar recht of vrijheid, zonder
gedachten, zonder verhevenheid van karakter, buigende voor
geld eD macht, kleingeestig en afgunstig, een der ellendigste
produkten die de autokratie der katholieke geestelijken in de
wereld heeft voortgebracht.
't Gesprek keerde terug op de toekomende meeting van
Volxem en men viel weldra ten volle in de politiek.
