Partij-yergadsringen
JAN VLEMENX
Oproep aan al de vrienden
van het kanton Moeskroen
Strijdpenning
ENGELAND
De Tien geboden van de Vrouw.
gen waar er meest kindtrs sterven in het eerste
jaar zijn allen vlaamsche, en de dertien waar er
minst omkomen allen waalsche gauwen.
Onder de elf andere omschrijvingen tellen
wij vijj waalsche, vijf vlaamsche en een duit-
sche. De dag, dat de vlaamsche ouders zullen
weten, hoe zij kinders moeten opkweeken, en
dat zij de middelen zuilen bezitten om zulks te
doen, zal de dageraad in het oosten schimmeren
der vlaamsche grootwording. Want dan zal het
geene eeuw meer duren vooraleer bijna garsch
Belgie vlaamsch zij geworden.
Eene mededeeling nopens de Gazekwestie.
Te Elsene, eene voorname voorstad van
Brussel, heeft de Gazefabriek eene verlengmg
aan het Gemeentebestuur gevraagd en bekomen
van vijftien jaar, mits de volgende voorwaarden.
De Gazefabriek moet in de gemeentekas storten
de somme van een millioen en half en voor
iederen verbruikten kubieken meter gaze ééne
centiem vergoeding betalen aan de stad. De
gaze wordt den bijzonderen aangerekend aan
14 centiemen.
Dat zijn mij andere voorwaarden niet waar,
dan deze door het Thieltsch stadsbestuur beko
men, en nogthans hebben katholieken en socia
listen hardnekkig de gevraagde ve»lenging be
streden en zij hebben wel gedaan. Want te
Elsene als te Thielt ware de zelfuitbating voor-
deeliger geweest.
EEN NOODZAKELIJK WERK
Onze vrienden van het kanton van Moes
kroen, zullen zich zeker willen aansluiten bij
de vurige bewerking, die dezen tijd gedaan
wordt door de democraten van het vlaamsch
deel van ons arrondissement.
Deze laatste geven het voorbeeld van een
hardnekkig propaganda. Hoe zwaarder de taak
wordt des te meer moed spannen zij in om ze
te volbrengen-
Het is noodzakelijk dat men in het kanton
Moeskroen, eenige vrienden vinde, die zich
vereenigen met onze propaganda-groep, welke
vergaderen alle Zondagen van 9 tot 10 ure
's morgens in ons midden-lokaal (Klokke
Roeland.
Wij moeten talrijker zijn dan ooit om onzen
moedigen, onberispelijken strijder zonder vrees,
onzen eerbiedigen hoofdman H. Plancquaert,
te helpen in het grootsch werk, van den demo-
cratischen strijd, die hij sedert jaren onder
nomen heeft in ons arrondissement.
Hoe zou iemand van ons mogen spreken van
(ons democratisch strijdwerk) indien hij er zich
niet aan toelegt, door eene vaste en welgemeen
de propaganda.
Voor het democratisch comiteit
van Moeskroen, J. G.
BERICHT. Het propaganda comiteit
van het kanton Moeskroen, belegd voor den
"an ZONDAG VAN APRIL 's namiddags,
eene Groote Openbare Vergadering met
woord vrij.
Waartoe al de kiezers van het kanton zullen
ontboden worden, alsook al de vrienden van
het arrondissement.
VICTOR DILIGENT, advokaat en voor
zitter van den Sillon dêmocratique n van
Roubaix, zal er spreken over het kristendom
en het socialismus.
HECTOR PLANCQUAEBT over den
politieken toestand van het land.
Ultnoodiging. Zondag 21 Maart, om 5
uren stipt s' avonds ter herberg Au soleil
CouchaDt gehouden door Henri Bondroit,
Meenschestraat. Vergadering van het Comit-.it
van het kaï.ton Moeskroen.
Dagorde Bereiding der Kiesbewerking van
ons kanton in het zicht der Kiezing van 1910.
Al de afgevaardigen van Aelbeke, Luingne,
Herseeuw eu Rolltghem zijn er bijzonderlijk
ontboden.
GENT
Ik had niet gedacht dat erop ai Maart eene
belangrijke vergadering was te Kortrijk.
De vergadering is dus uitgesteld tot tweede
Paaschdag.
Wij hebben reeds veel bijtredingen bekomen.
Elkeen zal verwittigd worden. H. P.
Christen Volksbond van Brugge
Zondag 21 Maart, om 11 ure 's morgends,
algemeene vergadering in 't Volkshuis.
DAGORDE
1Verslag der laatste vergadering.
2. Verslag over 't partij-congres.
3. Onze aansluiting aan de christene volks
partij van België.
4. De werking in 't arrondissement.
Het Bestuur.
Arrondissementsbond van Kortrijk.
Op Zondag 21 Maart, om 9 1 /2 ure, zeer
bijzondere maandvergadering ten hocfdlokale
Prins Boudewijn, Markt te Kortrijk.
Dagorde Regeling van het maandblad.
Ook uiterst belangrijke beslissingen zijn te
nemen, voor artikels, propaganda, meetings,
enz., en al de afgeveerdigden worden stellig
verwacht.
Oudenaorde en Leupeghem
Op Zondag 21 Maait, om 4 ure namiddag,
vergadering van den propagandakring bij vriend
Alphonse de vrienden van Ronse zullen acn-
wezig zijn.
Alle man wordt op post verwacht.
Het bestuur. V. A.
BEVEREN-DESSELGHEM
Op Zondag 28 Maart 1909, om 5 1/2 ure
stipt, algemeene vergadering van den bond in
't gewoon lokaal daar er zeer gewichtige
punteu aan de dagorde staan worden al de leden
op post verwacht.
Nieuwe led n worden ook aanveerd, uit-
noodigingskaarten zullen voor deze maand niet
rondgezonden worden. Voor het Bestuur.
A. Vepstraete.
Deerlijk
Op zondag 21 maart, om 5 1/2 ure namid
dag, vergadering van den propagandakring in
't Katje, bij Gentiel Ovaere.
Alle man wordt op post verwacht.
Het Bestuur.
dig aan Amand Simoens, 0,15 is het mis
schien waarheid o,25 dat zij niet durven
antwoorden 0,20 hun grootste verdediging
is een schimpliedj e maken tegen Amand S.,
0,20 omdat de roede van Meenen wederom
beginnen op hunne knieën te vallen, 0,20
weg met de broodroovers van Tieghem, werk
lieden, vereenigt u, het is uwe macht, 0,10.
bijeenkomsten te zien plaats hebben te Man
chester, tusschen patronen eu werklieden, onder
het voorzitterschap van eene personaliteit, aan
te duiden door dc-n heer minister van koophan
del en nijverheid. Een nijveraar.
MEENEN. Omdat het aalkarteel rot is
in het arrondissement Kortrijk, o,25 omdat
de roode van Meenen van geen advokaten noch
notarissen meer willen weten, o,25 de roode
oppergaai van Meenen wilt van geen stoel-
vlechten weten, 0,20 omdat hij nooit zijn
broek versleten heeft met stoelvlechtend, o,3o
hij klapte liever van de duiven dan te werken,
0,20 zouden de blatjens nu al geteld zijn van
de boekschens van over verschillige jaren,o,3o
de socialisten blijven nog het antwoord schul-
ndersteunr aen strlj£fT>Uor reent en loon.
Alles wordt in dank ontvangen bij Remi
Vander schelde, te Deerlijk.
Twee cocflikten, die zich voorgedaan heb
ben op eenige jaren, hebben de katoennijver
heid in gevaar gebracht, die,ofschoon zij haren
bijzonderen zetel heeft in Lankashire, eene
nationale belangrijkheid heeft voor Engeland.
Eene overeenkomst heeft een einde gesteld
aan de laatste werkstaking. Om de terugkeer
van dergelijke crisissen te voorkomen, hebben
de patronen en de werklieden, in gemeenzamen
overleg, hebben hunne afgevaardigden gelast
de middelen op te zoeken om een organisme op
te-zoeken, dat bestendig is en de verzoening
moet bewerken.
Eene bijeenkomst heeft plaats gehad in het
ministerie van koophandel, onder het voor
zitterschap van den minister. Het genootschap
van meesterweverijen en van fabricatie waren
er vertegenwoordigd door twaalf afgevaardig
den. De vertegenwoordigers der drie werk-
mansgenootschappen, die de werklieden der
katoennijverheid vertegenwoordigen, waren er
in gelijk getal opgenomen.
Twee besluiten zijn met algemeene stemmen
aangenomen. De eerste legt den wensch voor
eene rechtvaardige verordening daar te stellen
om de daarstelling en de reglementatie der
werkloozenDe tweede stelt den wensch,
1. Gij moet de eerste ruzie niet opwekken
maar indien zij onvermijdbaar is, ondersteun
dan dezelve moedig overwinnaar blijven in de
eerste ruzie, zal u verheffen in den geest van
uwen man.
2. Gij moogt niet vergeten dat gij eenen man
en geen halve-God gehuwd hebt. Vergeef hem
dus zijne zwakheden.
3. Gij moet altijd over geen geld spreken
met uw- r?T. Integendeel, tracht te besparen
op hetgeen hij u geeft.
4. Indien gij gelooft dat uw man geen hart
bezit, weet toch dat hij eene maag heeft. Door
goede kleine maaltijden, goed bereid en fijntjes
opgediend, zult gij er eindelijk in gelukken zijn
hart te trtffen.
5. Laat hem van tijd tot tijd het laatste
woord. Hij zal er blijde voor zijn, en dat zal
U geen kwaad deen.
6. Gij zult de dagbladen en de Tijdschriften
lezen, maar niet datgene wat alleen de verschil
lende tijden en de schandalen betreft. Uw man
zal aangenaam verrast zijn als hij zal zien dat
hij over kunst en zelfs over politiek met zijne
vrouw kan spreken.
7. Gij moogt nooit ruw en aanvallend zijn
in de oneenigheden die gij met uwe man zoude
kunnen hebben. Gij moet hem altijd als uwen
overste beschouwen.
8. Neem van tijd tot tijd aan dat uw man
meer weet dan gij, en dat gij, en dat alles
samen genomen, gij niet onfaalbaar zijt.
9. Indien uw man een intelligent persoon
is, en weinig gebreken heeft, wees zijne vrien
din. Indien hij het niet is, wees terzelfdertijd
■zijne vriendin en zijne raadgeester.
10. Gij moet altijd den grootsten eerbied
hebben voor de bloedverwanten van uwen man,
vooral voor zijne moeder. Gedenkt altijd dat
zij hem verzorgd en bemind heeft, langen tijd
voor u. Carmen Sylva.
Groote Werkstaking
In Parijs, en verscheidene groote steden van
Vrankrijk, is 't algemeene werkstaking onder de
postbedienden en telegraf jufvrouwen.
Het verkeer met het buitenland, voor het
zenden van depechen, is onderbroken geweest.
Minister Clemenceau heeft mannen uit het
leger gehaald om de werkstakers te vervangen.
Dreigende Oorlog
Tusschen Oostenrijk en Servie verslecht den
toestand. Oorlog dreigt.
RECHTBANKEN
Het beroepshof van Luik heeft op 28
Februari 11. het vonn:s bekrachtigd door de
boetstraffelijke Rechtbank van Hasselt, tegen
de genaamdeD J. T. en A. L. beschuldigd den
maandag van Hoppe-Kermis, den heer L. B.
winkelier en herbergier te Beverloo, zoo vree-
delijk mishandeld te hebben, dat men langen
tijd voor zijn leven vreesde, en dit omdat hij
had durven roepen Leve Peten.
Zooals men weet werd de eerste veroordeeld
tot drie maanden gevang voorwaardelijk dui
zend frank schadevergoeding tegen zijn slacht
offer, die zich als burgeiijkc partij had aange
steld, en de twee derden der kosten van het
prcces.
A. L. werd verwezen tot 26 fr. boete, voor
waardelijk, 20 fr. schadevergoeding, en een
derde der kosten.
33 MENGELWERK
EEN VERHAAL
uit den tijd der Opkomst der Christene Democraten
in Vlaanderen.
Nu gaven de drij tegenstanders van Wouters blijken van
verontwaardigde verbazing.
Vooral de Pastoor en Van Boschvoorde konden hun ooren
niet gelooven. Wat onrecht konden de kerk of de geestelijken
bedrijven en dat jegens nietswaardige menschen als de demo-
kraten
Was de kerk, waren zij niet aangesteld om te leiden, te be
velen en al de andere menschen beschikt om hun te gehoor
zamen Wat onrecht konden zij dus begaan
Ja ja, hernam Wouters, ziende welken indruk zijn woor
den op de drij andere personen gemaakt hadden, een onrecht,
een groot onrecht 1 Allons done, hoe is 't mogelijk, sprak van
Boschvoorde
Waar gaat de wereld naartoe Izuchtte de pastoor die nog
nooit in gansch zijn leven zulke ketterijen had hooren vooruit-
zetten en als om zijn aandoening binnen te spoelen, ledigde hij
zijn glas tot op den bodem.
Herinnert u 't geen voor vier vijf jaren in Belgie is voor
gevallen Bloed, vuur, tientallen van menschenlijken. 't Walen
land was in oproer en moeten wij alle geweld en eiken opstand
afkeuren, 't is bewezen, 't is ontegensprekelijk bewezen dat de
werklieden te lijden hadden aan miskenning, aan veel onrecht.
Niet alleen 't Walenland maar gansch Europa daverde onder de
schokken der internationale en 't proletariaat ingericht door de
socialisten dreigde een oogenblik alles omver te werpen en een
tweede schrikbewind in te voeren. Een man, een genie, een
groot vernuft gepaard met een menschlievend en heilig hart, zag
niet alleen het gevaar maar ook 't onrecht dat de eerste en ware
oorzaak was van 't gevaar. Paus Leo XIII vaardigde zijn ver
maarden wereldbrief uit, die meer eer zal aan doen aan de katho
lieke kerk dan al de vroegere encyclieken die sedert 't begin van
't christendom het daglicht zagen, te samen
En waarom dat meende van Boschvoorde
Omdat, zoo luidde 't antwoord, hij ingegeven is door een
waren geest van rechtvaardigheid, nog versterkt door echte
christelijke liefde omdat hij gekenteekend is door die stoutheid,
die onverschrokkenheid, die onbevreesde onwankelbare vastbe-
radendheid welke de Übermensch gevoelt als hij 't onrecht
meester ziet en in zijn bovennatuurlijke ziel de onweerstaanbare
stemme hoort die hem oproept en gebiedt den strijd aan te
vangen en door te voeren voor waarheid en recht.
De drij anderen zwegen en Wouters ging voort.
In de katholieke landen werd de encycliek van den Paus
beantwoord met geestdrift en de katholieke maatschappelijke
werking ontstond. Doch 't gevaar ging voorbij en onmiddellijk
wat zag men het kapitaal, de aristokratie die zelfs als ze katho
liek is, de zending baar door God opgelegd, de hand te reiken tot
de kleineren om ze op te helpen en niet er den voet op te zetten
om ze te verpletteren, vergeet en miskent, het kapitaal en de
aristokratie, bang van te moeten toegeven, vernedert van nevens
hen minderen en nederigen in geld en fortuin te zien opkomen,
begon de strijd tegen die kathqlieke volksbeweging Zij hadden
de machtDe slimsten en de jinst rechtzinnigsten zagen het
wel.De Helleputten, de Verhaeghen, de gentsche antisocialisten,
al die kwakzalvers der demokratie.
Ah ah I riepen de drij andere, elkander verbaasd beziende
Die kwakzalvers der demokratie, bonden het volk van
achter aan den konservatieven wagen, 't zij uit gemis aan moed
om den strijd door te voeren, 't zij (en dit zal wel voor 't meeste
deel de ware reden zijn) op hoop van belooning.
De stoelen kraakten, zoo draaiden en keerden en wrongen
zich Wouters gezellen, en de inhoud der glazen zoodra zij ge
vuld waren vervloog met verbazende snelheid.
Slechts eenigen bleven 't ware ideaal getrouw, en daar
zij arm waren, zonder gezag, gingen zij eerst onopgemerkt voor
bij, doch hadden zij weinig geld zij hadden overtuiging en moed
en 't geloof in hun recht dat ten laDge laatste toch alles overwint.
Gij weet allen wel dat er voor korte weken nog menig priester de
christen demokraten niet vijandig was. Allengskens wonnen zij
't vertrouwen van 't volk en van daar nijd en afgunst bij de
alleenheerschende klieke.
Ah ah, riepen nogmaals de andere.
De alleenheerschende klieken onzer politieke kringen uit
vrees dat er hun eenige mandaten mochten ontsnappen.
En ge meent dat dat de redenen geweest zijn om dewelke
de geestelijke overheid partij heeft getrokken tegen de demo
kraten vroeg Van Boschvoorde zenuwachtig.
Men heeft bij de geestelijken overdreven, gelogen en aan
gezien wij veel verschuldigd zijn aan de oude katholieken, heeft
men misschien wel wat licht en vooral wat gaarne geloofd. Zoo
werd, die beweging die als oorsprong even als tot gronslag de
encycliek zelve van den Paus heeft, verwezen, afgekeurd, en
aangezien het er nog niet mede ging gebanvloekt. De hoofden
er van, al oude overtuigde geloovige katholieke strijders, op
't leven van geen enkele ervan is tot nu toe de minste vlek te
vinden, werden gelasterd, vervolgd, gebroodroofd. *t Wordt
van dag tot dag erger en ik noem dat een onrecht, een groot, een
schreeuwend onrecht.
Een lange stilte volgde. Wat Wouters zegde was immers
waar. Nooit misschien had een partij zuiverderen oorsprong dan
de christene volkspartij. Welk volk lag dieper en ligt nog dieper
dan het Vlaamsche volk Nergens zijn de loonen lager stelsel
matig werd het onwetend gehouden zelfs de kleine burgerij
onzer dorpen staat op een ongemeenen lagen trap van ontwikke
ling een vrij man, een vrij karakter worr't er zelden onder de
geloovenden gevonden overal schijnheiligheid, verslaving
men moet den eersten strijd voor de christene volkspartij mede
gemaakt hebben om te weten hoe laag het karakter van ons volk
gevallen was. Wie voor algemeen stemrecht was, werd aange-
teekend en aan het volk voorgesteld a's socialist als tengevolge
van hongerloonen deze in veel plaatsan soms maar acht of negen
frank per week voor volwassen personen bedroegen, de werkman
het werk dorst staken, o dan zoudt ge moeien hooren hebben,
hoe die bevolking opgevoed in christelijke liefde en wien het
achterhouden van het loon der werklieden als een wraakroepende
zonde, aangeleerd werd, de ongelukkigen uitschold voor luiaards,
oproerlingen en hun honger cn ellende wenschte. Wat baat de
schoone christelijke leering waarover 't katholicismus zoodanig
boft, wanneer de gansche macht der kerk, verhuurd voor goud
en wijn aan aristokratie van naam of geld en tengevolge van den
hoogmoed en de heeischzucht der priesters, den vrijen man
verplet die de christene grondbeginselen op maatschappelijk
gebied wil toepassen.
Zelfs het nationaal gevoel van den Vlaming wierd onderdrukt,
zijn taal werd miskend, veracht zijne nationaliteit werd onder
mijnd. Zelfs deze die voor zijn volk op zuiver nationaal gebied
dorst strijden, werd met een slecht oog aanzien, 't Geloovig
Vlaanderen mag geen ideaal hebben, want een ideaal leidt tot
werkiDg en tot vrij handelen, tot miskennen van onrecht plegend
gezag het christen Vlaamsche volk moet blijven eene levenlooze
eene doode massa, een gewillig werktuig in de handen van geeste
lijkheiden door hen van geldmacht en aristocratie.
OpVlaanderen meer dan op eenig ander land pasten de
woorden der encycliek het volk lijdt aan onverdiende ellende
hier immers was en is nog stoffelijke en misschien nog meer zede
lijke ellende.
Eu tegen dien toestand, uit liefde voor bun volk, uit geest
drift voor de heropbeuring van Vlaanderen en uit liefde voor den
godsdienst door 't socialismus bedreigd, ontstond de christene
volkspartij
