TOLK DER CHRISTENE VOLKSPARTIJ
Ik ben Kristen Demokraat
Onderwijzers oogen open
Van alles wat
Zondag 27 Juni 1909
't Blad 5 centiemen
16* Jaar N' 26
ET RECHT
Voor Qod en Volkl
Alles voor Vlaanderenl
Vlaanderen voor Chrlstust
Inschrijvingsprijs voor Belgenland
Een jaar fr. 3.oo. Negen fr. 2-25
Zes maanden fr. 1.75 Drie r-anpden fr. 1.00 1
voor buiten het land de vrachtloon daarbij. j
Hoofdopsteller H. PLANCQUAERT.
Men schrijft in ton bureele van dit blad en bij alle postmeesters en brievendragers
Alles moet vrachtvrij gestuurd worden naar het bureel van bet blad
COUPUREREI, BRUGGE
AANKONDIGINGEN
Beker 'r. gen, per drukregel fr. o.25
Reclamen, op de 4e bladzijde. 0.45
3e ©.55
Bijzondere voorwaarden voor notarisMB, zaak
waarnemers. Afslag voor herhaalde invoeging.
Alle eerste en derde MAANDAGEN der
ma .nd, zetelt onze hoofdman H. Placcquaer
vau 9 tot 11 uren in Prins Boudewijn, Groott
Markt, te Kortrijk. Kostelooze raadpleging
voc de leden onzer bonden en al wie door hen
gezonden wordt.
Ziedaar wat wij door machtig veel
werklieden en tot vervelens toe hooren
herhalen. En de manier waarop velen
dit doen zou ons weldra de illusie doen
koesteren dat waarlijk alle werklieden
gestaalde rekruten van het kristen
<lemokratisch leger zijn.
Dat het zoo niet is, weten wij maar
al te wel en dat het nog lang zal duren,
en dat het nog veel opoffering zal kosten
vooraleer het zoo zal zijn, dit weten wij
nog beter. Het ware dan ook niet
slecht eens klaar te spinnen, dunkt mij,
wie er waarlijk mag zeggen: ik ben
kristen demokraat, waarop men in alle
omstandigheden mag rekenen.
Gewoonlijk zijn degenen die het
luidst schreeuwen, die aan elkeen de
les zouden willen spellen op eene
manier die waarlijk af te keuren valt,
dikwijls degenen waarop minst te
rekenen valt. Wij hebben daar dikwijls
de bewijzen van gehad.
Het is bepaald ook niet voldoende
van te zeggen dat men voor de kristen
demokraten zal kiezen. Elkeen kan dat
zeggen en niet doen want dit is een
feit welke zeer moeilijk te onderzoeken
valt. Ook met nu en dan naar eene
meeting te gaan luisteren en daar de
sprekers met geweld toe te juichen,
en over de daken te gaan uitschreeuwen
dat men voor de demokraten is, komt
ons niet voldoende voor.
Wanneer meer fier den naam van
demokraat wil dragen moet men er ook
de verplichtingen van aannemen, die
aan den naam verbonden zijn.
Een kristen demokraat moet eerst en
vooral lezer zijn van een blad zijner
partij, waarin hij het voedsel moet
zoeken om hem te sterken voor den
harden en bitteren strijd. Hij moet ook
lid zijn van den demokratischen bond
zijner gemeente en zoo er geen bond
bestaat moet hij er eenen trachten te
stichten, om door zijn voorbeeld en
door zijnen penning en de medewerking
van anderen, den strijd te onder
steunen, alzoo mede te werken aan de
ontvoogding en ontslaving zijner werk-
broeders.
Diegene die zulks doet, mag vooral
aanspraak maken op den naam van
kristen demokraat, en kan handelen
en spreken in naam zijner partij. Wie
zulks niet doet is een gelegenheids
demokraat, die bij den minsten tegenslag
terug tot zijne vijanden zal overloopen.
Ik weet ook wel dat alle voorgewende
redens zullen aangehaald worden om de
strengheid mijner stelling aan te toonen
maar het grootste gedeelte dezer, zijn
naar mijne meening, niets dan inbeel
dingen, en getuigen van den weinigen
moed der opwerpers.
Uitzonderlijke gevallen kunnen er
bestaan, doch deze mogen niet opwegen
om er een stelsel van te maken en
moeten zooveel mogelijk uit de baan
geruimd worden.
Wat zou onze partij zijn, moesten
wij ons allen bepalen, met te zeggen
dat wij kristen demokraten zijn, en
maar verders nievers naar om zien.
Van waar zouden dan de noodige
geldmiddelen komen in onzen strijd
zoo noodig
Nog andere zijn er die zich bepalen
met te zeggenik ben kr. demokraat,
en met hun programma op den zak
blijven loopen. Hadde priester Daens,
adv. Debacker, smid Lambrecht van
zaligere gedachtenis, onze moedige
kamper en strijder H. Plancquaert en
zoo vele andere er zich moeten bij
bepalen met te zeggenik ben kristen
demokraat, weest er zeker van, beste
lezers, onze partij zoude al lang niet
meer bestaan hebben en men zoude er
misschien al niet meer van spreken.
Het is daarom, beste vrienden, willen
wij vooruitgaan, dat we ons daar niet
meer mogen bij bepalen met enkel en
alleen te zeggenik ben demokraat
wij moeten voor onze partij werken, en
al voor doen wat wij kunnen opdat wij
dan later de vruchten van onzen zoo
langen arbeid mogen plukken.
Wie zich voortaan kristen demokraat
noemt moet er mede durven vooruit
komen, er durven voor strijden, er zich
voor offeren, overal waar het past zich
krachtdadig verdedigen, wanneer we
aangevallen worden, van alle inrich
tingen der partij deel maken, alles
aanwenden dat hare grootmaking kan
bespoedigen.
Wie daar buiten blijft is enkel een
toeschouwer die altoos gereed staat
het vaantje naar den wind te hangen
en die, even als een schooljongen die
vooreen onoplosbaar cijferraadsel staat,
geen positie^durft kiezen.
Dit is maar mijn persoonlijk gedacht
en ik beweer dat het juist is.
Ad. Verstraete.
Vrijdag 18 dezer, vergaderde de middensectie
om het wetsontwerp BUYL te onderzoeken.
De heeren D'allemagne en Hoyois waren af
wezig (een bewijs dat die 2 katholieke heeren
de onderwijzers zeer genegen zijn).
Op voorstel van M Carton de Wiart en Buyl
(deze laatste verdedigde het wetsontwerp
met vuur) heeft de middensectie beslist aan
het gouvernement eene vragenlijst te over
handigen over de gebeurlijke uitgaven die de
toepassing ervan zouden kunnen veroorzaken.
Zij zal tevens aandringen zoo spoedig mogelijk
deze inlichtingen te bekomen.
Er loopt gevaar gelijk wij in een voorgaand
nummer geschreven hebben, dat de Staat zoo
lang zal wachten, die inlichtingen te verschaf
fen, dat het onmogelijk zal wezen die brokke
wet dit zittingsjaar nog in de Kamers te
brengen, want, katholieke onderwijzers, ge
denkt het wel, uwe kamerheeren zijn u maar
genegen, als zij uwe stem en propagandawerk
noodig hebben. Hier in Belgie is de lagere
onderwijzer als eene caoutchoupop, laat hij ver
zuchtingen hooren om verbeteringen, de pop
wordt door Staatshand neergedrukt, moeten er
statistieken prijken in de wereldtentoonstel
lingen, de pop springt op, want de drukkende
hand laat los om met plechtige gebaren te be
vestigen, dat de onderwijzer een man van ver
dienste is, de steunpilaar der samenleving, en
ons Staatsbestuur denkt dat met dien eerenaam,
een hongerloon en slechte behandeling moet
betaald worden. O neen, de onderwijzer vraagt
geen duizenden, hij wenscht enkel of liever de
samenleving, voor het heil der volgende ge
slachten moet éïschen, dat hij een kommerloos
bestaan hebbe, opdat hij zich aan het onder
wijs enkel en alléén zou kunnen toewijden.
Hoe een onderwijzer nog voor de katholieken
kan stemmen is moeilijk om te verstaan, men
ziet in hunne baEquetten en feestvieringen
nooit geen enkel woord ten voordeele van de
verbetering voor hunnen stoffelijken toestand.
Integendeel zij spreken van niéts anders dan
van gelijkstelling der scholen, zij spreken van
eene beweging te dien voordeele en petitiën
worden naar de Kamers gestuurd, en die be
weging is niets anders dan de onderpastoors cp
de kleine buitengemeenten, die van huis tot
huis gaan bij de onwetende, brave lieden om
hun handteeken te vragen, dat zij natuurlijk
niet geweigerd worden. Maar hun eigentlijk
doel dat zij beoogen in die gelijkstelling is niets
anders, dan de onderwijzers, die tegenwoordig
nog vrij en onafhankelijk zijn, ook hunne vrij
heid te ontnemen om hen voor de geestelijke
macht te doen knielen en slaaf te zijn. Aange
nomen en vrije onderwijzers weten daarvan te
spreken de pastoor is alles voor die onder
wijzers hij benoemt ze, zet ze af als zij wat
vrije geest hebben speelt daarmêe als een hond
met een kattejong ja alle onderwijzers slaaf
zijn daarna streven zij. Dus onderwijzers oogen
open binst het nog tijd is en in 1910 gestemd
voor de democraten. Een onderwijzer.
Statistieken zijn verschenen die be
wijzen hoe de Vlaamsche bevolking
rasser aangroeit dan de Waalsche. De
geboorten in "Limburg, Antwerpen,
Oost- en West Vlaanderen zijn van 3o-
32 per duizend inwoners. In de Walen-
streken, daalt dat cijfer tot 20 °/0. Als
men daarbij rekent dat er nu reeds
mjeer dan vier milioenen Vlamingen
zijn tegen ter nauwernood 3 millioen
Walen dan ziet men dat met de tijd
van jaren het getal Vlamingen over
wegend moet worden in Belgie. Bin
nen dertig jaren zullen er in Belgie zes
millioenen Vlamingen zijn tegen drij
millioen Walen.
Holland zal binnen dertig jaren
minstens negen millioen inwoners tel-
leh en van nu af aan zijn er reeds meer
d^n een half millioen Vlamingen in
't noorden van Frankrijk. Er zullen
dus binnen dertig jaren ten minste
16 millioenen vlaamschsprekende in
woners zijn in Europa. Als men de
vljtamschsprekenden er bij rekent van
Zuid-Afrika en Nederlandsch Indie,
zal dit getal waarschijnlijk van 20 tot
2p millioenen zijn.
Zulke volkeren als ze rijk en be
schaafd zijn en bezield met een gezon
den nationalen geest, die hen als een
band omknelt en vereenigt, mogen
reeds onder de groote volkeren gerekend
vvorden
't Is de plicht van alle Vlamingen
hardnekkig te werken opdat in Belgie
en zelfs in 't noorden van Frankrijk
't nationaliteitsgevoelen niet verloren
zoude gaan.
't Ministerie is nog geen duimbreed
ver in zake militaire kwestie. Het weet
noch waaruit noch waarin. De Bieti
Public en sommige andere bladen
komen nu af met 't volgende stelsel
iedere familie zou verplicht zijn een
soldaat te leveren zoo zou men komen
tot een jaarlijksch cijfer van 18 a 19000
man, dus in alle geval eene merkelijke
verzwaring der krijgslasten. De krijgs
lasten wegen al zwaar genoeg op het
volk het is niet noodig ze te vermeer
deren.
De toekomende minister van het
toekomend liberaal ministerie, M. Hy-
mans, heeft te Morlanwelz in de
Walen eene groote redevoering gehou
den en er gesproken voor alleman sol
daat. We zullen zien of die heer zoo
iets zal durven voorstellen als hij
minister is. Wij twijfelen er aan 't kie
zerskorps zou hem een broeksken aan
passen naar de mode de liberalen zijn
nu reeds gedurende 25 jaren gespeend
van 't bestuur van 't land, 't zou dan
nog langer kunnen duren.
Te Antwerpen heeft men meeting
gehouden om te protesteeren tegen de
handelwijze van den sabelhouwer Al-
brechts. Er was kolossaal veel volk de
zaal kon al het volk niet slikken, men
was verplicht nog te spreken in twee
naburige zalen en deze ook waren
stampvol. De Antwerpsche bevolking
vraagt de afstelling van dien vlaamsch-
hater. Zal men ze bekomen 't Is de
Koning, die moet beslissen en dat de
Koning niet veel achting heeft voor de
Vlamingen is klaar. Sedert 79 jaren
heerschen de Saksen- Coburg over Belgie
en 't is te nauwernood of onze Koning
onze taal kent. Hadde hij den minsten
eerbied voor ons volk hij zou zich toch
wel gewaardigd hebben onze taal orden
telijk meester te zijn.
Zaterdag is er nog iets gebeurd dat
dc gemoederen te Antwerpen nog meer
heeft opgejaagd. Een gansche bende
I
aristocratendie insgelijks onder
Albrechts dienden, hebben den Heer
Monet, een dagbladschrijver die de
handelwijze van Albrechts afgekeurd
had, en zijne vrouw, lafhertiglijk aan
gevallen, gestampt en geslagen.
De daad van Albrechts was lafheid;
zijn onderhoorigen moesten volgen.
Met vijf of zes een man en eene vrouw
aanvallen is voorzeker geen helden
daad. Man voor man zouden die men-
schen waarschijnlijk zeer voorzichtig
zijn doch met zes tegen een man en
vooral tegen eene vrouw
Niets in de wereld is gevaarlijker en
tezelvertijd laffer als een gewapende
beslagmaker. Als hij de meeste macht
heeft dan slaat hij door; hij zelve loopt
geen gevaar. Voelt hij dat het er gaat
spannen, hij loopt, 't Is de toestand van
veel onzer overheden der garde civiek.
Wat gebeurd is met de visschers van
Oostende, en te Leuven in 1902 zou
de overheden wat voorzichtiger moeten
maken. Die garde civieken hebben
reeds aan veel menschen 't leven ge
kost. En 't zijn de heldendaden niet
van een Albrechts, die de reputatie
van dapperheid van de garde civiek
zullen vermeerderen.
Sommige katholieke volksvertegen
woordigers zouden er in toestemmen
de E. V. toe te passen op al de ge
meente en ook op de provinciale kie
zingen. 't Ware maar rechtvaardig.
Doch juist daarom spuwen sommige
katholieke bladen vuur en vlam.
Er zijn er die beweren dat het katho
liek ministerie de E. V. toch zal toe
staan om den slechten indruk, die de
nieuwe krijgswet maken moet, ten
minste gedeeltelijk weg te nemen. Wij
echter twijfelen eraan. We herinneren
ons niet het ministerie ooit iets te
hebben zien doen omdat het rechtvaar
dig was.
Een jesuit en een priester, die na
tuurlijk 't gevoelen weergeven van vele
hunner confraters, hebben sedert eeni-
gen tijd de katholieke Duitsche Volks-
vereine hevig aangevallen. Volgens hen
waren de katholieke Duitsche Volks-
vereine te onafhankelijk en niet onder
danig genoeg aan de bisschoppen.
De Duitsche katholieke Volksvereine
hebben altijd bewijs gegeven van een
onafhankelijken geest.
Rechtzinnig katholiek op gebied van
godsdienst, zijn ze niet min vrij op ge
bied van politiek. Dit durven ze zeggen
en luid op zeggen en dit durven zij be
wijzen met daden. De bisschoppen
moesten ginder eens hunne verachting
toonen voor het volk lijk hier in Belgie
in zake der vlaamsche Hoogeschool en
in zake van onderwijs der vlaamsche
taalmen zou ze een broeksken aan
passen.
De Volksvereine hebben voet bij stek
gehouden. Bijkans gansch de katholieke
partij heeft voor de Volksvereine partij
getrokken en de aartsbisschop van
Keulen heeft zich (waarschijnlijk als hij
zag dat de Duitsche katholieken vol
strekt onder de roede der priesters niet
willen staan) aan de zijde der Volks
vereine geschaard.
't Is toch aardig Jesuiten en
priesters verklaren te verzaken aan d»
wereld en zij kunnen niet dulden dat er
op wereldlijk gebied iets gebeure of het
moet met hun bijzondere permissie
zijn. Als er voorbeeldige katholieken
zijn, 'tzijn wel de Duitsche katholieken,
doch ze willen wat onafhankelijk zijn
op wereldlijk gebied en 't en is nog niet
wel. Gelukkiglijk dat ze iel zijn.
Sprekende over het jaarlijksch tekort
