De kristene demokraten
en de socialisten
Jaarwedde der Onderwijzers
NOG EEN NOODKREET
Th.ielt
den rug van het Vlaamsche volk heeft geteerd
zonder het in iets vooruit te helpen.
Hebben wij niet klaar gezien van voor 16
jaren De katholieke partij wordt geleid door
aristokraten zonder gevoelen voor hun volk
tenzij een gevoelen van diepe verachting. Wie
zijn volk bemint kan bij de katholieke partij
niet blijven.
Hadden de vlaamschgezinden den moed eene
afzonderlijke partij te stichten zooals wij. de
katholieke behouders zouden ze ten minste
niet verachten. Het volk alleen kan Vlaanderen
redden de hooge geestelijkheid en de aristo
kraten, ziedaar nu lijk inde jaren i3 en 14
honderd de ware vijanden van ons volk. De
triomf der demokratie zal de triomf zijn van
't vlaamsche volk. Wie Vlaanderen en zijn taal
bemint zal den strijd voeren met ons. De
ware strijdkreet van Vlaanderen is Weg met
de aristokraten I
Van der Velde, leider der socialisten sprak
over eenige dagen te Molenbeek
De werkliedenpartij kan zich niet vergenoe
gen met eenige hervormingen. Allen zullen met
vreugde aangenomen worden. Doch 't geen de
werklieden willen, 'ten is niet eene kleine
plaats, maar de heerschappij van het werk over
het kapitaal tot maatschappelijke eigendom
gemaakt.
Dat is nu zoo onbepaald, dat zijn van die
groote woorden die gaaien doen gapen van be
wondering. Wij weten wat de socialisten met
die woorden willen zeggenwij zullen pakken
wat een ander vergaard heeft.
Wij vragen ons echter af waarom de sociali
sten die zoo talrijk zitten in de kamers nooit
geen wetsontwerp neerleggen om ons te toon en
hoe zij 't kapitaal zouden socialiseeren? Waarom
geen wetsontwerp bewijzende door zijn gepaste
bepalingen dat het kollectivismus mogelijk is?
Doch nergends tot hiertoe hebben de sociali
sten zich daartoe de moeite gegeven.
't Is wel 't voorzichtigste ook.
Veel katholieke kringen stemmen dagorden
tegen de legerwet. Wat er daar door den duur
van zal komen weet niemand.
In alle geval, durven de katholieken de krijgs
lasten verzwaren 't zal hun niet zalig zijn.
Alhier en aldaar beginnen toch eenige menschen
hun oogen te openen en wat hebben de katho
lieken nog te verliezenNiets. Zij hebben
reeds een minderheid van 40,000 stemmen in
't land en toekomende jaar zal dit cijfer klim
men tot 100,000. Die menschen in plaats van
zich altijd tot den koning te wenden en in zijn
oogen te lezen wat hij wil, zouden beter doen
het volk wat in de oogen te houden. H. P.
in 'I arrondissement Kortrijk
(vervolg)
Dat Plancquaert nu het antigouvernementeel
kartel niet meer wil bijtreden, dat is zijne zaak,
vervolgt het <1 Volksrecht Welnu, dat is niet,
zooals het Volksrecht het wellicht schijnt
te denken. Dat is niet de zaak van Plancquaert
alleen, maar wel de algemeene zaak der partij
van 't arrondissement Kortrijk. En wij kunnen
het Volksrecht verzekeren dat desaangaande
onder de christene democraten, zoowel bij
M. Plancquaert als bij al onze andere partij-
genootende volledigste verstandhouding
heerscht. Bijgevolg 't is onnoodig van wege
Debunne zich kwaad te maken en te schelden
en te verwijten op den persoon van Plancquaert,
't is de bond der christene volkspartij van
't airondissement Kortrijk die onze houding
en werking vaststelt en regelt, waar elke ge
kende partijgenoot zijn woord in mee te spre
ken heeft zoo hij het goed vindt. Gaat het bij
u ook zoo, Debunne Hebben uwe partijge-
nooten ook hun woord te zeggen als ze 't goed
vinden en wordt er ook rekening gehouden
van de gedachten in 't algemeen Simoens
zegt het toch anders. Is het juist zooals Simoens
zegt
Debunne spreekt van dubbelzinnige taktiek.
Omdat Plancquaert, altijd Plancquaert, het
katholiek gouvernement bestrijdt en, zegt hij,
van den anderen kant den val wenscht van het
mandaat der werkende klasse van 't arrondisse
ment Kortrijk. Wij zullen het nog eens her
halen, luistert eens goed Debunne, opdat gij
het binnen eenige dagen nog wetet, wij zijn
niet kwaad, tracht u dus ook eenigsinds op uw
gemak te houden, wij voeren onzen strijd zon
der naar iemand om te zien. Wij bestrijden het
katholiek gouvernement om 't wille van zijn
slecht geldverkwistend en volksverachtend be
stuur en daarin zullen wij voortgaan zoolang
deze toestanden in het leven blijven. Doch, wij
zijn geen socialisten, wij belijden de godsdienst
overtuiging van de katholieken en eerbiedigen
deze van andersdenkenden. Wat zou de hou
ding van Debunne zijn in de Kamer, moest een
anti-katholiek ministerie aan 't bewind komen
dat er zou op uit zijn de priesters en de kerk
te vervolgen Zou Debunne rekening houden
van de overtuiging en den wil in deze zake,
van de groote meerderheid der bevolking van
't arrondissement Kortrijk Zou hij dat mini
sterie bestrijden of zou hij het steunen in zijne
pogingen Antwoord eens, Debunne, doch
altijd zonder u kwaad te maken a. u. b. wij
zijn ook niet kwaad.
Wij van onzen kant gelooven dat aangezien
Debunne vrijdenker is, hij een vrijdenkers-
ministerie zou ondersteunen in al zijne pogin
gen tot godsdienstvervolging zonder rekening
te houden van de overtuiging der bevolking
van 't arrondissement dat in de groote meer
derheid kristen geloovig is.
Debunne is vrijdenker, hij heeft nog nooit
zijne ziel gevoeld, zoo zegde hij onlangs op
eene meeting te Roubaix die hij hield voor de
Vlamingen.
Van dubbelzinnigheid gesproken en wat
vooral een oordeel geeft over het gedacht dat
Debunne nu heeft over zijne socialistische
gaaien van 't arrondissement Kortrijk is het
volgende Overal in 't arrondissement gaat
Debunne verzekeren dat zijne verkiezing vast
staat, dat het socialisme onzeggelijk vooruit
gaat, enz., en in zijne meeting te Roubaix ge
troostte hij zich met eene aanwinst van 2000
3ooü stemmen, dus, nog 2000 k 3ooo stemmen
te kort om er door te komen.
Moest Debunne vallen het zou kermis zijn
bij ons, zegt Debunne, en haalt als bewijs het
zelfde geval aan van Meenen dat demokraten
na de gemeentekiezing gezegd hadden dat zij
voor de katholieken gestemd hadden, waarop
Plancquaert zou geantwoord hebben dat zij
geheel wel gedaan hadden.
Debunne heeft ook wederom vergeten wat
wij hem daarop reeds geantwoord hebben. Wij
herhalen het hem dus nog eens waar onze
partij in eene kiezing niet opkomt zijn onze
vrienden vrij te handelen en te kiezen naar
goeddunken. Hun worden geene bevelen ge
geven bij ods is de vrijheid meer in praktijk
gesteld dan bij de socialisten. Voor een vrij
gedacht vliegt een democraat niet aan de deur
zooals bij u. Zoudt gij dat kunnen onthouden,
Debunne, doe eens uw best jongen dat wij niet
altijd hetzelfde moeten herhalen.
Wat betreft het kermis zijn is de sociali
stische partij sterk genoeg om zich recht te
houden met eigen macht dat zij jubele zooveel
zij wilt, dat raakt ons niet, maar wij hebben
zoowel recht te strijden voor een zuiver, net
en alleenstaande princiep als de socialisten.
Waarom betwist Debunne ons dit recht Wij
hebben het alreeds zoo dikwijls gevraagd.
Dat getuigt van den haat en den wrok welke
hen jegens de werkliedenpartij bezielt en toont
aan in hoever zij het rechtzinnig met de demo
cratie mcene, vervolgt Het Volksrecht. Wij
hebben ook reeds verscheidene malen gevraagd
opdat Debunne een enkel punt van het pro
gramma der kristene volkspartij zou aanhalen
dat in overeenstemming is met de strekking
der gezonde democratie. Hij gebaart van niets.
Nochtans verschilt ons programma met dit der
socialisten. Maar princiepen bespreken daar
houdt Debunne niet aan. Toe, Debunne bewijst
dat onze partij zoo goed geene volkspartij is
dan de uwe.
Dat wij het socialisme afkeerig zijn, dat is
waar wij zijn geene collectivisten wij
droomen niet de menschelijke natuur te her
scheppen en te volmaken wij droomen niet
van eene samenleving in te richten waarin de
mensch de lijfeigen van een sccialistischen
staat zou wezen. De bestaande socialistische
instellingen geven er ons een te slecht voorbeeld
De Planquartisten gaan gedurig achteruit in
't arrondissement, zegt Debunne. Natuurlijk in
de kiezing van 1906 had onze werking altijd
bestaan om boven aan de lijst te doen stemmen,
omdat wij overtuigd waren dat dergelijke
werking het voordeeligst was om op de kartel-
lijst een voldoende getal stemmen te vereenigen
om den tweeden gekozene er door te krijgen
Debunne heeft anders gewerkt en 't schilde
weinig of er waren geene stemmen genoeg om
de katholieken een man te doen verliezen. En
nu, daar onze werking altijd in dien zin heeft
bestaan, en er bijgevolg enkel i547 voorkeur
stemmen nevens den naam Plancquaert waren
uitgebracht, zoo bezitten wij enkel in zijn
geheel nog 1547 stemmen als partij I... volgens
Debunne. De kiezing van Mei aanstaande zal
het Debunne anders leeren.
Het Volksrecht zegt dat de aanstaande kiezing
de papen zal verschrikken. Wij weten wat
liberalen en socialisten door papen willen be
duiden pastoors, paters, nonnen en al wat
tot de kristene kerk behoort. Welnu, of het
eigentlijk is deze den schrik aan te doen dat de
groote meerderheid van ons volk wilt, zooals
Debunne het wenscht, daar twijfelen wij stok
aan. Wij denken dat ons volk verstandige is
dan Debunne het wel denkt. I
R. Vanderschelde? J'
Men komt den tekst van het wets
voorstel Maenhout betrekkelijk de jaar
wedde der onderwijzers uit te deelen.
De heer Maenhout bevestigt dat de
goede uitwerksels van de wetten van
igo3 en 1906 zich enkel maar doen
gevoelen na 16 jaren diensthetgene
niet logisch en rechtveerdig is.
Hij stelt voor hunne 4 jaarlijksche
verhoogingen op i5o fr. te brengen in
plaats van 100 fr. alzoo zouden de
hulponderwijzers na vier dienstjaren
I25o fr. hebben, 1400 na 8 jaren, i55o
na 12 jaren en 1700 na 16 jaren.
Dit voorstel heeft veel gemeens met
dit van den heer Buyl. Wij zullen nu
eens zien wat ons katholiek gouverne
ment zal aannemen.
Dit van den heer Buyl bewijst dat
de onderwijzers toch veel te weinig
winnen en dit van den heer Maenhout
zegt insgelijks hetzelfde.
Deze voorstellen uitgaande van de
twee partijen liberaal en katholiek be
wijzen Waarblijkend en stellig dat het
broodnoodig is den toestand der hulp
onderwijzers te verbeteren, veel meer
dan de gelijkstelling der scholen die
door de onderwijzers niet gevraagd
wordt. Een hoofdonderwijzer.
Hooger gaven we uittreksels van Ons Recht
en On\e Tijd. Ziehier een artikel uit Hooger
Leven, een ander katholiek blad, dat putten in
de aarde klaagt over de slechte handelwijze
onzer katholieke volksvertegenwoordigers.
HUN TACTIEK
Een lezer stuurt ons volgend belangwekkend
artikel
Men kan maar niet begrijpen waarom er nog
met de Coremanswet getalmd wordt Acht
volle jaren heeft zij geduldig aan de deur der
Kamers gewacht en moeten gedoogen dat een
aantal voorstellen van lateren datum en soms
van minder belang haar onder den neus voor
bijtrokken. En als haar eindelijk de toegang
verleend wordt, doet men haar een heele
lijdenspassie doorstaan. De wet en het volk dat
zij moet redden, zij worden gesleurd van
Caïphas naar Pilatus, vanPilatus naar Herodes.
De commissie vindt evenwel geen de minste
schuld meer in haar en zendt ze in een ver-
zoeningstekst gehuld (zal het geen spotkleed
worden naar de Kamer terug. Doch nauwe
lijks schijnen de zaken vooruit te willen of halt,
de wagen blijft nogeens boomstil staan. Waar
om Men vraagt het zich af. De commissie,
die men schalks aan een korps lijkbidders ver
geleken had, heeft toch niet te slecht geëindigd
en de prachtige meerderheid die zij aan het
voorstel Segers-Franck geschonken heeft, werpt
een sluier over hare eerste stemming. Ieder
Volksvertegenwoordiger (buiten een of ander
leider) weet hoe hij stemmen moet om ons volk
waarlijk te vertegenwoordigen. A propos
van vertegenwoordigen, kwade tongen zeggen
dat de Bien public het woord représentant
haast niet meer lijden kan en sedert het onver-
geetlijke kiesbeloften tellen niet zijn voor
keur geeft aan het Fransche député
Zelfs de tegenstand der hoogere overheid zou
tot het verledene behooren zoo wordt het
stillekes in de ooren gefluisterd. M. Woeste
alleen vertegenwoordiger van een vlaamsch
arrondissement, belooft nog wat redevoeringen
en haarklieverijen, die de Bien public
natuurlijk zal steunen met zijne kortzichtige en
kreupele argumenten maar den zegewagen
tegenhouden, dat zullen zij niet zoo denkt er
iedereen over.
En toch wordt de bespreking der zoo nood
zakelijke wet voor de zooveel ste maal ver
schoven. Men doet het onmogelijke om binnen
de laatste acht dagen kamerziting alles te
behandelen, alles buiten dat wetsvoorstel dat
het meest moet bijdragen om de gelijkheid in
het land te brengen, de welvaart onder de
kleine burgerij en de beschaving onder de
mindere Vlaamsche standen. Nog eens waarom
die stiefmoederlijke handelwijze tegenover het
Vlaamsche volk?... Ware het niet voordeeliger
van den nood eene deugd te maken en door
eene zekere voorkomendheid den Vlaming een
blijk te geven van belangstelling. Men zal er
toch op roemen dat men den Vlaming eene
Vlaamsche wet geschonken heeft. Waarom dan
tegen de echte politiek in, de bespreking van
het voorstel Segers-Franck uitstellen tot den
laatsten dag, zoodat het volk nog eens zal
kunnen zeggen: gij hebt ons niets gegeven,
maar wij hebben een stuk van ons recht ver
overd. 't Moet gezegd: de handelwijze der
Katholieke partij in zake Vlaamsch gelijkt een
doolhof. Wie geraakt daar uit?... of schuilt
daar iets achter?... Zou het waar zijn wat men
hoort in sommige middensde vijand is weêral,
o, die slechte gewoonteaan 't strikken
spannen, en zoo de Vlamingen niet goed uit
hun oogen kijken, vallen zij erin hals over kop
en wie weet of zij er nog ooit uit komen. Om
klaarder te spreken, luistert tot welke ver
moedens het onverstaanbaar gedrag van ver
scheidene kamerheeren gelegenheid geeft
Bekeering onder de leiders is er hoege
naamd niet... alleen veinzerij. Persoonlijke
belangen gaan hier voor de welvaart van het
volk. Enkel om de aanstaande verkiezing wil
men een begin van voldoening schenken aan de
eischeu der massa. Daarom zal daags voor den
gewichtigen dag het wetsvoorstel Segers-Frank
met groote meerderheid en zelfs met schijn van
geestdrift in de Kamer gestemd worden onder
den weldoenden invloed dier rechtserkenning
mag men gerust de gevaren der verkiezing
trotseer en.
Doch daarna gaat de kat op de koord het
wetsvoorstel moet voor den Senaat komen, die
juist niet Vlaamschgezind is en die ondertus-
schen zal mogen steunen op de kunstmatige b
beweging door de vulgarisaleurs in 't Waalsche
en in 't Vlaamsche land tot stand gebracht.
Deze zullen, ze mogen Hgl. Wilmotte, de Smet-
de Naeyer, Staatsminister Lejeune heeten, de
rol vervullen van de menigte die schreeuwde
kruisig Hem, kruisig Hem I En helaas I de
Senaat zal zich «gedwongen?» zien... de
handen te wasschen. Deze onvoorziene slag
zou, meenen zij, de Vlamingen ter neêr druk
ken, et 't ware uit met de Vlaamsche Beweging,
uit en gedaan met die Vlaamsche woelgeesten 1
De kruisdood na Palmenzondag I
Die vermoedens zijn niet uit de lucht gegre
pen.
Heéren leiders der katholieke partij, laat ons
toe het u te zeggen gij miskent de voorzichtig
heid, gij speelt met vuur gij bemint de Vlaam
sche zaak niet en daarom wilt ge ze niet ken
nen, of gij kent de Vlaamsche Beweging niet
en daarom gaat gij roekeloos te werk. Gij die
altijd de schoone woorden, L'Union, la
bonne entente, le sacrifice des intéréts person
nels.., op de lippen hebt, gij put uwe gedach
ten over 't Vlaamsch bij een in L'Indépendance,
La Chronique, Le Matin, Le Soir, La Der-
nière Henre, La Flandre Libérale en heel den
liberalen rommel (x) liever dan bij de Vlaam
sche bladen, die de echo's zijn van het intellec-
tueele katholieke Vlaamsche volk, zooals het
Handelsblad en de ontelbare weekbladen
ouderen en nieuwere of zelfs Het Nieuws van
den Dag of de Ga\et van Antwerpen. Heeren
leiders der katholieke partij, gij gaat uwen gang
spijts alle vermaningen, maar onthoudt dit wel
als de kruik gebroken is, wilt er de schuld niet
van op den nek der Vlamingen schuiven. Want
weest wel overtuigd de Vlaamsche strijders
kijken uw spel af en zij verwittigen u op tijd
ge zult ze maar bevredigen als de wet er heel
en al door is, in de Kamer en Senaat.
Het K. VI. Secretariaat mocht een zeer
verdienstelijk werk verrichten zoo voor de
katholieke partij als voor het Vlaamsche volk
door het opstellen van nieuwe vertoogschriften
bij gelegenheid der Rodanbachsfeesten. Die
feesten zuilen in de huidige omstandigheden
van hooge beteekenis zijn. Wij weten het wel
dat ontelbare zulke lijsten, naar Kamer en
Senaat opgestuurd, regelrecht de scheurmand
ingingen wat niet het geval zal zijn met de
lijsten die de vulgarisaleurs aan 't maken zijn
iedereen weet hoe. Maar om te beletten dat
nogmaals voor de Vlamingen een andere
maat en een ander gewicht gebruikt werden
zou men dienen de voorzorg te nemen enkel
de namen van Vlaamsche kieners, op die ver
vertoogschriften te zetten. Nood dwingt. Wel
licht vonden zoo eenige Kamerheeren het mid
del om hunne persoonlijke belangen en die van
's lands welvaart in 't zelfde gareel te span
nen. Dat hopen die heeren dus.
(1) Cfr. Bien Public en andere antivlaamsehe bladen,
P. Boudewijns enz., waar met uittreksels uit Fransche
liberale bladen gewoonlijk geschermd wordt.
Een mislukte bakte
Ja, 't was waarlijk een mislukte bakte, het
herdenkingsfeest aan vijf en twintig jaar
katholiek bestuur, dat Zondag laatst in onze
stad Thielt werd gevierd.
Het bijzonderste nummer van den feest
wijzer was de volksmaaltijd, in de Correctie
opgediend. Gansch de omschrijving door had
men alles opgetrommeld, wat mogelijk was om
het getal deelnemers tot een aanzienlijk cijfer te
doen klimmen.
De omschrijving Thielt telt rond de 75.000
inwoners, en slechts 400, zegge vier honderd
hebben ingeteekend.
Of dat nu geen fiasco mag heeten! Als
rekening wordt gehouden van het getal katho
lieke burgemeesters, schepenen, en raadsheeren,
gouwraadsheerengemeenteontvangersen
schrijvers, onderwijzers van aangenomene
scholen, politieke priesters en kosters, leden
van armbureelen en kerkfabrieken, als men
daarbij overweegt den heerschenden dwanggeest
en de karakterloosheid van talrijke ingezetenen,
dan moet men verstomd staan voor het klein
getal inschrijvers op het maal.
Daarin zien wij een verheugend feit, dat ons
aanmoedigt om voorts te werken en te strijden
tot de ontvoogding van ons vlaamsche volk.
In ons vorig nummer hebben wij den
tweeden uitgang van den geschiedkundigen
stoet bestempeld zooals het behoorde, en
daaromtrent de verregaande onbeschaamdheid
doen uitschijnen der katholieken.
De stoet is dus een tweede maal uitgegaan en
nogmaals heeft er de meeste wanorde inge-
heerscht. Zoo eenen mangel aan tucht hebben
wij nog nergens te zien gekregen.
Uit genomene inlichtingen bij verscheidene
ernstige lieden, tot verschillende denkwijzen
behoorende, moeten wij opmaken en besluiten
dat de stoet de minste opschudding niet heeft
verwekt.
Ook het volk heeft aan den dringenden
oproep en aan de samentrommeling der
katholieken niet beantwoord.
Er zal geen volk te kort zijn, schreef de
Gazette van Thielt, den 17° Juli laatstleden,
en den 24" Juli drukte zij het volgende Dit
feest zal schoone zijn, doordien het morgen
Zondag te Thielt zal krioelen van 't volk, van
kijkers en van deelnemers uit geheel 't ge-
weste.
Te vergeefs hebben wij naar gewoel gezocht;
van al dit machtig volk hebben wij geen speur
gevonden.
Een enkelvoorbeeld zullen wij aanhalen op
den tram van half acht naar de Ratte, Wyn-
ghene, Swevezeele en Coolscamp, bevonden
zich 67 personen, erin begrepen vrouwen en
kinderen.
Ook dus onder dit oogmerk rook de katho
lieke bakte erg naar aangebrand.
De geestdrift ontbrak heel en gansch hij
stond, even als in Siberie, aan veertig graden
ouder nul.
De liberale Amioitia op weg naar de
Correctie.
Wat zondag in Thielt is voorgevallen, be
wijst, dat de liberale Amicitia voort den
weg bewandelt naar de Correctie.
De katholieken vierden het vijf-en-twintig
jarig bestaan van de katholieke regeering. De
liberalen werden inderdaad in 1884 van het
bestuur gekegeld, en dat ten gevolge eener klop
ping, welke, tot dien dag, nooit eene politieke
partij in Belgiën had opgedaan. Dat was nu
het vierde eener eeuw geleden, en 't is deze
daadzaak, welke door de katholieken herdacht
werd.
