De werkstaking te Desselghem
Van alles wat
Ronse
Tïiiölt;
Anseghem
DEERLIJK
Geheel goed, wij zij ook altijd van dat ge
dacht geweest en daarom was het dat wij in
1906, zelfs tegen den wil van verscheidene
partijgenooten en vooral tegen den wil van vele
onze kiezers, het kartel toetraden dat wij
wisten er noodig te zijn, en dat nog voor lange
jaren, om een zetel van de oude katholieken te
kunnen ontnemen. Daarom was het dat het
een volstrekte noodzakelijkheid was dat de twee
partijen, socialisten en kristen democraten
bevredigd waren en elk hunne rechten be
kwamen. Alle pogingen moesten alsdan daartoe
geleid hebben, dat wisten de socialisten ook
maar de politieke en vooral de persoonlijke
baatzucht had bij hen de bovenhand en maakte
dat het kartel onmogelijk werd voor de toe
komst. En nu, dat de toestand zoo is, willen
zij dat wij alles vergeten en vergeven en ons
zelfmoorden.
Heeren socialisten, gelooft ons vrij, 't is aan
M. Plancquaert alleen niet dat het liegt dat de
kristene democraten voortaan den strijd alleen
voeren 't is de meerderheid onzer partijleden
die hier beslist, niet één man. Verstaan
Debunne Hoeveel keeren hebben wij dat nu
al geschreven om het u te doen verstaan En
hoeveel keeren zult gij het nog moeten gezeid
worden om het te kunnen onthouden? Moesten
wij nu nog kartel sluiten 't zij met socialisten,
't zij met libereralen of met deze twee partijen
tegelijk welke mensch zou de kristene volks
partij nog als eene ernstige partij kunnen
beschouwen
Daarbij twijfelen wij sterk of dat kartel den
uitslag zou opleveren die het voor doel heeft.
Immers, in 1906, door de werking van Debun
ne, bekwam de kartellijst het getal stemmen
niet die zij anders kon en zou bekomen hebben.
De katholieken met de geestelijken aan het
hoofd vonden er al de gewenschte macht in om
er stemmen aan te ontnemen. Overal gingen
zij tot de geloovige kiezers om te zeggen dat
niet Plancquaert maar Debunne zou gekozen
zijn en op die wijze trokken zij vele kiezers die
voor den kristen democraat zouden gestemd
hebben, van de kartellijst af die terug naar de
katholieke lijst zijn over geloopen, hetgeen
voor gevolg heeft gehad er nauwelijks stemmen
genoeg op de kartellijst waren uitgebracht om
den tweeden gekozene er door te krijgen. Wel
nu, ditmaal ware het wellicht nog slechter.
Wij zullen dus werken uit al onze krachten
om eene vrije kristene volkspartij in ons arron
dissement op goeden grond te vestigen, wij
verhopen dat alle rechtzinnige vrijheidsminnen-
de lieden ons daarin zullen steunen en bij
treden. R. VAnderschelden.
(NietH. Plancquaert, August).
Met eene echt vlaamsche hardnekkigheid,
met een moed die eikendeen moet bewonderen
houden de Leiebewerkers van Desselghem den
strijd vol. Als een man blijven zij de belangen
der werklieden getrouw zij wijken geen duim,
geen haar.
Bravo, dat is wel, dat is prachtig I
Op onzen vlaamschen buiten zijn er dus ook
reeds helden, die durven ontbering lijden om
tot hun recht te komen. Dat belooft voor de
toekomst. Woorden wekken, maar voorbeelden
trekken, en 't voorbeeld door de werklieden
van Desselghem gegeven zal voorzeker vruchten
dragen.
i° Nu kunnen de werklieden zien welke
macht er ligt in de vereeniging. 't Is dank aan
de vereeniging dat gedurende weken en weken
de werklieden van Desselghem den strijd kun
nen volhouden.
20 De bazen zien nu dat de tijd uit is dat zij
met de werklieden doen konden wat zij wilden.
Zij weten nu dat als zij den strijd aangaan met
het werkvolk dat het een ernstige strijd is en zal
zijn. De tijden zijn veranderd staakte vroeger
de werkman eens het werk, hij dronk twee,
drij dagen en keerde dan als smeekeling terug.
Nu doet hij het anders nu handelt hij ver
standiger hij vereenigt zich, zorgt voor een
goed voorziene kashoudt zich kalm en deftig,
doch wijkt geen voet.
3" De strijd der werklieden van Desselghem
zal den eerbied der burgers voor de werklieden
doen stijgen. Hier zijn geen gendarmen noodig;
hier moet men geen bijzondere maatregelen
nemen. Geweld en dwaze onredelijke over
drevenheden laat men over aan de socialisten
dat baat tot niets en doet slechts de werkende
klas aanzien als een hoop wilden of als een hoop
schavuiten. Onze werklieden zijn christenen
zij weten tot waar hun recht gaat en zij hebben
geweten genoeg om er niet buiten te gaan.
Doch als de bazen denken daar een bewijs van
zwakheid in te vinden zijn zij mis. Hoe kalmer
de strijd, hoe meer hij ook beredeneerd is. Wij
hebben goed gemeten eer wij den sprong ge
maakt hebben we kennen onze macht en we
kunnen de'bazen verzekeren dat het er niet bij
zal blijven. Steviger dan ooit zullen wij ons
aaneen sluiten, meer dan ooit zullen wij pro
paganda maken onder onze werkbroeders en
na korte jaren zullen wij niet meer met hon-
derde, maar met duizende en duizende ver-
eenigd zijn. De vakvereeniging der vlasbe
werkers moet de sterkste vakvereeniging worden
van Vlaanderen een levend voorbeeld voor
alle werklieden de grondslag waarop het volk
van rond Kortrijk verbetering van loon en van
werkvoorwaarden zal bouwen.
Geen moed verloren, vrienden van Dessel-
gem. De strijd is te prachtig De overwinning
moet volgen. II. Pl.
Geen sterker strijdmiddel dan ONZE
STRIJDhet boekje64 bladzijden be
slaandevan Priester Fonteynedat
aan 10 centiemen te verkrijgen is bij
den drukker C. Moeyaert, Coup ur er ei
Brugge.
Het is nu een jaar dat we volop den strijd
voeren in 't Kortrijksche. Wij hebben ontegen
sprekelijk veel vooruitgang gedaan.
Verleden jaar werden er omtrent 3oo Rechten
verkochtdit getal is gestegen tot 8oo, een
schoon getal voor een politiek weekblad. Wij
hopen tegen toekomende jaar de i5oo te be
reiken.
Ook onze bonden gaan goed vooruit. Op
verscheidene gemeenten zijn wij stevig inge
richt.
We mogen zeggen dat de christen demokratie
wortelvast zit in 't arrondissement Kortrijk.
Dezen winter dapper gestreden en we mogen
zeker zijn dat de uitslag van toekomende jaar
schitterend zal wezen.
't Senaat heeft eens willen toonen dat het
ook iets te zeggen had in 't land. Doch dc wijze
waarop de Senaat dit gedaan heeft bewijst niet
ten voordeele van 't verstand van de Hoog-
kamerheeren, wel integendeel.
De Senaat had de wet op de koolmijnen, den
negen uren arbeid bepalende, gewijzigd. Immers
onder de senateurs zijn er velen die groote be
langen hebben in de koolmijnen en de nij
heden die er van afhangen. 1
De Kamer wilde de wijzigingen door den
Senaat aangenomen niet aanvaarden en stemde
nogmaals den negen uren arbeid.
De Senaat nam dit op zijn affront.
Wat, de Kamer wilde geen rekening houden
van 't geen ons oude pruiken doen Wacht
eens 1 En de oude heeren dreigden van zich
kwaad te maken. Hun wil moet er door, de
eer van den Senaat hangt er van af.
Niet de eer van den Senaat, maar de belangen
van den geldzak.
De Senaat heeft den oogenblik slecht ge
kozen om zijn gezag te doen gelden, 't Is heel
klaar dat er hier niets anders in 't spel is dan
geldbelang.
Immers in Vrankrijk en Engeland bestaat de
acht uren arbeid in de koolmijnen.
In Duitschland als de warmte in de mijnen
26° graden overtreft mag men zelfs maar zes
uren wei ken. En hier zou men onze werklieden
willen 10 en elf uren blijven doen werken
Is het zoo dat de Senaat zijne zending ver
staat
Wilde de Senaat eens toonen dat hij nuttig
was hij heeft andere en betere gelegenheden
gehad. Waarom heeft hij niet eens de eene of
andere wet die onrechtvaardig was, verbeterd
naar de Kamers terug gestuurd Bij voorbeeld
de wet op de partijdige toepassing der E. V.,
de kieswetten, enz.
Dan zou de Senaat mogen aanspraak maken
hebben op eerbied doch lijk nu gebruik
maken van zijne macht om de mijnwerkers
eenige uren per dag langer in 600, en 800, ja
tot 1000 meters diep onder de aarde te houden,
dat is enkel geschikt om de Senaat in de achting
van alle menschlievende burgers te doen dalen.
volgt, indien hij het huwelijk aangaat, een
onophoudende strijd tusschen hem en zijne
liefde voor zijne vrouw indien deze ikzuchtig is
en zijn strijd niet verstaat.
Zoo is het een mensch die den strijd aan
vangt voor een moeilijk te bereiken ideaal, is
honderd malen vrijer, onafhankelijker, en kan
dus ook stouter optreden voor zijn gedacht als
bij rond hem geen andere wezens heeft die ook
recht hebben op zijne liefde en die door zijn
optreden tot armoede of minstens tot een moei
lijk, lastig en vernederd leven gedoemd zijn.
En de katholieken van Vrankrijk hebben in
deze woorden van Mare Sanguier stof gevonden
om hem te doen verdenken van een soort van
ketterij. Ze mogen onze katholieken van Belgie
de hand reiken; les deux font la paire; arcades
ambo. II. P.
Sedert de laatste algemeene werkstaking
welke hier in Ronse plaats had in het jaar 1908
hoorde men onder de werkersklas van niet
andeis spreken of er zoude moeten eene over
eenkomst bestaan tusschen al de vereenigingen.
Den dag van heden zijn wij zoover gekomen
een gemengd komiteit samen te stellen om alle
geschillen, gelijk in welke fabriek, te onder
zoeken, om dan gezamentlijk op te treden en
alle misslagen te vermijden. Zoo moet het zijn
willen wij onze rechten veroveren en onze
loonen niet zien verlagen.
Ongelukkiglijk hebben wij deze week iets
aan te stippen, dat in zekere gevallen, de
eendracht zou kunnen verbreken, en dat door
eenige fanatieke socialisten werkzaam in de
fabriek van Eex.
Het geval is dezel Een werkman (eenige
weken vereenigd in den vrijen democratischen
vakbond) was in het bovengemeld fabriek
aanvaard om te werken. De werkman verplicht
zijnde versche boomen op te leggen, moest
hierdoor de hulp zijner werkgezellen inroepen,
doch kreeg van allen weigerend antwoord, (en
dit omdat hij verleden jaar eenen misstap had
begaan in de werkstaking de Rudder). Wij
vragen ons afis dit redelijk en broederlijk
gehandeld? Nu dat de verschillige besturen
overal eensgezind optreden, zoo ook zouden
alle werklieden moeten eensgezind zijn.
Door dit feit is eene werkstaking of beter
gezegd een uitsluiting uitgebroken op dinsdag
10 dezer maand en door wiens schuld.
Wij van onzen kant zijn benieuwd te weten
hoe zulke fanatieke mannen zullen aanvaard
zijn bij hun bestuurof het hun handelwijze
zal goed keuren? en wat zij zullen doen om
in andere fabrieken dit te vermijden
Later nog meer hier over.
Het bestuur van den vrijen democratischen
vakbond.
Van 't legerontwerp van minister Schollaert
is niet veel meer te hooren. Velen denken dat
minister Schollaert er wel zou kunnen over
vallen.
Maandag 16 Oogst komt prins Albrecht aan
van zijne reis in Congo te Antwerpen.
Prins Albrecht heeft getoond dat hij moed
had. 't Schijnt dat hij verrukt is over 't geen
hij gezien heeft in den Congo. Natuurlijk
doch wij, Belgen, zijn in 't geheele niet ver
rukt, we weten wat die verrukking ons zal
kosten.
Te Gent lacht men niet weinig met de socia
listen, die altijd aan iedereen beweren de les te
spellen. Sedert Anseele zijn broeder heeft doen
noemen als hoofdonderwijzer voor zijne beurt
en sedert de socialisten uit erkentelijkheid
1000 fr. hebben gestemd voor de katholieke
scholen, zijn de socialisten diep in de algemeene
achting gezonken.
Men vindt de handelwijze der socialisten te
schandaliger, daar de plaats vooral toekwam
aan M. Toch, een onderwijzer gekend als pro
gressist, dus als bondgenoot der socialisten.
Doch als het op geld en plaatsekecs aankomt,
dan kennen de socialisten geen princiepen
meer. Hebben is hebben, zeggen zij, en voor
eenig stoffelijk voordeel reiken zij de hand uit
zelfs naar de katholieken om iets te bekomen.
En wie durft er piepen Niemand. Zwijgen of
buiten, dat is bij de socialisten de leus. 't Zou
iets gelijken waren die kerels meester I
Verleden Zondag hielden wij meeting op
Tombroek tusschen Rollegem, Moescroen en
Dottignies. Er is daar veel te winnen. Daar
woont eene vrije onafhankelijke bevolking. Wij
hopen dat onze vrienden van Moescroen daar
goede propaganda zullen maken.
Een krachtig ras van christen democraten is
in Vrankrijk opgestaan. Natuurlijk dit behaagt
niet aan de oude royalisten, bonapartisten en
katholieke behoudsgezinden die dank aan hun
ikzucht en kortzichtigheid den katholieken
godsdienst in Vrankrijk gedood hebben lijk of
onze belgische katholieke behouders bezig zijn
met hem te ondermijnen. Lijk hier trachten de
behouders de christen democraten te doen door
gaan als een soort van ketters en schismatieken.
Mare Sanguier, de hoofdman van de christen
democraten, had op een congres gesproken over
het huwelijk. Ziehier wat hij gezegd had
Iedere kunstenaar, iedere dichter, iedere
strijder, iedere apostel is machtig en beschikt
over eene scheppende kracht dan alleen als hij
hart en geest wijdt aan de zaak die hij voor
staat. Indien hij zijn kracht tot beminnen be
perkt tot eenen engen huiselijken kring, tot een
rustig en gemakkelijk leven, wordt hij onbe
kwaam iets grootsch voort te breDgen. Daaruit
BADEN
't Is als eene omwenteling in het geluchte
Vóór eenige dagen heerschten koude en
natte, en nu, is eene onuitstaanbare hitte de
baas.
Zwoele dampen jagen den menschen het
zweet uit het lijf. Het fijne stof, dat dwars door
de kleederen dringt, mengt zich er mede, en
dit mengsel van stof en zweet houdt de huid
gaatjes dicht gesloten tot groot nadeel voor de
gezondheid.
Het lichaam dient nogtans rein gehouden te
worden, en dit doelwit kan slechts bereikt wor
den, 't zij door het wasschen, 't zij met het
nemen van baden.
Nu, meer als ooit, dringt zich dus de nood
zakelijkheid op, bijgevolg ook de plicht voor het
gemeentebestuur, hier ter stede eenen zwemkom
in te richten.
't Is de eerste maal niet, dat wij deze zaak
aantasten; reeds voor een twaalftal jaren hiel
den wij er ons mede onledig, en meer dan eens
keerden wij hierop terug.
Doch wij gelooven niet, dat dit vraagstuk
ooit ter bespreking is gekomen in den gemeen
teraad en misschien zal er nog veel water door
de Leie loopen vooraleer het op de dagorde te
voorschijn komt, ten ware... het kiezerskorps
eindelijk eenige volksgezinden naar het stadhuis
sturo.
Wie zou echter vermetel genoeg zijn, het nut
of de noodzakelijkheid der baden te betwisten
deze zijn dus te laken welke door hunne
zorgloosheid hei volk beletten of in staat niet
stellen zich behoorlijk te reinigen.
Men mag immers uit het oog niet verliezen,
dat het geenszins mogelijk is, dat eenieder in
zijn huis over eene badkamer of eene badplaats
beschikke slechts zeer welstellende lieden
kunnen daar aanspraak op maken, dus een zeer
klein gedeelte der bevolking.
Al de andere inwoners, en bijzonderlijk de
werklieden, die het meest noodig hebben hun
lichaam te zuiveren, daar zij het door hun werk
het meest bevuilen, mogen geene baden nemeD;
doen zij het toevallig dan stellen zij zich nog
bloot aan eene overtreding.
In den gemeenteraad zetelen geneesheeren
waarom zouden zij het op zich niet nemen
hunne medeleden daarover in te lichten Wie
weet met gedurig aan te kloppen, geraken wij
toch eindelijk tot eenen goeden uitslag 1
Zeer dikwijls is er gezegd en geschreven ge
weest, dat het ten hoogste noodzakelijk en van
het grootste belang is, dat er in alle besturen,
zoowel in een gemeentebestuur, in een provin
ce bestuur of in het algemeen bestuur van het
land, een minderheid vertegenwoordigd weze,
teneinde het konkelfoezen te beletten en om den
goeden en in algemeenen zin rechtveerdigen
gang der zaken te verzekeren, wel te verstaan
als deze minderheid haren plicht weet te ver
vullen, 't is te zeggen als wanneer zij de ver
gaderingen bijwoont, kontrol houdt, dit be
stuur, dat in meerderheid alles schikt en doet
uitvoeren, bewaakt en gadeslaat en zorgt dat
het volk in 't algemeen ingelicht is over hetgeen
in de gemeente omgaat.
Een klaar bewijs van de waarheid hiervan
vinden wij vooral op Anseghem. Sedert er eene
werkzame ernstige en verstandige minderheid
deelmaakt van het bestuur weten de inwoners
de eene en de andere gebeurtenis aan te halen
zij weten wie de echte verdedigers zijn van
hunne belangen terwijl vroeger alles in het
donkerke geschoteld wierd. Opdat het toezicht
nog doelmatiger zou wezen is het noodzakelijk,
dat de minderheid ook eene vertegenwoordiging
heeft in het schepen collegie waar veel belang
rijke kwesties afgehaspeld worden buiten de
wete van den gemeenteraad zelf. Ten anderen
onze minderheid overtreft de meerderheid,
waarom zou zij dan geen schepen niet hebben.
Wat meer is de wet verbiedt uitdrukkelijk dat
men het ambt van vleesch keurder en schepen
terzelfdertijd waarneme, daarom zal er in de
eerstkomende vergadering gehandeld worden
over deze twee gewichtige zaken. Er moet dus
eene stellige beslissing genomen worden.
Gij ziet beste lezers dat Het Recht u goed op
de hoogte houdt van hetgeen er tegenwoordig
ia het gemeentebesiuur gebeurt. Als dank
vragen wij niets anders dan uwe medewerking
tot het verspreiden van ons volkgezind blad, de
spreuk indachtig zijnde Wie mij ondersteunt
is mijne ondersteuning weerdig. Adolf.
Verleden we.k, op donderdag 3 Augusti 11.
is alhier eene werkstaking ontstaan onder de
werklieden van den heer Demeuninck. Ziehier
de oorzaak
Het is het oud gebruik onder de fabriekwer
kers hier te Deerlijk evenals elders een dag, in
't begin van Augusti het feest te vieren die men
noemt Sint Seran. Hier te Deerlijk wordt het
gewoonlijk gevierd op den ge dag van den
ommegang, dus dit op 3e Augusti.
Welnu, aan de fabriekwerkers van den heer
Demeuninck was het verboden dien dag te
vieren. In de andere fabrieken is het aloud
gebruik dien dag het gewoon loon te betalen en
nog twee a drie frank drinkgeld daarbij. Mijn-
heer Demeuninck gaf nietshij kende dat niet
het is van te werken was zijn antwoord.
De werklieden evenwel gingen dien dag niet
werken en vierden zooals de werklieden van
andere fabrieken.
Nu, den Woensdag avond daarop volgende,
betaaldag, wierden zij dien dag afgetrokken.
Des anderendaags 's morgens weigerden zij
aan het werk te gaan vooraleer zij hunnen dag
betaald waren, of ten minste vooraleer zij c'e
zekerheid hadden betaald te zijn en daar zij niet
onmiddelijk voldoening bekwamen, gingen zij
terug naar hun huis. In den voormiddag kre
gen zij het nieuws dat zij zouden betaald wor
den en wierden verzocht 's middags terug naar
het werk te komen.
Dat is nu de tweede maal in minder dan 5
maanden tijd dat hier bij denzelfden fabriekant
werkstaking uitbreekt I In Maart 11. als wanneer
het werk des avonds overal gestaakt werd
wilde dien heer zijne werklieden nog voort doen
werken bij het licht zonder ze daarvoor een
centiem te betalen De werklieden staakten het
werk en na eenige dagen moest Demeuninck
toegeven. Nu wil hij den feestdag der fabriek
werkers afschaffen I De werklieden staken om
hun recht te verdedigen en M. Demeuninck
moest toegeven. Wel besteed I
Zal hij nu voor toekomende jaar geleerd zijn
zal hij nu weten wanneer het werk bij het licht
gestaakt wordt zal hij nu den feestdag der
fabriekwerkers herkennen
Voor fabriekanten en fabriekwerkers ligt hier
eene duurzame les in verscholen. Toen dien
voormiddag de werklieden wierden uit ge-
noodiga het werk te hernemen wierd er eene
uitzondering gemaakt voor zekeren werkman
die niet terug op het werk werd ontboden.
Vernomen hebbende door zijne werkgezellen
dat zij verzocht waren 's middags te gaan
werken, en meenende dat men hem misschien
had vergeten, ging hij ook terug naar de fabriek.
Daar gekomen moest hij terugkeeren 1 Naar
het schijnt was het volgende de oorzaak
's morgends, toen de werklieden weigerden te
werken, drong men vooral bij hem aan om den
moteur te doen draaien, hetgeen zijn gewoon
werk was, en dat natuurlijk eerst moest uitge
voerd worden vooraleer de andere werklieden
hun werk konden verrichten. Hij weigerde
dit werk te doen vermits zij onderling 't ak
koord waren en voor geen verrader wilde door
gaan. De fabriekant en zijne meestergasten
denkende dat deze persoon de grootste oor
zaak was van hetgeen er voorviel, ontnamen
hem zijn werk 1 Ook nog een tweede persoon
is uit de fabriek gebleven, vrijwillig of onvrij,
willig, dit is ons vooral nu nog onbekend.
Waarom, werklieden, liet gij uwen werk-
broeder buiten de fabriek, op straat, terwijl gij
't werk hernaamt Omdat gij noch niet genoeg
de onderlinge broederlijkheid verstaat die onder
de werklieden 'zou moeten bestaan. Omdat
ge nog niet ten volle op malkaar mocht rekenen
in den strijd voor uwe rechten als werkman.
Waart gij in eene vakvereeniging aangesloten
waardoor gij verzekerd zijt, indien de strijd
voort moest duren, ondersteund te worden, gij
zoudt altijd overwinnen en gij zoudt nooit geen
werkbroeder in den nood moeten laten gij
zoudt mogen zeggen tot de bazen zoolang gij
ons niet allen terug aan 't werk aanveerdt, zal
niemand van ons het werk hernemen.
Werklieden, denkt daaraan.
Guust Klauwaert.
N. B. Degenen die zich willen laten
inschrijven in de vrije vakvereeniging mogen
zich wenden tot Remi Vande'rschelden eiken
Zondag na de tweede mis in 't lokaal der demo-
kraten of ook alle dage bij gelegenheid.
