TOLK DER CHRISTENE VOLKSPARTIJ
Scheurmaker
M. Anseele, pakt vast
Zondag 10 October1 1909
't Blad 5 centiemen
1 6" Jaar Nr 41
HET RECHT
Voor God en Volk!
Alles voor Vlaanderenl
Vlaanderen voor Christus 1
Ipsehrijvingsprijs «oor Beigenlandi
Een jaar £r. 3.oo. Neger 1 -~_den fr. 2-25
Zes maanden fr. 1.75 Drie i -i-nden fr. i.o«
voor buiten het land de vrachtloon daarbij, j
Hoofdopsteller» H. PLANCQ'üAERT.
Men schrijft in taa bureele vzm dit blad en bij alle postmeesters eft 'onevendragers
Alles moet vrachtvrij gestamd worden naar het bureel van het blad
OGUPUREREI, BRUGGE
.AANKONDIGINGEN
Bekendmakingenper drukregel fr. 0.25
Reclamen, op de 4° bladzijde. 0.43
3e 0.55
1 Bijzondere voorwaarden voor notarissen, zaak-
waarnemers. Afslag voor herhaalde invoeging.
Alle eerste en derde MAANDAGEN der pleegd te hebben. In een woord alles waardigheden een troost vinden klop
ma .nd, zetelt onze hoofdman H. Plancquaert is mis, niets is nog goed geen enkele op uwe borst en zeg
vau 9 tot 11 uren in Prins BoudewijnGroott j minister heeft nog eenige "waarde de t Heere, ik heb het verdiend, duizend
Markt, te Kortrijk. Kostelooze raadpleging j katholieke partij valt, ia sterft. i malen verdiend.
voe r de leden onzer bonden en al wie door hen 1 Dat is de korte betèekenis van een j H. Pi.ancquaert.
gezonden wordt. j artikel geschreven door den Heer
Woeste in de Revue Générale, het Rfl I I
gf Na^schitterend^ongrês van Meche- ^"0^8 VBH M\m\\
len, na al 't getier over katholieke i Op het Congres van Mechelen, t
macht, katholieke eensgezindheid, enz., ware aartsdom het te ontkennen, zijn
is 't schrijven van M. Woeste op den j talrijke merkweerdige redevoeringen
lever gevallen als een steen, en de uitgesproken geworden. Er zijn zeer
H^er Staatsminister wordt in een groot belangrijke besprekingen geweest en
Ziedaar een naam die dikwijls naar
't hoofd geslingerd werd der christen
demokraten toen zij in 't eerste op
kwamen. De naam is versleten geraakt
als de naam van schismocraten
dommekratenketters, schismatieken
plaatsken sjagers, hoogmoedigen en zoo
veel andere namen ons toegeworpen
als getuigen van het verstand en de
ontwikkeling van 't katholiek publiek
tot hetwelk onze beleedigers zich richt- 1
politiek man.
en- De gramschap der katholieken is
Op vele van onze kerkhoven is een T.
„1i. i™, I verstaanbaar zij moesten van den
Heer Woeste hooren 't geen hun reeds
deel der katholieke drukpers op eene belangrijke besluiten genomen. En in
vrij onzachte wijze onder handen ge- jj het minst is het niet te betwijfelen of
nomen. De Bien Public wijdt hem i op velerlei gebied zal het nut afwerpen
een artikel dat alles behalve vleiend is j Doch stellig zal het op verre na deze
en een katholiek blad kondigt zonder J uitslagen niet opleveren die men op
meer de daad aan van M. Woeste als I sociaal gebied er zou moeten van ver
zoo dikwijls door hun tegenstrevers
verweten werd.
M. Woeste komt dus op veel punten
de kritieken, door de tegenstrevers van
't ministerie gedaan, bekrachtigen.
Hij stelt vast dat het ministerie in
de onmogelijkheid verkeert nog ernstige
wetten te stemmen
hij bewijst dat het katholiek bestuur
vieren, men moet ziende blind zijn om
niet te bemerken dat het er op te doen
is een vijf en twintig jarig meester zijn
van het behouderschap te verheerlijken
en toch laat men de brandende poli
tieke kwesties van het dagorde weg.
't Moet politiek zijn hier, geen politiek
en toch politiek. Men kan de staat
kundige vraagstukken niet te berde
brengen, en kon men het, en wou men
het, nog zou het niet gaan, de verdeeld
heid is overgroot in het kamp der
bewaarders, 't is er een weinig van tot
hominestot sensus, zooveel hoofden,
zooveel zinnen, men loopt er a dju en
a dja, en in plaats van op verheerlijking
door processie en betooging, liep men
wellicht uit op haarkenpluk.
Uit De Waarheid, socialistisch blad van Gent
In ons vorig nummer deelden wij een open
brief mede aan M. Anseele, hem vragende ook
eens zijne vragen, gesteld aan het Vaderland
te laten beantwoorden in De Waarheid.
Vooruit veinsde tot heden van die dienst
aanbieding niets te merken. Maar het Vader-
laniehe die nogal een vraagsteertjs is, liet niet
los en bracht het Vooruit onder het oog, tot hij
nu eindelijk, doch zonder De Waarheid te
noemen, zegt, dat de oude controol-commissie
niet belet dit te doen.
Wij aanzien deze verklaring als aangenomen
en antwoorden op zijne 6 vragen 't volgende
Antwoord op vragen i en 2.
In Januari heeft het geval van De Groeve
zich voorgedaan. Vooruit heeft het langst van
al gezwegen en eindelijk gepraamd, in eenige
regelen gezegd Dat een bediende der Volks
drukkerij i) sedert eenige dagen was aangehou
den, maar van de zaak niets te kennen. Hij
voegde erbij Zoo gauw wij meer inlichtingen
daaromtrent hebben, zullen wij onze lezers
eerlijk en zoo voldoende als mogelijk inlichten»
Het is daarbij gebleven en Vooruit heeft
niets laten weten. Vooruit noemde De Groeve
te houden om het slaaf te j een bediende en verzweeg dat hij beheerder
was der Volksdrukkerij
Hoe wilt ge dat men er de krijgs- j ,^reteningen,CTtaagd.
kwestie behandele, het brandend vraag vap ]n en n0g per aanbevolen brief,
stuk van den dag Toe maar, wat te ja plaats van rekeningen heeft de persoon in
Mechelen over het algemeen aan rijke kwestie slagen kunnen krijgen,
menschen aanwezig is, vraagt niet beter j Antw. op vraag 5 en 6-
j i 4 u i iot;;i rlo De Groeve is ook beheerder der maatschappij
dan het hekken aan den ouden stijl de De Zon dieaan de maatschappijVooruit
vette plaatsen aan hunne zonen, de meer ^an 120 duizend fr. schuldig is. Daarvoor
goede siermakende vrijwillige pluim- js op eea eigendom te Oostende een hypotheek
bosdragers, voor schoon leven en veel genomen, maar ver beneden die som.
verwonderen indien M. Woeste zijn geld, en den hatelijken dwangdienst, De Groeve is ook beheerder der Volksdruk-
dievan tien negen malen in duigen"^ leTCn f* als volksvertegenwoordiger j bij rattatoelje met zunrsans van slechte j
als die deugd belang en persoonlijke i eindigde behandeling voor het vulgitm pee j, v00r drukteijmterwd en brochurenhandel,
6 De kolos met aarden voeten is ge- die gemeene kudde dus samen 240 duizend franken, en zonder het
passie in den weg staat, en al met eens, wat hij anderen zoo dikwijls I En de Viaamsche taalrechten Wat
even als wanneer een doek tra voor moetJhij nu hoore% H;j ook j ZQU men er v00r doen_ als ,t er krioeIt
is nu een twistzoeker, een scheurmaker, van verbasterde Vlamingenvan Frans-
weldra misschien een verrader. kiljons uit den edeldom en rijke
M. Woeste krijgt loon naar werken; j burgerij, en van priesters en klooster-
i heden wij, morgen gij. 5- Üngen die van kwaden wille zijn
I Uw hoogmoed was te groot gij ook Ja, men heeft er van Vlaamsch
lijk al de tyrannen, gij kendet geen j gesproken en vervlaamsching, en juist
recht voor anderen. Wie voor u niet zooveel als men niet beletten kon dat j maatschappij De Zon
boog moest breken. Gij hebt doen er gesproken werde. Wij zouden veel Volkshotel had gekocht.
1 1 1 i'. 11 1 1 1 Tbr. ...oorVipir! i= flat- A i
schoone spreuk te lezen Heden wij
morgen gijen deze waarheid komt
nogmaals bewezen te worden.
De groote vijand der demokraten,
M. Woeste, was vroeger almachtig
de man heeft weinig tegenspoed gehad
in zijn leven en veel geluk hij was
lang machtig en bijgevolg omringd van
vleiers. Weinige dagen kon hij een
katholiek blad openslaan zonder er zijn
naam met lof in vermeld te vinden of
een antiklerikaal blad lezen zonder er S geen ernstig werk meer kan verrichten
in te worden uitgescholden, 't
geen
dikwijls even vleiend is. Zulke men
schen worden hoogmoedig zij dulden
dat de partij verdeeld is in verschil
lende vijandelijke kampen.
Hij voorspelt 't geen ten andere
iedereen reeds weet, dat de katholieke
geen tegenspraak. M. Woeste is hoog. js
moedig en autokraat. Hl )oeg dat jan- P 1 de katholiekJen js dit hard om
hagel, dat men de katholieke drukpers iij-a. j At.
6 A v i „GJ hooren, vooral als dit gezegd wordt
noemt, als een bende brakken op de 9.
r .1. r,a„.n j niet op zachte welwillende wijze om u
demokraten en hun familien. De man, J
L 11 j i 1 r goeden raad te geven, maar op den
die alle dagen ter kerk ging en steeds 5r - -
den mond vol heeft van geloof en gods
dienst, deed zijn tegenstrevers vervol
gen, lasteren, door den modder slepen.
Zelfs hun familiëa vonden voor zijn
oogen geen genade. Nooit gaf een man
met den kerkeboek in de hand en ge
durig met schietgebedekens als o
Jesus, leer mij zacht en ootmoedig van
harte zijn, enz., in den mond, een
klaarder en ontegensprekelijker bewijs
van die uitwendige katholieke deugd
bitteren bijtenden toon van iemand die
i u den kop wil inleggen.
De kwade luim der katholieke druk
pers moet bijgevolg niemand verwon
deren en men mag er zeker van zijn
de politieke loopbaan van M. Woeste
loopt op haar einde.
De katholieke partij valt, maar de
heer Woeste is reeds gevallen zijn j
invloed is te niet en 't zou ons niet I
hopen hebben. De goudgod wordt aan
beden ook door dezen die zich katholiek
noemen, en d'aanbidders waren door
een sterk contingent te Mechelen ver
tegenwoordigd.
Na jaren en jaren, sedert de onsterfe
lijke Encycliek van Paus Leo XIII,
over de onverdiende toestanden van
armoe en ellende bij eene onafzien
bare menigte, hoe wilt ge dat men de
zaak grondig behandele en radikale
wenschen uite over maximum van
werkuren, minimum van dagloon, over
den arbeid van vrouwen en dochters,
als 't er krielt van katholieke Man-
chesterianen, die liefdadige werken
ondersteunen, op voorwaarde te zwijgen
over de zoo noodzakelijke sociale her
vormingen? Hoe wilt ge dat men er het
verplichtend onderwijs eische, als het
katholiek-politiek-kapitalist gedoe, dat
daar troont, niet beter vraagt dan het
volk dom
houden
rooven
guizen
een standbeeld valt.
zien dan schijnheiligheid.
Doch de beurt van M. Woeste is ge
komen. Na beurtelings alle ministeriën
onderkropen en omvergesmeten te heb
ben, die zijn wil niet gehoorzaamden,
heeft M. Woeste zich zooveel vijanden
op den nek gehaald dat hij zelve tegen
woordig zonder invloed en zonder ge
zag is in de katholieke partij. M. Woeste
staat daar tegenwoordig waar de bezem
staat. Dat kan een mensch als hij
niet verdragen zijne vernedering kan
hij niet verkroppen zijn gekrenkte
hoogmoed doet 't bloed naar zijn hoofd
stijgen en benevelt, verblindt zijn ver
stand. In plaats van te wachten, zijne
houding te veranderen, nieuwe vrien
den aan te kweeken maakt hij zich
kwaad, en valt hij iedereen aan. Niets
deugt meer in de katholieke partij zij
is verdeeld, zij is verbrokkeld poli
tieke waarde heeft zij niet meer zij is
totaal onbekwaam nog goed werk te
verrichten. Slechts de oude katholieke
politiek was goed. De tegenwoordige
ministers leiden de partij naar haren
val deze, zegt M. Woeste, is onver
mijdelijk. Zoogezegde jonge katholieken een gevoelen van recht, maar wrok en
hebben de partij in twee getrokken spijt en haat en nijd, lijk altijd ten j kerke Christi al nadeel berokkend
men kent niemand meer men komt andere sedert twintig jaren. j Doch hier is 't aardig, ja onbegrijpe-
met wetsvoorstellen voor den dag zon- i Daarom als ge nog een spierke nede- j lijk toegegaan men wil een politiek
der de andere leden der partij geraad- I righeid hebt, zult ge ook in uw weder- congres, men wil politiek en politiekers
lievig Protest en bedreiging van een der beheer
ders van Vooruit kwam er nog no dui
zend fr. bij als leening aan De Zon onder
voorwendsel eene brouwerij oP te richten.
Wij roePen de aandacht oP de volgende
onregelmatigheden
Den dag dat de hypotheek werd genomen
bezat De Zon nog den eigendom niet en zij
hadden geen geld om te koopen. Niettemin
had men reeds twee jaar uitgebazuimd dat de
te Oostende een
lasteren, doen vervolgen, doen brood- nog, zeer veel kunnen aanhalen, tijd De waarheid is. dat dien dag de kassier der
5i maatschappij «Vooruit», die ook kasssier is
gij hebt menschen doen ver- en plaats laten het voor alsnu met toe, def maat^hJappij De Zon n> uit de kas der
menschen doen vernederen. wij besluiten hier voor vandaag, de maatschappij Vooruit 40 duizend fr. heeft
Gij waart geen goed mensch, heer j groote sociale hervormingen zullen bij
Woeste de diensten, die gij aan uwe het Congres van Mechelen niets ge-
partij bewezen hebt, heeft zij u moeten i wonnen hebben, al telde het nog zoo
betalen met alleenheerschappij, onbe- veel sectiën en ondersectiën met geeste-
perkt gezag. Maar hoe zult gij 't kwaad i lijken en wereldlijken, prelaten, diplo-
vergoeden dat gij door uwe on verdraag-rnatenaristocraten en kartonnen
zaamheid en uw niet willen verstaan i democraten.
Maar 't Congres van Mechelen is
der hedendaagsche toestandenuw nijd
jegens anderen, uw haat tegen geloofs-
genooten, enz. aan het katholicismus in
Belgie berokkend hebt.
Als men ons vervolgde hadden wij
een grooten troost wat wij deden was
ons recht.
Dien troost hebt gij nietwant de
genomen, zonder de toelating te vragen, om
daarmede naar Oostende te trekken en den
aankoop voor De Zon te doen.
Tot het teekenen der acte van hypotheek
moesten al de beheerders van Vooruit ook
naar Oostende. Twee dezer beheerders werden
maar 's avonds verwittigd, dat zij s'anderdags
's morgens naar Oostende moesten om te gaan
teek enen.
Een dezer beheerders protesteerde hevig tegen
zulke handelwijze en weigerde voor die onregel
matigheid te teekenen.
Niettegenstaande zijn de overige beheerders,
met M. Anseele aan 't hoofd, naar Oostende
getrokken en hebben daar voor De Zon n den
eigendom gekocht met het geld van de maatsch.
t-, Vooruit dit alles ponder de leden van
kerk en bij kruis Een politiek j B yooruit a te kennen. Tot de notariskosten toe
l een politiek Congres geweest vooral,
en zulks in oorsprong, drijfveer en
bedoeling. En dit mocht het niet voor
zeker, dit mocht het in het geheel niet
Godsdienstig, ja Sociaal, wie zou het
afkeuren Doch politiek in dien kader,
bij
leidende kracht van uw doen is niet Congres. Ach, wat heeft die vermenge- j zijn betaald door Vooruit
ling van godsdienst en politiek aan de
Dit gebeurde in November 1905.
Trots het hevig verzet van een beheerder
over bovengenoemde kwestie, nam de kassier
nog 9000 fr. uit de kas van Vooruit zonder
iemand te kennen, om betalingen te doen voor
De Zon Dat deed hij in October 1906.
