Antwoord aan
Stijn Streuvels
Nog een woord aan Stijn Streuvels
Frankrijk's uitsterven
Van alles wat
AAN DE LIBERALEN
Zondag 1 7 October 1909
't Slad 5 centiemen
1 6' jaar Nr 42
HET RECHT
Voor God ea Volk! TOLK DER CHRISTENE VOLKSPARTIJ
Irsohrijvingsprijs voor Belgenland
Een jaar fr. 3.oo. Neger- -"--den fr. 2-25
Zes maanden fr. 1.75 Dik. maanden fr. i.e©
voor bmiten het land de vrachtloon daarbij.
Hoofdopsteller: H. PLANCQUAERT.
Men schrijft in ten bureele van dit blad en bij alle postmeesters en brievendragers
Alles moet vrachtvrij gestuurd worden naar het bureel van het blad
©OVPUREREI, BRUGGE
AAN KONDIGINGEN
Bekendmakingeu, per drukregelfr. o.25
Reclamen, op de 4e bladzijde. 0.4.5
1 3e 0.55
Bijzondere voorwaarden voor notarissen, zaak-
waarnemers. Afslag voor herhaalde invoeging.
Alle eerste en derde MAANDAGEN der
ma.nd, zetelt onze hoofdman H. Plancquaert
van 9 tot 11 uren in Prins BoudewijnGroott
Markt, te Kortrijk. Kostelooze raadpleging
voc c de leden onzer bonden en al wie door hen
gezonden wordt.
M. Plancquaert den 18 belet zijnde zal zijn
zitdag houden den 2 5 October.
1
I
Wat er moet gedaan worden Wel
zijn er geen andere volkeren die voor
hun nationaliteit moeten strijden En
hoe gaan zij te werk
De katholieke Polen stemmen zij
voor Duitsche kandidaten, zelfs katho
lieke
Wat doen de Czecken, de Croaten,
de Italianen, enz., in Oostenrijk
Wat doen de Ieren Wat doen de
Boeren Allen hetzelfde zij stichten
eene eigene partij zij werken om
rechtstreeks invloed te hebben in 's lands
bestuur. Over twintig jaren op een
landdag te Kortrijk heb ik dat gedacht
vooruit gezet de Vlamingen moeten
den strijd voeren op politiek gebied,
zoo niet nog in geen honderd jaren
zullen zij hunne rechten bekomen.Daar
ligt de grootc weg daar ligt de breede
baan, die recht loopt naar het doel.
Neen, heer Streuvels, 't is niet ge
noeg dat wij ons eigen beteren wij
zijn toch reeds overtuigde Vlamingen,
't Is zelfs absoluut niet genoeg van eene
schoone wetenschappelijke en letter
kundige beweging te stichten. Zeker
dat is schoon 't geeft sieraad aan de
vlaamsche zaak. Doch 't is het volk
vooral dat ge moet bewegen in 't volk
ligt de macht. Gaat rechtstreeks tot het
volk, klaag hem de vijanden aan van
zijn nationaliteit; bekamp hun invloed;
door uw krachtig optreden, door uwe
onverschrokkenheid blaas het zelve
kracht en fierheid in, en de zaak zal
anders vooruit gaan.
Men moet volstrekt geen meerderheid
hebben in het land om zijn recht te
bekomen, 't Duitsch Centrum was
altijd minderheid, de Ieren waren altijd
minderheid; ehwel hebben zij hun
recht niet doen eerbiedigen
Iemand die weet welke wetten de
Ieren bekomen hebben, weet ook dat
zij eerder bevoorrecht zijn dan verdrukt,
maar zij waren stout, onverschrokken,
vormden eene macht gansch op hun
eigen en die steeds aangewend werd,
tot het te bereiken doel.
Ja, de Vlamingen bekomen hier of
daar een vlaamschgezinde op de katho
lieke lijst. Maar die menschen hangen
dan toch steeds af van de katholieke
partij en zigzaggen gestadig.
Bevredigt u de houding van eenen
Henderickx, van eenen Delbeke, enz.
Mij in 't geheele niet. Ziet eens in de
tegenwoordige omstandigheden wat
twee, drij vlaamsche katholieken zouden
kunnen bekomen, stelden zij hun
vlaamsche volk boven de bekommernis
voor hun mandaat Waarvan zal de
militaire wet afhangen Van twee,
drij stemmen.
Weet ge wat Ieren of Centrum enz.
in zulke omstandigheden zouden doen
Gij zult ons dit en dat geven, zoo
niet we bekampen uw ontwerp uit al
onze machtgij zult alle officieren ver
plichten vlaamsch te kennen gij zult
ons eene vlaamsche hoogeschool geven
zoo niet we zijn uw aartsvijand doch
schenkt ge ons recht, we zullen alhoe
wel met tegengoesting ook 't sacrificie
doen van een deel van ons programma.
Zoo zullen later de socialisten in
Belgie de eene hervorming na de andere
van de liberalen afdwingen.
Wij,Vlamingen, bekomen niet omdat
juist het grootste deel der Vlamingen j
ellendige schreeuwers en schr ij velaars, i
zijn die den moed niet hebben, den
strijd te brengen waar hij moet gevoerd
worden.
't Vlaamsche volk bekomt niets,
omdat het niets verdient.
't Vlaamsche volk wordt miskend en
veracht, omdat het verdient miskend
en veracht te worden.
Dat uwe doktoors, uwe advokaten,
uwe invloedhebbende mannen dwars-
door werken, een eigene partij stichten,
zich losscheuren van de verdrukkers en
de katholieke uitbuiters van ons volk '1
dat zij verklaren een afzonderlijke groep
te vormen, die in kiezingen zal optre
den dat feit alleen zal reeds meer
teweegbrengen voor Vlaanderen, dan
een manifestatie lijk te Roeselaere.
Nooit waren de omstandigheden voor-
deeliger de katholieke partij daalt en
daalt ras er komt meer vrijheidsgeest
in 't volk de katholieke partij kan
tegen geen verlies meer, dus gij hebt ze
in uwe handen.Te Oostende, te Brugge,
te Kortrijk, te Turnhout, te Antwerpen,
te Leuven kan een krachtig optreden j
van katholieke Vlamingen invloed uit-
oefenen op de kiezing, van 't oogenblik
dat gij invloed uitoefent krijgt uw ge- i
dacht kracht en macht. Sticht een
afzonderlijke partij en richt u recht-
streeksch tot het volk, dat is de eenige
weg, M. Streuvels.
Die is door alle volkeren en door
alle klassen der maatschappijdie rech
ten te veroveren hadden, gevolgd ge
weest. De vlaamschgezinden alleen doen
het niet, waarom Omdat er toch wei
nig bij zijn die eigentlijk moed genoeg i
hebben.
In 't schrijven van ons artikel hebben wij iets
vergeten
Men kan het heil van Vlaanderen ver-
wachten door het verkrijgen van wetten, maar j
dat aanzie ik altijd als minderwaardige middels;
ik verwacht het heil uit de ontwaking zelf vau
het volk, uit de stambewustheid.
We hebben het alle twee noodig.
Hoe zouden we zonder wetten eene vlaam
sche hoogeschool bekomen Beter vlaamsch
onderwijs en middelbare scholen, enz.
Zeker, de ontwaking van 't volk is 't voor
naamste, doch eene goede wet kan machtig
bijbrengen om dit stambewustzijn te ontwik-
kelen en te bevorderen.
En hoe 't stambewustzijn ontwikkeld
Door rechtstreeksche aktie op het volk. j
Vooral als het volk zijn geleerden, zijn bur- j
gerij krachtig zal zien optreden, zal fierheid bij
bem ontwaken 't voorbeeld van vlaamsch- jj
gezinde doktoren, advokaten, notarissen, han-
delaars, enz. zal hem moed in 't hart steken.
De vlaamschgezinden zijn reeds sterk genoeg
als ze willen. Als zij durven moet de katholieke
partij voor hen buigen als ze willen moeten
de bisschoppen voor hen buigendoch zij
moeten durven en volhouden.
Als de katholieke partij een deel van het
vlaamsche volk verliest wat is zij nog
Ze is nu reeds minderheid. Wat dan
En welk onheilspellende onweerswolk hangt
boven kloosters en geestelijke goederen, scholen,
van dienst vrijgestelde geestelijken als 't vlaam
sche volk vijandig wordt 1
Handelt, durft en ge zult zien hoe gedwee
ze aan hoogerhand zullen worden. H. P.
IETS OVERVLAMINGEN IN FRANKRIJK
In den Conseil général du Nord hield men
eene vergadering op 3o September laatst, die
voor ons, Vlamingen in Frankrijk werkende,
zeer merkwaardig is.
De verslaggever van de vijfde afdeeling gaf
lezing van het verslag dat handelde over de te
nemen maatregelen tegen Frankrijk's uitsterven.
Men zou de naturalisatie vereenvoudigen.
Er moeten premiën uitgeloofd en besteld worden
aan groote huisgezinnen. Hoe grooter de last
in het huisgezin wordt, hoe grootere premie.
Men moet de groote huisgezinnen aanmoedigen
op alle mogelijke wijze. Daarentegen zou men
eene belasting leggen op kinderlooze gehuw
de jongheden. Van deze belasting zou men de
premiën uitbetalen aan eerstgenoemden.
Gelijk men kan bemerken heeft men het beter
gemeend in dat slechte Frankrijk dan in ons
goede Belgie.
In Frankrijk zou men de huisgezinnen met
overlast helpen naarmate de last der kinderen
zwaar is. In Belgie integendeel, wordt de
werkman, hoe zwaarder zijn last wordt, hoe
meer geknoeid, gekweld en lastig gevallen op
alle manieren door gemeenteoverheid en geeste
lijken, als wanneer hij zou verschillen van
politiek gedacht of eene te vrije houding zou
durven aannemen. Op zijn werk wordt hij
lastig gevallen, omdat zij wel weten dat de man
als gebonden ligt door het zwaar huisgezin dat
hij te onderhouden beeft. Daarom houdt men
dikwijls met hem den zot.
Monseigneur Mercier heeft wel te klagen
dat het geboortecijfer daalt in Belgie, maar
waarom laakt hij zulk geene behandeling of
weet hij dit misschien niet Hoe meer de
vrijheidsgeest ontwaakt in ons volk, en daaren
tegen hoe meer vervolging er bestaat, hoe meer
ook het néo-Malthusianisme zich zal uitbreiden.
En dan aan wie de schuld Aan al dezen die
den mindere vervolgen in zijn vrijheid, in zijn
streven naar zelfbestaan, naar ontwikkeling en
ontvoogding naar hooger ideaal. Dus mogen
wij gerust zeggen dat het de leidende standen
zijn, zoowel geestelijke als wereldlijke die er de
groote schuld van zijn. Te laat zullen zij het
bun misschien beklagen.
M. Flament, schepen (Adjoint au Maire) van
Tourcoing, spreekt over de vreemde (lees
belgische) werklieden in Frankrijk.
De vreemde werklieden overstroomen onze
streek. Alle dagen komen er van 20 tot 3o,ooo
in Roubaix en Tourcoing de werkloonen ont
nemen van onze werklieden. Deze laatsten
hebben zelf geen werk en komen alzoo ten laste
vau de stad. Bovendien, verre van ons iets op
te brengen, verre van gelijk wat te verteeren in
Frankrijk, de vreemdelingen drijven den smok
kelhandel. 's Morgends en 's avonds het is eene
ware processie. De voetpaden zijn door hun
gansch verhinderd. Wij zijn verplicht ons goed
op onze hoede te houden, wij hebben schoon
veldwachters en gendarmen te hebben,wij moe
ten ons zelf stooren om hen te laten voorbij
gaan, zij zijn gansch meester van de straat. Het
is een inval slechter dan sprinkhanen.
Ik herhaal den wensch strekkende tot het
instellen van eeD taks op de vreemdelingen die
komen werken in Frankrijk. Dat heeft reeds
onderworpen geweest aan de Kamer, ik weet
niet welk gevolg er aan gegeven is geweest. Dat
M. Qhesquière en de andere kamerleden die
hier zetelen den taks voorstellen en doen stem
men. Ik herhaal het, het is eene openbare
ramp. De werkmanswoningen staan ledig, en
de kleine handelaars verkoopen niet meer. n
M. Qhesquière verwerpt het amendement
Flament.
Het is onmogelijk een taks in te stellen gij
zult hem niet bekomen, en moest gij hem
bekomen, gij zoudt u aan weerwraak bloot
stellen. Bovendien moest men hem toepassen
het zou nogmaals de werkman zijn die het
betaald, men zou het hem afhouden van zijn
loon. Ik houd staan dat men den patroon moet
verplichten een gelijk loon te betalen aan
vreemdelingen als aan franschmans. Eens dat
verplichtend, de nijverheidsbazen zullen van
zelfs de fransche werklieden vooren nemen.
Wat moeten wij uit die twee redevoeringen
besluiten
De eerste spreker wil met groote moeilijk
heden de Belgen verplichten uit Frankrijk te
blijven en de tweede met zachtheid. Wat staat
er dan voor ons te doen
Niets anders dan ons sterk te vereenigen,
maar wel te verstaan in vrije vakvereenigiDgen
waar het geld uitsluitelijk dient voor steun aan
de met recht strijdende werklieden.
Men vergete niet dat Belgie het land is waar
het langst uren gewerkt en minst betaald wordt.
De koning zelf heeft dit bekend.
Met eene sterke vakvereeniging zal men onze
belgische werkbazen en fabriekanten verplich
ten min uren te werken per dag en alzoo meer
volk werk geven, en ook hun een meerder loon
afdwingen.
Op die wijze alleen zullen wij ons kunnen
een goed betaald werk verschaffen in ons land
en niet meer moeten ten prooi staan van min
achting in een ander land.
Fl. Verschuere.
i partze noemen dat ding onafhankelijke
zedeleer, en zijn het zeer genegen omdat zij het
kunnen bereiden met alle soorten van sausen.
Zoo bij voorbeeld als ge iemand kunt bedriegen,
is het de plicht van dien man u dankbaar te
zijn, u de voeten te likken, uwe wil té doen,
enz. Beweert de kerel dat het een dwaasheid
is van nog de hand te reiken aan personen die
hem bedrogen hebben, ze zetten een vies ge
zicht. In hun oogen is dat een manier van
handelen die beter op de middeneeuwen past
en deze die zoo handelen zullen een groote
verantwoordelijkheid op hen trekken om hun
eigen verantwoordelijkheid bekommeren zij zich
in 't geheele niet.
't Is toch jammer voor de liberalen dat de
christene demokraten van Kortrijk dat absoluut
niet willen verstaan lijk of de liberalen het
begeeren.
Wat den landelijken raad betreft bij den
welken de liberalen om troost gaan, we ge-
looven niet dat de liberalen er veel profijt bij
zullen halen
Bij ons is ieder arrondissement meester van
zijn kiesaangelegenheden. 't Is beslist, zonder
cartel, en 't zal alzoo blijven.
Een liberale gazet is slecht gezind omdat de
christen demokraten geen kartel willen sluiten;
ze gaat zich richten tot den landelijken raad der
christene volkspartij.
Onze lezers weten zeker wel dat de liberalen
bitter weinig houden van christelijke of gods
dienstige zedeleer ze hebben zij een zedeleer
De Strijd van zondag 3™ October komt nijdig
uit zijn kot gekropen omdat wij geschreven
hebben dat de liberalen er eindelijk hebben
moeten van afzien, hier en daar een demokraat
te gaan vinden om door streelen of vleien ze
trachten te overhalen tot hetgeen zij voor hun
nen liberalen winkel noodig hebben. De libe
ralen hebben nooit, zegt De Strijd, door streelen
of vleien demokraten of socialisten getracht te
overhalen, om mede te werken en hun man
dataris te doen kiezen zij zijn zeker dat hun
vertegenwoordiger zal herstemd worden met
eene meerderheid van ten minste 4 tot 5ooo
stemmen. Het ligt niet in onze bedoeling die
liberale heeren te ontgoochelen door hun klaar
te doen zien in hunnen werkelijken toestand,
doch, wij hebben over die sterke liberale
macht reeds meer dan eens ons gedacht gezegd
al de vooruitgang die het socialism maakt, zoo
het wel werkelijk vooruitgaat, geschiedt ten
koste van de liberalen. En ware het niet dat
liberalen en socialisten daar insgelijks van over
tuigd zijn zij zouden samen kartel sluiten zonder
de demokraten zij zouden eens in werkelijk
heid toonen dat zij de demokraten niet noodig
hebben. Na de kiezing van Mei aanstaande
zouden de liberalen aardig kunnen opzien naar
hunne meerderheid van 5ooo stemmen, welke
overigens nooit bestaan heeft. Nu, hoe het ook
zij de liberale werklieden kunnen wij geen onge
lijk geven naar volksgezinder partijen over te
gaan._
Wij achten het noodig, zegt De Strijd deze
stemmen niet te verliezen en het is daarom dat
wij voetstappen aangewend hebben om het
vormen van een kartel mogelijk te maken.
Geheel goed. Doch, wij hebben het reeds zoo
dikwijls herhaald waarom hebben de liberalen
de mogelijkheid van kartel te maken niet staande
gehouden waarom hebben zij toegelaten dat
een hunner gekozenen bij middel van een kartel
met de demokaten, zijn woord verbrak en de
demokraten een zetel ontstal in de Kamers
Wij werpen sommige demokraten eene belee-
diging naar het hoofd, zegt De Strijd, met te
veronderstellen dat zij met liberalen gesproken
hebben met het nagedacht zich te laten over
halen I De Strijd gelieve nogeens ons schrijven
te overlezen, en zco hij daar het zelfde besluit
uittrekt moeten wij zeggen dat hij. geheel slecht
verstaat wat hij leest, en raden hem aan nog
wat naar school te gaan alhoewel hij voorzeker
minster; s twee of driemaal zoolang naar school
gegaan is dan wij. Bij ons worden geene partij-
genooten met een wantrouwend oog aanzien,
zooals De Strijd het wilt doen veronderstellen
in de hoop misnoegen onder de kristene demo
kraten te kunnen doen ontstaan, en wij twijfelen
niet of niet één demokraat zal uit ons schrijven
hetzelfde opgemaakt hebben als De Strijd.
Immers, welke demokraat kan voorzien en
beletten dat andere politiekers hen komen spre
ken over kartels Kristus zelf wierd door den
duivel bekoord.
In 1906, men zal zich nog herinneren dat
dan ook het kartel moeielijk tot stand kwam,
immers, de kristene demokraten zijn er nooit
aanhangers van geweest, kwam ons ook een
voornaam liberaal heerschap vinden, ons ver
zoekende een goeden stoot te geven, zoo het ons
mogelijk was, tot maken van kartel.Welnu, die
pogingen hebben dit jaar zich hernieuwd bij
andere partijgenooten, door wier kranige hou
ding de liberalen verplicht geweest zijn zich tot
de partij inrichting te wenden daar doen wij
geen woord van af.
Ook spreekt De Strijd ons tegen zoo wij
chreven dat het bij ons niet zekere personen
sijn die beslissen over de houding en de te
zvolgen richting, maar met de Arrondissement