TOLK DER CHRISTENE VOLKSPARTIJ insGhrijvingsprijs voor Seigenland BELANGRIJK BERICHT Een toestand Zondag 19 Juni- 1910 't B!ad 5 eeniiemen 1 7" Jaar Nr 25 HET RECHT Voor Ood en Volkl Alles voor Vlaanderen 1 Vlaanderen voor Christusl Per jaar fr. 3.oo. N :>.en uuuir>iien fr. 2-25 Zes maanden fr. 1.75 Drie. .manden fr. 1.00 I voor buiten bet land de vrachtloon daarbij. Hoofdopsteller H. PLAWCQUAERT Men schrijft in ten bUreele van dit blad en bij alle postmeesters en brieveodiagers Alles moet vrachtvrij gestuurd worden naar het bureel van het blad COUPUREREI, BRUGGE AAK KONDIGINGENf i Bekendmakingen, per drukregel fr. 0.25 i Reclamen, op de 4® bladzijde. t 0.45 1 1 3e 0.55 i Bijzondere voorwaarden voor notarissen, zaak- aarnemers. Afslag voor herhaalde invoeging. De aiTondissementsvergadering van Kortrijk is verschoven tot 26 Juni. M. Plancquaert is bslet op 19 en wil kost wat kost tegenwoor dig zijn op de vergadering. Hij zai ook zijn 2" zitdag voor de maand Juni houden, niet op Maan dag 20 Juni, maar wel MAANDAG 27 Juni. Ter eere der katholieke drukpers moet er gezegd worden dat zij den toe stand tegenwoordig ernstig begint in te zien. Als zij na de kiezing gezien heeft hoe de katholieke partij, verre van een triomf behaald te hebben, integendeel duizende stemmen was achteruitgaan als zij gezien heeft hoe zij, de vroegere zoo machtige partij, op korte jaren min derheid is geworden in het land, is zij tot inkeer gekomen I eigen wil dorst hebben of dorst spreken yan rechten. Ook zoodra een werkman ontwikkeld'} wordt en in een midden woont, waar hij j volkomen vrij is, (groote stad of nijver- c iS hddscentrum), keert hij zich gewoon- hebben lijk tegen de katholieken al is hij vroe ger zelve katholiek geweest. Zelfs op den buiten beginnen veel werklieden steeds min en min van kerk en godsdienst te houden In alle geval, 't is onbetwistbaar dat op den buiten onder 't werkvolk meest punten is samengaan met de katholie ken onmogelijk. Het Land van Aalst zegt dat die Vereeniging gansch onmogelijk is. 't Is dus neen van wege de leiders geene andere houding verwacht. Eerst en vooral inzien dat wij van de groote katholieke baan zijn afge dwaald. Neen, de stichters der kristene volkspartij zijn niet van die baan afge- dwaald, zij zijn er wetens en willens, bewust van hetgeen zij deden, van weg :hen gevonden worden, die den gegaan om een nieuwe baan op te gaans er niet ais hun vriend aanzien. ia priester niet ais hun vriend aanzien. En dit gevoelen is volstrekt natuur lijk. De onontwikkelde en verslaafde werkman kan nog een tijd katholiek blijven uit vrees of om 't wille van de almoes die hij soms mocht noodig heb- een nieuwe baan die zij op voorhand wel wisten hobbelig en lastig, een kruisweg te zijn. Doch dien kruisweg vonden zij noodzakelijk bewandeld, door goede apostelen met opoffering en t kracht van wil, om uit te komen in het f ben, doch naarmate de werklieden meer s }and Van kristenheid en mensehenrech- zullen begrijpen en kunnen oordeelen ten> En hadden de rijke katholieken hoe zij behandeld werden en welke ver- j met naani) de arme kristenen in werke- nederende rol men hen heeft doen j üjk'heid den weg niet versperd op dien spelen en willen blijven doen spelen, 5 kruisberg, wij zouden heden ten dage j moet het nog verslechten voor de katho- j het dringend ongeloof, dat heel bij ge- j lieken. l naderd is, en het rood-blauw maat- Wij vragen aan eiken mensch, die schappelijk schrikbewind niet te vreezen j Geen gezwets "meer zij geleek niet waarheid zoekt en niet stelselmatig wil j hebben.' enrclmn iron r^»n mri f TirT Ir i.-ns r\ O nrörlr- t- slecht een man, die dronken zijnde, j sPrekan een ontwikkelde werk- opeens de dood voor oogen ziet en van 1 man de iathoheken aanzien als zijne verschieten zijn volle bewustzijn terug- f war® verdedigers! krj.gt 1 Kan hij 111 zijn strijd tegen t kapitaal Zn' heeft redens, veel reders om de katholieke kerk, aanzien als zijne ernstig en bang te worden. Sedert de S zf!e, ff "f" hervorming heeft het katholicismus in I mfit de f schiedems der laatste vijftig ons land misschien geen gevaarlijker j Jaren «Dsaanzien alsonpartijdig jegens j evsa als alle andere katholieke bladen, tijden beleefd als nu. Nefn- 1i i; f 1___1 bijzonder veel inkt verkladderd om dat Ten tweede «De Landwacht j haalt de woorden aan verschenen in j Het Recht; in zake van godsdienst s zullen wij altijd aan de zijde der katho- en het blad maakt er niet de' minste bemerking op. Nochtans, op dat punt heeft Da Landwacht xiw- -V.V.X De wefkende klas is vijandig of koel betwisten en ons uit te geven voor geloovigen doch 't is onbetwistbaar jegens de kel;k^ °™dat d^z®_waarJ1ik goddeloozer menschen dan de liberalen Zeker, op den buiten zijn er nog veel ij deld door de geestelijkheid. verliezen, nu dat zij reeds minderheid Ziek zijnde wierd hij dikwijls door S is, ir. welken afgrond moet zij met den priester verwaarloosd. I vallen Arm zijnde en in nood werd hij wel I °m zal het de rechtzinnige geholpen, doch was het altijd met S ^tholiek woldra berouwen de edel- lielde moedige strekking der christen volks- Zijn godsdienstig onderwijs was j Partii miskend tebben. Eene sterke oppervlakkig. Als predikanten zond ennstene volkspart.j alleen kon den men hem zelden redenaars van eersten I werkman tot de overtuiging brengen rang deze werden aan rijke menschen I dat onze m°edf de H' voor hem voorbehouden. S Seea stlefmoeaer was lijk of hij het Voor 't toedienen van zekere sakra- f maar al te dikwijls moeten denken heeft menten als 't doopsel, 't huwelijk, in j In deze laatste jaren. H. Pl. begravingen enz., vond hij nergens mis- jj schien schreeuwenderongelijkheid dan l in de kerk zelve. 1 öeKöm«£ Nooit zag hij de kerk, 'k zal niet t De Landwacht van Donderdag, zeggen de gramschap, maar zelfs het f 9 Juni, schrijft een hoofdartikel onder minste misnoegen oploopen bij de r\- grooten voor zijn verdediging. Integen deel inden strijd voor loonsverbetering, voor zijn politieke rechten, zag hij de dat van veel menschen van den buiten Jegens kaar nist altijd rechtvaardig -is ea socialisten. Hoe zal de Landwacht ook reeds mag gezegd worden dat zij geweest en voorzeker haar nooit heeft s in het vervolg zich gedragen tegenover meer godsdienstig zijn uit gewoonte en I behandeld als een kind dat men hef ons 7 en boe moeten zijne lezers den- belang of uit vrees en ontzag dan uit i ken daarover diepe overtuiging, 't Is vooral bij de 1 Daarom, overal waar t volk zal be- j Van wege de leiders heeft De werklieden dat 't godsdienstig gevoelen f11?6? lezen,en /e^fneeJen.' moet ,e®n Landwachtgeen andere houding ver verflauwt en de werklieden zijn de toe- dee,1 der werkende klas afvallen en dik- wacht, zegt ze, en schrijft dat toe aan komende meesters van't land. I wllls t Krachtlgste gedeelte der wer- t gebrek aan liefde tot de waarheid, open- En waarom verflauwt 't geloof vooral ke"d® klas- 5 hertigheid en betrachting tot het goede, bij de werklieden i.; bewijs hiervan kan men vinden bij ^ls de eerste kristen demokraten de Voor de werkman kiezer was en zelfs jj iedefe kiezing. En indiende kathoneke kristene Volkspartij stichtten en ten nu nog werd hij zelfs op godsdienstig Partlj het uende gedeelte van t nog gevolge der wordende omstandigheden gebied als een ondergeschikte behan- katholiek gebleven werkvolk komt te den Val der katholieke partij voorspel- - - i „iarliöT'on n 1-1 nuf r? n roonc rrnl n ri^r n **1 rl 1 1 den en met dezen den val van den gods dienst, was het niet eene groote waar heid Eene waarheid die de katholie ken nooit hebben -willen aan veerden alhoewel zij stap voor stap de wezer.t- liikheid er van hebben zien naderen en het tegenwoordig bijkans een voltrok ken feit is geworden. Die waarheid wilden zij niet zien noch aan veerden en nog veel min wilden zij iets doen om dien val te voorkomen, daar zij dan den minderen man zouden moeten erkennen en zelfs van, hunne voorrech- ten moesten afstaan. De stichters der kristene volkspartij niettegenstaande al de moeilijkheden die zij tegenkwa men, gingen voort met hun werk, overtuigd als zij waren van de opkomst der volksmacht die zij wenschten eene kristenê, ordentlijke richting te geven in 't belang van al de standen der maatschappij. Was er daar niet eene groote dosis open hertigheid en eene zuivere betrachting tot het goede voor noodig Welnu, aan die omstandigheden is niels veranderdtenzij wij nu zoo veel nader bij de wezentlijkheid staan van het voorzegde en het reeds te laat is om nog alles te redden wat in den beginne kon gered worden. Ware De Landwacht met vele andere katho lieke bladen, zoo openhertig geweest, de waarheid zoo genegen geweest en zoo innig het goede betracht als de kristene demokraten, het zou nooit zoo ver gekomen zij. De demokraten gaan voort op hunnen katholieke overheid altijd langs den kant zijner tegenstrevers; zijn strijd voor algemeen stemrecht, zijn strijd tegen de overmacht van 't kapitaal werd dikwijls veroordeeld in name van den gods dienst, jasoms voor ketterij uitgeroepen De priester was voor de werklieden bijkans nooit een herder, maar bijkans altijd een meester soms een goede mees ter, die wat almoezen gaf en eenige goede woorden, doch verre meest een tyrannieke meester, sprekende tot hem ais een heerscher en bereid hem zijn werk af te nemen en zijn brood te roo- ven, zoodra de werkman, bewust wor- titel De Toekomst over de kristene demokraten. Volgens ouderwetsche gewoonte zijn de kristene demokraten, volgens de Landwacht, wederom dood en verpletterd, in splinsters en gruis. De Landwacht zegt Katholieke bladen hebben de hoop uitgedrukt dat de kristene demokraten eindelijk zouden inzien dat zij van de groote katholieke baan zijn afgedwaald in een steegsken zonder uitkomst dat zij zullen weerkeeren en zich weer bij het groote katholieke leger aansluiten. De kristen demokraten bladen Het Recht en Het Land van Aalst antwoorden daar beiden op, in hun nummer van Zondag met een bepaald neen. In zake van Godsdienst zullen wij altijd aan de zijde der katholieken dende van zijn menschelijke fierheid staan, zegt Het Recht, op de andere weg, gebeuren wat er wil, De Land wacht ook doe wat zij wil. Bij de demokraten is de liefde tot waarheid, de openhertigheid, de betrachting tot het goede nog immer dezelfde als vroe ger de beoefenaars dezer dris schoone deugden zijn dus bij ons ten volle op hunne plaats. Indien het niet kan gaan de hoofd mannen en leiders der kristene volks partij terug bij de oude katholieke partij te doen overkomen leeft De Landwacht toch op hope de gewone soldaten van het kristen demokratisch leger weder te zien plaats nemen in de rangen hunner oude strijdmakkers. Daaruit valt op te maken hoe weinig de gewone katholieke bladen op de hoogte zijn van den toestand onder ons volk. Daags na de kieziDg durfden zij hopen de hoofdmannen en strijders der kristene demokraten terug naar de oude katholieke partij te zien overko men en koesterden meteen de hoop dat al de werkers en kiezers der kristene demokraten werkers en kiezers voor de katholieke partij zouden geworden zijn!... Met kennis van zaken kan men zich iets niet voorstellen. Immers, de kristen demokratische werkers, tot den eenvoudigsten kiezer, zijn men schen die van de oude katholieke partij genoeg hebben die door ondervinding- de overtuiging hebben opgedaan dat het eene rijke menschen partij is, waar de belangen van den minderen en bij zonderlijk deze van den werkman nooit op hunne plaats zullen kunnen ge bracht wordenMoest nu Plancquaert, Pieter Daens enz., opeens zich omwen den en terug hunne plaats hernemen in de oude katholieke partij, wat zou er gebeuren Zouden daarom al de kristene demokraten tot die oude partij terug keeren Geen zins, de demokraat van de kristene volkspartij volgt niet personen, maar volgt den stroom zijner gedachten, wordt gedreven door een streving naar hooger en beter leven en behoort diensvolgens maar alleenlijk te huis bij eene vooruitstrevende politieke partij. Bijgevolg al groeit de kristene demokratische partij niet ras aan, overschaduwd door de groote rijke partijen, onsterfelijk is zij, verdwijnen zal zij nooit. Indien zij het wel inzien, zegt De Landwacht zullen die afgewekenen dat zijn de demokraten verstaan dat in de katholieke partij wel wordt mee gedaan aan de demokratie, die kloek en gezond, maar niet voortvarend is. Niet voortvarend Wil De Landwachtdaardoor zeggen dat de demokratie in de katho- lieke partij geklommen is tot den graad waar zij moet blijven stilstaan dat zij j tot haar toppunt geklommen is en elk zich hierbij kan te vreden stellen Heel waarschijnlijk In alle geval kunnen wij, kristene demokraten, ons niet tevreden stellen met eene demokratie zooals deze welke in de katholieke partij aan te treffen is, 1 en wij mogen er gerust bij voegenook niet met eene demokratie zooals zij eens in de oude katholieke partij zal j kunnen gevormd worden het kapitaal bezittend gedeelte is er te overwegend en zal nooit geen minder volk, vrij- willig erkennen. De katholieke partij heeft bewezen dat zij zich weet te buigen naar de s nieuwe behoeften door den vooruitgang i in 't leven geroepen, zegt De Land wacht. Een bewijs dat de Landwacht tevreden is met de demokratie zooals ze in de katholieke partij wordt toe gepast. De kristene demokraten eischen veel snelleren gang, zegt ze, zoodanig

Digitaal krantenarchief - Stadsarchief Aalst

Het Recht | 1910 | | pagina 1