Kortrijk
Van alles wat
GENT
Deerlijk
SWEVEGHEM
Th-ielt
dat verscheidene duizenden op 22 Mei
niet meer zijn blijven meelooper.
't Zou dus zijn omdat wij te rap
willen gaan, te spoedig willen verove
ren hetgeen het volk in rechte toekomt,
dat onze partij niet ras vooruit gaat
En de socialistische partij, die eene
partij is van algeheele maatschappelijke
omwoeling, en niettegenstaande dit,
gedurig eene macht wordt in ons land,
vereischt deze een minder snellen loop
dan de kristene volkspartij, Land
wacht
Niettegenstaande haren omwente
lingsgeest kleeft de werkende klasse ze
aan om haar radikaal streven naar
arbeiders wetten
Dus eene kristene vrije volkspartij
die radikaal doorwerkt voor de maat
schappelijke hervormingen die 't volk
aanbelangen, kan ons redden van 't
socialismus dat gansch de toekomst
dreigt in te nemen.
De rechtzinnige demokraten in de
oude katholieke partij kunnen niet
anders dan die oude krocht verlaten en
de vrije kristene volkspartij vervoegen,
willen zij een dam opwerpen tegen den
i'ooden stroom.
R. VAN DERSCHELDEN
OP I ALLEN OP 1
De strijd du voorbij zijnde, zijn de gemoede
deren wat gestild. Iedere partij heeft hare
besluitsalen getrokken en bekend gemaakt, over
den uitslag der jongste kiezing. Wij, demo
kraten, hebben ook goed onzen toestand inge
zien, en, zooals wij het reeds zegden, hebben
wij geene redenen om ontmoedigd te zijn, wel
integendeel
De socialisten hebben, gedurende vier jaren
dag en nacht gewerkt, zij hebben duizenden
frank besteed aan propaganda, zij hebben voer
het volk hun programma verdraaid, zij hebben
in hun schriften, op hun meetingen, overal in
een woord, niet hun programma uiteengedaan,
maar wel dit der demokraten Zeker, de uit
slag dien zij bekomen hebben is schoon, maar
hadden zij nevens zich etne vrije volkspartij
gehad, die streed zooals zij streden, hoeveel
honderden, ja duizenden stemmen, hadden er
niet die christene volkspartij ten deele geval
len I Hoeveel van dezen die nu voor de socia
listen gestemd hebben, die zich steunden op
een programma, dat het programma is van een
andere partij 1 j
Hoe het ook zijn moge, die uitslag bewijst,
dat er met te werken, veel te wiuncn is het
volk is zijne slaafscheid moede, en het wil eene
zelfstandige partij, waar het zijne grieven, zijne
verzuchtingen mag verklaren. Geene oude
bewaarderspartij meer, geleid door lieden,
rijke lieden der hooge klassen, die niets van
die grieven, van die verzuchtingen verstaau of
willen verstaan 1 De uitslag dus dien de socia
listen bekomen hebben, is ontegensprekelijk
schoon, (maar wij meenen te mogen zeggen,
dat die zegepraal slechts oppervlakkig is de i
stoet van Zondag laatst, heeft het eens te meer
doen uitschijnen). De liberaleo, zijn zij nog het
bespreken waardig Grooter nederlaag heeft
nog nooit een partij geleden, voor 't geen ons
arrondissement betreft. Laten wij dus de
achterloopers der roode vaan aan hun eigen
spijt over, men leeft toch immers met de
dooden niet 1
En verders hebben wij de machtige katho
lieke bewaarderspartij, die zooals gewoonte,
alle middels in 't werk gesteld heeft, eerlijke
als andere, en wier uitslag nochtans ook zoo
bitter weinig aan hunne verwachting beant
woordt 1 Zij gingen den vi-rden zetel terug
nemen
Dan blijft nog de uitslag, welke de demo
kraten bekomen hebben. Geheel in 't eerst vol
deed die uitslag ons niet, wij hadden op meer
stemmen gerekend. Maar, de kalmte terug
gekomen zijnde, overzagen wij den toestand in
al zijne bijzonderheden, en zooals wij het reeds
zegdeD, wij hebben geen redenen om ontmoe
digd te zijn, ver van daar 1 Slechts een handvol
strijders 1 Eenige kloek moedige jongens, klein
in getal, maar groot in strijdlust en moei 1 En
die eenige strijders verkrijgen een stemmental
die de 4000 maakt, hetgeen bewijst dat onder
die stemmers, het overgroote deel overtuigde
demokraten zijn, en dat er daaronder vele,
zeer vele mannen zijn, die niets beter vragen
dan te strijden
Eenige goede kriDgen, waar wij de strijders
vormen, dat ontbreekt in ons arrondissement 1
Maar niet lgng meer zullen die kringen ont
breken. De herinrichting van onzen studie en
sprekersbond is op goeden weg 1 Zondag aan
staande 26 Juni houden wij onze eerste verga
dering ten lokale Prins Baudewijn, Groote
Markt, te Kortrijk, om 2 1/2 uren 's namid
dags. Dat allen het mogelijke doen, om er
tegenwoordig te zijn, de eerste stappen zijn de
moeilijkste 1 Gij bijzonderlijk, jonge lieden, gij
die zooveel kunt doen, tot den vooruitgang
onzer vrije volkspartij 1 't Is op u bijzonderlijk,
dat wij rekenen. Gij, die studielust hebt, gij
die u wilt onderwijzen, die dieper nog, het
ideaal, het programma der christene volkspartij
wilt doorgronden. Komt allen op 1 helpt den
strijd voeren, voor ons volk, helpt uwe klasse
ontslaven. 't is een heilige plicht die gij te
vervullen hebt, en waaraan gij niet te kort zult
willen blijven, wij zijn er vast van overtuigd.
Gij kunt te veel goed doen, gij kunt te veel
hulp verschaffen, om te ontbreken, en de kna
ging, uwen plicht niet gedaan te hebben, zult
gij niet willen op u trekken I Ziet de sprekers
van andere partijen, hoe dikwijls hebben wij
niet teleurg- s'eld geweest, toen wij ze voor de
eerste maai hoorden 1 en tocb, gaan zij naar het
volk, toch winnen zij partijgangers, indien zij
maar tot het hert van het volk kunnen spreken.
Welnu wij moeten allen zeggen wij kunnen
en wij wïllen. Ons programma is te schoon, is
te verheven, te edel, om het niet meer te laten
kennen, om het niet meer en meer te versprei
den. Dus wij willen, en al hadden wij maar de
voldoening onzen plicht gekweten te hebben,
't zal ons eene genoegzame belooning zijn. die
voldoening, die tevredenheid des harten, die
ons zoo gelukkig maakt, die door niets anders j
te verkrijgen is, dan door de overtuiging van
gekweten plicht I En mochten onze pogingen
bekroond worden, mochten wij erin gelukken
de goede zaak, al ware het maar een stap te i
doen vooruitgaan dan zullen wij dubbel be- j
loond zijn.
En waarom zouden wij niet gelukken Wij
moeten niet, gelijk de socialisten, ons program- i
ma verbloemen, wij mocteu heden niet ver-
branden, wat wij gisteren aanbaden, wij
moeten heden niet aaubidden, wat wij gisteren
verbrandden, gelijk zij het steeds doen wij
moeten onze houding, onze woorden niet ver-
anderen, volgens de streek, volgens ds ge- j
meente, waar wij ons bevinden, hier een hevi-
ge godsdier.shater, en wat verder een schijn- j
heilige, vrijheidslievende strijder, voor een
partij die den godsdienst (hoe hoeveel) eerbie-
digdt. Ons programma blijft steeds hetzelfde,
nog nooit hebben wij het verkacht, en overal, en
altijd hebben wij de zelfde rechten te verdedi-
gen, dezelfde onrechten te bestrijden. In de j
plooien van het groene vaandel schuilt geen
klassenhaat, ons groene kleur is aan geen ge
daanteveraudericg onderhevig, er is plaats
voor iedereen die maar van goeden wil wil
zijn, er is plaats voor u, kleine burger, gelijk
voor de werklieden, voor u handelaar gelijk
voor uw bedienden I Geen klassenhaat, maar
recht en rechtvaardigheid voor ieder.
Onzen oproep richten wij tot allen, tot allen
die maar wilt medestrijden om lostverbetering.
Dat niemand dus ontbreke, op de vergadering
van Zondag aanstaande, niemand van al deze
die ons zouden kunnen medehelpen, in wat
kleine mate het ook zijn moge, een klein
plantje wordt somtijds eeü groote boom.
De mededeelingen mogen van nu af reeds
gezonden worden aan het voorloopig komiteit
van den studie en sprekersbond, Prins Baude
wijn, Groote Markt te Kortrijk, wij dringen er
sterk op aan dat iedere vriend ons de namen
late kennen van al de personen die, 't zij in
't geheim, 't zij in 't openbaar ons zoudeu
kunnen ondersteunen, wij zullen die personen
gaan vinden, de persoonlijke werking is steeds
deze, die het meeste vruchten draagt. Eo op de
eerstkomende vergadering van den arrondisse-
mentsbond, welke ook op Zondag 26 dezer
gehouden wordt vragen wij er onze aanslui
ting, en moeten wij reeds op een puik getal
leden mogen roemen. En dan voor goed aan
't werk, zonder rust, zonder verpoozenOh's
arrondissement, moet en zal een kristen demo-
kratischen volksvertegenwoordiger hebben.
Koenraed
't Volksken is niet tevreden, omdat wij maar
niet seffens in de armen gevallen zijn van de
katholieke behouders. Dat bewijst alleen dat
't Volksken zeer weinig de christene demo
kraten kent, en daarbij voorzien is van eene
groote dosis onbeschaamdheid.
't Volksken is een der ergste bladjes geweest
om de christene demokraten te lasteren en te
bevuilen. Honden lekken de handen van deze
die hen geeselen slaven misschien ook, niet
waar Volksken maar vrije mannen niet.
Waarom reikt men ons nu de hand? Uit
liefde voor het volk Neen, maar omdat men
vreest de geldelijke, de stoffelijke profijten te
verliezen die gehecht zijn aan 's lands bestuur.
Dat is de eenige en de ware reden.
Wilden wij de behouders wat helpen, ze
zouden ons allicht een goed deel geven van
de profijten ten koste van 't land.
Doch 't Volksken mag er van denken wat
het wil; nooit werd de christene volkspartij
met dat doel gesticht. Wij willen meer rechten
voor ons volk, meer ontwikkeling voor ons
volk, meer vrijheid voor ons volk, meer wel
stand voor ons volk, en tot hiertoe zien wij
niet dat wij dat kunnen bekomen, met in de
armen te vallen der katholieke behouders.
De Bien Public wordt lijk een beetje
beschaamd over de platheid, waarmede hij en
de andere katholieke bladen de armen naar de
christen demokraten hebben uitgereikt.
Deze week schreef hij eeu geheel artikel om
onderscheid te maken tusschen christen demo
kraten en christen demokraten.
Wij geven de Bien public gelijk van be
schaamd te zijn over de houding der behouders
jegens ons. Wij hebben altijd een groot gedacht
gehad over den hoogmoed der behouders,
doch nooit van hun fierheid. We hebben ons
echter nooit kunnen voorstellen dat de katho
lieken zich jegeDS ons zoo plat zouden getoond
hebben lijk of zij het sedert drij weken doen.
En dat alles om aan 't schotolken te blijven I
Op 't liberaal banket, verleden zondag te
Brugge gehouden, werd er veel gesproken over
den vooruitgang der antiklerikalen op den
buiten. De Bien Public lacht daarmede. De
antiklerikalen gaan enkel vooruit in de steden
en langs de grenzen. Bien Public gelooft zelve
niet wat hij schrijft. De kiezingen te Antwer
pen, Mechelen, Brussel, Kortrijk en Brugge en
overjtwse jaar te Gent en te St-Nikolaas be
wijzen dat de antigodsdienstige partijen ook
vooruit gaan op den buiten. Dat dit zoo rap
niet gaat als in de steden, dat is zeer begrijpe
lijk, doch 't is een ernstig feit dat menig uwer
zich tegen de katholieken keert. Omdat 't gods
dienstig gevoelen veiflavwt, zeggen de groote
katholieke flosofen. Ja maar, de ware kwestie
is waarom vermindert de godsdienst zelfs cp
den buiten.
En die de ware antwoord wil geven zal
zeggen door de dwingelandij en de misbruiken
der katholieken.
Er heeft een kiezing plaats gehad te St Gillis,
land van Waes, van den provincialen raad. De
liberalen bekwamen er 2775 stemmen tegen
5goo aan de katholieken |of ongeveer 't derde
der stemmen. In 1904 bekwam het kartel er
maar 600 en in 1908 1100. Is dat niet ernstig,
Bien Public
't Volk wil meer vrijheid, meer volksgezind
heid, breeder gedachten.
't Volk begint bewustzijn te krijgen. Katho-
lieken, past op I
Zondag was 't eene welbelovende vergade
ring te Gent.
3i leden boden zich aan, allen overtuigde
j wgeus, die het werk niet ontzien zullen.
Allen hebben verzekerd dat zij ten minste
een nieuw lid in de toekomende vergadering
zouden voor te stellen hebben. Bravo 1 Zoo
behoort het te zijn.
Verscheidene gewichtige besluiten zijn ge
nomen voor de werking, de verspreiding der
schriften, enz.
Van die besluiten zijn er reeds in toepassing
heden Zondag.
Nu, de kamerkiezing voorbij is, en
dus de groote strijd voor eenigen tijd
op zijde staat, zal het gemakkelijker
gaan nu en dan iets in Het Recht
te plaatsen over Deerlijk en voor Deer
lijk. Immers, integendeel van hetgeen
de tegenstrevers der demokraten wen-
schen en evenals na iedere kiezing
pogen te doen gelooven, dat de demo
kraten dood zijn en begraven, staan zij
even gezond en werkzaam voor de toe
komst als voorheenzelfs van langs om
beter en vaster. Hebben wij nog geene
overwinningen behaald toch zegt ons
ons stemmental dat wij met werken cr
kunnen komen.
En niet alleenlijk moeten wij werken
eenige maanden voor de kiezing, maar
van nu af moeten wij werken, aanhou
dend zonder ophouden.
En wie moet er werken? Niet eenige
mannen, maar alle demokraten, 't zij
gelijk wie. die de partij genegen is, die
er voor stemt kan iets doen om demo
kraten bij te winnen.
Elke demokraat moet eiken zondag
Het Recht lezen, moet een blad
koopen zijner partij en na het gelezen
te hebben moet hij het weg geven aan
een ander mensch die men denkt te
kunnen winnen voor zijn gedacht.
Meer nogelke demokraat zou zich
moeten aansluiten bij den bond der
kristene demokraten, om zijne partij
beter en beter te leeren kennen en
zijne partij te ondersteunen.
De kamerkiezing is nu wederom
voorbij, nu hebben wij wederom tijd
om voor onze inrichtingen te zorgen,
om te zorgen voor den verkoop onzer
bladen, enz.
De kiezing is voorbij, zeggen wij,
maar men denke niet dat wij nog vier
jaar van de eerstkomende kiezing zijn
afgescheiden. Er kan in den loop van
deze vier jaren geheel gemakkelijk iets
gebeuren dat ons de ontbinding der
kamers geeft, en dus wederom kiezing.
Er komen ook provinciekiezingen en
gemeentekiezi ng
De gemeentekiezing, waar wij maar
een goed jaar meer van af zijn, en die
voor eene gemeente en ook voor eene
partij van bijzonder belang zijn, zullen
wij vooral niet uit 't oog verliezen.
Dus, demokraten, er is werk genoeg,
te veel zelfs, om niet werkeloos te
moeten blijven.
Allen dus malkaar geholpen.
R. V.
Reeds laug wisten wij dat allerhande mid
delen goed waren voor onze katholieken om
stemmen af te dwingen, doch er is nu nog een
andere ons aan het oor gekomen waarvan wij
nog niet wisten.
Een getuige verhaalt ons dat in de week voor
de kiezing de onderpastoor in het oude man
nenhuis aankwam, waar eene algemeene ver
gadering op voorhand was aangekondigd ge
weest aan al dezen die stemrecht hadden om te
spreken over hun te vervullen plicht. Na in
't lang en 't breed de oude bewaarders opge
hemeld te hebben stelde de spreker voor dat al
wie katholiek zou stemmen zijn vinger omhoog
zou steken. Het spreekt van zelfs dat alle vin
gers omhoog gingen maar de onderpastoor
was zoo weinig overtuigd dat hij besloot dat
den dag der kiezing niemand mocht te voet
gaan om te stemmen allen zouden afgehaald
werden per rijtu'g. Men ziet het, de stemming
is geheim, zoo zegt de wet ten minste, en daar
dwingt men de ouderlingen op onrechtstreek-
sche wijze.
Voegt daarbij ook nog de dwingelandij en
omkooperij, die hier ook niet achterwege ge
bleven zijn, zoo komt het dat de oude partij
geen den minsten invloed meer heeft op het
volk, omdat zij het altijd heeft miskend en
misacht zoo zal die eens zoo sterk gewezene
partij wellicht het onderspit moeten delven
door haar eigen fout. Te laat zal zij wel een
mea culpa uitroepen.
Wij stelden dus verledene week vast, dat de
bevolking van Belgie in de laatste jaren werke
lijk toenam, en dat deze toename bijna uitslui-
telijk ten goede kwam aan den vlaamschen
stam, die steeds meer en meer overwegend
wordt.
Alle tien jaren wordt er overgegaan van
ambstwege tot eene bijzondere volksoptelling,
en dit zal nu geschieden met 3in December
aanstaande.
Ter gelegenheid der Wetgevende kiezingen,
welke daarop volgen, houdt men dan rekening
van de vermeerdering der bevolking, ten einde
het getal Volksvertegenwoordigers te doen
rijzen in verhouding met deze laatste, zoodat
er een Volksvertegenwoordiger weze voor ieder
40.000 zielen.
Het getal nieuwe zetels wordt natuurlijk
verdeeld tusschen de omschrijving, die er meest
recht toe hebben, naarvolgens hun getal in
woners.
Daar Belgie op het einde 1910 waarschijnlijk
eene bevolking zal hebben van boven de
7,5oo,000 zielen, zoo zullen er waarschijnlijk
22 nieuwe zetels toegekend worden, waarvan
16 aan de vlaamsche en slecht 6 aan de
waalsche gouwen.
Er zal één zetel bijkomen in Oostende,
Thielt, Gent, Dendermonde, Turnhout, Meche
len, Leuven, Tongeren, Neufchateau en Bergen.
Twee komen er bij te Luik en te Charleroi,
drie te Antwerpen en vijf te Brussel.
Wie zal nu die zetels veroveren in 1912
Want'tis dan Jat de eerste kiezing plaats grijpt,
als alles regelmatig gaat en geene ontbinding
der Kamers geschiedt, iets wat natuurlijk nie
mand zou bevreemden, gezien den neteligen
toestand waarin de katholieke behouders ver
keer en.
Om deze vraag op^te lossen, moeten wij
vooral doen opmerken dat de kiezingen van
1912 de volgende provinciën behelzen Oost-
Vlaanderen, Limburg, Luik en Henegouwen.
In die gouwen zullen de nieuwe zetels bij de
reeds bestaande gevoegd worden en de kiezing
zal voor al de zetels volgens het huidig stelsel
van evenredige vertegenwoordiging gebeuren,
't Is eerlijk.
Wat echter eene schreeuwende onrechvaar-
digheid daarstdt, 't is dat in de andere provin
ciën er afzonderlijk voor de nieuwe zetels zal
moeten gestreden worden, zonder dat de even
redige vertegenwoordiging op eene billijke wijze
toegepast worde. Een voorbeeld zal dit duide-
i lijk bewijzen. In Thielt-Roeselaere hebben wij
eenen zetel meer.
Indiende katholieken 2900I stemmen beko
men, en de tegenpartij 2900O dan veroveren de
katholieken, die reeds de vier andere zetels in
handen hebben insgelijks den vijfden, terwijl in
eene volledige kiezing, detegenpartij eenen zetel
zou bekomen met min dan 10000 stemmen en
twee met min dan 20000 stemmen I
De katholieken zullen uitroepen tot hunne
verdediging, dat dit de gewoonte is, en daar
deze gewoonte hun leven twee jaar moet ver
lengen, zullen zij trachten deze gewoonte te
laten bestaan 1 ten ware dat de openbare meening
er anders over besliste, en de regeering ver
plichtte wat meer rechtschapenheid aan den
dag te leggen
Doch komt er aan dit zoogezegd gebruik, of
liever misbruik geene verandering, dan zullen
de nieuwe zetels waarschijnlijk volgender wijze
veroverd worden. In deze verdeeling verliezen
wij uit het oog niet den aanhoudenden doch
laDgzamen achteruitgang der katholieke be
houdsgezinde partij.
In de provinciën waar er algemeene kiezing
is zullen de volgende nieuwe zetels den katho
lieken te beurt vallenzeker een te Tongeren
en te Dendermonde, waarschijnlijk een te Gent
en te Luik, is te zamen vier.
De tegenpartijen zullen bekomen een zetel te
Luik, een te Bergen en waarschijnlijk de twee
van Charleroy, is te zamen vier.
Moesten de kiezingen zich bij die provinciën
bepaleD, dan zou de katholieke meerderheid
vallen op twee stemmen, daar de katholieken
eenen zetel zouden verliezen in Zinnik en
hoogst waarschijnlijk in Doornik.
Doch deze meerderheid zal weêrom van twee
tot acht stemmen rijzen, door de gedeeltelijke
kiezingen in de andere omschrijvingen. Hier
zullen de katholieken veroveren eenen zetel in
Oostende, Thielt, Turnhout, Mechelen, Leu
ven en Neufcbiteau.
Van de drie nieuwe zetels van Antwerpen zal
er éen toekomen aan de katholieken en aan de
liberalen. Voor den derden bestaat er twijfel.
Doch wij denken dat hij zal katholiek zijn,
omdat om hem te winnen de tegenpartijen
kartel zullen moeten sluiten en dat in dit geval
er genoeg stemmen zullen gewonnen worden
door de katholieken onder de benauwde men-
schen om de meerderheid, hoe klein zij ook
weze, te behalen.
Van de vijf zetels van Brussel eindelijk zullen
er twee katholiek wezen. Zoodat naar onze
berekeningen, gesteund op cijfers en op feiten,
van de 14 laatste nieuwe zetels er 10 zullen
terecht komen aan de katholieken en slechts
vier aan de tegenpartijen.
Heel anders ware de uitslag moest er in de
laatste gouwen ook algemeene verkiezing ge
houden worden. Dan zouden naar allen schijn
