JAN VLEMINX
IIIIIWIMtliM
Gedenkt den strijdpenning
RECHT YOOR ONZE TAAL
Welk geluk
-
zaak wist'dan zij tot hiertoe gezegd had. Hare
nieuwe verklaringen doen de gegrondheid van
dit vermoeden uitschijnen, en zij zijn zoo ver
pletterend voor Van Puyenbroeck, dat hij zijn
loochenen niet lang meer zal kunnen volhou
den. De kleine Vanderstuyft heeft verklaard dat
zij op den dag van de misdaad reeds van 12 1/2
ure aan het spelen was met Cecilia. In den
namiddag trokken zij naar het hof van de her
berg Den Hazewind gehouden door Van
Puyenbroeck, en daar speelden zij pieperken-
duik met Elvira, het dochterken van den
herbergier.
Rond 4 ure kwam Jan Van Puyenbroeck op
bet hof en hij riep Cecilia De Bruycker, die bij
hem giDg. Louisa Vanderstuyft zag dat Jan hare
gezellin in de schuur lokte en de deur achter
haar sloot. Louisa bleef wachten, doch zij zag
Cecilia niet meer buiten komen sinds dan ook
had zij haar speelkameraadje niet meer gezien.
Men ziet dat de verklaring der kleine Van
derstuyft allergewichtigst is en zeker en vast
den doorslag zal geven aan het onderzosk. Het
moet de schrik voor Van Puyenbroeck zijn die
het meisje belet heeft vroeger te zeggen wat ze
nu verklaart.
Bene vrouw vergiftigd te Antwerpen
Maandag avond, rond ix x/c ure, word oen
doktoor ontboden ten huize van den herbergier
Vande Pol, op de Orteliuskaai. De bazin was,
na het innemen van engelsch zout, plotseling
ziek geworden en aan brakingen ten prooi. De
geneesheer bestatigde aanstonds dat er eene
vergiftiging in het spel was, en bij onderzoek
van het zoogezegd engelsch zout, bleek dat het
barimchloor was, een zeer hevig vergift. Niet
tegenstaande de beste geneeskundige zorgen is
de vrouw, Gyselaers genaamd, 36 jaar oud,
dinsdag morgen rond 61/2 ure gestorven.
De policie werd verwittigd en het pakje ver
gift werd aangeslagen het was in een soort
staalzakje bevat. Uit het onderzoek bleek dat
het zakje maandag avond afgegeven was door
een dokwerker, die veel in de herberg kwam en
te Deurne woont. Hij had het aan den broeder
van de herbergiester gegeven, zeggende dat
het voor zijne zuster was. De dokwerker in
kwestie kwam dinsdag morgend als naar ge
woonte om een borrel in de herberg te drinken,
doch hij vond alles gesloten. Op zijn kloppen
werd hem toegeroepen dat de herb^gierster
dood was en dat hij haar vergiftigd had. De
man was daardoor zoo getroffen dat hij de eene
borrel op de andere nam en rond den middag
zeer bedronken was.
Ohdertusschen vernam men de gansche toe
dracht van de zaak. De dokwerker was maan
dag aan den arbeid op de stoomboot Lake
Michingan i), genaamd aan den afdak 24. In
den morgen was hij in de herberg een borrel
komen drinken en hij zegde aan de bazin dat
hij een goedje aan het lossen was dat denkelijk
engelsch zout moest zijn, want dat hij een
wondje had aan de hand dat fel pikte bij de
aanraking met de stof. De herbergierster had
hem daarop verzocht wat engelsch zout te
brengen, daar zij eens wilde purgeeren. De
dokker bracht het ger&arlijk goedje men kent
de gevolgen. De vrouw moet er wel 20 gram
men van genomen hebben men moet dus niet
verbaasd zijn over de uitwerking, als men weet
dat 5 grammen volstaan om een mensch te
dooden. Het lijk van de ongelukkige is gansch
uitgeslagen het gelaat ziet geel en op het
lichaam zijn overal zwarte plekken. De giftstof
ziet er juist uit als engelsch zout, wat de vergis
sing van den dokwerker uitlegt. Het onderzoek
wordt voortgezet.
Italië
Het schijnt dat de volksvertegenwoordiger
Tripepl, wiens broeder tijdens de aardbeving
van Reggio het leven verloor, vergiftigd gestor
ven is. Er wordt thans bijgevoegd dat de ver
giftiging gebeurd is bij middel van alcaloïde
van curare, wat de kenteekens eener bors-
ontsteking veroorzaakt. Het schijnt dat per
sonen uit de hooge wereld, waartusschen eene
dame, in deze misdaad zouden betrokken zijn.
Oostenrij k-Hongarië
Verschrikkelijke onweders blijven verschil
lende streken van Hongarie teisteren. De
streken rond Eperies en Lopsi, Szeut en
Gyergys werden zondag overstroomd de oogst
werd er voorafgaandelijk door den hagel ver
nield.
Gansch het graafschap van Krasso-Szecseny
ligt in puin de dorpen zijn in kerkhoven
veranderd. De overlevenden hebben geen eten.
Te Orsova, Bocovics en Moldavia alleen zijn
3oo personen omgekomen met de slachtoffers
van de andere distrikten schat men dat 400
personen het leven verloren hebben.
In het dorp Ypost alleen zijn 94 menschen
verdronken buiten de kerk zijn al de huizen
vernield. Het herstellen van de wegen en de
spoorbanen zal maanden lang duren.
Voor de vrijheid der stemming
De onlangs gestichte Vrije Stemmersbond
heeft maandag avond in de verkoopzaal door
notarissen, te Gent, zijne eerste vergadering
gehouden, onder het voorzitterschap van M.
Bauters, gewezen voorzitter van den koophan
delsrechtbank dier stad, en M. De Baets,
gewezen stokhouder van de orde der advokaten.
De vergadering was zeer talrijk. Het doel van
den Bond, de afschaffing van het stem vak
boven de kandidatenlijsten, of ten minste van
den voorrang aan de volgorde der lijst ver
zekerd, werd door MM. Van Brabant en De
Baets uitgelegd. Wat de Bond vooral wil
bekomen, is de vrije stemming aan de kiezers
te verzekeren en ze niet meer te onderwerpen
aan de beslissing van een kieskomiteit.
Er werd een komiteit benoemd om propa
ganda voor den nieuwen bond te maken. MM.
Beernaert, E. Dupont en Paul Janson wérden
tot eerevoorzitters uitgeroepen. Het komiteit
zal zijne werking te Gent beginnen, om ze ver
volgens in gansch het land uit te breiden.
1. COMPLET
Waarom wordt onze Vlaamsche taal veracht misprezen-
Waar groot talent en kunst schittrend komt uitgerezen.
De wereld door bekend voor hare pracht en roem
Die altijd zegepralend plukt de lauwerbloem
Waarom zoo hare macht en haar schoonheid verdelgen
Gesproken door de grootste macht der koene Belgen
Zal trotsch het Fransch geweld ons taal zoolief en rein
Weer pronken als voorheen en overwinnaar zijn.
2.
Wat kan een Vlaamsche held of kunstenaar venverven
Hier in zijn Vaderland is niets voor hem te erven
Gelaten in zijn lot, beloond met smaad en blaam,
Hij is een vlaam en men a cht hem tot niets bekwaam
Geen werk voor hij hem durft vrije Vlaming noemen.
Maar overvloed voor die de Fransche tale noemen.
En trots verdrukking zal ons Vlaamsche Moedertaal
Verpletteren al wat Fransch gezind is of wel Waal.
3.
Nooit zal het Fransch geslacht een Vlaming kunnen
[temmen
En zijnen Vlaamschgezinden strijd kunnen stremmen
Want in zijn hert vloeit 't oude Vlaamsche bloed
Dat voor den strijd zijn lichaams krachten voedt.
Wilt gij recht voor 't Vlaamsch schittrend zien zegepralen
Volgt onze groene vaan en wilt niet langer dralen
Wilt gij dat onze Vlaamsche taal het Fransch weerstaat
Word lid bij ons en word een kristen demokraat.
Alfons Mullie,
Kortrijk.
O welk geluk en is het niet
De groene vane te beminnen,
Zij die ons hulp en bijstand biedt
In onze arme huisgezinnen I
Uit haar plooien spreidt haar zaad,
Dat door werken en labeuren
Kiemt en opwast voor den democraat
Tot sterke vrucht, verspreidt rijke kleuren.
Ons herte weent, o groene vaan 1
Van u zoolang te zien verachten.
Men heeft gepoogd binst uw ontstaan,
U te verdelgen, te versmachten
Als men u ziet, waar en wanneer
Uw schoon en edel kleur ziet wapperen
Doet men ons denken aan die dapperen
Gesneuveld op het veld van eer.
't Is uit met dwang en tiranij,
Die drukte op ons stramme werk ers,
't Is gij die ons weer vrank en vrij
Verlost heeft uit ons slaven kerkers
Den strijd, dien gij voor ons bestaan,
Voor recht en vrijheid hebt begonnen,
Is gansch door u alleene overwonnen
Wees dus gegroet, 0 groen vaan 1
Refrein.
O groene vaan, blijf voorts de tolk
Van het vertrapt verdrukte volk
Wees gegroet, o vrijheids vlag I
Want gij alleen zult zegepralen.
Alfons Mullie.
Arrontlissementsbond van Kortrijk
Op Zondag 26 Juni, om 2 1/2 ure namiddag
zal de maandelijksche vergadering gehouden
worden, ten hoofdlokale Prins Baudewijn,
Groote Markt, te Kortrijk. Dagorde i° Over
zicht en bespreking nopens de kiezing 20 reke
ning en strijdpenniDg 3U herneming van den
strijd en propagandamiddels 40 herkiezing van
't bestuur 5" inbrenging en rekening der
soucheboekjes.
Alle afgevaard'gden worden stellig op post
verwacht I M. H. Plancquaert zal ook aan
wezig zijn.
Zondag aanstaande, 3 Juli, om 3 t[2 uren,
zeer stipt vergadering van den Studie en Spre-
kersbond, in Prins Baudewijn, Groote Markt.
Wij rekenen op eene talrijke opkomst, ieder
[id moet een n ieuw lid medebrengen.
De Schrijver,
J. L.
Desselghem
Op Zondag 26 Juni, om 6 ure namiddag,
vergadering van den bond, in 't gewoon lokaal.
Daar de kiezing nu voorbij is, moet wij met
vernieuwde krachten wederom aan 't werk.
Daarom worden al de leden deze maal op post
verwacht.
Bijzondere dagorde.
Het Bestuur.
Sweveghem
Op Zondag 26 Juni, om 9 voormiddag ver
gadering van den bond in 't gewoon lokaal.
Zeer belangrijke bespreking.
Allons, vrienden demokraten, werken moeten
wij, alleen werken geeft leven en is leven.
Onmiddelijk, zonder uitstel moeten wij naar
middelen uitzien om onze partij beter en beter
in te richten en onze gedachten te doen kennen.
Elk wordt dus zonder fout op post verwacht.
Harelbeke
Op Zondag 3 Juli, 6 ure namiddag, verga
dering te Harelbeke, bij Edmond Vlieghe in
Vlaanderen Stackegunstraat, tot inrichting
van een demokratischen bond.
Wij verhopen dat al de vrienden van Harel
beke zullen tegenwoordig zijn.
Arrondissement Gent
Van heden doen we een oproep voor den
strijdpenning.
Gelijk men ziet, de kieswerking is aangevan
gen, doch in den strijd moet men buskruit
hebben.
Vrienden en partijgenooten, helpt en springt
bij.
Veel kleine giftjes maken een groot.
Olseno en Machelen
De vrienden worden verzocht een lokaal te
bezorgen in die twee gemeenten.
Zulte
Zondag 26 Juni, Meeting, om 5 i/a ure, te
Zulte.
Spreker H. Plancquaert.
Bond vin Bent
Op i° Zondag van Juli, omii ure voormid
dag in 't Hótel de Russie bij de Zuidsttaie, ver
gadering van den bond van Gent. Wij hopen
dat de leden talrijk zullen opkomen en volgens
hunne belofte nieuwe leden zullen medebrengen
Gent
Op i» Zondag van Juli, om 10 ure, voor
middag, arrondissementsbond.
Alleman weze op post.
GENT
Wij vragen een verkooper voor de arbeiders-
wijkeu, Brugsche Poort. Rabot-Dok.
Qank ontvangen bij Remi
Vanderschelden te Deerlijk.
Voor het arrondissement Gent
GENT. Omdat de bestuurder over het
muurke niet meer zou kijken, 0.10.
ANSEGHEM. Eenige leden van den
bond tot ondersteuning van hoofdman Hector
Plancquaert, 1 fr. Van een bondslid van Oost-
vlaanderen die de gelegenheid zal hebben voor
den onversaagden strijder te stemmen, 1 fr.
MENGELWERK
EEN VERHAAL
uit den tijd der Opkomst der Christene Demooraten
in Vlaanderen.
DOOR H. PLANCQUAERT
De missie had ongemeenen bijval, al wat buiten huis kon
was 's morgends en 's avonds in de kerk. Voor 't sermoen van
acht uren waren het natuurlijk alleen de begoede personen van
het dorp en eenige rijke boerendochters die ter kerke konden
ga*11-
Pater Modestus vooral had succes, iets waartoe zijn schoon
en krachtig wezen veel bijdroeg en ook zijn kloeke stem want bij
onze weinig ontwikkelde buitenlieden is 't orgaan zelve een
groote faktor voor de welsprekendheid.
Die man kan spreken, hoort men dikwijls zeggec,
men kan hem verstaan wel honderd meters verre.
Hij was welsprekend. De twee andere paters waren echte
dutsen. Hun sermoenen bestonden veel in alle slach van vertel-
selkens, ongelukkiglijk dikwijls zoo slecht gekozen en zoo dom
dat zij op een verstandig mensch eerder eenen slechten indruk
maakten en voorzeker aan een ongeloovige die toevallig hun
sermoenen zou gehoord hebben, een uiterst flauw gedacht zou
den gegeven hebben van de katholieke predikaties. Immers ook
in zake van prekatie wordt de opmerker algauw gewaar hoe de
katholieke kerk het volk slecht bedeelt en hoe zij hierin ook het
geld bevoordeel! gt.
Welk verschil tusschen de fijn en echt welsprekende ser
moenen door jezuiten en rijke kloosterorden aan de rijke jufvrou
wen-gezelschappen opgedischt, en den dikwijls onbeduidenden
kost, om niet slechter te zeggen, aan 't volk gegeven door de arme
kloosterorden 1 Zelfs op gebied van godsdienst bestaat er een
sterk klassenverschil.
Indien bij de lagere standen der katholieken de godsdienst ge
woonlijk zoo verkeerd of minstens zoo gebrekkig verstaan wordt,
ja we mogen gerust zeggen zooveel besmet is door bijgeloof, 't is
niet moeilijk om er den oorsprong en reden van op te 9peuren,
De eerste dagen der missie werd er vooral gesproken van
't geloof, het heilig sakrament, de deugden. Nu en dan wierd er
eene zinspeling gemaakt op de vijanden der kerk, doch van
verre. Den Vrijdag werd er in het avondsermoen op aange
drongen vuriglijk te bidden voor de bekeering van nen grooten
zondaar der parochie en te dezer intentie werden na 't sermoen
luide en door 't volk te samen, de pater met trage effektzoekende
stem las voor, vijf Onze Vaders en vijf Weesgegroeten gebeden.
Wie was die groote zondaar Daar waren nu alle menschen
in 't naar huis gaan en zelfs na 't huis komen mede bezig negen
op tien beweerden dat het Jan Vleminx moest zijn en niemand
anders.
Anderendaags voormiddag was het markt te Aalstsedert
eenige weken ging Jan eiken Zaterdag naar Aalst om zekere
schikkingen te nemen met het komiteit der christene volkspartij
nopens de kiezingen.
Zie eens, vrouw Vleminx, sprak Mina tot hare meeste
res in 't begin van den voormiddag, er komt ginder eene non.
Zou Pier Meyers begijntje misschien haren zieken vader komen
bezoeken
Misschien wel, sprak vrouw Vleminx.
Ten ware niet te veel, ging Mina bitsig voort. 'k Neem
wel aan dat het God kan aangenaam zijn dat men zich in een
klooster opsluit om hem te beter te dienen, doch ik begrijp niet
hoe 't hem kan behagen dat kloosterzusters hun vader of moeder
ziek laten liggen zonder ze eens te gaan bezoeken en ze in hun
leed te komen troosten.
Vrouw Vleminx gevoelde wel wat Mina bedoelde over
eenige jaren was zij zeer ziek geweest en hare dochter die in een
streng klooster getreden was had niet eens mogen tot bij haar
komen.
't Kan waar zijn, Mina, maar als ge in 't klooster treedt
moet ge toch den regel volgen antwoordde vrouw Vleminx.
Goed, antwoordde Mina immer bitsig, maar als Maria's
meter (vrouw Vleminx dochter) ziek werd mocht ze wel komen
nichte Sophie van tevredenheid bezette haar een goede som die
natuurlijk aan 't klooster ten goede kwam.
Ja, Mina, kind, 't geld kan veel.
Ja vrouwe,'t wordt zulk een aardige religie, 't En ver
wondert mij niet dat er zooveel geleerde menschen zijn die de
hunne verliezen.
Ja kind, hoe meer de menschen geleerd worden hoe slech
ter voor den godsdienst, antwoordde vrouw Vleminx.
't Kan wel missen lijk of ze er tegenwoordig mede boeren,
dacht Mina, doch zij volgde met gespannen aandacht 't geen
buiten huis gebeurde om het te zeggen, n
Wat mag dat zijn fluisterde zij op eens tot hare
meesteres die non komt op ons hof. Vrouw Vleminx, zie
Vrouw Vleminx keek door 't venster.
Oh God, b riep zij uit en sloeg hare handen samen en
droefheid overtrok haar wezen.
Mina werd rood van gramschap en haar oogen gloeiden.
't Is Maria, b sprak zij, 't is zuster Amelia I O die
schelmen, b
Zuster Amelia trad binnen, 't wezen omlijst door de zwarte
kap zag bleek haar wezen was streng.
Dag moeder, b zegde ze geheel koeltjes toen ze binnen
kwam.
Maria, welgekomen, zet u, kind, sprak vrouw Vleminx
hartelijk doch eenigzins verlegen. Zet u hoe is 't nog met u
en met moeder overste?
Mina was in de achterkeuken verdwenen. Zuster Amelia
zette zich. Men sprak van 't een en 't ander doch vrouw Vleminx
wachtte zich wel te vragen welke de reden was van 't bezoek
har er dochter.
Deze was genoodzaakt dit zelve te verklaren. Zij dorst het
niet rechtstreeksch aanvangen.
Maar moeder, sprak zij op zekeren oogenblik, is het
wel waar wat ik van onzen Jan gehoord heb
Vrouw Vleminx bezag hare dochter eenigzins vreemd.
Wat, b sprak zij dan kalm doch met zekere vastheid in de
stem.
Is onze Jan werkelijk zulk nen slechten weg ingeslagen? b
Jan is nog immer braaf en goed jegens mij als vroeger, b
luidde 't antwoord.
Ja, maar hij doet toch mede met nen slechten priester.
Nen slechten priester Durft gij, die non zijt, kwaad spre
ken van een priester
Zuster Amelia dierf op het terrein niet voortsgaan.
Maar Jan strijdt toch tegen de katholieken. Hij werkt de
vijanden der kerk in de handen.
Jan is nen christen en blijft nen christen. Verders doet hij
wat hij wilt. Hij is oud genoeg.
Zuster Amelia wist in te brengen dat hij ongehoorzaam was
aan zijn geestelijke overheid, dat hij opstond tegen de priesters.
Dat had zij nooit van hem verwacht. Wist vrouw Vleminx welke
schaamte zij hare dochter reeds in 't klooster had moeten afstaan
voor haar broeder De genegenheid van moeder overste en van
den bestuurder van 't klooster, een kanunnik,voor haar was meer
dan op de helft gezonken. En nu stelde hij zich aan 't hoofd der
lijst der afgevallen christenen I O dat was eene echte schande.En
de taal en de toon van zuster Amelia werden hoe langer hoe
bitterder.
