Os Nieuwe Kamerzittijd
Den arbeider ter
TOLK DER CHRISTENE VOLKSPARTIJ
iKSciirijvingsprjjs voor Belgenland
Een woordje vooraf
Zendag 18 September 1910
't d S eentiemen
i .gepr.
1 7' Jaar Nr 38
HET RECHT
Wèor Qoé en Volkl
Alles voor VI
Vlaanderen
Per jaar fr. 3.oo. en fr. 2-25 j
Zes maanden £r. x.75 Er:.- .uden fr. i.ce j
voor buiten het land de vrachtloon daarbij, j
Hoafdepst«ller H. PLANCQUAERT
Men schrijft in ten bureele van dit blad en bij alle postmeesiers en brieven dragers
Alles moet vrachtvrij gestuurd worden naar het bureel van het blad
COUPUREREIBRUGGE
AANKONDIGINGENg
Bekendmaking per drukregelir. o.a5
Reclame^; op de 40 bladzijde. 0,45
1 3* c.Si
Bijzondere voorwaarden voor notarissen, zaak-
ep.rnemers. Afslag voor herhaalde invoeging.
Vrienden van 't Kortrljksehe
Op Maandag 26 September, zal ik zetelen te
Kortrijk en niet op 19, omdat ik op den 19
moet aanwezig zijn op het Rechtskundig Kon-
gres te Antwerpen.
De vakantie is uit, we zullen dus onmiddelijk
onze werking herbeginnen. H. Plancquaert.
't Politiek sluimert, 't Is vakantie en
tentoonstelling. Alle menschen genieten
gaarne eens eenige weken volkomen
rust, vrij van de bekommeringen van
de politiek of van 't dagelijksch leven.
Niets dat meer de veerkracht van den
geest herstelt dan eenige dagen onbe
kommerd leven.
Doch, 't is slechts sluimeren dat het
politiek doet een diepe slaap is het
niet en binnen korte dagen zal de strijd
waarschijnlijk hernemen feller en hevi
ger dan ooit.
Veel menschen zien vooral met on
geduld de opening der Kamers te
ongeschonden houden, doch hoe lang i zonder voldoende middelen van be-
zal dit duren eens dat zij zullen geval- 1 staan, de kinderen in plaats van op
len zijn I school in fabrieken opgesloten, te
Wij voorzien bijgevolg een wodigen raidden vanstof en damp, bedre'gddoor
I
zittijd. Luide en krachtig zullen d;
oppositiepartijen de stem yerheffen
tegen 't onrecht hen aangedaan.
Zij hebben onbetwistbaar het gelijk
aan hunnen kant en wie 't goede recht
aan zijnen kant heeft is gewoonlijk
sterk.
Ook niemand kan voorzeggen wat
er uit de eerste besprekingen der
V. v.rs zal voortvloeien.
De Koning voor 't eerste jaar zijner
regeering zou een zeer moeilijk jaar
kunnen hebben. Veel wordt hij gevleid
en gestreeld door de katholieken deze
die denken dat dit uit zuivere konings
gezindheid is, bedriegen zich deerlijk
de katholieken beginnen hun zwakheid
te gevoelen en zoeken langs den kant
der kroon hulp en steun. Tot hiertoe
heeft Koning Albrecht eene gemakke
lijke populariteit verworven. Hij heeft
een schoon voorkomen, is vriendelijk
de krijschende mekanieken, somtijds
elf of twaalf uren als gevangenen opge
sloten, ten meesten deel slechts een
uurken 's middags om met ter haast
een stuksken te eten, en dan wederom
met dit onvoldoende voedsel terug aan
het ontzenuwend werk.
Werkbroeders, vergeet niet dat uw
vernuft, uwe kennis van het werk, de
sleutels zijn waarmede de uitvinder
zijn gewrocht voltooid, de poorten tot
zijnen roem opent, de kofferforts der
rijken vult en u van langs om meer tot
de vernedering brengt.
En toch is deze heerschende toestand
uw ergste vijand niet, neen gij zelf
zijt de schuld uw eigen doodsvijand,
zijt gij
De macht der heerschers, ligt niet
in de sterkte der legers, noch met het
Uit zulke beoordeelingen volgt wel eeDS eene
wrijving, die een scherpwordende, bijtend,
strik persoonlijke pennetwist te weeg brengt.
Zoo ook in Volksrecht van zondag 11.
Waarom toch beste vriend op het balkon van
uw b'ad gaan verkondigen en uitbazuinen dat
dat ik jong en onervaren ben 'k Weet het wel
bij sommige uwer lezers zal dat z'n effect
maken, 't is nog al prikkelachtig, pikant, maar
bij ons en bij u ook, die een ontwikkeld
man moet zijn aanziet men zulke kritiek
goed voor verkiezingstijd, niet heel rechtzinnig
zonder zuiver inzicht, 't Geen u in uw blad
neerpende is niets meer dan een portret van
m'en persoontje, met woordenkransje daarrond!
Wat kan het, nog eens, aan uwe lezers ver
schillen dat ik kaal ben of gezegend met een
dichtbegroeiden baarbosch 1
Maar zwijgen we daarover. In korte woor
den wil ik u m'n biecht spreken die voor het
vervolg zal kunnen dienen als inlichting en
verwittiging, 't Is eens bekentenis die ik mis
schien niet zou moeten uitspreken maar hier
door zal men te beter kunnen oordeelen over
m'n rechtzinnigheid en liefde voor de waarheid.
Wanneer ik me bij de demokratische partij
aansloot was het niet uit m'n plezier, ook niet
om er een plaatske te bekomen en nog min om
me te doen opmerken, 'k Voel me aangedreven
gemoct
De zittijd van November zal waar- en beleefd en de Koningin heeft altijd
schijnlijk zeer bewogen zijn, en niemand een glimlach op de lippen en knikt j
kan voorspellen welk er het gevolg van bevallig met het hoofd. In 't begin
zal zijn.
regeering wordt niet meer ver- ze^ *e verheffen.
bouwen van gevangenhuizen noch zelfs om de waarheid te verdedigen en daarom,
in hunne millioenen, zij ligt slechts in daarom alleen wierd ik christen-demokraat.
UW verderfelijk gedacht dat er heeren Altijd heb ik me afgevraagd wat ik door vrijheid
en knechten moeten zijn, en hierdoor f w^arh^id moestje,staan. Iedere partij droeg
J in haar schild die beide woorden, en nu en dan
u onmachtig en onwaardig gevoelt u moest ik bestatigen dat dit enkel een vernis
was, een omhulsel om hunne waar beter aan
Inderdaad, België bevindt zich op I eischt. Doch eens dat de politieke be
bestuurlijk gebied in eenen gansch 1 langen in strijd zijn en dat 't een om
bijzonderen toestand, eenig in Europa recht schreeuwt, en 't ander recht 5
en waarschijnlijk in de gansche wereld. I weigert, dan komt voor een Koning j satie- Vereenigt u werklieden, Veree-
De partij, die aan 't hoofd staat van de ware gelegengeid om te toonen wat u> ziedaar geheim uwer
het land, vertegenwoordigt niet meer f hij is en wat hij kan. Dan ook ver- •- bedding. Brengt dit grootc woor^ -m
de meerderheid van
Neen. Werkbroeders, weg met dit j den man te brengen,
voor u zoo schadelijk gedacht, er is een M'n katholieke opvoeding bracht er niet
middel, onthoud dit wel. De Organi- Veini* toe.on? de katholiek? Parti* te waar*
het volk. Hoe zij f zwindt dikwijls de gemakkelijk gewon- uwen geest, t is het gewichtig problema
>n f«n draaien df» itp.n nnnnlaritp.it pn vprandp.rt in afkeer i dat zelve nioet oplossen.
i deeren eu als de beste regeeringsvorm te aan-
vaarden. Welhaast nochtans, vond ik hunne
opvattingen zoo klein, zoo oude-menschachtig;
b'jTj gowc-ton g«.woven naar eigene afmetingen
en aan hunne rechtzinnigheid moest ik twij-
De liberalen 1 't Klinkt reeds als een woord
uit de middeleeuwen, een oud versleten tuig
dat piepend en krakend vooruit rolt, maar nu
de cijfers ook keeren en draaien de nen populariteit en verandert in afkeer dat gij zelve moet oplossen,
katholieken kunnen niemand meer wijs en haat. Maar, let op, Broeders, Ie. op
maken dat zij de meerderheid der stem- 't Is zulke proef die onze Koning 1 bloedgierige hijenas reikhalzen naar u,
men hebben. De lijsten, die zich voor- misschien wel binnen korten tijd zal J laa* niet verblinden door die zoo en dan en brokske van z n lading verliest 1
gesteld hebben als ministeriëele lijsten, hebben te onderstaan, en voor zooveel j schoons beloften van kristene of socia- Jo'n partifnaar'dendrommel zSden
hebben verschillendeduizende stemmen j wij ons land kennen geven wij hem den syn"lkayen en die in werke- past niet mrer op Qcze dagen laat me u
min bekomen dan de liberalen en de volgenden raad overweeg zonder voor- hjkheid niets anders beoogen dan uwe bestieren daar hebt je een almoesje of een
socialisten te samen. En als men de ingenomenheid wat recht is en doe het zoo zuurgewonne penningen te bemach- cadeautje. En dan nog zwarte rokken bij
l 5 goede recht zegepralen 1 tigen om hun politiek kraam recht te hcD, datis iets afschuwelijk, daar zit nen dui-
houden zwicht u daarvan, maar ver- vel in verscholen,'t is e'n pest, eene plaag, wat
goede recht zegepralen
Ons volk, dat in den grond matig en
rechtschapen is, is altijd gevoelig ge
weest aan 't geen rechtvaardig is.
H. Pl.
stemmen der andere oppositie partijen
bij deze voegt der liberalen en socialis
ten dan klimt de minderheid der katho
lieken tot 6o a 70 duizend stemmen.
Komt men dan nog rekening te houden
van het onbetwistbaar feit dat het j
meervoudig stemrecht vooral voordeelig 1
is aan de behouders, dan mag men I
gerust bevestigen, dat man voor man i
gerekend de meerderheid der bslgische i
kiezers die antibehoudsgezind zijn zon-
der overdrijving mag geschat worden r-
op 100,000. i niet een vreemdelingvriend der vrijheid j begin maar met een klein getal veree-
Zoover hebben de slimme behouders met het geschiedenisboek van ons volk nigd, verscheidene zulke kleine vereeni-
het gebracht. Zij hebben alle macht in de handen wordt hij niet begeesterd j gingen al een groot leger samenstellen;
van den eigendom, het geld, zij beschik- j door den heldenmoed onzer voorvade- van zoohaast zij voor het zelde doel
ken over alle plaatsen, bijkans over alle ren, door hetgeen zij deden en offerden j samenwerken, dan zullen alle oprecht-
scholen en bij uitsluiting van alle andere voor hunne onafhankelijkheid, door i vaardigheden hoe groot zij ook zijn met
partijen over den kolossalen invloed j hunne mannelijke trotschheid tegenover uwe ^acht af te rekenen hebben. j sloten> eene ve~rstêrktë stad waar we, levende
van depriesters en den godsdienst. En j de grooten en machtigen. Dus Werkbroeders van het Kortrijk- Wezens door eene machtige hand zijn samen-
niettegenstaande die onvergelijkelijke j Wie weet roept hij thans niet met sche met de hoop dat gij deze woorden gedreven, als onredelpke schepsels ontdaan
eenigt u in een onafhankelijk syndi-
kaat, dat niets anders beoogt dan den
welstand onder de werkende standen
te verheffen.
Vergeet niet werkbroeders dat gij de
macht zijt van het getal, en eens ver-
eenigt zult gij zelf de voldoening ge-
nUPmAfPnmn voelen, dat gij een mensch zijt van
UVül VVCyiliy j meerdere waarde.
Wie weet, zit op dezen oogenblik I Vergeet ook niet al zijt gijin het
weetik al 1 Neen zulk eene partij kon mij ook
niet bevallen. Vrijheid Neen dwang 1
Nu had ik het socialisme.
Om het u maar rechtuit te zeggen, toen ik
hunne leerstelsels begon te bestudeeren, vond
ik er iets edels, iets verkwikkend maar ook iets
vernield in. Theorien schooD, maar toch weinig
uitvoerbaar, broos en verheven als m'n lucht-
kasteelen Gelijkheid? Vrijheid 1 Ik kon me
onmogelijk in den kop krijgen hoe de leiders en
stichters dier partij deze beide woorden ver
stonden; immers met de toepassing hunner leer
stelsels komen we onwederroepeüjk tot e'n vol
strekte dienstbaarheid, e'n gedwongen slaafsch-
heid. De Staat die maar geven kan en mag,
datgene wat we hem geschonken of aangeboden
hebben wordt een god, de opperheerscher,
schenker van leven of dood, droefheid of
vreugde I Neen zóó versta ik de vrijheid niet.
De maatschappij is geen abstractie, iets a
wapens, worden zij bij iedere kiezing
achter uitgeslagen en volgt Belgie
allengskens den weg, dien Vrankrijk
sedert dertig jaren is ingeslagen.
Indien de katholieken nog aan
't hoofd zijn 't is dank aan de partij
dige kieswetten die zij gestemd hebben
om hunne tegenstrevers te benadeeligen
Doch zullen de tegenstrevers dat blij
ven dulden Reeds over twee jaren
waren de katholieken in minderheid in
't land Men heeft dit gezwegen en
volgens ons te veel gezwegen. Zal het
nu nog zoo zijn 7^
Wij gelooven het niet. Liberalto^u
socialisten zullen recht eischen/ejl Ai
zullen dat eischen met k^hf7 wsüSh
zij gevoelen dat de wind -|n hunne
zeilen blaast.
De groote steden keeren er zich meer
en meer af van de katholieken en zelfs
op den buiten verlaten duizende
menschen uit het volk, het katholiek
vaandel. In de verlatene streken alleen
blijven de katholieken hunne macht
bezieling uit
i goed ter overweging zult nemen, bij-
Ik "bewonder u, Viaamsche Volk, wonderlijk deze die hier in den omtrek i en belangen samenwer-
voorvechter der Vrijheid gegroet licht- n°g ln een 200 groot getal onvereenigd - keu om het algemeene weizijD, de algemeene
zuil der middeleeuwen1 zijn, neemt een kranig besluit, ik stel f ontwikkeling van zedelijke als lichaamlijke
Wie weet begeeft hij zich heden niet S mij ter beschikking van alwie begeert tracht,
op reis, om aan ons, kinderen van ingelicht te worden nopens eene onaf-i Den Steat zouden we gemakkelijk kennen
11 a. 1 U hank-pliike» v«rpf>nioincr s missen; hij is met het brandpunt, de synthesis
zulke mannen zijn groet en zijn hulde P»j Van 't maatschappelijk leven, hij isu enkel de
Ook kan men zich inlichtingen aan- vorm J J
schaffen bij de leden van de onaf han- Later zal ik hierop terug komen
kelijke vereeniging. De Verbroedering. En nu voor wat betreft den vooruitgang van
Alfred Merlier, socialisme,
Lid van de Studie- en Sprekersbond.
van allen vrijen wil. Zij is een geheel samen
gesteld uit enkelingen die verbonden door
te brengen.
Helaas, wat zou hij vinden Wei
nig of niets van het grootsche van
vroeger Vrijheidsvuur, liefde tot zelf-
regeering, werkersorganisatiëngeest
drift tot het politiek leven, weinig van
dit alles.
Hij zou tegenover een volk staan voor
den meerderen deel door vreemden
[-"vAvloed ontzenuwd, zijne taal ver
acht, bijna zonder politieke rechten,
zonder onderwijs, bestuurd door man
nen die
zonder zelfbewust zij
kiezen.
Wat zou hij in de Viaamsche gewes
ten zien Voor het meerderendeel
werklieden in ongezonde woningen i woord ze ontleden u als echte psychologen.
't is wel mogelijke dat de partij
nog merkelijken vooruitgang maakt in de toe
komst. Maar wat ook eene waarheid blijft, is
dat het meDSchdom sterk onderhevig is en
vatbaar voor de wijsgeerige stromingen der ver-
schillige eeuwen. Eene kwestie dus van évolu-
tie die de socialisten en hunne leiders niet
kunnen loochenen.
't Geen me meest met verbaasheid sloeg was
het opschrift van F. M's artikel. Maar beste
kerel toch, voor wien neemt u me dan 'k Ben
geen boxeur of lutteur hoor 'k Wil mijne
gedachten verdedigen als ware christen demo*
kraten zonder om te zien of ze u bevallen,
'k Wil zijn een demokraat uit een stuk, waar
j of u oud of jong zijt, voddenraper of heeren- nergens aan gelapt of getapt is, mijne idealen
knecht, van waar je vandaan komt in een die lang zoo kasteelen-in den luchtachtig, niet
zijn wil ik gedurig voor m'n oogen zien dezt
Eene der vele onaangenaamheden aan e'n
politiekers' leven verbonden en misschien de
minst belangrijke niet is zeker wel de
kritiek die sommige andersdenkenden voeren.
Deze kritiek is gewoonlijk zóó objectief, zij
het tegen zijne goesting of oordeelen niet alleenlijk uwe woorden en uwe
ïlfbewust zijn heefc moeten gedachten in het gehetl, maar nemen in oogen-
schouw uw persoon die het geschrevene voort
bracht. Ze gaan soms zoo ver, te onderzoeken
